جارىقتىڭ سىنۋى. جارىقتىڭ سىنۋ زاڭدارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جارىقتىڭ سىنۋى. جارىقتىڭ سىنۋ زاڭدارى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىك: جارىقتىڭ سىنۋىن، جارىقتىڭ سىنۋ زاڭدارىن تۇسىنىك بەرۋ، تۇرمىستا جانە تەحنيكادا قولدانۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ. وي ءورىسىن دامىتۋ، فيزيكا پانىنە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تاربيەشىلىك: ادامگەرشىلىككە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە، ۇيىمشىلدىققا، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ساباقتاعى سۇراقتار مەن ەسەپتىڭ شارتتارى جازىلعان سلايد (كومپيۋتەر، پروەكتور، ەكران)، جازىق اينالار، سفەرالىق اينالار، پلاكاتتار، سۋى بار ىدىس، پريزما، وپتيكالىق شايبا، تراپەسيالىق
پريزما، كاداسكوپ سلايدتتارى، ەلەكتر شام، جەتوندار.
ساباقتىڭ ءادىسى: ويىن ەلەمەنتتەرى بار ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءجۇرىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ. سىنىپتاعى وقۋشىلار مەن سالەمدەسۋ جانە ەكى توپقا ءبولىپ وتىرعىزۋ. ساباق ەتاپتارىن ءتۇسىندىرۋ.
ساباق ەتاپتارى:
1.«جارىق. جارىق قاسيەتتەرى»
2.«جارىقتىڭ سىنۋى»
3.«جارىقتىڭ سىنۋ زاڭدارىنا پراكتيكالىق ەسەپتەر»
4.«قىزىقتى جارىق»
ساباققا بەلسەندى قاتىسقان وقۋشىلارعا جەتون بەرىلەدى جانە جيناعان جەتونىنا قاراي باعالانادى. ەڭ كوپ جەتون جيناعان وقۋشى «5» ال ودان از بولسا،«4، 3»
باعامەن باعالانادى.(وقۋشىلاردىڭ بىرەۋى كومەكشى رەتىندە جەتون تاراتادى.)
ءىى. ۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
«جارىق. جارىق قاسيەتتەرى»
(ءار توپقا 5 سۇراقتان جانە 2 تاپسىرمادان بەرىلەدى. ەگەر ءبىر توپ سۇراققا جاۋاپ بەرمەسە
قارسىلاس توبى جاۋاپ بەرسە بولادى.)
« جازىق اينا»توبىنىڭ سۇراقتارى.
1. جارىق دەگەنىمىز نە؟
2. جارىقتىڭ ءتۇزۋ سىزىقتى تارالۋىن دالەلدەيتىن قۇبىلىس؟
3. جازىق اينا دەگەنىمىز نە؟
4. ساۋلەنىڭ ءتۇزۋ بۇرىشى 35° تۇسكەن شاعىلعان ساۋلەلەردىڭ اراسىنداعى بۇرىش نەگە تەڭ؟
5. كۇنگىرت نەمەسە جىلتىر قاعازدىڭ قايسىسىنان فوتوسۋرەت جاقسى كورىنەدى، نەگە؟
«سفەرالىق اينا» توبىنىڭ سۇراقتارى.
1. قانداي جارىق كوزدەرىنىڭ تۇرلەرىن بىلەسىز؟
2. جارىقتىڭ تارالۋ جىلدامدىعى نەگە تەڭ؟
3. سفەرالىق اينا دەگەنىمىز نە؟
4. اينا مەن ونىڭ بەتىنە تۇسكەن ساۋلەنىڭ اراسىنداعى بۇرىش 20° ساۋلەنىڭ شاعىلۋ بۇرىشى نەگە تەڭ؟
5. ىلعال دەنەلەردىڭ ءتۇسى نەلىكتەن قۇرعاق زاتتارعا قاراعاندا اناعۇرلىم انىق قانىققان تۇردە كورىنەدى.
پراكتيكالىق تاپسىرمالار.
تاقتادا جازىلادى.
«جازىق اينا» توبى.
1. ءبىر - بىرىمەن تىك بۇرىش جاساپ ورنالاسقان ەكى اينانىڭ بىرىنە ساۋلە كەلىپ ءتۇستى.
