جىگىتكە جەتى ونەر دە از... تاربيە ساعاتى
تاقىرىبى: «جىگىتكە جەتى ونەر دە از...» تاربيە ساعاتى (سايىسى تۇرىندە)
ماقساتى: ەر بالالاردى ۇلتتىق تۇلعادا حالقىمىزدىڭ ادەت - عۇرپىن، سالت - داستۇرلەرىن قادىرلەۋ، ۇلتجاندى، وتان سۇيگىش، پاتريوتتىق سەزىمدەرگە باۋلۋ، تاربيەلەۋ. وقۋشىلار اراسىنان قابىلەتتى، ياعني، ءبىلىمدى، سپورتقا يكەمدى، ەڭبەككە بەيىمدى، جان - جاقتى، سەگىز قىرلى – ءبىر سىرلى وقۋشىلاردى انىقتاۋ. ومىردە كەزدەسەتىن ۇلتتىق ناقىشتاردى ساقتاۋعا، ءتىلدى سۇيۋگە دەگەن شاكىرت ىنتاسىن وياتۋ.
جۇرگىزۋشى: قوش كەلدىڭىزدەر، ءقادىرلى دە قۇرمەتتى، ارداقتى دا اياۋلى ۇستازدار، وقۋشىلار جانە كەلگەن قوناقتار.
ارمىسىزدار، ۇستازدارىم قىمباتتى،
ارمىسىزدار، سۇلۋ قىزدار سىمباتتى.
تالاي عاسىر نەبىر اقىن جىراۋلار
جىگىتتەردىڭ باتىرلىعىن جىرلاپتى.
بۇگىنگى جاستار – حالقىمىزدىڭ بولاشاعى، ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى. وقۋشىلاردىڭ وي ءورىسىن كەڭەيتىپ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن شىڭدايتىن، ۇلتتىق تۇلعادا حالقىمىزدىڭ ادەت - عۇرپىن، سالت - داستۇرلەرىن قادىرلەۋ، ۇلت جاندى، وتان سۇيگىش، پاتريوتتىق سەزىمدەرگە باۋلۋ جانە تاربيەلەۋ. ءبىلىمدى جاستاردى انىقتايتىن، سەگىز قىرلى – ءبىر سىرلى جىگىتتەر اراسىندا وتەتىن «جىگىتكە جەتى ونەردە از» اتتى سايىسىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
ءومىردىڭ ءوزى ادامدى تىرەستىرگەن،
ءبىرى جاڭا، جارىستىڭ ءبىرى ەسكىرگەن.
اينالا وتىرىپ اپ ءيسى قازاق،
ازاماتىن ءوزارا كۇرەستىرگەن
ساحنا تورىنە سۇلۋ دا سىمباتتى، سىپايى دا ۇستامدى، ونەگەلى دە ونەرلى، جىگەرلى، سەرى جىگىتتەردى شاقىرايىق.
ورەندەرگە ب ا ق تىلەپ، قۋانىشقا بولەيتىن
سەزىمتال مەن زەرەگىن تارازىلاپ كورەتىن
تانىستىرساق سىزدەردى قازىلارمەن بۇل كەشتىڭ
تارلانداردىڭ باعاسىن ءادىل شەشىپ بەرەتىن – سايىستى باستاماس بۇرىن ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىستىرۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
ەندى سايىستىڭ بارىسىنا توقتالايىق. سايىس 7 كەزەڭنەن تۇرادى.
سايىس باعدارلاماسى
1. «تەگىمدى مەنىڭ سۇراساڭ...» ءوزىن تانىستىرۋ. (3 مين)
2. «كوركىنە اقىلى ساي» قىزىقتى سۇراق - جاۋاپتار سايىسى.
