كەستەلىك قوسۋ جانە ازايتۋ
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى، اقجار اۋدانى
بەستەرەك ورتا مەكتەبى، باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
مۋحايەۆا زاۋرە تيۋليۋباي قىزى
ماتەماتيكا 2 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كەستەلىك قوسۋ جانە ازايتۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وندىقتان اتتاپ قوسۋ تاسىلدەرىن تانىستىرۋ؛
2. وقۋشىلاردىڭ اۋىزشا ەسەپتەۋ داعدىلارىن دامىتۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ؛
3. وقۋشىلاردى تاتۋ جانە ۇقىپتى بولۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: ينتەراكتيۆتى، اقپاراتتاندىرۋ ساباعى
ساباققا كەرەكتى كورنەكىلىكتەر: ەلەكتروندىق وقۋلىق، بەينەپروەكتور، ماركەرلىك تاقتا، ديداكتيكالىق ماتەريالدار مەن ويىندار، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. پسيحولوگيالىق دايىندىق
قۋان، شاتتان، الاقاي!
قۋاناتىن كەلدى كۇن.
قايىرلى تاڭ، قايىرلى كۇن
كۇلىپ شىقتى بۇگىن كۇن
ءبارىمىز تاتۋ بولايىق!
ءبارىمىز دوس بولايىق!
II. تىرەك بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. بۇگىنگى ساباقتا كۇزگى ورمانعا ساياحاتقا بارامىز. كۇنىمىز دە شۋاقتى، بىزگە جىلۋ سەبەدى.
ويىن: « قاجەتتى زاتتاردى جيناۋ». ساياحاتقا شىعۋ ءۇشىن قانداي زاتتار قاجەت؟
– ءمانى بىردەي ورنەكتەردى تاۋىپ، سومكەگە سالايىق. ويتكەنى سول ورنەكتەردىڭ استىندا قاجەتتى زاتتار جاسىرىنىپ جاتىر.
– ءبىز قانداي سانداردىڭ قوسىندىلارىن تاپتىق؟
– بۇل بىزگە تانىس 1ء-شى وندىقتاعى سانداردى قوسۋ كەستەسىندەگى ورنەكتەر.
– ەندەشە، + 2 قوسۋ كەستەسىن ەسىمىزگە تۇسىرەيىك.
8 + 2
6 + 4
4 + 5
0 + 6
7 + 3
3 + 6
5 + 5
10 + 0
4 + 6
2 + 8
5 + 4
4 + 6
– ءبىز قانداي سانداردىڭ قوسىندىلارىن تاپتىق؟
– بۇل بىزگە تانىس 1ء-شى وندىقتاعى سانداردى قوسۋ كەستەسىندەگى ورنەكتەر.
– ەندەشە، + 2 قوسۋ كەستەسىن ەسىمىزگە تۇسىرەيىك.
2 + 2 = 4
3 + 2 = 5
4 + 2 = 6
5 + 2 = 7
6 + 2 = 8
7 + 2 = 9
8 + 2 = 10
9 + 2 – بۇل جاعدايدا 9-عا 1ء-دى قوسامىز، 10 بولادى. 10-عا تاعى ءبىردى قوسامىز، 11 بولادى. ياعني،
9 + 2 =11
(9 + 1) + 1 = 11
– قوسۋ كەستەسىنىڭ العاشقى كەزەڭى وندىقتان اسپايتىن جاعدايلارىن ەسكە تۇسىرسەك، ساننىڭ قۇرامىن جاقسى بىلسەك، قوسۋ كەستەسىنىڭ 2ء-شى كەزەڭىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن ەلەكتروندىق وقۋلىعىنىڭ 2(1)- مودۋل باتىرماسىن باسىپ، «كەستەلىك قوسۋ» تاقىرىبىن اشىپ، مۇقيات تىڭدايىق.
2(1)- مودۋلدەگى قوسۋ كەستەسىن ديداكتيكالىق قۇرال رەتىندە پايدالانامىز (توقتاتۋ باتىرماسىن باسىپ، وقۋشىلارعا پىسىقتاۋ سۇراقتارىن قويۋ)
1-كەستە
– قانە، ءبىر تاڭبالى سانداردىڭ قوسۋ كەستەسى قالاي قۇرىلعانىن كىم ايتادى؟
سەندەر نە بايقادىڭدار؟
قوسۋدىڭ قانداي قاسيەتتەرىن ەسكە تۇسىردىك؟
– كەستەنى پايدالانىپ، تاپسىرمالار ورىنداپ كورەيىك.
