كىشكەنتاي ارۋ
تاقىرىبى: كىشكەنتاي ارۋ
تاقىرىبى: كىشكەنتاي ارۋ
ماقساتى: بولاشاق ارۋلاردىڭ بويىنا قازاقى تاربيەنى بويىنا ءسىڭىرۋ، «قىز» دەگەن ءسوزدىڭ ءوزى ادەمىلىكتىڭ، ادەپتىلىكتىڭ جان - جاقتى سۇلۋلىقتىڭ بەلگىسى ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ
بارىسى:
بالا، بالا، بالا دەپ،
تۇندە شوشىپ ويانعان،
ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولىپ،
تۇندە بەسىك تايانعان
قولىن قاتتى تيگىزبەي،
كىر كويلەك كيگىزبەي،
ءيىسىن جۇپار اڭقىتقان
جەر اناعا تىرشىلىك ءنارىن سەبەر، كوكتەممەن بىرگە بارلىعىمىز ءۇشىن قىمباتتى مەيرام كەلىپ جەتتى. بارشا انالارعا، ارۋلارعا ءىلتيپاتىمىزدى بىلدىرە وتىرىپ وسىناۋ ءتول مەرەكەلەرىڭىز قۇتتى بولسىن دەمەكپىز. بۇگىن سىزدەرگە «كىشكەنتاي ارۋلار» بايقاۋىن تارتۋ ەتەمىز.
قىز ەمەس، قىزدىڭ ءوزى التىن
كورىنەر تولعان ايداي ءجۇزى جارقىن.
ۇلكەننىڭ الدىن وراپ ءسوز سويلەمەس،
حالقىنىڭ ساقتاي بىلگەن ىزگى سالتىن.
ءمۇعالىم:
ادىلدىكپەن باعا بەرەر ارۋعا،
ادىلدىكپەن قارا قىلدى جارۋعا.
ءادىلقازى القالارىن سايلايىق،
ناق ارۋدى تاڭداپ بۇگىن الۋعا.
(ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىستىرۋ)
ءمۇعالىم:
مىڭ بۇرالعان ارۋلار اڭدىپ باسىپ،
كەلەدى مىنە، ورتاعا تولقىپ - تاسىپ.
ارۋلارىن سىيلاعان حالقىم مەنىڭ،
قول سوعىپ، قوشەمەتپەن قارسى الايىق.
ءمۇعالىم قىزداردى تانىستىرىپ ورتاعا شاقىرادى.
1. اي سەكىلدى ءوزى دە،
سىڭعىر – سىڭعىر ءسوزى دە.
ماحاببات دەگەن ارۋدىڭ
ادەمى عوي كوزى دە.
2. ۇزدىك وقىپ ساباعىن،
بارىمىزگە جاعاتىن
ۇلجان كەيدە قىرسىقسا
ءتۇيىپ الار قاباعىن.
3. ساباعىن دا مەڭگەرگەن،
جاقسىلىقتى ءجون كورگەن
اتا - اناسى جانەركەگە
ادەمى ەسىم تەڭگەرگەن.
4. قۋانتادى بىلىمىمەن ءبىزدى گۇلدەن
قول سوعىپ قارسى الايىق ەندى ونى ءبىز
ءبىلىمىڭ سەرىك بولسىن تالابىڭا
بۇگىنى قابىل بولسىن تىلەگىمىز.
5. ساباعىنان قالمايدى،
جالقاۋلىققا بارمايدى
ارايلىم بۇگىن سايىستا
ءان مەن جىرىن ارنايدى
(ۇلدار قىزداردى ىزەتپەنەن ساحناعا ەرتىپ كەلەدى)
ءمۇعالىم:
كىشكەنتاي ارۋلار كەلىپ جەتتى تانىسۋعا
بويىنداعا بار دارىندى دارىتۋعا
قورىقپاستان ساحناعا كەلىپ جەتتى
ادەپپەن، ىزەتپەن تانىسۋعا.