3. «ەردىڭ اسىلى كۇشىنەن بىلىنەدى» (قول كۇرەس)
4. «ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» (ماقال - ماتەل جولدارىنان ايتىلماي قالعان ءسوزدى تاۋىپ ايتۋ) (3 مين)
5. «كۇش اتاسىن تانىماس» (گير كوتەرۋ)
6. « تىعىرىققا تىرەلگەندە» سايىسكەرلەر كونۆەرت تاڭداپ، كونۆەرتتەگى تاپسىرمانى سول جەردە ورىنداۋ.
7. «مەن ونەرلى جىگىتپىن» (سايىسكەرلەر ءوز ونەرلەرىن كورسەتۋ) (10 مين)
ارمىسىڭ اينالايىن دانا حالقىم،
ساقتاعان ۇلتىمىزدىڭ بەرىك سالتىن.
ءتىل ۇشىنا ورالار كەزدەسكەندە،
«سالەم – ءسوزدىڭ اناسى» دەگەن ناقىل
توپ الدىنا شىققاندا باسىن ءيىپ
سالەمدەسۋ – پارىزى ءاربىر جاستىڭ
ونەرلەرىن پاش ەتەر توپتارمەنەن
ساتتە كەلىپ قالعانداي ءبىر تانىساتىن – دەي وتىرا.
1.« تەگىمدى مەنىڭ سۇراساڭ...» ءوزىن تانىستىرۋ
تانىستىرۋ كەزەڭىنىڭ ۇپاي ساندارى. (2 - 5 بالل)
قازاقتىڭ ءتۇرلى – ءتۇرلى ءداستۇرى بار،
ونىڭ سىرىن اشقاندا جۇرت قىزىعار
جاۋاپتارىن تابار ما ەكەن، سايىسكەرلەر
سول سەبەپتەن قوياتىن سۇراقتار بار – دەپ
2. « كوركىنە اقىلى ساي» قىزىقتى سۇراق - جاۋاپتار سايىسى.
1 - سۇراق: ءتورت تۇلىكتىڭ ءپىرىن اتاڭىز.
جاۋابى: تۇيە ءپىرى — ويسىل قارا، جىلقى ءپىرى — قامبار اتا، سيىر ءپىرى — زەڭگى بابا، قوي ءپىرى — شوپان اتا، ەشكى ءپىرى — شەكشەك اتا.
2 - سۇراق: جىگىتتىڭ ءۇش جاقىن جۇرتىن اتا.
جاۋابى: اعايىن جۇرت، ناعاشى جۇرت، قايىن جۇرت.
3 - سۇراق: سۋ تۇبىندە نە جوق؟
جاۋابى: قۇرعاق تاس جوق.
4 - سۇراق. قازاق حالقىنىڭ ءداستۇر - سالتى مەن توي - تومالاقتارىن اتاپ شىق،
جاۋابى: بەسىككە سالۋ، قىرقىنان شىعارۋ، تۇساۋ كەسەر، سۇندەتكە وتىرعىزۋ، بەت اشار، كوكپار، توي باستار.
5 - سۇراق. 5 اسىل مەن 5 دۇشپاندى اتا.
جاۋابى: بەس دۇشپان مىنالار: وسەك، وتىرىك، ماقتانشاق، ەرىنشەك، بەكەر مال شاشپاق. بەس اسىل مىنالار: تالاپ، ەڭبەك، تەرەڭ وي، قاناعات ەتۋ، راقىم جاساۋ.
6 - سۇراق. جىگىتتىڭ ءۇش اسىل مىنەزىن اتا.
جاۋابى: تۋعان ەلى مەن دوس جاراندارىنا ادال بولۋ، قارا قىلدى قاق جاراعان ادىلەتتى بولۋ، قايمىقپاستان تۋراسىن ايتار شىنشىل بولۋ.