2(1)- مودۋل، №1 تاپسىرما.
2-كەستە
– ورنەكتىڭ ءمانىن تاۋىپ، داپتەرىمىزگە ورىندايىق. تاقتاعا وقۋشىلار شىعىپ جازادى.
– وتە جاقسى. جارايسىڭدار!
– ال، ءقازىر «اعاشتاردى تاپ» ويىنىن وينايىق. ول ءۇشىن №3 تاپسىرمانىڭ باتىرماسىن باسىپ، بەرىلگەن كەستەلەردى تولتىرامىز. ءار قاتاردان كىم بۇرىن ورىنداسا، جەڭىمپاز اتانادى. (ءار وقۋشى ءوز بەتىنشە داپتەرگە ورنەكتەپ كورسەتۋ كەرەك).
5-كەستە
III. جاڭا تاقىرىپپەن تانىستىرۋ
– بالالار، 2ء-نى قوسۋ كەستەسىندەگى 9 + 2 = (9 + 1) + 1 = 11 ەكەنى تۇسىنىكتى بولسا، 9-عا 3ء-تى قوسۋدى قالاي تۇسىندىرەر ەدىڭدەر؟
9 + 3 = (9 + 1) + 2 = 11
– ەندەشە، 2(2)- ءمودۋلدى باسىپ، «9-دى قوسۋ» تاقىرىبىن تىڭدايىق.
6-كەستە
– 9-دى قوسۋ كەستەسى قيىنعا سوقتى ما؟ – دەپ قايتالاپ پىسىقتايمىز.
2(2)- مودۋلىندەگى 1-2-3-تاپسىرمالاردى ديداكتيكالىق قۇرال رەتىندە پايدالانىپ، 9-دى قوسۋ كەستەسىن پىسىقتاۋ ءۇشىن اۋىزشا تاقتادا جۇمىس جۇرگىزۋ. تاقتاعا كەزەكپەن وقۋشىلار مىسالداردى تۇسىندىرە وتىرىپ، شىعارادى.
7-كەستە. 8-كەستە. 9-كەستە.
– كەلەسى 8ء-دى، 7ء-نى، 6-نى قوسۋ كەستەسىمەن تانىسايىق. ول ءۇشىن، 2(3)- مودۋل باتىرماسىن باسىپ تىڭدايىق.
– تاپسىرمالاردىڭ ورىندالعاندارى دۇرىس پا؟ (توقتاتۋ باتىرماسىن باسۋ)
– قانە، كىم قاتەلەردى دۇرىستايدى؟
(جالعاستىرۋ باتىرماسىن باسۋ).
– ەندى 7ء-نىڭ 10-نان نەشەۋى كەم؟ – دەپ توقتاتۋ باتىرماسىن باسىپ، بالالاردىڭ جاۋابىن تىڭدايمىز.
كەلەسى ويىنىمىز «ويلان، تاپ» ويىنى. 2(3)- ءمودۋلدىڭ №4 تاپسىرما باتىرماسىن باسىپ، ويىننىڭ شارتىمەن تانىسايىق.
10-كەستە
– كەزەكپەن ويلاعان ساندى تاپقان وقۋشى تاقتاعا جازىپ كورسەتەدى. قالعاندارى تەكسەرىپ وتىرادى. كەلەسى ساندى كەلەسى وقۋشى جازادى. ءسويتىپ، ويىن جالعاسا بەرەدى. كىم جىلدام ويلاناتىنىن انىقتايمىز.
IV. جاڭا تاقىرىپتى بەكىتۋ
وتىلگەن تاقىرىپتى باقىلاۋ ءۇشىن، 2(3)- مودۋل بويىنشا توپ جارىسىن ۇيىمداستىرامىز.
1ء-شى توپ – 1ء-شى تاپسىرما.
2ء-شى توپ – 2ء-شى تاپسىرما
3ء-شى توپ – 3ء-شى تاپسىرما
دۇرىس ورىنداعان بالالاردى باعالايمىز.
V. ساباقتى قورىتىندىلاۋ
رەفلەكسيا.
- بالالار بۇگىنگى ساباعىمىز ۇنادى ما؟ نەسىمەن ۇنادى؟
(ءار بالا ءوز ويلارىن ايتادى)
– كۇزگى ورمان قانداي ەكەن؟
– نە ۇيرەندىك؟ قانداي اعاشتاردى بىلدىك؟
(انا ءتىلى ساباعىندا وتكەن ابايدىڭ «كۇز» اتتى ولەڭىن جاتقا ايتۋ)
VI. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
VIءى. باعالاۋ
بەستەرەك ورتا مەكتەبى، باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
مۋحايەۆا زاۋرە تيۋليۋباي قىزى
ماتەماتيكا 2 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كەستەلىك قوسۋ جانە ازايتۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وندىقتان اتتاپ قوسۋ تاسىلدەرىن تانىستىرۋ؛
2. وقۋشىلاردىڭ اۋىزشا ەسەپتەۋ داعدىلارىن دامىتۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ؛
3. وقۋشىلاردى تاتۋ جانە ۇقىپتى بولۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: ينتەراكتيۆتى، اقپاراتتاندىرۋ ساباعى
ساباققا كەرەكتى كورنەكىلىكتەر: ەلەكتروندىق وقۋلىق، بەينەپروەكتور، ماركەرلىك تاقتا، ديداكتيكالىق ماتەريالدار مەن ويىندار، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. پسيحولوگيالىق دايىندىق
قۋان، شاتتان، الاقاي!
قۋاناتىن كەلدى كۇن.
قايىرلى تاڭ، قايىرلى كۇن
كۇلىپ شىقتى بۇگىن كۇن
ءبارىمىز تاتۋ بولايىق!
ءبارىمىز دوس بولايىق!
II. تىرەك بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. بۇگىنگى ساباقتا كۇزگى ورمانعا ساياحاتقا بارامىز. كۇنىمىز دە شۋاقتى، بىزگە جىلۋ سەبەدى.
ويىن: « قاجەتتى زاتتاردى جيناۋ». ساياحاتقا شىعۋ ءۇشىن قانداي زاتتار قاجەت؟
– ءمانى بىردەي ورنەكتەردى تاۋىپ، سومكەگە سالايىق. ويتكەنى سول ورنەكتەردىڭ استىندا قاجەتتى زاتتار جاسىرىنىپ جاتىر.
– ءبىز قانداي سانداردىڭ قوسىندىلارىن تاپتىق؟
– بۇل بىزگە تانىس 1ء-شى وندىقتاعى سانداردى قوسۋ كەستەسىندەگى ورنەكتەر.
– ەندەشە، + 2 قوسۋ كەستەسىن ەسىمىزگە تۇسىرەيىك.
8 + 2
6 + 4
4 + 5
0 + 6
7 + 3
3 + 6
5 + 5
10 + 0
4 + 6
2 + 8
5 + 4
4 + 6
– ءبىز قانداي سانداردىڭ قوسىندىلارىن تاپتىق؟
– بۇل بىزگە تانىس 1ء-شى وندىقتاعى سانداردى قوسۋ كەستەسىندەگى ورنەكتەر.
– ەندەشە، + 2 قوسۋ كەستەسىن ەسىمىزگە تۇسىرەيىك.
2 + 2 = 4
3 + 2 = 5
4 + 2 = 6
5 + 2 = 7
6 + 2 = 8
7 + 2 = 9
8 + 2 = 10
9 + 2 – بۇل جاعدايدا 9-عا 1ء-دى قوسامىز، 10 بولادى. 10-عا تاعى ءبىردى قوسامىز، 11 بولادى. ياعني،
9 + 2 =11
(9 + 1) + 1 = 11
– قوسۋ كەستەسىنىڭ العاشقى كەزەڭى وندىقتان اسپايتىن جاعدايلارىن ەسكە تۇسىرسەك، ساننىڭ قۇرامىن جاقسى بىلسەك، قوسۋ كەستەسىنىڭ 2ء-شى كەزەڭىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن ەلەكتروندىق وقۋلىعىنىڭ 2(1)- مودۋل باتىرماسىن باسىپ، «كەستەلىك قوسۋ» تاقىرىبىن اشىپ، مۇقيات تىڭدايىق.
2(1)- مودۋلدەگى قوسۋ كەستەسىن ديداكتيكالىق قۇرال رەتىندە پايدالانامىز (توقتاتۋ باتىرماسىن باسىپ، وقۋشىلارعا پىسىقتاۋ سۇراقتارىن قويۋ)
1-كەستە
– قانە، ءبىر تاڭبالى سانداردىڭ قوسۋ كەستەسى قالاي قۇرىلعانىن كىم ايتادى؟
سەندەر نە بايقادىڭدار؟
قوسۋدىڭ قانداي قاسيەتتەرىن ەسكە تۇسىردىك؟
– كەستەنى پايدالانىپ، تاپسىرمالار ورىنداپ كورەيىك.
2(1)- مودۋل، №1 تاپسىرما.