ساۋلەلەردىڭ ارعى جولىن سىزىڭدار.
2. سفەرالىق ايناداعى كەسكىندى سالۋ.
«سفەرالىق اينا» توبى.
1. سۋرەتتە كوپبۇرىشتىڭ MN جازىق اينالاداعى بەينەسىن سالىڭدار.
2. سفەرانىڭ ايناداعى كەسكىندى سالۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق
«جارىقتىڭ سىنۋى»
بىرتەكتى ءمولدىر ورتادا جارىقتىڭ ءتۇزۋ سىزىقتى تارالاتىنى سەندەرگە بەلگىلى! نارسەلەردىڭ وزدەرىنە تۇسكەن جارىقتى شاعىلدىرۋ، سىندىرۋ جانە جۇتۋ ەرەكشەلىكتەرى ءار ءتۇرلى بولعاندىقتان، ءبىز ولاردى كورەمىز. ءمولدىر دەنەلەردى بىزدەر جارتىلاي شاعىلعان، جارتىلاي ولاردان وتكەن جارىق ارقىلى كورەمىز.
ەكى ورتانى بولەتىن شەكارا ارقىلى وتكەندە، جارىقتىڭ تارالۋ باعىتىنىڭ وزگەرۋىن جارىقتىڭ سىنۋى دەپ اتايدى.
سىنعان ساۋلە مەن ەكى ورتانى بولەتىن شەكاراعا ساۋلە تۇسكەن نۇكتەدە تۇرعىزىلعان پەرپەنديكۋليار اراسىنداعى بۇرىشتى سىنۋ بۇرىشى (γ) دەپ اتايدى.
سىزبانى سالىپ، بەلگىلەۋلەر ەنگىزەمىز MN - سۋ مەن اۋا اراسىنداعى شەكارا؛ AO - شەكاراعا تۇسكەن جارىق ساۋلەسى؛ CD – اۋا مەن سۋدىڭ شەكاراسىن بولەتىن O نۇكتەسىنە تۇرعىزىلعان پەرپەنديكۋليار؛ OB – سىنعان ساۋلە؛
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىك: جارىقتىڭ سىنۋىن، جارىقتىڭ سىنۋ زاڭدارىن تۇسىنىك بەرۋ، تۇرمىستا جانە تەحنيكادا قولدانۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ. وي ءورىسىن دامىتۋ، فيزيكا پانىنە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تاربيەشىلىك: ادامگەرشىلىككە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە، ۇيىمشىلدىققا، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ساباقتاعى سۇراقتار مەن ەسەپتىڭ شارتتارى جازىلعان سلايد (كومپيۋتەر، پروەكتور، ەكران)، جازىق اينالار، سفەرالىق اينالار، پلاكاتتار، سۋى بار ىدىس، پريزما، وپتيكالىق شايبا، تراپەسيالىق
پريزما، كاداسكوپ سلايدتتارى، ەلەكتر شام، جەتوندار.
ساباقتىڭ ءادىسى: ويىن ەلەمەنتتەرى بار ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءجۇرىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ. سىنىپتاعى وقۋشىلار مەن سالەمدەسۋ جانە ەكى توپقا ءبولىپ وتىرعىزۋ. ساباق ەتاپتارىن ءتۇسىندىرۋ.
ساباق ەتاپتارى:
1.«جارىق. جارىق قاسيەتتەرى»
2.«جارىقتىڭ سىنۋى»
3.«جارىقتىڭ سىنۋ زاڭدارىنا پراكتيكالىق ەسەپتەر»
4.«قىزىقتى جارىق»
ساباققا بەلسەندى قاتىسقان وقۋشىلارعا جەتون بەرىلەدى جانە جيناعان جەتونىنا قاراي باعالانادى. ەڭ كوپ جەتون جيناعان وقۋشى «5» ال ودان از بولسا،«4، 3»
باعامەن باعالانادى.(وقۋشىلاردىڭ بىرەۋى كومەكشى رەتىندە جەتون تاراتادى.)