7 - سۇراق. ۇيلەنگەن ۇلعا بەرەتىن ۇلەس قالاي اتالادى؟
جاۋابى: ەنشى
8 – سۇراق: قازانعا نە سىيمايدى؟
جاۋابى: قاقپاعى
9 – سۇراق: 7 مامىر قانداي كۇن، 9 مامىر شە؟
جاۋابى: 7 مامىر – وتان قورعاۋشىلار كۇنى، 9 مامىر – ۇلى جەڭىس كۇنى
10 – سۇراق: تەڭىزگە قىزىل شۇبەرەك سالساڭ نە بولادى؟
جاۋابى: شۇبەرەك سۋ بولادى
11 – سۇراق: ءبىر جۇمىرتقا 15 مينۋتتا پىسكەندە، 3 جۇمىرتقا شە؟
جاۋابى: 15 مينۋتتا
12 – سۇراق: تاۋىق ءبىر اياعىمەن تۇرعاندا 2 كيلوگرامم، ال ەكى اياعىمەن تۇرسا؟
جاۋابى: 2 كيلوگرامم
«كوركىنە اقىلى ساي» كەزەڭىنىڭ ۇپاي ساندارى. (2 - 5 بالل)
ات ونەرى بىلىنبەس،
بايگەگە ءتۇسىپ جارىسپاي.
ەر ونەرى بىلىنبەس،
قويان - قولتىق الىسپاي.
3. « ەردىڭ اسىلى كۇشىنەن بىلىنەدى» (قول كۇرەس)
« ەردىڭ اسىلى كۇشىنەن بىلىنەدى» كەزەڭىنىڭ ۇپاي ساندارى. (2 - 5 بالل)
اقىل – تون اڭدىعانعا توزبايتۇعىن،
ءبىلىم – كەن قانشا بولسا ازبايتۇعىن
قاتارىڭ وزا شاۋىپ بارا جاتسا
ارقانىڭ اۋرۋى نە قوزبايتۇعىن، - دەپ تۇرماعامبەت ىزتەلەۋوۆ بابامىز ايتقانداي، سايىسىمىزدىڭ «ءبىلىمدى مىڭدى جىعار»كەزەڭىنە بەرسەك.
4. «ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» (ماقال - ماتەل جولدارىنان ايتىلماي قالعان ءسوزدى تاۋىپ ايتۋ).
1. اۋىلدان اسقان بايلىق جوق
نەدەن قىمبات قازىنا جوق (كىتاپ)
2. تالاپسىز جاس، قاناتسىز نە؟ (قۇس)
3. باس كەسپەك بولسا دا، نە كەسپەك جوق؟ (ءتىل)
4. وتانسىز كىم، ورمانسىز بۇلبۇل (ادام)
5. ونەر الدى قانداي ءتىل (قىزىل)
6. ءبىلىم – تەڭىز، نە كەمە؟ (مەكتەپ)
7. جىگىتتىڭ ءبىر باسى ەكەۋ بولماي، جيعانى نەشەۋ بولمايدى. (جەتەۋ)
8. ەر جىگىت تۋار كىم ءۇشىن. (ەلى)
«ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» كەزەڭىنىڭ ۇپاي ساندارى. (2 - 5 بالل)
سەن جىگىت بولساڭ كەڭ تۇلعالى،
الدىڭدا بەلگىلى كوپ جول تۇرماعى
سان شىڭعا شىداي بىلسەڭ
تەك توزە ءبىل بۇل سىنعا دا
قازىرگى تاڭدا جالپى قوعام الدىندا قويىلىپ وتىرعان باستى ماقسات، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قۇرۋ. بەرىك قوعام قۇرۋ ءۇشىن قوعامدا دەنساۋلىعى مىقتى ازاماتتاردىڭ كوپ بولۋى قاجەت. ول ءۇشىن سپورتتى جانىمىزعا جولداس قىلۋ كەرەك. ءبىزدىڭ جىگىتتەرىمىز ەرتەڭگى بەرىك قوعامنىڭ نەگىزى بولا الا ما؟ سول سەبەپتەن جىگىتتەردىڭ كۇشىن سىنعا سالىپ كورەيىك.
