سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 4 اپتا بۇرىن)
جۇرەكتىڭ تەرەزەسى

 — ناعاشىم سۇڭعىلا كىسى عوي، ايتقىزباي ءتۇسىندى. "ساعي، — دەدى ناعاشىم، — سەن مەنىمەن بiرگە ەرىپ گەرمانياعا ءجۇر، وندا مەنىڭ دارىگەر دوسىم بار، سەنى انادان جاڭا تۋعانداي ەتەدى".

ناعاشىمنىڭ ايتۋىنشا، ونىڭ الگى نەمىس دارىگەر دوسى اياقسىز تۋعان بالاعا اياق سالعان ەكەن، ونىسى اتاقتى فۋتبوليست بوپ كەتىپتى. ءتىپتى اتى اڭىزعا اينالعان پەلە، مارادونالاردىڭ ءوزى الگى بالانىڭ ويىنىنا قاراپ وتىرىپ: "ەگەر مەن وينايتىن كوماندا وسى بالا وينايتىن كومانداعا قارسى وينايتىن بولسا، مەن سول كۇنى الاڭعا شىقپاس ەدىم، ءىرى ەسەپپەن ۇتىلىپ، جانكۇيەرلەرىڭنىڭ الدىندا ماسقارا بولىپ جاتقاننان گورi، سونىڭ ءوزى دۇرىس" دەگەن عوي. ال الگى دارىگەر قولسىز بالاعا قول سالعان ەكەن، ونىسى اتاقتى بوكسشى بولىپ كەتەدى. ءتىپتى اتى اڭىزعا اينالعان مۇحاممەد ءاليدىڭ ءوزى: "ەگەر مەن ءقازىر دەر شاعىمدا تۇرعان مۇحاممەد ءالي بولعاننىڭ وزىندە، وسى بالاعا قارسى جەكپە-جەكتەن باس تارتاتىنىم انىق" — دەگەندە، جانىندا وتىرعان مايك تايسون: "و، نە دەگەنىڭىز، مۇحا، مەن دە سونى ويلاپ وتىر ەدىم، مىنا بالاعا قارسى رينگكە كوتەرىلىپ، العاشقى راۋندتىڭ العاشقى مينوتىندە-اق ەدەندە بۇك ءتۇسىپ جاتقاننان گورى، شارشى الاڭعا شىقپاعاننىڭ ءوزى ارتىق قوي" — دەگەن ەكەن.

ال الگى دارىگەر ميسىزعا مي سالعان ەكەن، ونىسى بۇكىل الەمنىڭ عالىمدارى ءبىر عاسىردان بەرى شەشە الماي جاتقان ەسەپتى بەس مينۋتتىڭ ىشىندە جاڭقالاپ-جاڭقالاپ تاستاپ، عىلىمنىڭ ەڭ مارتەبەلi سىيلىعىن قولتىعىنا قىسقان كۇيى، ۇيىنە قاراي بايپاڭ باسىپ كەتە بارىپتى. سوندا وسىنىڭ بارىنە ەسىگىنىڭ الدىندا قاراپ تۇرعان الگى بالانىڭ تۋعان اكەسىنىڭ ءوزى: "ويپىرم-اي، بۇكىل الەمنىڭ ميلى ادامدارى جابىلىپ، ءبىر عاسىردان بەرى شەشە الماي جاتقان ەسەپتى مەنىڭ ميسىز بالام بەس مينۋتتىڭ ىشىندە تۇتە-تۇتەسىن شىعاردى-اۋ!" — دەپ تاڭ قالىپتى دەسەدi. ناعاشىمنىڭ شەشىمىن ەستىگەندە، شەشەم بەزەكتەپ قويا بەردى: "جىبەرمەيمىن ساعيىمدى، ساعيىم وسى قالپىندا-اق ادەمى!" "قايران، انا! — دەيمىن ىشىمنەن، — — ءار اناعا ءوز ۇلىنان اسقان سۇلۋ پەرزەنت بولار ما؟!" — اقىرى ءبارى دە ناعاشىم ايتقانداي بولدى.

