جاپىراق
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جاپىراق
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىگى: وسىمدىكتەر مۇشەلەرىنىڭ ىشىندە جاپىراقتىڭ اتقاراتىن قىزمەتى، تۇرلەرى جايىندا ماعلۇمات بەرۋ.
2. دامىتۋشىلىعى: ءسوزجۇمباق، تاجىريبە جاساۋ ارقىلى ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، سوزدىك قورلارىن مولايتۋ.
3. تاربيەلىگى: بايقاعىشتىققا، ەڭبەك سۇيگىشتىككە، قورشاعان ورتاعا قامقور بولۋعا باۋلۋ.
كورنەكىلىك: ينتەراكتيۆتى تاقتا، جاپىراقتار، بولمە وسىمدىكتەرى، ەڭبەك ساباعىندا جاپىراقتان جاسالعان بۇيىمدار.
ساباقتىڭ ءادىس - ءاسىلى: سۇراق – جاۋاپ، توپتاستىرۋ.
ءپان ارالىق بايلانىسى: انا ءتىلى، ەڭبەككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
بالالار ءقازىر دۇنيەتانۋ ساباعى. بۇگىنگى ساباعىمىزعا كوپتەگەن قوناقتار كەلدى. قارسى الايىق! ساباقتا الاڭداماي، ەركىن ەڭبەك ەتىڭدەر. ءوز ويلارىڭدى قىسىلماي اشىق ايتىڭدار. مەن سەندەرگە تەك قانا ساتتىلىك تىلەيمىن.
ءىى. 1) وتكەندى بەكىتۋ.
ساباعىمىزدى باستاماس بۇرىن كۇندەگى ادەتىمىزبەن
• اۋا رايىنا شولۋ جاساپ الايىق.
- اسپان بۇلتتى،*- قار جاۋدى، جەل سولتۇستىكتەن سوعىپ تۇر. اۋانىڭ تەمپەراتۋراسى t - 6 س
• ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
- وسىمدىك مۇشەلەرى، تامىر ساباق.
1 - 1. وسىمدىك مۇشەلەرىنە نەلەر جاتادى؟ - تامىر، ساباق، جاپىراق، گۇل، جەمىس. 1 وقۋشى باياندايدى.
2 - 1. تامىر تۋرالى نە بىلەمىز؟ (1 بالا باياندايدى)
2 - 2. ساباق تۋرالى نە بىلەمىز؟ (1 بالا باياندايدى)
2 - 3. تامىر قايدان پايدا بولادى؟ - تامىر تۇقىمنان پايدا بولادى. تۇقىم ولگەندە ونىڭ قابىعىن تامىر جارىپ شىعادى.
2 - 4. تامىردىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟ - جىڭىشكە تامىر (كۇنباعىس، ءسابىز )
- شاشاق تامىر(كارتوپ، بيداي، پياز)
- وتە ۇزىن تامىر(ءشولدى جەردە وسەتىن وسىمدىكتەر، جانتاق، قۋراي، تىكەن)
3 - 1. ساباقتىڭ تۇرلەرىن كىم اتاپ بەرەدى؟
1. سالبىراڭقى ساباق – بولمە وسىمدىكتەرى
2. ورالىپ، شىرمالىپ وسەتىن ساباق - قيار، قاۋىن، قاربىز، ءجۇزىم
3. تىك ساباق – تاڭقۋراي، اعاشتار
4 - 1. وسىمدىك قانداي توپتارعا بولىنەدى؟
- اعاش، بۇتا، ءشوپ.
4 - 2. اعاشتىڭ قانداي پايداسى بار؟
4 - 3. ءشوپتىڭ قانداي پايداسى بار؟
- مال ازىعى، ءدارى الىنادى؟
جاقسى بالالار، سەندەر وسىمدىكتىڭ تامىر، ساباعى جايىندا جاقسى مەڭگەردىڭدەر.
ج ا ز
ا ع ا ش
ت و پ ى ر ا ق
ت ۇ ق ى م
ت ا م ى ر
س ا ب ا ق
ق ا ي ى ن
ەندى مىنا ءسوز جۇمباقتى شەشىپ كورەيىك.
1. ەڭ ىستىق مەزگىل.
2. وسىمدىك ءتۇرى.
3. وسىمدىك وسەتىن جۇمساق، بورپىلداق قابات.
4. كۇزدە سەبىلەتىن ءدان.