جىگىتكە جەتى ونەر دە از... تاربيە ساعاتى. جۇكتەۋ
ماقساتى: ەر بالالاردى ۇلتتىق تۇلعادا حالقىمىزدىڭ ادەت - عۇرپىن، سالت - داستۇرلەرىن قادىرلەۋ، ۇلتجاندى، وتان سۇيگىش، پاتريوتتىق سەزىمدەرگە باۋلۋ، تاربيەلەۋ. وقۋشىلار اراسىنان قابىلەتتى، ياعني، ءبىلىمدى، سپورتقا يكەمدى، ەڭبەككە بەيىمدى، جان - جاقتى، سەگىز قىرلى – ءبىر سىرلى وقۋشىلاردى انىقتاۋ. ومىردە كەزدەسەتىن ۇلتتىق ناقىشتاردى ساقتاۋعا، ءتىلدى سۇيۋگە دەگەن شاكىرت ىنتاسىن وياتۋ.
جۇرگىزۋشى: قوش كەلدىڭىزدەر، ءقادىرلى دە قۇرمەتتى، ارداقتى دا اياۋلى ۇستازدار، وقۋشىلار جانە كەلگەن قوناقتار.
ارمىسىزدار، ۇستازدارىم قىمباتتى،
ارمىسىزدار، سۇلۋ قىزدار سىمباتتى.
تالاي عاسىر نەبىر اقىن جىراۋلار
جىگىتتەردىڭ باتىرلىعىن جىرلاپتى.
بۇگىنگى جاستار – حالقىمىزدىڭ بولاشاعى، ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى. وقۋشىلاردىڭ وي ءورىسىن كەڭەيتىپ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن شىڭدايتىن، ۇلتتىق تۇلعادا حالقىمىزدىڭ ادەت - عۇرپىن، سالت - داستۇرلەرىن قادىرلەۋ، ۇلت جاندى، وتان سۇيگىش، پاتريوتتىق سەزىمدەرگە باۋلۋ جانە تاربيەلەۋ. ءبىلىمدى جاستاردى انىقتايتىن، سەگىز قىرلى – ءبىر سىرلى جىگىتتەر اراسىندا وتەتىن «جىگىتكە جەتى ونەردە از» اتتى سايىسىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
ءومىردىڭ ءوزى ادامدى تىرەستىرگەن،
ءبىرى جاڭا، جارىستىڭ ءبىرى ەسكىرگەن.
اينالا وتىرىپ اپ ءيسى قازاق،
ازاماتىن ءوزارا كۇرەستىرگەن
ساحنا تورىنە سۇلۋ دا سىمباتتى، سىپايى دا ۇستامدى، ونەگەلى دە ونەرلى، جىگەرلى، سەرى جىگىتتەردى شاقىرايىق.
ورەندەرگە ب ا ق تىلەپ، قۋانىشقا بولەيتىن
سەزىمتال مەن زەرەگىن تارازىلاپ كورەتىن
تانىستىرساق سىزدەردى قازىلارمەن بۇل كەشتىڭ
تارلانداردىڭ باعاسىن ءادىل شەشىپ بەرەتىن – سايىستى باستاماس بۇرىن ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىستىرۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
ەندى سايىستىڭ بارىسىنا توقتالايىق. سايىس 7 كەزەڭنەن تۇرادى.
سايىس باعدارلاماسى
1. «تەگىمدى مەنىڭ سۇراساڭ...» ءوزىن تانىستىرۋ. (3 مين)
2. «كوركىنە اقىلى ساي» قىزىقتى سۇراق - جاۋاپتار سايىسى.
3. «ەردىڭ اسىلى كۇشىنەن بىلىنەدى» (قول كۇرەس)
4. «ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» (ماقال - ماتەل جولدارىنان ايتىلماي قالعان ءسوزدى تاۋىپ ايتۋ) (3 مين)
5. «كۇش اتاسىن تانىماس» (گير كوتەرۋ)
6. « تىعىرىققا تىرەلگەندە» سايىسكەرلەر كونۆەرت تاڭداپ، كونۆەرتتەگى تاپسىرمانى سول جەردە ورىنداۋ.