ناعاشىم: "سەن گەرمانيادان قايتقاندا، تۋعان اناڭنىڭ ءوزى دە تانىماي قالاتىنداي وزگەرەسىڭ"، — دەگەنەدى. — ۇيگە كىرىپ كەلگەنىمدە: "ساعيعا كەلىپ پە ەدىڭىز؟ — دەيدى شەشەم سىزىلىپ، — ساعي ۇيدە جوق ەدى؟". "اپا، بۇل مەن عوي، — دەيمىن، — مەن ساعيمىن عوي!" شەشەم سول كەزدە بارىپ تانىدى: "قۇلىنىم، داۋسىڭنان تانىدىم عوي!" — دەپ كەلىپ، موينىما اسىلدى. سودان كەيىن دە كوپ ۋاقىت ۇيرەنىسە الماي ءجۇردى. اناداي جەردەن ودىرايىپ قاراپ تۇرىپ: "ساعيجان، سويلەشى"، — دەيتىن. سويلەگەن كەزىمدە بارىپ: "ساعيىمنىڭ داۋسى عوي، ساعيىمنىڭ داۋسى!" — الگى ءجۇز قىز قايدا كەتتى؟ — دەدى داۋكەن كۇلىپ. — ءجۇز قىز كەتكەن، بەتىن باسىپ، بەت-بەتىمەن: "اقىماقپىن! اقىماقپىن! ساعيدىڭ وسىنداي سۇلۋ بولىپ كەتەتىنىن قايدان بىلەيىن؟ تۋ، وسى بار عوي، ءومىرى شەشىمدى اسىعىس قابىلدايمىن دا جۇرەمشە؟! ويلانايىن دەسەم عوي سول كەزدە، سولاي دەپ نەگە ايتپادىم ەكەن؟!" — ونىڭ ورنىن جاڭادان ءجۇز قىز باسقان؟ — بۇلار دا ءجۇز بە ەدى؟ — دەدى داۋكەن. — ءجۇز بولماسا دا سول توقسان سەگىز، توقسان توعىز بولىپ قالاتىن شىعار. قىزدار جۇرەكتىڭ تەرەزەسىن قاعادى. "اقىرىن، قىزدار، — دەيمىن، — سىندىرىپ الۋلارىڭ دا مۇمكىن عوي". ءبىر قىزىعى بۇل قىزدار دا ءبىر عانا ءسوز ايتاتىن. — بۇلار دا سويتە مە؟ — بۇلار دا سويتەتىن. بۇل قىزدار دا الىس ءبىر كوكجيەككە ويلى پىشىندە قاراپ تۇراتىن دا، باياۋ ۇنمەن "ساعي" دەيتىن.

"ساعي، ماحاببات دۇنيەسىنىڭ سىرلى سەزىمى ادام جۇرەگىنە ادەمى ءان، ارگە تولى الديىمەن اسەر ەتەدى ەمەس پە؟! ال ەگەر وسىناۋ جانعا جاعىمدى اۋەن قىز جۇرەگىن عاشىقتىقتىڭ سازىنا بولەپ، الدەبىر قيالدان كەتپەس نۇرلى بەينەنىڭ تۇتقىنىنا اينالدىرساشە؟ كۇننىڭ شۇعىلالى جارىعىندا دا، ءتۇننىڭ اي ديدارلى، كۇمىس ساۋلەلى تۇنىعىندا دا سول ءبىر بەينە جانىڭدى مازالاپ، جۇرەگىڭدى تىنىشتىعىنان ايىرار سىڭعىر قوڭىراۋ ۇنىنە اينالىپ السا نە بولماق؟! سول ديدار كوز الدىڭدا ماڭگىلىكتىڭ ەلەسىندەي بولىپ تۇرىپ السا نە ىستەرسىڭ؟! كۇرسىنەرسىڭ، كۇلەرسىڭ، بىردە ءۇمىتتىڭ شىراعىن تۇتاتىپ، بىردە كوڭىل-كەمەڭدى سارىۋايىمنىڭ تەرەڭ تەڭىزىنە باتىرىپ، ارپالىسقا تۇسەرسىڭ. ءوز سەزىمىن جالپاق جۇرتقا بار داۋسىمەن ايقايلاپ جاريا ەتپەسە دە، سول باقىتىنىڭ ولشەمىندەي باعالى كورىنگەن، ارمانىنىڭ اسىلىنداي ارداقتى كورىنگەن جانعا سىرىن اشسا، قىز-سەزىمگە تاعىلار كىنا قايسى؟! — قىز وسىنى ايتىپ بولىپ، ەندى جايلاپ قانا بۇرىلىپ، داۋسى دىرىلگە تولىپ، باياۋ، ءتىپتى سىبىرعا ءتان ۇنمەن، ءبىراق ءار دىبىسى اۋەزگە تولى ايشىقتى ۇنمەن: "مەن سەنى سۇيەمىن، ساعي"، — دەۋشى ەدى. سونان-سوڭ وسى ايتقانىنان ءوزى شوشىپ كەتكەندەي، باسىن تاكاپپارلانا كوتەرىپ الىپ: "جوق!"، "جوق!" "ماعان ەشتەڭە دە كەرەك ەمەس!" — دەيدى دە، بەتىن باسىپ، جىلاعان كۇيى اۋلاققا جۇگىرە جونەلەتىن. — ءبارى دە جۇگىرە جونەلۋشى مە ەدى؟ — دەدى داۋكەن. — ءبارى دە جۇگىرە جونەلەتىن، — دەدى ساعي. ەندى ساعي مەن داۋكەن ءۇنسىز وتىرىپ قالدى. ەكەۋى دە جۇگىرە جونەلگەن الگى قىزداردىڭ ەندىگى تاعدىرلارى نە بولادى ەكەن دەپ ويلاپ وتىرعانداي ەدى. ۇنسىزدىكتى داۋكەن بۇزدى: — ەندى وسى ءجۇز قىزدىڭ بىرىنە نەگە ۇيلەنىپ المايسىڭ؟ — ءاي، اعا-اي، — دەدى ساعي، — سول ءجۇز قىزدىڭ قايسىسى شىن ىشكى دۇنيەمە عاشىق، قايسىسى شىن جانىم مەن جۇرەگىمنىڭ سۇلۋلىعىنا ىنتىق، سونى بىلمەي باسىم قاتىپ جۇرگەن جوق پا؟ جۋىردا تاعى دا گەرمانياعا جۇرەتىن شىعارمىن. — نەگە؟— دەپ ەلەڭ ەتە قالدى داۋكەن. — قايتادان بۇرىنعى قالپىما تۇسپەكپىن، — دەدى ساعي. داۋكەن ساعيدىڭ بۇرىنعى قالپىن كورمەسە دە، شوشىپ كەتتى: — قوي، اينالايىن، بالالىق جاساما، ادەمى ءتۇرىڭدى بۇلدىرمە، — دەدى. — ال ەگەر ءجۇز قىزدىڭ بىردە-بىرى جانىڭدا قالماسا قايتەسىڭ؟ — وندا بىلمەيمىن، اعاسى، — دەپ ساعي باسىن شايقادى.