1 - كەزەڭ. وزدەرىن تانىستىرۋ
1 - ارۋ.
اي نۇرىنان جارالعان،
اي مەن كۇنى انامنىڭ،
اقىلدىسى بالانىڭ،
كىلەڭ بەستىك ساباعىم
ماحاببات دەگەن سۇلۋىڭ
مەن بولامىن، اعايىن.
2 - ارۋ.
وتباسىنىڭ ەركەلەتكەن،
جارقىراعان جۇلدىزىمىن.
ساباقتى جاقسى وقيتىن
جانەركە دەگەن ءبىر قىزىڭمىن.
3 - ارۋ.
قىزدار دەگەن بولا الادى قىر گ ۇلى،
قازاق قىزى بولۋ كەرەك ۇلگىلى.
جاقسىلىققا ۇتىلاتىن ءارقاشان،
گۇلدەن ارۋ مەن بولام
4 - ارۋ
ىنتالى دا يناباتتى،
ونەگەلى ءبىر قىزبىن.
اتا - انامنىڭ اقىلدىسى –
مولدابايەۆا ۇلجانمىن.
5 - ارۋ
مەن دە ەستى بالامىن،
ايتقان ءتىلدى الامىن.
جۇمساعانعا بارامىن،
جاقسى مەنىڭ ساباعىم.
ارايلىم دەگەن ارۋ قىز
مەن بولامىن، اعايىن.
2 - كەزەڭ. ونەر كورسەتۋ
ءمۇعالىم:
كەدەيمىن دەپ قىسىلما،
ونەرىڭ بولسا قولىڭدا.
ونەرلىنىڭ ىرىسى
جارقىراپ جاتار جولىندا - دەي كەلە ارۋلارىمىزدىڭ ونەرىمەن تانىسايىق.(كىشكەنتاي ارۋلار ءوز ونەرلەرىن كورسەتەدى)
3 - كەزەڭ. بىلگەنگە مارجان
ءمۇعالىم:
حالقىمىزدىڭ ەجەلگى ءۇردىسى بار،
اداستىرماس وڭ جولدان ۇلگىسى بار.
ۇلكەندى سىيلاۋ ۇققانعا سونىڭ ءبىرى،
زەردەلى وي زەيىندى قىزدى سىنار،- سۇراق - جاۋاپ سايىسى.
ءار ارۋ قورجىنداعى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
سۇراقتار:
1. دۇنيەدە ەڭ ءتاتتى، ەڭ جۇمساق نە؟
2. كوشىپ قونۋعا قولايلى قازاق باسپاناسىن اتا.
3. قازاقتىڭ ىشەكتى مۋزىكالىق اسپابىن اتا.
4. ۇلتتىق ويىنداردى اتا.
5. ءتورت تۇلىك مالدى اتا.
4 - كەزەڭ. شەبەر قولدار
ءمۇعالىم:
شەبەرلەرىم ونەر تامىپ قولىنان،
جاڭىلماعان اتا - بابا جولىنان.
شەبەر قولدار ءوز ونەرىن كورسەتسىن،
ءبىز ايتالىق تورەلىگىن سوڭىنان - بەرىلگەن ۇلگى بويىنشا ويۋدى ويىپ جاپسىرۋ.
(قىزدار جۇمىستارىن اياقتاعانشا ۇلدار انالارىنا تاقپاق ايتىپ بەرەدى)
1 - وقۋشى:
سىزدەن وسكەن بالالار،
باتىرلار مەن دانالار،
قۇتتىقتايمىز مەيراممەن
قۇرمەتتى ءبىزدىڭ انالار
2 - وقۋشى:
بالانىڭ دا تىرەگى،
دانانىڭ دا تىرەگى.
شانشىماسىن ەشقاشان
انالاردىڭ جۇرەگى
3 - وقۋشى:
اينالايىن، اناشىم،
جۇمىسىنا باراسىڭ.