5. وسىمدىكتىڭ جەر استى مۇشەسى.
6. وسىمدىكتىڭ بارلىق مۇشەسىن جالعاستىرۋشى.
7. اعاش ءتۇرى.
ەرەكشە سىزىقتان قانداي ءسوز شىقتى؟ - جاپىراق.
ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى جاپىراق. بۇگىنگى ساباعىمىزدا جاپىراق تۇرلەرىمەن، قىزمەتىمەن تانىسامىز.
1. بالالار جاپىراق تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
- جاپىراق وسىمدىككە ءسان بەرەدى. كوكتەمدە بۇرشىك جارىپ، كۇزدە سارعايىپ جەرگە تۇسەدى.
ءمۇعالىمنىڭ ءتۇسىندىرۋى.
جاڭا ساباق.
1. وسىمدىكتىڭ ەڭ ماڭىزدى مۇشەسى جاپىراق. جاپىراق ساباققا بەكيدى. جاپىراق كومىرقىشقىل گازىن ءسىڭىرىپ، وتتەگىن ءبولىپ شىعارادى. جاپىراقتىڭ بويىنداعى سۋ بۋلانىپ اۋاعا تارايدى. جاپىراق كوكتەمدە بۇرشىك جارىپ كۇزدە سارعايىپ، جەرگە تۇسەدى. ءار وسىمدىكتىڭ جاپىراقتارى ءار ءتۇرلى بولادى.
مىسالى: گەربار. قايىر جاپىراعى جۇرەكشە ءتارىزدى، ەمەن جاپىراعى.
2. ەلەكتروندىق وقۋلىقتاعى ماتىنمەن تانىسۋ.
3. سەرگىتۋ ءساتى.
بالالار ءقازىر سەندەرمەن «پايدالى - زيان» دەگەن ويىن وينايمىز. ويىننىڭ شارتى. مەن پايدالى دەگەندە سەندەر قول شاپالاقتايسىڭدار. ال زيان دەگەندە ءتۇزۋ وتىراسىڭدار.
- دارىلىك وسىمدىكتەر دەنساۋلىققا پايدالى كەيبىر وسىمدىكتەر ۋلى بولادى، ول زيان.
- تابيعات اياسىندا كوپ سەرۋەندەۋ كەرەك، ول پايدالى.
- جەمىستەر جۋماي جەسەك ءىشىمىز اۋىرادى، ول زيان.
- گۇلدەر ادامعا قۋانىش سىيلايدى، ول پايدالى.
- كەيبىر وسىمدىكتەر دەنەنى قىشىتادى، تىكەنەكتى بولىپ شاعىپ الادى، ول زيان.
- كوكونىستە كوپتەگەن دارۋمەندەر بار، ول دەنساۋلىققا پايدالى.
- بالالار اينالاداعى وسىمدىكتەرگە سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراپ ولاردى كۇتىپ باپتاپ وسىرۋگە داعدىلانۋ كەرەك.
4. وقۋلىقپەن جۇمىس.
1. ءمۇعالىمنىڭ وقۋى.
2. وقۋشىلارعا جەكەلەي وقىتۋ.
3. جاپىراق قىزمەتىنە تالداۋ جاساۋ.
سۋ بۋلانادى.
كومىر قىشقىل گازىن سىڭىرەدى
ەمدىك قاسيەتى بار
توپىراقتى قۇنارلاندىرادى
تامىرىن ۇسۋدەنساقتايدى
وتتەگىن ءبولىپ شىعارادى
قانت، كراحمال الىنادى
اعاشقا ءسان بەرەدى
4. زەرتتەۋ جۇمىسى.
بولمە وسىمدىگىنىڭ بويىندا نە بار ەكەنىن زەرتتەپ كورەيىك.
قورىتىندى: جاپىراقتىڭ بويىندا سۋ بار.
5. داپتەرمەن جۇمىس.
جاڭا سوزدەر: ينە، جۇرەك، جۇمىرتقا ءتارىزدى، كومىرقىشقىل گازى، كراحمال.
1. سونىمەن بۇگىنگى ساباعىمىزدا نەمەن تانىستىق؟
- جاپىراق جاپىراقتىڭ تۇرلەرى، قىزمەتىمەن تانىستىق.
2. جاپىراق كۇزدە نەگە سارعايادى؟
- اۋا رايى سالقىنداعاندىقتان وسىمدىك سۋدى از سىڭىرەدى. كۇننىڭ كوزى از تۇسەدى.