2-كەستە
– ورنەكتىڭ ءمانىن تاۋىپ، داپتەرىمىزگە ورىندايىق. تاقتاعا وقۋشىلار شىعىپ جازادى.
– وتە جاقسى. جارايسىڭدار!
– ال، ءقازىر «اعاشتاردى تاپ» ويىنىن وينايىق. ول ءۇشىن №3 تاپسىرمانىڭ باتىرماسىن باسىپ، بەرىلگەن كەستەلەردى تولتىرامىز. ءار قاتاردان كىم بۇرىن ورىنداسا، جەڭىمپاز اتانادى. (ءار وقۋشى ءوز بەتىنشە داپتەرگە ورنەكتەپ كورسەتۋ كەرەك).
5-كەستە
III. جاڭا تاقىرىپپەن تانىستىرۋ
– بالالار، 2ء-نى قوسۋ كەستەسىندەگى 9 + 2 = (9 + 1) + 1 = 11 ەكەنى تۇسىنىكتى بولسا، 9-عا 3ء-تى قوسۋدى قالاي تۇسىندىرەر ەدىڭدەر؟
9 + 3 = (9 + 1) + 2 = 11
– ەندەشە، 2(2)- ءمودۋلدى باسىپ، «9-دى قوسۋ» تاقىرىبىن تىڭدايىق.
6-كەستە
– 9-دى قوسۋ كەستەسى قيىنعا سوقتى ما؟ – دەپ قايتالاپ پىسىقتايمىز.
2(2)- مودۋلىندەگى 1-2-3-تاپسىرمالاردى ديداكتيكالىق قۇرال رەتىندە پايدالانىپ، 9-دى قوسۋ كەستەسىن پىسىقتاۋ ءۇشىن اۋىزشا تاقتادا جۇمىس جۇرگىزۋ. تاقتاعا كەزەكپەن وقۋشىلار مىسالداردى تۇسىندىرە وتىرىپ، شىعارادى.
7-كەستە. 8-كەستە. 9-كەستە.
– كەلەسى 8ء-دى، 7ء-نى، 6-نى قوسۋ كەستەسىمەن تانىسايىق. ول ءۇشىن، 2(3)- مودۋل باتىرماسىن باسىپ تىڭدايىق.
– تاپسىرمالاردىڭ ورىندالعاندارى دۇرىس پا؟ (توقتاتۋ باتىرماسىن باسۋ)
– قانە، كىم قاتەلەردى دۇرىستايدى؟
(جالعاستىرۋ باتىرماسىن باسۋ).
– ەندى 7ء-نىڭ 10-نان نەشەۋى كەم؟ – دەپ توقتاتۋ باتىرماسىن باسىپ، بالالاردىڭ جاۋابىن تىڭدايمىز.
كەلەسى ويىنىمىز «ويلان، تاپ» ويىنى. 2(3)- ءمودۋلدىڭ №4 تاپسىرما باتىرماسىن باسىپ، ويىننىڭ شارتىمەن تانىسايىق.
10-كەستە
– كەزەكپەن ويلاعان ساندى تاپقان وقۋشى تاقتاعا جازىپ كورسەتەدى. قالعاندارى تەكسەرىپ وتىرادى. كەلەسى ساندى كەلەسى وقۋشى جازادى. ءسويتىپ، ويىن جالعاسا بەرەدى. كىم جىلدام ويلاناتىنىن انىقتايمىز.
IV. جاڭا تاقىرىپتى بەكىتۋ
وتىلگەن تاقىرىپتى باقىلاۋ ءۇشىن، 2(3)- مودۋل بويىنشا توپ جارىسىن ۇيىمداستىرامىز.
1ء-شى توپ – 1ء-شى تاپسىرما.
2ء-شى توپ – 2ء-شى تاپسىرما
3ء-شى توپ – 3ء-شى تاپسىرما
دۇرىس ورىنداعان بالالاردى باعالايمىز.
V. ساباقتى قورىتىندىلاۋ
رەفلەكسيا.
- بالالار بۇگىنگى ساباعىمىز ۇنادى ما؟ نەسىمەن ۇنادى؟
(ءار بالا ءوز ويلارىن ايتادى)
– كۇزگى ورمان قانداي ەكەن؟
– نە ۇيرەندىك؟ قانداي اعاشتاردى بىلدىك؟
(انا ءتىلى ساباعىندا وتكەن ابايدىڭ «كۇز» اتتى ولەڭىن جاتقا ايتۋ)
VI. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
VIءى. باعالاۋ