قايتىپ مەنى كورگەنشە
شىن ساعىنىپ قالاسىڭ
4 - وقۋشى:
انالاردى سۇيەمىز،
ءسوزىن ويعا تۇيەمىز.
اجەنى دە ارداقتاپ،
ادەپپەن باس يەمىز
5 - وقۋشى:
ەرلىك ەتكەن ءبىز ءۇشىن،
ەڭبەك ەتكەن ءبىز ءۇشىن،
ەركەلەتكەن بىزدەردى،
ەركىندەتكەن بىزدەردى
انامىزعا مىڭ العىس
6 - وقۋشى:
ءبىز دوسپىز گۇلدەرمەن،
تەككە ونى جۇلمايمىز.
توي كۇنى ءبىر - بىردەن
اناعا سىيلايمىز.
5 - كەزەڭ. ءسان ۇلگىسى
جايدارى جازىق ماڭداي،
ۇنىنەن ناز ۇققانداي.
قازاقتىڭ ارۋلار – اي،
يبالى، نازىك قانداي.
قىزدار دايىن بولعانشا ۇلداردىڭ ورىنداۋىندا
«اق مامام» ءانى
كىشكەنتاي ارۋلار مۋزىكا اۋەنىمەن ءسان ۇلگىلەرىن كورسەتەدى.
قورىتىندى: سىزدەر بۇگىن ارۋلارىمىزدىڭ ونەرلى ەكەنىن كوردىڭىزدەر. ءادىلقازىلار القاسىنا ءسوز بەرىلەدى. جەڭىمپازعا «كىشكەنتاي ارۋ» اتاعى بەرىلىپ، ارۋلارعا ماداقتاما جانە سىيلىقتار ۇسىنىلادى.
بارلىق انالار مەن ارۋلاردى قۇتتىقتاپ سىنىپ وقۋشىلارى «جان انام» ءانىن ورىندايدى.
«كوكتەم ءۆالسى» ۆالس
تاقىرىبى: كىشكەنتاي ارۋ
ماقساتى: بولاشاق ارۋلاردىڭ بويىنا قازاقى تاربيەنى بويىنا ءسىڭىرۋ، «قىز» دەگەن ءسوزدىڭ ءوزى ادەمىلىكتىڭ، ادەپتىلىكتىڭ جان - جاقتى سۇلۋلىقتىڭ بەلگىسى ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ
بارىسى:
بالا، بالا، بالا دەپ،
تۇندە شوشىپ ويانعان،
ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولىپ،
تۇندە بەسىك تايانعان
قولىن قاتتى تيگىزبەي،
كىر كويلەك كيگىزبەي،
ءيىسىن جۇپار اڭقىتقان
جەر اناعا تىرشىلىك ءنارىن سەبەر، كوكتەممەن بىرگە بارلىعىمىز ءۇشىن قىمباتتى مەيرام كەلىپ جەتتى. بارشا انالارعا، ارۋلارعا ءىلتيپاتىمىزدى بىلدىرە وتىرىپ وسىناۋ ءتول مەرەكەلەرىڭىز قۇتتى بولسىن دەمەكپىز. بۇگىن سىزدەرگە «كىشكەنتاي ارۋلار» بايقاۋىن تارتۋ ەتەمىز.
قىز ەمەس، قىزدىڭ ءوزى التىن
كورىنەر تولعان ايداي ءجۇزى جارقىن.
ۇلكەننىڭ الدىن وراپ ءسوز سويلەمەس،
حالقىنىڭ ساقتاي بىلگەن ىزگى سالتىن.
ءمۇعالىم:
ادىلدىكپەن باعا بەرەر ارۋعا،
ادىلدىكپەن قارا قىلدى جارۋعا.
ءادىلقازى القالارىن سايلايىق،
ناق ارۋدى تاڭداپ بۇگىن الۋعا.
(ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىستىرۋ)
ءمۇعالىم:
مىڭ بۇرالعان ارۋلار اڭدىپ باسىپ،
كەلەدى مىنە، ورتاعا تولقىپ - تاسىپ.
ارۋلارىن سىيلاعان حالقىم مەنىڭ،
قول سوعىپ، قوشەمەتپەن قارسى الايىق.
ءمۇعالىم قىزداردى تانىستىرىپ ورتاعا شاقىرادى.
1. اي سەكىلدى ءوزى دە،
سىڭعىر – سىڭعىر ءسوزى دە.
ماحاببات دەگەن ارۋدىڭ
ادەمى عوي كوزى دە.
2. ۇزدىك وقىپ ساباعىن،
بارىمىزگە جاعاتىن
ۇلجان كەيدە قىرسىقسا
ءتۇيىپ الار قاباعىن.
3. ساباعىن دا مەڭگەرگەن،
جاقسىلىقتى ءجون كورگەن
اتا - اناسى جانەركەگە
ادەمى ەسىم تەڭگەرگەن.
4. قۋانتادى بىلىمىمەن ءبىزدى گۇلدەن
قول سوعىپ قارسى الايىق ەندى ونى ءبىز
ءبىلىمىڭ سەرىك بولسىن تالابىڭا
بۇگىنى قابىل بولسىن تىلەگىمىز.
5. ساباعىنان قالمايدى،
جالقاۋلىققا بارمايدى
ارايلىم بۇگىن سايىستا
ءان مەن جىرىن ارنايدى
(ۇلدار قىزداردى ىزەتپەنەن ساحناعا ەرتىپ كەلەدى)
ءمۇعالىم:
كىشكەنتاي ارۋلار كەلىپ جەتتى تانىسۋعا
بويىنداعا بار دارىندى دارىتۋعا
قورىقپاستان ساحناعا كەلىپ جەتتى
ادەپپەن، ىزەتپەن تانىسۋعا.
1 - كەزەڭ. وزدەرىن تانىستىرۋ
1 - ارۋ.
اي نۇرىنان جارالعان،
اي مەن كۇنى انامنىڭ،
اقىلدىسى بالانىڭ،
كىلەڭ بەستىك ساباعىم
ماحاببات دەگەن سۇلۋىڭ
مەن بولامىن، اعايىن.
2 - ارۋ.
وتباسىنىڭ ەركەلەتكەن،
جارقىراعان جۇلدىزىمىن.
ساباقتى جاقسى وقيتىن
جانەركە دەگەن ءبىر قىزىڭمىن.
3 - ارۋ.
قىزدار دەگەن بولا الادى قىر گ ۇلى،
قازاق قىزى بولۋ كەرەك ۇلگىلى.
جاقسىلىققا ۇتىلاتىن ءارقاشان،
گۇلدەن ارۋ مەن بولام
4 - ارۋ
ىنتالى دا يناباتتى،
ونەگەلى ءبىر قىزبىن.
اتا - انامنىڭ اقىلدىسى –
مولدابايەۆا ۇلجانمىن.
5 - ارۋ
مەن دە ەستى بالامىن،
ايتقان ءتىلدى الامىن.
جۇمساعانعا بارامىن،
جاقسى مەنىڭ ساباعىم.
ارايلىم دەگەن ارۋ قىز
مەن بولامىن، اعايىن.
2 - كەزەڭ. ونەر كورسەتۋ
ءمۇعالىم:
كەدەيمىن دەپ قىسىلما،
ونەرىڭ بولسا قولىڭدا.
ونەرلىنىڭ ىرىسى
جارقىراپ جاتار جولىندا - دەي كەلە ارۋلارىمىزدىڭ ونەرىمەن تانىسايىق.(كىشكەنتاي ارۋلار ءوز ونەرلەرىن كورسەتەدى)
3 - كەزەڭ. بىلگەنگە مارجان
ءمۇعالىم:
حالقىمىزدىڭ ەجەلگى ءۇردىسى بار،
اداستىرماس وڭ جولدان ۇلگىسى بار.
