كولىك تۇرلەرى
ساباقتىڭ ماقساتى: بالالاردىڭ سويلەۋ، ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋدىڭ قاتار ءتىلىن، ءسوز قورىن جەتىلدىرۋ. جان - جاقتى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ.
ءوزىن - ءوزى كوپشىلىك ورتادا ۇستاۋعا، ادەپتى، ادەمى بولۋعا ۇيرەتۋ. دوستىق پەن سىيلاستىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: كولىك تۇرلەرىنىڭ سۋرەتتەرى، ءۇنتاسپا، ويىن ەلەمەنتتەرى (ماشينا ءرولى، گاراج)، جول ماكەتى.
سوزدىك جۇمىسى: دوستىق - درۋجبا، كولىك - ترانسپورت، كولىك تۇرلەرى - ۆيدى ترانسپورتا، جۇرگىزۋشى - ۆوديتەل، باعدارشام - سۆەتوفور.
ءىس - ارەكەت كەزەڭدەرى
ءمۇعالىمنىڭ ارەكەتتەرى بالالاردىڭ ءىس - ارەكەتتەرى
دالەلى - سەبەپ كەزەڭى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. ۇيىمداستىرۋ ءراسىمى:
– بالالار، سەندەر كۇننەن ادەمى، اقىلدى بولىپ ءوسىپ كەلەسىڭدەر. سەندەر بارلىق جاقسىلىقتى بويلارىڭا ءسىڭىرىپ قازاقستاننىڭ ۇلگىلى ازاماتى بولىپ وسۋلەرىڭ كەرەك، سولاي ما؟ بالالار حورمەن، قيمىل، ءىس - ارەكەت ارقىلى كورسەتەدى.
سالەم ساعان التىن كۇن!
سالەم ساعان كوك اسپان!
سالەم ساعان جەر انا!
سالەم ساعان دوستارىم!
– سالەمەتسىزدەر مە، قوناقتار!
جاقسىلىقتى ۇيرەنىپ،
بولامىز ءبىز جاقسى ادام.
جاماندىقتان جيرەنىپ
ۇلگى الامىز جاقسىدان.
ىزدەنىس - ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى – بالالار، ءقازىر سەندەرمەن كولىك دەگەن ءسوزدىڭ توڭىرەگىندە اڭگىمە جۇرگىزەمىز، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ، جۇمباقتار شەشەمىز.
– كولىك دەگەنىمىز نە؟ ول ادامعا نەگە قاجەت؟
– سەندەر بالاباقشاعا قانداي كولىك تۇرىمەن كەلەسىڭدەر؟
– ەندى، مەن سەندەردى كولىكتىڭ شىعۋ تاريحىمەن تانىستىرايىن. ءبىزدىڭ قازاق حالقى ات، تۇيە مىنگەن، ۇندىستەر ءپىلدى، كەيبىر شىعىس حالىقتارى ەسەك، بۇقا - سيىرلاردى كولىك قىلعان. سۋىق ايماقتاردا يتتەردى شاناعا جەككەن، بۇعىلاردى كولىك قىلعان.
– قازىرگى تاڭدا بۇل كولىكتەردىڭ ماڭىزى تومەندەدى.
ءقازىر كولىكتىڭ تۇرلەرى وتە كوپ، ولاردى بىرنەشە توپقا بولۋگە بولادى: جەردە جۇرەتىن، اۋادا ۇشاتىن، سۋدا جۇزەتىن جانە جەر استى كولىكتەر. سەندەر ولاردى اتاپ كورىڭدەر. جۇمباق:
1. ارقاسىندا اۋىل ءجۇر، الا تايىم شاۋىپ ءجۇر.
- اۆتوبۋسپەن قايدا بارۋعا بولادى؟
- ول قايدا توقتايدى جانە بالالار وزدەرىن كولىكتە قالاي ۇستايدى؟
2. تىزبەكتەلگەن كوك ۇيلەر، كوشىپ جۇرگەن كوپ ۇيلەر.
- پويىزدارمەن قايدا بارۋعا بولادى، ول قايدا توقتايدى؟
سەرگىتۋ ءساتى: «پويىز».
