كاۋسار بۇلاق تۇنىعىنانا

جامبىل باستاۋىش مەكتەبى
بۋرتايەۆا اسەل حاميتبەك قىزى

اشىق ساباق "كاۋسار بۇلاق تۇنىعىنانا"
ءوزiن - ءوزi تانۋ 4 سىنىپ
قۇندىلىق: مەيىرىمدىلىك، دۇرىس ارەكەت
قاسيەتتەر: سىيلاستىق، باقىت، سۇيىسپەنشىلىك، تالاپتانۋ

ساباق ماقساتى:
وقۋشىلاردىڭ ساناسىنا مەيىرىمدىلىك، قايرىمدىلىق ۇعىمدارىن قالىپتاستىرۋ، بالانىڭ مەيىرىمدى سوزدەر ايتۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ، كىشىپەيىلدىككە، باۋىرمالدىققا تاربيەلەۋ. سارا الپىس قىزى تۋرالى، ول كىسىنىڭ ادامگەرشىلىك قاسەتتەرى ارقىلى قايىرىمدىلىققا تاربيەلە.
مىندەتتەرى:
بىلىمدىك: وقۋشىلارعا جاڭا تاقىرىپتىڭ مازمۇنىن اشا وتىرىپ، جاڭا سوزدەردى مەڭگەرتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ سوزدىك قورلارىن بايىتا وتىرىپ، ءبىلىم، بىلىك، داعدىلارىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ءبىرىن ءبىرى سىيلاۋعا، قۇرمەتتەۋگە، قادىرلەۋگە، باعالاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
رەسۋرستار:(قۇرالدار، سۋرەتتەر، ءمالiمەتتەر)

ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭi.
وقۋشىلاردى ساباققا دايىنداۋ، دەمالدىرۋعا، ءوزىن ەركىن سەزىندىرۋ ماقساتىندا «وزىممەن ءوزىم» رەلاكساسيالىق ءساتى جۇرگىزىلەدى. مۇندا وقۋشىلار مۋزىكا اۋەنىمەن كوزدەرىن جۇمىپ، ءمۇعالىم ايتقان سوزدەر ارقىلى ويلانادى. ىڭعايلانىپ وتىرىڭىزدار، دەنەلەرىڭىزدى ءتۇزۋ ۇستاڭىزدار. اياق - قولىڭىزدى ايقاستىرماڭىز. قولىڭىزدى تىزەڭىزگە نەمەسە ۇستەلگە قويۋعا بولادى. كوزدەرىڭىزدى جۇمۋلارىڭىزدى وتىنەمىن.

ەلەستەتىپ كورىڭىز: كۇن نۇرى ءسىزدىڭ توبەڭىزدەن ءوتىپ، كەۋدەڭىزگە قاراي بويلاپ بارادى. كەۋدەڭىزدىڭ ورتا تۇسىندا گۇل تۇينەگى ورنالاسقان. گۇلدىڭ تۇينەگى نۇردان باياۋ اشىلىپ كەلەدى. بالعىن جانە تازا اسەم گۇل ءسىزدىڭ ءار ويىڭىزدى، ءار سەزىمىڭىزدى، ەموسياڭىز بەن تىلەك - قالاۋىڭىزدى شايىپ، جۇرەگىڭىزدىڭ قاۋىزىن اشتى.

نۇر ساۋلەسى ءسىزدىڭ بويىڭىزعا اقىرىن تاراي باستاعانىن ەلەستەتىڭىز. ول بىرتىندەپ كۇشەيە تۇسۋدە. ويمەن وسى نۇردى قولدارىڭىزعا ءتۇسىرىڭىز. ءسىزدىڭ قولدارىڭىز نۇرعا بولەنىپ، ساۋلە شاشۋدا. قولىمىز تەك جاقسى، ىزگى ىستەر ىستەيدى جانە بارشاعا كومەكتەسەدى. نۇر اياقتارىڭىزعا تارادى. اياقتارىڭىز نۇر ساۋلەسىن شاشۋدا. ولار ءسىزدى تەك جاقسىلىق جاساۋ ءۇشىن جاقسى جەرلەرگە اپارادى. ولار نۇر مەن ماحاببات قۇرالىنا اينالدى.

