- 23 جەل. 2021 00:00
- 251
ءجۋرناليستىڭ جازۋ ونەرى -ونىڭ باستى قاسيەتى
جۋرناليست ماماندىعى قىزىقتى ءارى كۇتپەگەن كەزدەسۋلەرمەن، ساياحاتپەن، اقپاراتتار تەڭىزىمەن تىعىز بايلانىستى جانە بۇل ماماندىقتىڭ يەسى بارىنەن دە ءبىرىنشى حاباردار بولۋى كەرەك. جۋرناليست بولۋ – ماقساتكەر، تالاپشىل ءارى ءبىر ۋاقىتتا تەز ءتىل تابىسقىش، ىقىلاستى، باۋىرمال بولۋ دەگەن ءسوز. قوعامداعى قۇبىلىستاردى زەرتتەپ-زەردەلەۋ جولىندا ءوزىڭنىڭ كۇشىڭ مەن ۋاقىتىڭدى ايامايتىن دارەجەگە جەتكەندە، ءوزىڭنىڭ شىن تالانتىڭمەن وقىرماندى باۋراپ الاتىن شابىتىڭ شىڭدالعاندا عانا جاقسى جۋرناليست بولا الاسىڭ. قالامىڭ مەن قاعازىڭ ارقىلى قورعانسىزعا پانا بولىپ، ادىلەتتىك تاپقاندا، بىرەۋگە ءۇمىت ۇيالاتقان ساتتە وسى ماماندىقتىڭ قۇدىرەتىن سەزىنۋگە بولادى. جۋرناليستيكانىڭ ناقتى انىقتاماسى جوق. اركىم وعان وزىنشە انىقتاما بەرۋگە تىرىسادى.
جۋرناليست — بۇل جازا الاتىن ادام. ايتپاعىمىز اسپازدىققا ارنالعان كىتاپقا ءمازىر نەمەسە تۋىستارىنا ادەمى قۇتتىقتاۋ جازۋعا يكەمى بارلار ەمەس. ول الەمدە بولىپ جاتقان الۋان قۇبىلىستى زەرتتەپ، سارالاي الاتىن، ونى جازباشا ادەمى جەتكزىە الاتىن بولۋى كەرەك. قۇپيا تولى كۇندەلىكتەرىن، جازبالارىن جازۋ ۇستەلىندە ساقتاپ، ءوزىن "قالام شەبەرىمىن" دەپ اتايتىندار جۋرناليست ەمەس. اتالعان ماماندىق يەگەرلەرى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا، ينتەرنەت باسىلىمدارعا جاڭالىقتار، فوتوەسەپتەر، ماقالالار دايىندايدى.
ماقالادا ماسەلە دە ناقتى قويىلعان، ونىڭ تۋىنداۋ سەبەپتەرى مەن شەشۋ جولدارى دا جازىلعان، دالەلدى فاكتىلەر دە جەتكىلىكتى. وقىپ وتىرىپ، ناعىز پۋبليسيستيكالىق ماقالانىڭ ۇلگىسىن كورەمىز.
«وقىرماندار اراسىندا بيلىككە قارسى ماقالا جازعان، بەلگىلى ءبىر شەنەۋنىكتى 'سويىپ سالعان ' وپپوزيسيالىق كوزقاراستاعى جۋرناليستەردى مىقتى، مىنەزدى دەپ باعالاپ، كوتەرمەلەيتىن ادەت قالىپتاسقان. مەنىڭشە، كەز كەلگەن تاقىرىپتى جەر جەرىنە جەتكىزىپ، اقتىڭ اق، قارانى قارا ەكەنىن دالەلدەپ، باستاعان ءىسىن اياقسىز قالدىرماي، تۇپكى ناتيجەگە جەتكەن جۋرناليست- مىنەزدى جۋرناليست!»
سونىمەن قاتار، جۋرناليستيكا جولىندا ءوز ورنىن قالىپتاستىرعان ماماندار قازاق ءتىلىن دۇرىس قولدانا المايدى. “ءقازىر جاستار بىرىنەن ءبىرى “نەشە رەت ەكى قابات بولدىڭ؟” دەپ سۇرايدى. قازاقتىڭ “قانشا قۇرساق كوتەردىڭ؟” دەگەن سوزدەرى ويلارىنا كىرىپ شىقپايدى.”
قورىتىندىلاي كەلە،ارينە، بارىنە بىردەي توپىراق شاشپايمىن. ايتىلعان بارلىق سوزدەردى جاس، قاناتتارى قاتايماعان جۋرناليستەر ، اعاسىنىڭ ايتقان اقىلىنداي قابىلدايدى. جۋرناليستەرگە باستىسى شىندىقتى جازا ءبىلۋ، ناقتىلىق پەن كوركەمدىك. جازۋ ونەرى ەكەنىن تىلگە تيەك ەتكەن بولاتىنبىز. ەندەشە سول ونەرگە بارشا جۋرناليستەر شىڭدالىپ، بويىنداعى تالانتىن ودان ءارى دامىتسا، نۇر ۇستىنە نۇر بولعاي. ناعىز جۋرناليست – جازا الاتىن الام. جازىپ وتىرعان تاقىرىبىنىڭ الەمىنە ەنىپ كەتە الاتىن ادام. ول قاسيەتتى بويدا دامىتۋ ءۇشىن كوپ كىتاپ وقۋ كەرەك، تەك قانا ىزدەنىس ۇستىندە بولۋ كەرەك.