لوگيكالىق ويىن. “كىم قاي ۆاگوندا وتىرادى؟”
كولىكتىڭ كوبەيۋىنە بايلانىستى ادامدار باعدارشامدى ويلاپ تاپتى. ونىڭ ءۇش كوزى بار.
- كوشەنىڭ قانداي جەرىنە ءوتۋ كەرەك.
- اۆتوبۋستان تۇسكەندە قانداي ەرەجەنى ۇمىتپاۋ كەرەك؟
ديداكتيكالىق ويىن: «دۇرىستاپ ورنالاستىر»
- «كولىك»دەگەن ءسوز قانداي دىبىستان باستالادى؟
- سەندەر «ك» دىبىسىنان باستالاتىن قانداي سوزدەردى بىلەسىڭدەر؟
- مەن سەندەردى ءقازىر شۇعىل وقيعالارعا بايلانىستى اسىعىپ جۇرەتىن، باسقا كولىكتەر ونى كۇتتىرمەي وتكىزىپ جىبەرەتىن كولىكتەرمەن تانىستىرامىن.
- ونىڭ ىشىندە كىمدەر وتىرادى، تەرەزەسىنەن نە كورىنەدى؟
نەگە بۇل ماشينانى ءبارى وتكىزەدى؟ بالالاردىڭ جاۋابى:
(ماشينا ادامداردى، جۇكتەردى تاسيدى)
- اۆتوبۋس، جەڭىل ماشينا.
بالالار تىڭدايدى.
اۆتوبۋس العا زۋلايدى
باعىتتان ەش اۋمايدى
زىر اينالار دوڭگەلەك
كولىك بىزگە ەڭ ەرتەرەك.
اۆتوبۋس.
- بالاباقشاعا، ۇيگە، بازارعا، اۋرۋحاناعا، ساياباققا، ت. ب.
- ۇلكەندەرگە ورىن بەرەدى، بيلەت الادى، جىلاۋعا، قاتتى سويلەۋگە، كۇلۋگە، تاماق جەۋگە بولمايدى.
- پويىز.
- تەپلوۆوزعا قاراشى.
ءتۇتىنى كوك بۇركىگەن
جالعىز ءوزى، ساناشى
نەشە ۆاگون تىركەلگەن؟
1، 2، 3، 4، 5.
- ونىمەن ۇلكەن قالالارعا، الىس جەرلەرگە بارۋعا بولادى.
بالالار وينايدى.
ساپقا تىزبەكتەلىپ تۇرادى.
پويىز كەتىپ بارادى
جان جاعىنا قارادى
باعدارشامدا قىزىل جانعاندا
پويىز توقتاپ قالادى.
- قىزىل - توقتا
- سارى – دايىندال
- جاسىل – جۇرەسىڭ.
– جاياۋ جۇرگىنشىنىڭ وتكەلىنە ءوتۋ كەرەك (پەشەحودنىي پەرەحود)
– اۆتوبۋستىڭ ارتقى جاعىنان ءوتۋ قاجەت. جەر بەتى، سۋ جانە اۋا كولىكتەرىن رەتىمەن ورنالاستىرىپ قالتاشالارعا سالادى.
– «ك» دىبىسىنان باستالادى.
– كىلەم، كىلت، كىرپى، كومپيۋتەر ت. ب.
«جەدەل جاردەم».
- دارىگەر، مەدبيكە، زەمبىلدى كورۋگە بولادى. («جەدەل جاردەم» تاقپاعى)
- سەبەبى جانى قينالعان ناۋقاس ادامدى اۋرۋحاناعا جەتكىزۋى كەرەك.
- «ءورت سوندىرگىش ماشينا»
جىلتىر كاسكا كيگەن ءورت سوندىرۋشىلەر وتىرادى، ۇزىن باسقىشتارى، ۇلكەن شلانگى ورالعان كاتۋشكالارى بولادى.
- سەبەبى ءۇي جانىپ كەتپەس ءۇشىن، ءورتتى تەزدەتىپ ءسوندىرۋ كەرەك.