ودان ءارى نۇر ءسىزدىڭ اۋزىڭىزعا، تىلىڭىزگە تارادى. ءتىلىڭىز تەك شىندىقتى جانە جاقسى، ىزگى سوزدەر عانا ايتادى. نۇردى قۇلاقتارىڭىزعا باعىتتاڭىز، قۇلاقتارىڭىز تەك جاقسى ءسوز بەن اسەم اۋەندى عانا ەستيدى. نۇر كوزدەرىمىزگە دە جەتتى، كوزىمىز تەك جاقسىعا قاراپ، بارىنەن جاقسىلىقتى عانا كورەدى. ءسىزدىڭ باسىڭىز تۇگەلدەي نۇرعا بولەنىپ، باسىڭىزعا تەك ىزگى، ساۋلەلى وي كەلەدى.
نۇر بىرتە - بىرتە قارقىن جانە شۇعىلانا باستايدى، ءسىزدىڭ دەنەڭىزدەن شىعىپ، جان - جاعىڭىزعا ساۋلە شاشادى. وسى نۇردى تۋىسقاندارىڭىزعا، مۇعالىمدەرىڭىزگە، دوستارىڭىزعا، تانىستارىڭىزعا باعىتتاڭىز. نۇردى ۋاقىتشا تۇسىنىسپەي، رەنجىسىپ جۇرگەن ادامدارعا دا باعىتتاڭىز، ولاردىڭ دا جۇرەگى نۇرعا تولسىن.

وسى نۇر بۇكىل الەمگە: بارلىق ادامدارعا، جان - جانۋارلارعا، وسىمدىكتەرگە، بارلىق ءتىرى جانعا تارالسىن... عالامنىڭ بارلىق تۇپكىر - تۇپكىرىنە نۇر باعىتتاڭىز. ويشا ايتىڭىز: «مەن نۇرلىمىن... نۇر مەنىڭ ىشىمدە... مەن نۇرمىن».
وسىنداي نۇر، ماحاببات جانە تىنىشتىق كۇيىندە وتىرا تۇرىڭىز...
ەندى وسى نۇردى جۇرەگىڭىزگە ورنالاستىرىڭىز. نۇرعا تولى بۇكىل الەم ءسىزدىڭ جۇرەگىڭىزدە. ونى وسىنداي اسەم قالىپتا ساقتاڭىز.
جايمەن كوزىڭىزدى اشۋعا بولادى.
راحمەت!

2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
س. ا. نازاربايەۆا تۋرالى مالىمەت جيناۋ
سۇراقتار:
1. سارا الپىس قىزى دەگەنىمىز كىم؟
2. سارا الپىسقىزىن ءبىز نەگە ءوزىن – ءوزى تانۋ پانىمەن بايلانىستىرامىز؟
3. قوعامعا جاساپ جاتقان جاقسىلىقتارى تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
4. س. الپىس قىزى قانداي ماراپاتتاۋلارعا يە بولعان؟
ساباق بارىسىن تالداۋ:

3. دايەكسوز.
«ادامنىڭ ادامشىلىعى – جاقسى اتا، جاقسى انا، جاقسى قۇربى، جاقسى ۇستازدان بولادى» س. ا. نازاربايەۆا
دايەكسوزدىڭ ماعىناسىن اشۋ. حورمەن قايتالاتۋ، داپتەرگە جازعىزۋ.
ۇل بالالار قايتالايدى، قىزدار قايتالايدى، سوسىن ءبارى تۇگەل حورمەن ايتادى.

اڭگىمەلەسۋ.
وقۋشىلارعا سارا الپىس قىزى تۋرالى، ءومىربايانى ايتىلادى.
س. ا. نازاربايەۆا 1941 جىلى 12 اقپاندا قاراعاندى وبلىسى، بۇقارجىراۋ اۋدانى، قىزىلجار اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاقستاننىڭ قوعام قايراتكەرى، ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتىنىڭ زايىبى، سارا الپىس قىزى «بوبەك» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى. قور كومەككە ءزارۋ پاناسىز بالالاردى ءوز قامقورلىعىنا الىپ، وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ رۋحاني - ادامگەرشىلىك تۇرعىسىنا ءبىلىم الىپ، تاربيەلەنۋىنە ءمان بەرەدى.

قازاقستاننىڭ ءبىرىنشى حانىمىنىڭ باستاماسىمەن ەلىمىزدە جەتىم بالالاردى قورعاۋ تۋرالى زاڭ قابىلداندى. وسىنىڭ ناتيجەسىندە رەسپۋبليكانىڭ بارلىق وڭىرىندە جەتىم بالالار ءۇشىن وتباسىلىق ۇلگىدەگى بالالار قالاشىقتارى قۇرىلىپ، «ءۇمىت»، جاسوسكىندەر ۇيلەرى اشىلۋدا.

پرەزيدەنت زايىبى رەسپۋبليكامىزداعى كوللەدجدەر مەن جوعارى وقۋ ورىندارى جانە كوللەدجدەردە ءبىلىم الىپ جۇرگەن جاتقان جەتىم بالالاردىڭ جاعدايلارىنا ەرەكشە نازار ۇستاپ كەلەدى. سارا الپىس قىزى وسىنداي جاستارعا اي سايىن «بوبەك» قورى ارقىلى قايىرىمدىلىق كومەك كورسەتەدى. «ءوزىڭدى ءوزىڭ تانۋ» اتتى بالالارعا رۋحاني - ادامگەرشىلىك ءبىلىم بەرۋ جانە تاربيە بەرۋ يدەياسىنىڭ اۆتورى بولىپ تابىلادى.

وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ رۋحاني - ادامگەرشىلىگىن دامىتۋ، قوعام تۋرالى جانە باقىتتى بالالىق شاق تۋرالى تۇجىرىمداما دايىنداعان. نازاربايەۆا س. ا. قايىرىمدىلىق قىزمەتى ءۇشىن «دوستىق» وردەنىمەن، فيلوسوفيادا ءوزىڭدى - ءوزىڭ تانى جانە وقۋ مادەنيەتىنە قوسقان ۇلەسى ءۇشىن شىڭعىس ايتماتوۆ اتىنداعى ءى – دارەجەلى التىن مەدالىمەن، «يۋنيتي» حالىقارالىق سىيلىقتىڭ، سوس كيندەردورف حالىقارالىق قورىنىڭ التىن مەدالى، بۇۇ – يۋنيسەف حالىقارالىق قورىنىڭ ەسكەرتكىش مەدالى، يسحان دوگراماچي بۇكىلالەمدىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ حالىقارالىق سىيلىعى، حالىقارالىق «التىن جۇرەك» سىيلىقتارىمەن ماراپاتتالعان.
اكەم - بىرەۋ، انامدا بىرەۋ مەنىڭ،
مەن جىعىلسام، سۇيەنەر تىلەۋلەرىم،
ولار باردا – مەرەكە. كورگەن ەمەن،
قاباقتارىن شىتقانىن تۇنەرگەنىن
اكە - بىلەك، ساۋساعى - بالالارى،
قان تامىرمەن جالعاسقان ارالارى.
انا - تامىر بويىمەن بارىنە دە،
تىرشىلىكتىڭ جىلۋى تارالادى.
وقۋشىلار، ولاي بولسا وسى ءبىزدىڭ اشىق ساباعىمىزعا ادەيى دايىندالعان «اتا – انا مەن بالا ورتاسىنداعى ماحاببات» اتتى ۆيدەوروليگىمىزدى بىرگە كورەيىك.
ۆيدەروليكتەن العان اسەرلەرى بىرگە تالدانادى.

4. شىعارماشىلىق جۇمىس، توپتىق جۇمىس.
س. الپىس قىزىنىڭ تۋعان كۇنىنە دەگەن سىيلىقتار جاسايمىز. وقۋشىلاردى توپقا ءبولىپ، وزدەرىنىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن كورسەتەدى.

5. توپپەن ءان ايتۋ. ءبىز ءومىردىڭ گۇلىمىز

نۇرلانامىز ءبارىمىز
(ءسوزى وزگەرتىلگەن)
اق نيەتپەن
پاك جۇرەكپەن
ومىرگە ءبىز كەلەمىز.
قۋانىشتى
ىزگىلىكتى
كۇن نۇرىنداي توگەمىز.

ادالدىقپەن
اقيقاتقا
جۇگىنەمىز ءبارىمىز.
جاقسىلىقتى
جاماندىقتى
ايىرادى جانىمىز.

ادامزاتقا
ماحابباتپەن
شىرقالادى ءانىمىز.
مەيىرىممەن
شۋاق شاشىپ
نۇرلانامىز ءبارىمىز.

6. ءۇي تاپسىرماسى.
اتا – انامىزعا، وتباسىمىزعا، باۋىرلارىمىزعا دەگەن ماحابباتىمىزدى شىعارما ارقىلى كورسەتۋ كەرەك.

7. سوڭعى تىنىشتىق ءساتi.
باياۋ اۋەن قويىلادى. وقۋشىلار دەنەسىن، باسىن تىك ۇستاپ، كوزىن جۇمىپ وتىرادى.
ءمۇعالىم ءجاي داۋىسپەن:
- ءارقايسىمىز وڭ قولىمىزبەن جۇرەگىمىزدى ۇستاپ كورەيىك. ءوز جۇرەگىمىزدىڭ جىلىلىعىن سەزىنىپ، جۇرەك جىلۋىمىزدى ادامدارعا، اينالامىزعا جەتكىزۋ ءۇشىن ىشتەي ولارعا جاقسى تىلەكتەر تىلەيىك. جاقسى وي ويلايىق، جاقسى ءسوز سويلەيىك، جاقسى ءىس جاسايىق! بۇگىنگى ساباقتان العان اسەرلەرىڭىزدى جۇرەكتەرىڭىزگە ءتۇيىپ الىڭىزدار. راحمەت! كوزدەرىڭدى اشۋعا بولادى.