جاسىرىنباق
جاسىرىنباق ويناۋدى ءابدىراحمان شىعاردى. تۇربەك ونى دەرەۋ قوستادى. سىدىق تا قارسى بولعان جوق.
ءبىراق ەكى-ەكىدەن وداقتاسۋ ءۇشىن جانە ءبىر ادام كەرەك.
شاقىرىپ الاتىن ەشكىم كورىنبەس پە ەكەن دەپ، ءۇش بالا قاقپادان شىعىپ، توڭىرەككە كوز سالىپ تۇر. ىشتەرىندەگى ەرەسەگى ءابدىراحمان، بەسىنشى كلاستا وقيدى. دەنە تۇرپاتى ۇزىنتۇرالاۋ، مىنەزى ادۋىنداۋ اق سۇر بالا.
تۇربەك پەن سىدىق ەكەۋى تورتىنشىدە وقيدى. بىرەۋ ءوزى تيىسپەسە، بۇلار ەشكىمگە شاتاق ىزدەپ ۇرىنبايتىن باسالقالى بالالار.
كەشەنىڭ ارعى بەتىندەگى ءوز قورالارىنىڭ ۇستىندە روگاتكامەن سوتقار المابەك تورعاي اتقىلاپ تۇر. اڭدىعانى تەرەكتەردىڭ سوناۋ ۇشقارى باسى. ءبىرلى-جارىم قونعان تورعاي بولسا، اتىپ تيگىزە الماي تۇر. باسقا تەرەكتەردىڭ باسىندا قاپتاپ ۇشىپ جۇرگەن تورعايلاردىڭ الگى اراعا جولاماۋىنا قاراعاندا، المابەك ولاردى ابدەن زاپى ەتىپ، ۇركىتىپ بىتسە كەرەك.
— المابەكتى شاقىرساق قايتەدى؟ — دەدى ءابدىراحمان.
— وي، قۇرىسىن. ول شاتاق شىعارادى، — دەپ تۇربەك پەن سىدىق قاباتىنان بەز ەتە قالدى.
المابەك وسى كەزدە بۇلاردى كەرىپ، ايقاي سالدى:
— ەي، نەگە توپتالىپ تۇرسىڭدار! تاراڭدار! اتام!
المابەكتىڭ سىرىن بىلەتىن بالالار قاقپانى تاسالاپ، جاسىرىنا بەردى. المابەك ايتقانىن ىستەدى. اتىپ ەدى، تاس ىزىڭداعان بويىمەن كەپ قاقپاعا ءتيدى.
ۇيدەن تۇربەكتىڭ ءبىرىنشى كلاستا وقيتىن قارىنداسى نازىم شىقتى. ەكى يىعىندا جەلبىرى بار، جەڭسىز كوك شۇبار كويلەك كيگەن، توپ-تولىق قارا دومالاق قىز. كەزى شەشەسىنە تارتىپ شەگىرلەۋ.
— بىرەۋىمىزگە نازىم وداق بولسىن، — دەدى سىدىق.
ءابدىراحمان تىجىرىنىپ:
— مۇنى قويشى، — دەدى.
اڭگىمە ءوزى جايىندا ەكەنىن نازىم بىلە قويدى دا، بالالاردىڭ قاسىنا كەلىپ:
— نە؟ نە ايتىپ تۇرسىڭدار؟ — دەپ سۇرادى.
— بىزبەن جاسىرىنباق وينايسىڭ با؟ — دەدى اعاسى.
— وينايمىن.
وسى كەزدە المابەك اتقان ءبىر تاس قاقپاعا جانە كەلىپ، ساق ەتىپ ءتيدى. ارتىنشا ونىڭ:
— بالەم، شىعارسىڭدار ءالى! — دەگەن ايقايى قوسا ەستىلدى.
نازىم بالالاردى تاسپەن اتقىلاپ تۇرعان المابەك ەكەنىن كوردى.
— نازىمدى وداق ەتىپ الىپ وينايىق، — دەدى تۇربەك تە. ءابدىراحماننىڭ سول الگى مەنسىنبەگەن كەيپى...
— بۇل وداق بولىپ جارىتپاس.
نازىم اشۋلانىپ قالدى:
— مەن بە؟ مەن جاسىرىنباق ويناۋدى بىلمەيمىن بە؟!
— قىزداردىڭ قالاي جاسىرىناتىنىن بىلەمىز. بىرەۋى اۋىز ۇيگە شىعا تۋرادى دا، ەكىنشىسى ءتور ۇيدەگى توسەكتىڭ استىنا كىرىپ: «كوكەك! مەنى ىزدە»، دەپ داۋىستايدى. نە بولماسا باسىن بۇر كەپ الادى دا، سيراعى سورايىپ كورىنىپ جاتادى.
ءابدىراحمان بۇل سەزدى نازىمدى قاتىردىم دەپ، مىسقىلدى كۇلكىمەن ايتتى.
— ويناپ كورەيىك! — دەدى نازىم وتتى كوزى جابىرلەنە جالپىلداپ.
اقىرى بۋلار جاسىرىنباق ويناۋعا كەلىستى. ءابدىراحمان مەن سىدىق ءبىر وداق؛ تۇربەك پەن نازىم ءبىر وداق بولدى.
جاسىرىناتىن جەردىڭ كولەمى وسى ءۇيدىڭ قورا - قوپسى، اۋلاسىنىڭ ءىشى بولسىن، ودان سىرتقا شىعىپ جاسىرىنسا ەسەپتەلمەسىن دەپ كەلىسىلدى.