رەفلەكسيا - تۇزەتۋ كەزەڭى قيمىل - قوزعالىس ويىنى: «ءوز گاراجىڭدى تاپ». (اۋەن قوسىلادى)
- بالالار، ۇيدە اتا - انالارىڭ، تۋىستارىڭ الىس جولعا شىقسا ءبىر - بىرىنە نە دەپ ايتاتىندارىن بىلەسىڭدەر مە؟ ماشينانىڭ ءرولىن ۇستاپ بالالار جۇرەدى، اۋەن توقتاعاندا ءرولىنىڭ تۇسىنە ساي گاراجىن تابۋ كەرەك.
«جولىڭ بولسىن!»- دەيدى.
اتام شىقسا ساپارعا
«جولىڭ بولسىن!»- دەيدى اپام
اپام شىقسا ساپارعا
«جولىڭ بولسىن!»- دەيدى اتام.
«جولىڭ بولسىن!»- دەيدى ولار
ۇلكەنگە دە كىشىگە.
«جولىڭ بولسىن!»- دەيدى ولار
ۇشىراسقان كىسىگە.
وسى سوزدەن بايقادىم
قۋات بارىن، كۇش بارىن
«جولىڭ بولسىن!»- ايتامىن،
الىس جولعا شىقسا كىم.
ساۋ بولىڭىزدار!
جولدارىڭىز بولسىن!
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋ: كولىك جانە كولىك تۇرلەرىن اجىراتۋدى، نەگىزگى جولدا ءجۇرۋ ەرەجەلەرىن ءبىلۋى كەرەك.
بولۋ: كولىكتەردىڭ قولدانىلۋى جانە ادام ومىرىندەگى تيگىزەتىن پايداسى جايلى تۇسىنىك بولۋى كەرەك.
ىستەي ءبىلۋ: جولدا ءجۇرۋ ەرەجەلەرىن ۇستانىپ، كوپشىلىك ورتادا مادەنيەتتى بولۋى كەرەك. توپپەن جۇمىس ىستەي ءبىلۋ كەرەك.
ءوزىن - ءوزى كوپشىلىك ورتادا ۇستاۋعا، ادەپتى، ادەمى بولۋعا ۇيرەتۋ. دوستىق پەن سىيلاستىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: كولىك تۇرلەرىنىڭ سۋرەتتەرى، ءۇنتاسپا، ويىن ەلەمەنتتەرى (ماشينا ءرولى، گاراج)، جول ماكەتى.
سوزدىك جۇمىسى: دوستىق - درۋجبا، كولىك - ترانسپورت، كولىك تۇرلەرى - ۆيدى ترانسپورتا، جۇرگىزۋشى - ۆوديتەل، باعدارشام - سۆەتوفور.
ءىس - ارەكەت كەزەڭدەرى
ءمۇعالىمنىڭ ارەكەتتەرى بالالاردىڭ ءىس - ارەكەتتەرى
دالەلى - سەبەپ كەزەڭى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. ۇيىمداستىرۋ ءراسىمى:
– بالالار، سەندەر كۇننەن ادەمى، اقىلدى بولىپ ءوسىپ كەلەسىڭدەر. سەندەر بارلىق جاقسىلىقتى بويلارىڭا ءسىڭىرىپ قازاقستاننىڭ ۇلگىلى ازاماتى بولىپ وسۋلەرىڭ كەرەك، سولاي ما؟ بالالار حورمەن، قيمىل، ءىس - ارەكەت ارقىلى كورسەتەدى.
سالەم ساعان التىن كۇن!
سالەم ساعان كوك اسپان!
سالەم ساعان جەر انا!
سالەم ساعان دوستارىم!
– سالەمەتسىزدەر مە، قوناقتار!
جاقسىلىقتى ۇيرەنىپ،
بولامىز ءبىز جاقسى ادام.
جاماندىقتان جيرەنىپ
ۇلگى الامىز جاقسىدان.
ىزدەنىس - ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى – بالالار، ءقازىر سەندەرمەن كولىك دەگەن ءسوزدىڭ توڭىرەگىندە اڭگىمە جۇرگىزەمىز، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ، جۇمباقتار شەشەمىز.
