InfoHub Logo

سىنىپتار: 5
تاقىرىپ: «كەۋدە الجاپقىشىنىڭ نەگىزگى سىزباسىن جاساۋ»
ماقساتى: سىزبا كەستەسىنىڭ نەگىزگى باعىتىن تانىستىرامىز. سىزبادا الجاپقىش ءپىشىنىنىڭ نەگىزىن ورىنداۋدى ۇيرەتەمىز.
ءوز بەتىنشە ۇقىپتى ءارى جىلدام جۇمىس ىستەۋ ارقىلى تارتىپتىلىك پەن سانالىققا تاربيەلەيمىز.
مىندەتى: الجاپقىش سىزباسىنىڭ جاسالۋى جانە سىزباعا قوسىمشا بولشەكتەر جاساۋ جانە ولشەم الۋ.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق.
جاڭا تەحنولوگيا: ستو باعدارلاماسى
پايدالاناتىن ستراتەگيا: كورنەكىلىك، ءبۇۇ، ۆەنن دياگرامماسى.
ساباقتى بايلانىستىراتىن ءپان: قازاق ءتىلى. ماتەماتيكا.
كورنەكىلىك: «الجاپقىش جاساۋ ءۇشىن دەنە ولشەمىن الۋ»، «الجاپقىش سىزباسىنىڭ قۇرىلىسى» كەستەلەرى، ءسوزجۇمباق، ت. ب.
ساباق بارىسى: ۇيىمداستىرامىز
جۇمىس ورنىن دايىندايمىز
ۇيگە تاپسىرمانى تەكسەرەمىز.
جاڭا تاقىرىپتى تۇسىندىرەمىز.
1. كورنەكىلىك ستراتەگياسى:
سۋرەتكە قاراپ اڭگىمە جازامىز.
وي پىكىرىمىزدى ورتاعا سالامىز.

2. ءسوزجۇمباق:
جاۋاپتارى:
1. ماتا ءتۇرى (ماقتا)
2. تىگىن ماشينالارىنىڭ ءتۇرى (قول)
3. تىگىن قۇرالى (ءجىپ)
4. تىگىن ماشينالارىنىڭ ءتۇرى (اياق)
5. قولتىگىس ءتۇرى (قايىپ)
6. تىگىن قۇرالى (ويماق)
7. ماتا ءتۇرى (زىعىر)
8. تىگىن قۇرالى (قايشى)

«ءبۇۇ»ستراتەگياسى:
بىلەمىن بىلگىم كەلەدى؟ ۇيرەنگەنىم
الجاپقىشتى ۇيدە تاماق پىسىرگەندە كيەدى الجاپقىش ءپىشىپ ۇيرەنۋ ساباق سوڭىندا وقۋشىلار نە ۇيرەنگەندەرى تۋرالى جازىپ شىعادى)

الجاپقىش ءتۇرلى ماتادان تىگىلەدى قانداي تىگىستەر قولدانادى. الجاپقىشتى تىگىپ ۇيرەنۋ. الجاپقىشقا ادەمى جيەكتەر تىگىپ ۇيرەنۋ
ءار ءتۇرلى الجاپقىشتار بولادى
ماعىنانى تانۋ:

