- 01 قىر. 2016 00:00
- 361
جەمىس-جيدەك جانە كوكونىس
1948 جىلى امەريكالىق دجەي كورديچ قۋىق استى قاتەرلى ىسىگىنە شالدىعادى. دارىگەرلەردىڭ “جازىلۋى مۇمكىن ەمەس” دەگەن اۋرۋىن كورديچ بالعىن جەمىس-جيدەك جانە كوكونىس شىرىندارىمەن ەمدەيدى. ءوزىنىڭ بۇل ادىستەرىن “جەمىس-جيدەك جانە كوكونىستەردىڭ قۇپيا كۇشتەرى” اتتى كىتابىنا جيناقتايدى. سولاردىڭ كەيبىرەۋلەرى:
ءىنجىر – ىشەكتەردى جۇمىس ىستەتەدى، جىلۋ بەرەدى.
الما – بۇيرەكتەردى تازارتادى، اس قورىتۋ جۇيەسىن جاقسارتادى.
ورىك – قان كوبەيتەدى، تەرى جانە شاشقا بولىمدى اسەرى بار. قاتەرلى ىسىك اۋرۋلارىنىڭ الدىن الۋعا كومەكتەسەدى.
بانان – جۇرەككە جانە بۇلشىق ەت جۇيەسىنە، شارشاعانعا جانە ءىش وتكەنگە وتە پايدالى كەلەدى.
شيە – مينەرال جانە ۆيتاميندەر قورى.
گرەيفرۋت – اس قورىتۋدى جاقسارتادى، ءتىس ەتتەرىنىڭ قاناۋىن ازايتادى، سۋىق تيگەنگە جانە حولەستەرينگە جاقسى.
اپەلسين – سۋىق تيۋ، تۇماۋ، جاراقات الۋ، جۇرەك جانە سال اۋرۋىنان ساقتايدى.
ماندارين - ينفەكسيالارمەن كۇرەسۋدى جەڭiلدەتەدi.
ءجۇزىم – بۇيرەكتەردىڭ جۇمىسىن جاقسارتىپ، جۇرەك سوعىسىن رەتتەيدى. باۋىردى تازالايدى.
قاۋىن – ۇيقىسىزدىققا، ىشەك جانە تەرى قاتەرلى ىسىگىنە قارسى جاقسى.
قاربىز – بۇيرەكتى تازالايدى.
قىزىل شيە (چەرەشنيا) – حولەستەريندى تۇسىرەدى، ساباقتارى دا نەسەپ ايدايدى.
المۇرت – جۇرەك جانە قان تامىرىنىڭ ساۋلىعىن جانە فيزيكالىق جۇمىس ىستەۋ قابىلەتتىلىگىن ارتتىرادى.
قىزىل بۇرىش – شاشتارعا، تىرناقتارعا جانە تەرىگە وتە جاقسى.
بروككولي – اسقازان جانە وڭەشتىڭ قاتەرلى ىسىككە شالدىعۋ ءقاۋپىن ازايتادى.
كاپۋستا – قارتايۋدى كەشىكتىرەدى جانە تەرىنىڭ ساۋلىعىن جاقسارتادى.
ءسابىز – كۇش-قۋات بەرەدى. باۋىردىڭ ءوت سۇيىقتىعىن بولۋىنە جانە حولەستەريننىڭ رەتتەلۋىنە كومەكتەسەدى.
قيار – بۇلشىق ەتتى جاسارتادى، تەرى جاسۋشالارىنا يىلگىشتىك قاسيەت بەرەدى.
سارىمساق – قان قىسىمىن تومەندەتەدى، قاننىڭ ۇيىپ قالۋىن ازايتادى. اسقازاننىڭ قاتەرلى ىسىگىنە قارسى جاقسى، يممۋنيتەت جۇيەسىن كۇشەيتەتىنى انىقتالعان.
شپينات – باۋىردى، ليمفا بەزدەرىن جانە قان اينالىم جۇيەسىن رەتتەيدى.