– كولىك دەگەنىمىز نە؟ ول ادامعا نەگە قاجەت؟
– سەندەر بالاباقشاعا قانداي كولىك تۇرىمەن كەلەسىڭدەر؟
– ەندى، مەن سەندەردى كولىكتىڭ شىعۋ تاريحىمەن تانىستىرايىن. ءبىزدىڭ قازاق حالقى ات، تۇيە مىنگەن، ۇندىستەر ءپىلدى، كەيبىر شىعىس حالىقتارى ەسەك، بۇقا - سيىرلاردى كولىك قىلعان. سۋىق ايماقتاردا يتتەردى شاناعا جەككەن، بۇعىلاردى كولىك قىلعان.
– قازىرگى تاڭدا بۇل كولىكتەردىڭ ماڭىزى تومەندەدى.
ءقازىر كولىكتىڭ تۇرلەرى وتە كوپ، ولاردى بىرنەشە توپقا بولۋگە بولادى: جەردە جۇرەتىن، اۋادا ۇشاتىن، سۋدا جۇزەتىن جانە جەر استى كولىكتەر. سەندەر ولاردى اتاپ كورىڭدەر. جۇمباق:
1. ارقاسىندا اۋىل ءجۇر، الا تايىم شاۋىپ ءجۇر.
- اۆتوبۋسپەن قايدا بارۋعا بولادى؟
- ول قايدا توقتايدى جانە بالالار وزدەرىن كولىكتە قالاي ۇستايدى؟
2. تىزبەكتەلگەن كوك ۇيلەر، كوشىپ جۇرگەن كوپ ۇيلەر.
- پويىزدارمەن قايدا بارۋعا بولادى، ول قايدا توقتايدى؟
سەرگىتۋ ءساتى: «پويىز».
لوگيكالىق ويىن. “كىم قاي ۆاگوندا وتىرادى؟”
كولىكتىڭ كوبەيۋىنە بايلانىستى ادامدار باعدارشامدى ويلاپ تاپتى. ونىڭ ءۇش كوزى بار.
- كوشەنىڭ قانداي جەرىنە ءوتۋ كەرەك.
- اۆتوبۋستان تۇسكەندە قانداي ەرەجەنى ۇمىتپاۋ كەرەك؟
ديداكتيكالىق ويىن: «دۇرىستاپ ورنالاستىر»
- «كولىك»دەگەن ءسوز قانداي دىبىستان باستالادى؟
- سەندەر «ك» دىبىسىنان باستالاتىن قانداي سوزدەردى بىلەسىڭدەر؟
- مەن سەندەردى ءقازىر شۇعىل وقيعالارعا بايلانىستى اسىعىپ جۇرەتىن، باسقا كولىكتەر ونى كۇتتىرمەي وتكىزىپ جىبەرەتىن كولىكتەرمەن تانىستىرامىن.
- ونىڭ ىشىندە كىمدەر وتىرادى، تەرەزەسىنەن نە كورىنەدى؟
نەگە بۇل ماشينانى ءبارى وتكىزەدى؟ بالالاردىڭ جاۋابى:
(ماشينا ادامداردى، جۇكتەردى تاسيدى)
- اۆتوبۋس، جەڭىل ماشينا.
بالالار تىڭدايدى.
اۆتوبۋس العا زۋلايدى
باعىتتان ەش اۋمايدى
زىر اينالار دوڭگەلەك
كولىك بىزگە ەڭ ەرتەرەك.
اۆتوبۋس.
- بالاباقشاعا، ۇيگە، بازارعا، اۋرۋحاناعا، ساياباققا، ت. ب.
- ۇلكەندەرگە ورىن بەرەدى، بيلەت الادى، جىلاۋعا، قاتتى سويلەۋگە، كۇلۋگە، تاماق جەۋگە بولمايدى.
- پويىز.
- تەپلوۆوزعا قاراشى.
ءتۇتىنى كوك بۇركىگەن
جالعىز ءوزى، ساناشى
نەشە ۆاگون تىركەلگەن؟
1، 2، 3، 4، 5.
- ونىمەن ۇلكەن قالالارعا، الىس جەرلەرگە بارۋعا بولادى.