كەز كەلگەن بۇيىمدى دايىنداۋ ءۇشىن ونىڭ سىزباسىن جاساۋ كەرەك. ال سىزبانى دايىنداۋ ءۇشىن ادام دەنەسىنىڭ ولشەمىن الۋ قاجەت. الجاپقىشتى تىكپەس ءۇشىن بۇرىن ونىڭ سىزباسىن قۇراستىرىپ ۇلگى دايىندايدى. ول ءۇشىن ادام دەنەسىنىڭ ولشەم بىرلىگىنىڭ سانتيمەترلىك تاسپامەن ءتۇسىرىپ الادى. ولشەمدى دۇرىس ءتۇسىرۋ ءۇشىن دەنە ءبىتىمىنىڭ ورنالاسۋىن ءبىلۋ كەرەك جانە مىنانى ەسكەرۋ كەرەك.
- ولشەمدى ادام دەنەسىنىڭ وڭ جاعىندا تۇرىپ تۇسىرەدى. بەلىن الدىن الا جىپپەن بۋىپ قويادى. ولشەم الىناتىن ادام تىك تۇرۋ كەرەك. ولشەمدى سانتيمەترلىك تاسپامەن تۇسىرەدى. دەنەنى ولشەگەندە تاسپانى قاتتى تارتۋعا نەمەسە بوساڭسىتۋعا اينالىم مەن ەن ولشەمدەرىن جارتىلاي جازادى.
وقۋشىلاردىڭ سىزىقتاردى ادام دەنەسىندەگى سىناداي 3 ورىن بويىنشا نىقتاپ بەلگىلەۋگە بولاتىنىنا كوز جەتكىزەمىز.
كەۋدەنىڭ جوعارعى تۇسى – كەۋدە ەنىنىڭ سىزىعى.
بەلدىڭ تومەنگى شەتى – بەل سىزىعى الجاپقىشتىڭ ەڭ تومەنگى بولىگى بۇيىمنىڭ تومەن بولىگى جاعىنداعى سىزىق. وقۋشىلارمەن بىرگە الجاپقىش بولشەكتەردىڭ ءارقايسىسى ءوز اتاۋلارى بويىنشا اتاپ كورسەتەمىز. مىسالى، مىناۋ كەۋدە تۇسى – اسپا باۋلارى بەلدەگى بۇيىمنىڭ تومەنگى بولىگى – الجاپقىش قايتا نۇسقاۋ كارتاسى بويىنشا الجاپقىش سىزباسىن جاساۋ ءۇشىن وقۋشىلار ادام دەنەسىنىڭ ولشەمىن الادى.

الجاپقىش سىزباسىن جاساۋ ءۇشىن دەنە ولشەمىن الۋ
شارتتى بەلگىلەر ولشەم الۋ ەرەجەلەرى ولشەمنىڭ اتاۋلارى مەنىڭ ولشەمدەرىم
ۇق بەل سىزىعىنىڭ قالعان ۇزىندىققا كەۋدەنىڭ ۇزىندىعى
ۇب بەل سىزىعىنىڭ قالعان ۇزىندىق بۇيىمنىڭ ۇزىندىعى
جب بەل سىزىعىن قىناعان ءجىپ بويىنشا جارتىلاي بەل اينالىمى
جمق جامباس ءۇستى نۇكتەلەرى بويىنشا جارتىلاي مىقىن اينالىمى
وسىدان كەيىن 2 - ءشى نۇسقاۋ كارتاسى بويىنشا الجاپقىش قۇرۋدىڭ ەسەبى ورىندالادى.

الجاپقىش سىزباسىنىڭ قۇرىلىسى، نۇسقاۋ كارتاسى
شارتتى بەلگىلەرى بولشەكتەردىڭ اتاۋلارى ەسەپتەۋ فورمۋلاسى ەسەبى (سم)

وقۋشىلار الجاپقىش سىزباسىن دايىنداپ شىعادى.
وي تولعانىس:
1. سىزبادا نەلىكتەن جارتىلاي ولشەمدە ورىندالادى؟
2. الجاپقىشتىڭ ۇزىندىعى قالاي انىقتالادى؟
3. نەلىكتەن ب، ت، ك نۇكتەلەرى سىزبادا وسى ارىپتەرمەن بەلگىلەنەدى؟
4. بەلدى جارتىلاي قىنايتىن ولشەم نە ءۇشىن الىنادى؟
وسى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە وتىرىپ، قىز بالانى كيىندىرەمىز.

وي قورىتۋ: «قارشا بوراتۋ» ويىنىن ويناتامىز. وقۋشىلار بۇگىن ساباقتان ۇيرەنگەنىن جانە الداعى كۇندە نە كۇتەدى وي پىكىرىن جازىپ، قاعازدى ۋماجداپ سىنىپ وقۋشىلارىمەن ءبىر باعىتقا قاراي لاقتىرامىز (اتى - ءجونى جازىلمايدى).
باعالاۋ: ءار توپ ءوز جۇمىستارىن كەلەسى توپتارعا كورسەتىپ، ءبىر - ءبىرىن باعالايدى.
ۇيگە تاپسىرما: قاجەتتى قۇرال - جابدىقتار اكەلەمىز.
جۇمىس ورنىن جيناستىرامىز.