3. قانداي اعاشتىڭ جاپىراعى ينە ءتارىزدى؟ ( قاراعاي)
4. جۇرەك ءتارىزدى جاپىراق قانداي اعاشتىكى؟
5. قۋراعان جاپىراقتىڭ قانداي پايداسى بار؟
- ەڭبەك ساباعىندا كوبەلەك، تاسباقا جاساۋعا، تابيعي ماتەريال رەتىندە قولداندىق.
( جاساعان جۇمىستى كورسەتۋ)
جاپىراقتاردىڭ ءتۇسۋى اعاشتاردىڭ تىرشىلىك بەيىمدىلىگى دەپ اتالادى. تۇسكەن جاپىراق وسىمدىكتىڭ تامىرىن سۋىقتان قورعايدى. جاپىراق ءيىرىپ توپىراقتى قۇنارلاندىرادى.
- بالالار قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «قورشاعان ورتانى قورعاۋ» تۋرالى زاڭى بار. سول زاڭدا تابيعاتتى قورعاۋ، ونى تازا ۇستاۋ ءاربىر ادامنىڭ مىندەتى دەلىنگەن ەكەن. سوندىقتان بالالار سەندەر مەكتەپ پارتاسىنان باستاپ تابيعاتتى قورعاۋعا، كوگالداندىرۋعا، اعاش، گۇل ەگۋگە ءوز ۇلەستەرىڭدى قوسۋلارىڭ كەرەك. مۇمكىن ءبىزدىڭ ارامىزدا دا عالىم، بيولوگ، ورمانشى وتىرعان شىعار. اۋامىز تازا بولسىن دەسەڭدەر، ءۇيدىڭ اۋلاسىنا اعاش، بولمەگە گۇل ەگىپ وتىرعىزعاندارىڭ دۇرىس. الداعى ساباقتاردى وسىمدىكتەردىڭ باسقا مۇشەلەرىمەن تانىسامىز.
باعالاۋ:
ۇيگە تاپسىرما: جاپىراق ءماتىنىن وقىپ، اڭگىمەلەۋ. جاپىراق تۇرلەرىن سالىپ كەلۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىگى: وسىمدىكتەر مۇشەلەرىنىڭ ىشىندە جاپىراقتىڭ اتقاراتىن قىزمەتى، تۇرلەرى جايىندا ماعلۇمات بەرۋ.
2. دامىتۋشىلىعى: ءسوزجۇمباق، تاجىريبە جاساۋ ارقىلى ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، سوزدىك قورلارىن مولايتۋ.
3. تاربيەلىگى: بايقاعىشتىققا، ەڭبەك سۇيگىشتىككە، قورشاعان ورتاعا قامقور بولۋعا باۋلۋ.
كورنەكىلىك: ينتەراكتيۆتى تاقتا، جاپىراقتار، بولمە وسىمدىكتەرى، ەڭبەك ساباعىندا جاپىراقتان جاسالعان بۇيىمدار.
ساباقتىڭ ءادىس - ءاسىلى: سۇراق – جاۋاپ، توپتاستىرۋ.
ءپان ارالىق بايلانىسى: انا ءتىلى، ەڭبەككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
بالالار ءقازىر دۇنيەتانۋ ساباعى. بۇگىنگى ساباعىمىزعا كوپتەگەن قوناقتار كەلدى. قارسى الايىق! ساباقتا الاڭداماي، ەركىن ەڭبەك ەتىڭدەر. ءوز ويلارىڭدى قىسىلماي اشىق ايتىڭدار. مەن سەندەرگە تەك قانا ساتتىلىك تىلەيمىن.
ءىى. 1) وتكەندى بەكىتۋ.
ساباعىمىزدى باستاماس بۇرىن كۇندەگى ادەتىمىزبەن
• اۋا رايىنا شولۋ جاساپ الايىق.
- اسپان بۇلتتى،*- قار جاۋدى، جەل سولتۇستىكتەن سوعىپ تۇر. اۋانىڭ تەمپەراتۋراسى t - 6 س
• ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
- وسىمدىك مۇشەلەرى، تامىر ساباق.
1 - 1. وسىمدىك مۇشەلەرىنە نەلەر جاتادى؟ - تامىر، ساباق، جاپىراق، گۇل، جەمىس. 1 وقۋشى باياندايدى.