داۋكەن وسى كەزدەسۋدەن سوڭ، ساعيدى كوپكە دەيىن كورمەي كەتىپ ەدى. بىردە الدەبىر تانىسىنان: "ساعي ۇيلەنىپتى عوي"، — دەگەن ءسوز ەستىدى.

— گەرمانياعا بارماپتى ما؟ — دەدى داۋكەن جۇلىپ العانداي.

— گەرمانيادا نە بار؟ — دەدى تانىسى.

"بۇل ساعيدىڭ بۇرىنعى ومىرىنەن حابارسىز شىعار" دەگەن ويمەن داۋكەن جاۋاپتان جالتارىپ كەتتى:

— اۋىرىپ قالمادى ما؟ — دەگەنىم عوي.

الگى تانىسى داۋكەنگە جاقتىرتپاي قاراعان كۇيى كەتە باردى. سول كوزقاراسىندا: "نە دەگەن ءىشتار پەندە ەدىڭ؟ سونداي ادەمى ءارى اقىلدى بالاعا جاقسىلىق تىلەۋدىڭ ورنىنا. . . " دەگەندەي وي جاتىر ەدى. داۋكەن كەلە جاتىرىپ ويلاندى: "ەگەر ادامدا شىنىمەن جۇرەك تەرەزەسى دەگەن تەرەزە بار بولاتىن بولسا، ونى تەك ءومىرى جۇرەك جاماۋمەن وتكەن قارت پروفەسسور دارىگەر عانا كورە الار ەدى. دارىگەر جۇرەكتى اشىپ تاستاپ شاكىرتتەرىنە بىلاي دەيدى: "قىمباتتى مەنىڭ شاكىرتتەرىم! ادامدا بولاتىن جۇرەك تەرەزەسى دەگەن مىناۋ. ءبىز مۇنى ەپپەن عانا بىلاي الىپ قويايىق. مۇنى سىندىرىپ الساق، اۋىستىرىپ سالاتىن ماتەريال دا جوق". ەگەر دارىگەردىڭ الدىندا وتە كورىكتى ءارi سۇلۋ قىز نەمەسە سونداي جىگىت جاتسا، دارىگەر: "ويبوي، مىنا بايعۇستىڭ جۇرەك تەرەزەسىن سىندىرىپ جىبەرە جازداپتى عوي. بۇل دا ماحابباتپەن ابدەن-اق ويناعان ەكەن، ءبىراق جۇرەك تەرەزەسى دە سوعۇرلىم كوپ قاعىلىپتى"، — دەر ەدى. "نە دە بولسا ادامنىڭ جۇرەك تەرەزەسىن ءبىر عانا ادامنىڭ، ءوزىنىڭ پەرزەنتتەرىنىڭ اكەسى نەمەسە اناسى بولىپ، ومىرلىك سەرىگىنە اينالار جاننىڭ قاققانىنا نە جەتسىن؟!" — دەدى داۋكەن وتتىعىنا قول جۇگىرتىپ جاتىپ. سونان-سوڭ شىلىمىن تۇتاتتى دا، الگى ويلاردىڭ ءبارىن ساناسىنان سەرپىپ تاستاپ، شيراق باسىپ، ءجۇرىپ كەتتى.


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما