- 14 ءساۋ. 2023 00:00
- 302
كەنەسارى قاسىم ۇلى
1802-1847 جج. - قازاقتىڭ ءىرى مەملەكەت قايراتكەرى، قولباسشى. كەنەسارى 1841 جىلى بۇكىل قازاق حالقىنىڭ ماقۇلداۋىمەن حان كوتەرىلگەن قازاق حاندىعىنىڭ سوڭعى حانى. 1837-1847 جىلدارداعى قازاق حالقىن باسقىنشىلاردان ازات ەتۋ كۇرەسىنىڭ باسقارۋشىسى. كەنەسارى ابىلاي حاننىڭ نەمەرەسى. ول حان اتاسىنىڭ بارلىق قاسيەتتەرىن بويىنا سىڭىرگەن. جىگەرلى ءارى باتىل كەنەسارى جاس كەزىنەن-اق حالىق كۇرمەتىنە بولەنگەن.
1837 جىلى كەنەسارى وتارشىل رەسەيگە قارسى ۇزاق تا اۋىر شايقاسقا تۇسەدى. ودان كەيىن ورتا ازيا بيلەۋشىلەرىمەن دە سوعىسىپ، كازاك مەملەكەتىنىڭ تاۋەلسىزدىگىن قايتارۋعا ات سالىسادى.
1841 جىلى كەنەسارى اسكەرى شەشۋشى جەڭىستەرگە قول جەتكىزىپ، سوزاق، جاڭاقورعان، اقمەشىت سياقتى قوقان قامالدارىن باسىپ الادى. سول ۋاقىتتا ءۇش ءجۇزدىڭ وكىلدەرى كەنەسارىنى قازاقتاردىڭ حانى ەتىپ سايلايدى. كەنەسارىنىڭ قاتتى سەرپىلىس ارەكەتتەرىنەن قورىققان رەسەي وكىمەتى 1843 جىلى ولارعا قارسى اسكەري شارالار قولدانا باستايدى. كەنەسارى اسكەرلەرى ورىس جاساقتارى مەن ولارعا جاق قازاق سۇلتاندارىنا تويتارىس بەرىپ وتىردى. ءبىراق جاقسى قارۋلانعان اسكەرلەرى كوتەرىلىسشىلەردى جەتىسۋعا كاراي جىلجىتتى. كەنەسارى قىرعىز ماناپتارىنان - حان ەكەنىن مويىنداپ، ولاردىڭ كوتەرىلىسكە قاتىسۋىن تالاپ ەتەدى. الايدا قىرعىزدار قارسىلىك بىلدىرەدى. 1847 جىلى قىرعىزدارعا قارسىكوتەرىلىستە ول تۇتقىنعا ءتۇسىپ، ءولىم جازاسىنا كەسىلەدى.