2 - 1. تامىر تۋرالى نە بىلەمىز؟ (1 بالا باياندايدى)
2 - 2. ساباق تۋرالى نە بىلەمىز؟ (1 بالا باياندايدى)
2 - 3. تامىر قايدان پايدا بولادى؟ - تامىر تۇقىمنان پايدا بولادى. تۇقىم ولگەندە ونىڭ قابىعىن تامىر جارىپ شىعادى.
2 - 4. تامىردىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟ - جىڭىشكە تامىر (كۇنباعىس، ءسابىز )
- شاشاق تامىر(كارتوپ، بيداي، پياز)
- وتە ۇزىن تامىر(ءشولدى جەردە وسەتىن وسىمدىكتەر، جانتاق، قۋراي، تىكەن)
3 - 1. ساباقتىڭ تۇرلەرىن كىم اتاپ بەرەدى؟
1. سالبىراڭقى ساباق – بولمە وسىمدىكتەرى
2. ورالىپ، شىرمالىپ وسەتىن ساباق - قيار، قاۋىن، قاربىز، ءجۇزىم
3. تىك ساباق – تاڭقۋراي، اعاشتار
4 - 1. وسىمدىك قانداي توپتارعا بولىنەدى؟
- اعاش، بۇتا، ءشوپ.
4 - 2. اعاشتىڭ قانداي پايداسى بار؟
4 - 3. ءشوپتىڭ قانداي پايداسى بار؟
- مال ازىعى، ءدارى الىنادى؟
جاقسى بالالار، سەندەر وسىمدىكتىڭ تامىر، ساباعى جايىندا جاقسى مەڭگەردىڭدەر.
ج ا ز
ا ع ا ش
ت و پ ى ر ا ق
ت ۇ ق ى م
ت ا م ى ر
س ا ب ا ق
ق ا ي ى ن
ەندى مىنا ءسوز جۇمباقتى شەشىپ كورەيىك.
1. ەڭ ىستىق مەزگىل.
2. وسىمدىك ءتۇرى.
3. وسىمدىك وسەتىن جۇمساق، بورپىلداق قابات.
4. كۇزدە سەبىلەتىن ءدان.
5. وسىمدىكتىڭ جەر استى مۇشەسى.
6. وسىمدىكتىڭ بارلىق مۇشەسىن جالعاستىرۋشى.
7. اعاش ءتۇرى.
ەرەكشە سىزىقتان قانداي ءسوز شىقتى؟ - جاپىراق.
ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى جاپىراق. بۇگىنگى ساباعىمىزدا جاپىراق تۇرلەرىمەن، قىزمەتىمەن تانىسامىز.
1. بالالار جاپىراق تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
- جاپىراق وسىمدىككە ءسان بەرەدى. كوكتەمدە بۇرشىك جارىپ، كۇزدە سارعايىپ جەرگە تۇسەدى.
ءمۇعالىمنىڭ ءتۇسىندىرۋى.
جاڭا ساباق.
1. وسىمدىكتىڭ ەڭ ماڭىزدى مۇشەسى جاپىراق. جاپىراق ساباققا بەكيدى. جاپىراق كومىرقىشقىل گازىن ءسىڭىرىپ، وتتەگىن ءبولىپ شىعارادى. جاپىراقتىڭ بويىنداعى سۋ بۋلانىپ اۋاعا تارايدى. جاپىراق كوكتەمدە بۇرشىك جارىپ كۇزدە سارعايىپ، جەرگە تۇسەدى. ءار وسىمدىكتىڭ جاپىراقتارى ءار ءتۇرلى بولادى.
مىسالى: گەربار. قايىر جاپىراعى جۇرەكشە ءتارىزدى، ەمەن جاپىراعى.
2. ەلەكتروندىق وقۋلىقتاعى ماتىنمەن تانىسۋ.
3. سەرگىتۋ ءساتى.
بالالار ءقازىر سەندەرمەن «پايدالى - زيان» دەگەن ويىن وينايمىز. ويىننىڭ شارتى. مەن پايدالى دەگەندە سەندەر قول شاپالاقتايسىڭدار. ال زيان دەگەندە ءتۇزۋ وتىراسىڭدار.
- دارىلىك وسىمدىكتەر دەنساۋلىققا پايدالى كەيبىر وسىمدىكتەر ۋلى بولادى، ول زيان.
- تابيعات اياسىندا كوپ سەرۋەندەۋ كەرەك، ول پايدالى.