ءىى. ۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
«جارىق. جارىق قاسيەتتەرى»
(ءار توپقا 5 سۇراقتان جانە 2 تاپسىرمادان بەرىلەدى. ەگەر ءبىر توپ سۇراققا جاۋاپ بەرمەسە
قارسىلاس توبى جاۋاپ بەرسە بولادى.)
« جازىق اينا»توبىنىڭ سۇراقتارى.
1. جارىق دەگەنىمىز نە؟
2. جارىقتىڭ ءتۇزۋ سىزىقتى تارالۋىن دالەلدەيتىن قۇبىلىس؟
3. جازىق اينا دەگەنىمىز نە؟
4. ساۋلەنىڭ ءتۇزۋ بۇرىشى 35° تۇسكەن شاعىلعان ساۋلەلەردىڭ اراسىنداعى بۇرىش نەگە تەڭ؟
5. كۇنگىرت نەمەسە جىلتىر قاعازدىڭ قايسىسىنان فوتوسۋرەت جاقسى كورىنەدى، نەگە؟
«سفەرالىق اينا» توبىنىڭ سۇراقتارى.
1. قانداي جارىق كوزدەرىنىڭ تۇرلەرىن بىلەسىز؟
2. جارىقتىڭ تارالۋ جىلدامدىعى نەگە تەڭ؟
3. سفەرالىق اينا دەگەنىمىز نە؟
4. اينا مەن ونىڭ بەتىنە تۇسكەن ساۋلەنىڭ اراسىنداعى بۇرىش 20° ساۋلەنىڭ شاعىلۋ بۇرىشى نەگە تەڭ؟
5. ىلعال دەنەلەردىڭ ءتۇسى نەلىكتەن قۇرعاق زاتتارعا قاراعاندا اناعۇرلىم انىق قانىققان تۇردە كورىنەدى.
پراكتيكالىق تاپسىرمالار.
تاقتادا جازىلادى.
«جازىق اينا» توبى.
1. ءبىر - بىرىمەن تىك بۇرىش جاساپ ورنالاسقان ەكى اينانىڭ بىرىنە ساۋلە كەلىپ ءتۇستى.
ساۋلەلەردىڭ ارعى جولىن سىزىڭدار.
2. سفەرالىق ايناداعى كەسكىندى سالۋ.
«سفەرالىق اينا» توبى.
1. سۋرەتتە كوپبۇرىشتىڭ MN جازىق اينالاداعى بەينەسىن سالىڭدار.
2. سفەرانىڭ ايناداعى كەسكىندى سالۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق
«جارىقتىڭ سىنۋى»
بىرتەكتى ءمولدىر ورتادا جارىقتىڭ ءتۇزۋ سىزىقتى تارالاتىنى سەندەرگە بەلگىلى! نارسەلەردىڭ وزدەرىنە تۇسكەن جارىقتى شاعىلدىرۋ، سىندىرۋ جانە جۇتۋ ەرەكشەلىكتەرى ءار ءتۇرلى بولعاندىقتان، ءبىز ولاردى كورەمىز. ءمولدىر دەنەلەردى بىزدەر جارتىلاي شاعىلعان، جارتىلاي ولاردان وتكەن جارىق ارقىلى كورەمىز.
ەكى ورتانى بولەتىن شەكارا ارقىلى وتكەندە، جارىقتىڭ تارالۋ باعىتىنىڭ وزگەرۋىن جارىقتىڭ سىنۋى دەپ اتايدى.
سىنعان ساۋلە مەن ەكى ورتانى بولەتىن شەكاراعا ساۋلە تۇسكەن نۇكتەدە تۇرعىزىلعان پەرپەنديكۋليار اراسىنداعى بۇرىشتى سىنۋ بۇرىشى (γ) دەپ اتايدى.
سىزبانى سالىپ، بەلگىلەۋلەر ەنگىزەمىز MN - سۋ مەن اۋا اراسىنداعى شەكارا؛ AO - شەكاراعا تۇسكەن جارىق ساۋلەسى؛ CD – اۋا مەن سۋدىڭ شەكاراسىن بولەتىن O نۇكتەسىنە تۇرعىزىلعان پەرپەنديكۋليار؛ OB – سىنعان ساۋلە؛
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