7. «مەن ونەرلى جىگىتپىن» (سايىسكەرلەر ءوز ونەرلەرىن كورسەتۋ) (10 مين)
ارمىسىڭ اينالايىن دانا حالقىم،
ساقتاعان ۇلتىمىزدىڭ بەرىك سالتىن.
ءتىل ۇشىنا ورالار كەزدەسكەندە،
«سالەم – ءسوزدىڭ اناسى» دەگەن ناقىل
توپ الدىنا شىققاندا باسىن ءيىپ
سالەمدەسۋ – پارىزى ءاربىر جاستىڭ
ونەرلەرىن پاش ەتەر توپتارمەنەن
ساتتە كەلىپ قالعانداي ءبىر تانىساتىن – دەي وتىرا.
1.« تەگىمدى مەنىڭ سۇراساڭ...» ءوزىن تانىستىرۋ
تانىستىرۋ كەزەڭىنىڭ ۇپاي ساندارى. (2 - 5 بالل)
قازاقتىڭ ءتۇرلى – ءتۇرلى ءداستۇرى بار،
ونىڭ سىرىن اشقاندا جۇرت قىزىعار
جاۋاپتارىن تابار ما ەكەن، سايىسكەرلەر
سول سەبەپتەن قوياتىن سۇراقتار بار – دەپ
2. « كوركىنە اقىلى ساي» قىزىقتى سۇراق - جاۋاپتار سايىسى.
1 - سۇراق: ءتورت تۇلىكتىڭ ءپىرىن اتاڭىز.
جاۋابى: تۇيە ءپىرى — ويسىل قارا، جىلقى ءپىرى — قامبار اتا، سيىر ءپىرى — زەڭگى بابا، قوي ءپىرى — شوپان اتا، ەشكى ءپىرى — شەكشەك اتا.
2 - سۇراق: جىگىتتىڭ ءۇش جاقىن جۇرتىن اتا.
جاۋابى: اعايىن جۇرت، ناعاشى جۇرت، قايىن جۇرت.
3 - سۇراق: سۋ تۇبىندە نە جوق؟
جاۋابى: قۇرعاق تاس جوق.
4 - سۇراق. قازاق حالقىنىڭ ءداستۇر - سالتى مەن توي - تومالاقتارىن اتاپ شىق،
جاۋابى: بەسىككە سالۋ، قىرقىنان شىعارۋ، تۇساۋ كەسەر، سۇندەتكە وتىرعىزۋ، بەت اشار، كوكپار، توي باستار.
5 - سۇراق. 5 اسىل مەن 5 دۇشپاندى اتا.
جاۋابى: بەس دۇشپان مىنالار: وسەك، وتىرىك، ماقتانشاق، ەرىنشەك، بەكەر مال شاشپاق. بەس اسىل مىنالار: تالاپ، ەڭبەك، تەرەڭ وي، قاناعات ەتۋ، راقىم جاساۋ.
6 - سۇراق. جىگىتتىڭ ءۇش اسىل مىنەزىن اتا.
جاۋابى: تۋعان ەلى مەن دوس جاراندارىنا ادال بولۋ، قارا قىلدى قاق جاراعان ادىلەتتى بولۋ، قايمىقپاستان تۋراسىن ايتار شىنشىل بولۋ.