- جەمىستەر جۋماي جەسەك ءىشىمىز اۋىرادى، ول زيان.
- گۇلدەر ادامعا قۋانىش سىيلايدى، ول پايدالى.
- كەيبىر وسىمدىكتەر دەنەنى قىشىتادى، تىكەنەكتى بولىپ شاعىپ الادى، ول زيان.
- كوكونىستە كوپتەگەن دارۋمەندەر بار، ول دەنساۋلىققا پايدالى.
- بالالار اينالاداعى وسىمدىكتەرگە سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراپ ولاردى كۇتىپ باپتاپ وسىرۋگە داعدىلانۋ كەرەك.
4. وقۋلىقپەن جۇمىس.
1. ءمۇعالىمنىڭ وقۋى.
2. وقۋشىلارعا جەكەلەي وقىتۋ.
3. جاپىراق قىزمەتىنە تالداۋ جاساۋ.
سۋ بۋلانادى.
كومىر قىشقىل گازىن سىڭىرەدى
ەمدىك قاسيەتى بار
توپىراقتى قۇنارلاندىرادى
تامىرىن ۇسۋدەنساقتايدى
وتتەگىن ءبولىپ شىعارادى
قانت، كراحمال الىنادى
اعاشقا ءسان بەرەدى
4. زەرتتەۋ جۇمىسى.
بولمە وسىمدىگىنىڭ بويىندا نە بار ەكەنىن زەرتتەپ كورەيىك.
قورىتىندى: جاپىراقتىڭ بويىندا سۋ بار.
5. داپتەرمەن جۇمىس.
جاڭا سوزدەر: ينە، جۇرەك، جۇمىرتقا ءتارىزدى، كومىرقىشقىل گازى، كراحمال.
1. سونىمەن بۇگىنگى ساباعىمىزدا نەمەن تانىستىق؟
- جاپىراق جاپىراقتىڭ تۇرلەرى، قىزمەتىمەن تانىستىق.
2. جاپىراق كۇزدە نەگە سارعايادى؟
- اۋا رايى سالقىنداعاندىقتان وسىمدىك سۋدى از سىڭىرەدى. كۇننىڭ كوزى از تۇسەدى.
3. قانداي اعاشتىڭ جاپىراعى ينە ءتارىزدى؟ ( قاراعاي)
4. جۇرەك ءتارىزدى جاپىراق قانداي اعاشتىكى؟
5. قۋراعان جاپىراقتىڭ قانداي پايداسى بار؟
- ەڭبەك ساباعىندا كوبەلەك، تاسباقا جاساۋعا، تابيعي ماتەريال رەتىندە قولداندىق.
( جاساعان جۇمىستى كورسەتۋ)
جاپىراقتاردىڭ ءتۇسۋى اعاشتاردىڭ تىرشىلىك بەيىمدىلىگى دەپ اتالادى. تۇسكەن جاپىراق وسىمدىكتىڭ تامىرىن سۋىقتان قورعايدى. جاپىراق ءيىرىپ توپىراقتى قۇنارلاندىرادى.
- بالالار قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «قورشاعان ورتانى قورعاۋ» تۋرالى زاڭى بار. سول زاڭدا تابيعاتتى قورعاۋ، ونى تازا ۇستاۋ ءاربىر ادامنىڭ مىندەتى دەلىنگەن ەكەن. سوندىقتان بالالار سەندەر مەكتەپ پارتاسىنان باستاپ تابيعاتتى قورعاۋعا، كوگالداندىرۋعا، اعاش، گۇل ەگۋگە ءوز ۇلەستەرىڭدى قوسۋلارىڭ كەرەك. مۇمكىن ءبىزدىڭ ارامىزدا دا عالىم، بيولوگ، ورمانشى وتىرعان شىعار. اۋامىز تازا بولسىن دەسەڭدەر، ءۇيدىڭ اۋلاسىنا اعاش، بولمەگە گۇل ەگىپ وتىرعىزعاندارىڭ دۇرىس. الداعى ساباقتاردى وسىمدىكتەردىڭ باسقا مۇشەلەرىمەن تانىسامىز.
باعالاۋ:
ۇيگە تاپسىرما: جاپىراق ءماتىنىن وقىپ، اڭگىمەلەۋ. جاپىراق تۇرلەرىن سالىپ كەلۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: س. تورايعىروۆ « ءبىر ادامعا» ولەڭى