جەرەبە سالىسقاندا، جاسىرىنۋ كەزەك اۋەلى ءابدىراحماندارعا ءتيدى.
تۇربەك پەن نازىم ولار جاسىرىنىپ بولعانشا ۇيگە كىرىپ تۇردى.
مىنە، ەندى ىزدەۋگە شىعىپ كەلەدى.
— سەن باقتىڭ ءىشىن قارا. مەن قورانىڭ ءىشىن قارايىن، — دەدى نازىم.
قورانىڭ سىرتقى جاق بوساعاسىندا توڭكەرۋلى تاقتاي ناۋا جاتىر. نازىم ونىڭ قاسىمەن ءوتىپ بارا جاتىپ، الگىگە سەزىكتەنە قارادى. شەتىنەن ۇستاپ، ارەڭ دەگەندە كوتەرىپ، اۋدارىپ تاستاپ ەدى، استىندا بۇك ءتۇسىپ جاتقان ءابدىراحماندى كوردى.
— ا - ا! قايدان ءبىلىپ قويدىڭ؟ — دەپ، ءۇستى - باسى شاڭ - شاڭ بوپ ءابدىراحمان تۇرەگەلدى.
— بىلمەگەندە. بۇل ناۋا باعانا توڭكەرىلىپ جاتپاي، شالقاسىنان جاتقان، — دەدى نازىم.
— وي پالەسىن - اي مىنا قىزدىڭ!
باقشاداعى كارتوپتىڭ بىتىك ساباعىنىڭ اراسىنا كىرىپ كەتكەن سىدىقتى دا تۇربەك وپ-وڭاي تاۋىپ، جەلكەلەپ الىپ كەلدى.
ءابدىراحمان الاقانىنا قۇلشىنا تۇكىرىپ:
— بالەم، ەندى سەندەر جاسىرىنىپ كورىڭدەر، — دەيدى.
...ولار ءبىرقاۋىم ىزدەپ، تۇربەكتى قورانىڭ ىشىنەن اقىرداعى ءبىر قۇشاق كوك ءشوپتىڭ استىنان تاۋىپ الدى. ال نازىم بولسا، زىم-زيا. ءابدىراحمان مەن تۇربەك ونى ىزدەپ، قاراماعان جەر قويمادى. تابا المادى. ۇيگە كىرىپ، كەرەۋەتتەردىڭ استىنا دەيىن قارادى. جوق.
— مەن بىلسەم، سول قىز جاسىرىنعان جوق. ءبىزدى بوسقا اۋرەلەپ، ءبىر جاققا كەتىپ قالدى، — دەيدى دىمى قۇرىعان ءابدىراحمان.
— جوق، كەتكەن جوق. جاسىرىنىپ جاتىر. تابىڭدار! — دەيدى تۇربەك.
ءابدىراحمان مەن سىدىق جانە ىزدەي باستادى. ءۇيدىڭ ۇستىنە شىعىپ شاتىردىڭ ءىشىن، ودان سوڭ قوراداعى كارتوپ سالاتىن ۇراعا دەيىن ءتۇسىپ قارادى. ءبىراق ەش جەردەن نازىم تابىلمادى. ءبىر جەردە شىبىن بولىپ جابىسىپ تۇرماسا، ەندى ءتىپتى ونى ىزدەيتىن جەر قالمادى.
ءابدىراحمان تەرلەپ تە كەتتى.
— شىقسىن ەندى، تابا المادىق — دەدى تۇربەك.
— نازىم، شىق!
— ۋر – ر – ا - ا! — دەپ، نازىم قاقپا تۇبىندەگى ءيتتىڭ ۇيشىگىنەن سۋماڭ ەتىپ شىعا كەلدى. ءابدىراحمان مەن سىدىق توبەلەرىنەن جاي تۇسكەندەي سىلەيىپ قالىپتى.
— وي، قۋ - اي! بۇل قۋ وسىنداي! — دەپ سىدىق تاڭىرقاپ جاتىر.
— جاڭا مەن بۇل ۇيشىككە ءۇڭىلىپ قاراپ ەدىم عوي؟ يت جاتقان سەكىلدى ەدى عوي؟! — دەيدى ءابدىراحمان.
— و، سۋ جۇرەك. يت ەمەي-اق مەن، ۇڭىلە بەرگەنىڭدە ىر – ر - ر دەپ ەدىم، پەرىپ ۇرىپ جونەلدىڭ عوي!
نازىم ءماز بولىپ، سىلق-سىلق كۇلەدى.
— مەن ەندى وينامايمىن. جەتەدى، — دەپ ءابدىراحمان ءسولپيىپ جونەلە بەردى. ىزالانىپ بارا جاتقانى كەيپىنەن بەلگىلى ەدى.
ول قاقپادان شىعا بەرگەن كەزدە:
— بايقا، المابەك اڭدىپ تۇرماسىن! — دەدى نازىم. ءابدىراحمان سەلت ەتىپ تە ۇلگىرمەدى، بارماقتاي ءبىر تاس قۇلاعىنىڭ ءدال تۇسىنان زۋلاپ ءوتىپ، قاقپاعا ساق ەتىپ ءتيدى.
المابەك روگاتكاسىنا تاعى دا تاس سالىپ جاتقانىن كورىپ، ءابدىراحمان تەز شەگىنىپ كەتتى.