7 - سۇراق. ۇيلەنگەن ۇلعا بەرەتىن ۇلەس قالاي اتالادى؟
جاۋابى: ەنشى
8 – سۇراق: قازانعا نە سىيمايدى؟
جاۋابى: قاقپاعى
9 – سۇراق: 7 مامىر قانداي كۇن، 9 مامىر شە؟
جاۋابى: 7 مامىر – وتان قورعاۋشىلار كۇنى، 9 مامىر – ۇلى جەڭىس كۇنى
10 – سۇراق: تەڭىزگە قىزىل شۇبەرەك سالساڭ نە بولادى؟
جاۋابى: شۇبەرەك سۋ بولادى
11 – سۇراق: ءبىر جۇمىرتقا 15 مينۋتتا پىسكەندە، 3 جۇمىرتقا شە؟
جاۋابى: 15 مينۋتتا
12 – سۇراق: تاۋىق ءبىر اياعىمەن تۇرعاندا 2 كيلوگرامم، ال ەكى اياعىمەن تۇرسا؟
جاۋابى: 2 كيلوگرامم
«كوركىنە اقىلى ساي» كەزەڭىنىڭ ۇپاي ساندارى. (2 - 5 بالل)
ات ونەرى بىلىنبەس،
بايگەگە ءتۇسىپ جارىسپاي.
ەر ونەرى بىلىنبەس،
قويان - قولتىق الىسپاي.
3. « ەردىڭ اسىلى كۇشىنەن بىلىنەدى» (قول كۇرەس)
« ەردىڭ اسىلى كۇشىنەن بىلىنەدى» كەزەڭىنىڭ ۇپاي ساندارى. (2 - 5 بالل)
اقىل – تون اڭدىعانعا توزبايتۇعىن،
ءبىلىم – كەن قانشا بولسا ازبايتۇعىن
قاتارىڭ وزا شاۋىپ بارا جاتسا
ارقانىڭ اۋرۋى نە قوزبايتۇعىن، - دەپ تۇرماعامبەت ىزتەلەۋوۆ بابامىز ايتقانداي، سايىسىمىزدىڭ «ءبىلىمدى مىڭدى جىعار»كەزەڭىنە بەرسەك.
4. «ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» (ماقال - ماتەل جولدارىنان ايتىلماي قالعان ءسوزدى تاۋىپ ايتۋ).
1. اۋىلدان اسقان بايلىق جوق
نەدەن قىمبات قازىنا جوق (كىتاپ)
2. تالاپسىز جاس، قاناتسىز نە؟ (قۇس)
3. باس كەسپەك بولسا دا، نە كەسپەك جوق؟ (ءتىل)
4. وتانسىز كىم، ورمانسىز بۇلبۇل (ادام)
5. ونەر الدى قانداي ءتىل (قىزىل)
6. ءبىلىم – تەڭىز، نە كەمە؟ (مەكتەپ)
7. جىگىتتىڭ ءبىر باسى ەكەۋ بولماي، جيعانى نەشەۋ بولمايدى. (جەتەۋ)
8. ەر جىگىت تۋار كىم ءۇشىن. (ەلى)
«ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» كەزەڭىنىڭ ۇپاي ساندارى. (2 - 5 بالل)
سەن جىگىت بولساڭ كەڭ تۇلعالى،
الدىڭدا بەلگىلى كوپ جول تۇرماعى
سان شىڭعا شىداي بىلسەڭ
تەك توزە ءبىل بۇل سىنعا دا
قازىرگى تاڭدا جالپى قوعام الدىندا قويىلىپ وتىرعان باستى ماقسات، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قۇرۋ. بەرىك قوعام قۇرۋ ءۇشىن قوعامدا دەنساۋلىعى مىقتى ازاماتتاردىڭ كوپ بولۋى قاجەت. ول ءۇشىن سپورتتى جانىمىزعا جولداس قىلۋ كەرەك. ءبىزدىڭ جىگىتتەرىمىز ەرتەڭگى بەرىك قوعامنىڭ نەگىزى بولا الا ما؟ سول سەبەپتەن جىگىتتەردىڭ كۇشىن سىنعا سالىپ كورەيىك.
جىگىتكە جەتى ونەر دە از... تاربيە ساعاتى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