ۇلكەندى سىيلاۋ ۇققانعا سونىڭ ءبىرى،
زەردەلى وي زەيىندى قىزدى سىنار،- سۇراق - جاۋاپ سايىسى.
ءار ارۋ قورجىنداعى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
سۇراقتار:
1. دۇنيەدە ەڭ ءتاتتى، ەڭ جۇمساق نە؟
2. كوشىپ قونۋعا قولايلى قازاق باسپاناسىن اتا.
3. قازاقتىڭ ىشەكتى مۋزىكالىق اسپابىن اتا.
4. ۇلتتىق ويىنداردى اتا.
5. ءتورت تۇلىك مالدى اتا.
4 - كەزەڭ. شەبەر قولدار
ءمۇعالىم:
شەبەرلەرىم ونەر تامىپ قولىنان،
جاڭىلماعان اتا - بابا جولىنان.
شەبەر قولدار ءوز ونەرىن كورسەتسىن،
ءبىز ايتالىق تورەلىگىن سوڭىنان - بەرىلگەن ۇلگى بويىنشا ويۋدى ويىپ جاپسىرۋ.
(قىزدار جۇمىستارىن اياقتاعانشا ۇلدار انالارىنا تاقپاق ايتىپ بەرەدى)
1 - وقۋشى:
سىزدەن وسكەن بالالار،
باتىرلار مەن دانالار،
قۇتتىقتايمىز مەيراممەن
قۇرمەتتى ءبىزدىڭ انالار
2 - وقۋشى:
بالانىڭ دا تىرەگى،
دانانىڭ دا تىرەگى.
شانشىماسىن ەشقاشان
انالاردىڭ جۇرەگى
3 - وقۋشى:
اينالايىن، اناشىم،
جۇمىسىنا باراسىڭ.
قايتىپ مەنى كورگەنشە
شىن ساعىنىپ قالاسىڭ
4 - وقۋشى:
انالاردى سۇيەمىز،
ءسوزىن ويعا تۇيەمىز.
اجەنى دە ارداقتاپ،
ادەپپەن باس يەمىز
5 - وقۋشى:
ەرلىك ەتكەن ءبىز ءۇشىن،
ەڭبەك ەتكەن ءبىز ءۇشىن،
ەركەلەتكەن بىزدەردى،
ەركىندەتكەن بىزدەردى
انامىزعا مىڭ العىس
6 - وقۋشى:
ءبىز دوسپىز گۇلدەرمەن،
تەككە ونى جۇلمايمىز.
توي كۇنى ءبىر - بىردەن
اناعا سىيلايمىز.
5 - كەزەڭ. ءسان ۇلگىسى
جايدارى جازىق ماڭداي،
ۇنىنەن ناز ۇققانداي.
قازاقتىڭ ارۋلار – اي،
يبالى، نازىك قانداي.
قىزدار دايىن بولعانشا ۇلداردىڭ ورىنداۋىندا
«اق مامام» ءانى
كىشكەنتاي ارۋلار مۋزىكا اۋەنىمەن ءسان ۇلگىلەرىن كورسەتەدى.
قورىتىندى: سىزدەر بۇگىن ارۋلارىمىزدىڭ ونەرلى ەكەنىن كوردىڭىزدەر. ءادىلقازىلار القاسىنا ءسوز بەرىلەدى. جەڭىمپازعا «كىشكەنتاي ارۋ» اتاعى بەرىلىپ، ارۋلارعا ماداقتاما جانە سىيلىقتار ۇسىنىلادى.
بارلىق انالار مەن ارۋلاردى قۇتتىقتاپ سىنىپ وقۋشىلارى «جان انام» ءانىن ورىندايدى.
«كوكتەم ءۆالسى» ۆالس