بالالار وينايدى.
ساپقا تىزبەكتەلىپ تۇرادى.
پويىز كەتىپ بارادى
جان جاعىنا قارادى
باعدارشامدا قىزىل جانعاندا
پويىز توقتاپ قالادى.
- قىزىل - توقتا
- سارى – دايىندال
- جاسىل – جۇرەسىڭ.
– جاياۋ جۇرگىنشىنىڭ وتكەلىنە ءوتۋ كەرەك (پەشەحودنىي پەرەحود)
– اۆتوبۋستىڭ ارتقى جاعىنان ءوتۋ قاجەت. جەر بەتى، سۋ جانە اۋا كولىكتەرىن رەتىمەن ورنالاستىرىپ قالتاشالارعا سالادى.
– «ك» دىبىسىنان باستالادى.
– كىلەم، كىلت، كىرپى، كومپيۋتەر ت. ب.
«جەدەل جاردەم».
- دارىگەر، مەدبيكە، زەمبىلدى كورۋگە بولادى. («جەدەل جاردەم» تاقپاعى)
- سەبەبى جانى قينالعان ناۋقاس ادامدى اۋرۋحاناعا جەتكىزۋى كەرەك.
- «ءورت سوندىرگىش ماشينا»
جىلتىر كاسكا كيگەن ءورت سوندىرۋشىلەر وتىرادى، ۇزىن باسقىشتارى، ۇلكەن شلانگى ورالعان كاتۋشكالارى بولادى.
- سەبەبى ءۇي جانىپ كەتپەس ءۇشىن، ءورتتى تەزدەتىپ ءسوندىرۋ كەرەك.
رەفلەكسيا - تۇزەتۋ كەزەڭى قيمىل - قوزعالىس ويىنى: «ءوز گاراجىڭدى تاپ». (اۋەن قوسىلادى)
- بالالار، ۇيدە اتا - انالارىڭ، تۋىستارىڭ الىس جولعا شىقسا ءبىر - بىرىنە نە دەپ ايتاتىندارىن بىلەسىڭدەر مە؟ ماشينانىڭ ءرولىن ۇستاپ بالالار جۇرەدى، اۋەن توقتاعاندا ءرولىنىڭ تۇسىنە ساي گاراجىن تابۋ كەرەك.
«جولىڭ بولسىن!»- دەيدى.
اتام شىقسا ساپارعا
«جولىڭ بولسىن!»- دەيدى اپام
اپام شىقسا ساپارعا
«جولىڭ بولسىن!»- دەيدى اتام.
«جولىڭ بولسىن!»- دەيدى ولار
ۇلكەنگە دە كىشىگە.
«جولىڭ بولسىن!»- دەيدى ولار
ۇشىراسقان كىسىگە.
وسى سوزدەن بايقادىم
قۋات بارىن، كۇش بارىن
«جولىڭ بولسىن!»- ايتامىن،
الىس جولعا شىقسا كىم.
ساۋ بولىڭىزدار!
جولدارىڭىز بولسىن!
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋ: كولىك جانە كولىك تۇرلەرىن اجىراتۋدى، نەگىزگى جولدا ءجۇرۋ ەرەجەلەرىن ءبىلۋى كەرەك.
بولۋ: كولىكتەردىڭ قولدانىلۋى جانە ادام ومىرىندەگى تيگىزەتىن پايداسى جايلى تۇسىنىك بولۋى كەرەك.
ىستەي ءبىلۋ: جولدا ءجۇرۋ ەرەجەلەرىن ۇستانىپ، كوپشىلىك ورتادا مادەنيەتتى بولۋى كەرەك. توپپەن جۇمىس ىستەي ءبىلۋ كەرەك.
You Might Also Like
-
E - learning (اعىلشىن تىلىنەن Electronic Learning قىسقارتىلعان) – ەلەكتروندىق وقىتۋ جۇيەسى، قاشىقتان وقىتۋ، كومپيۋتەردىڭ كومەگىمەن وقىتۋ، جەلىلىك وقىتۋ، ۆيرتۋالدى وقىتۋ، اقپاراتتىق، ەلەكتروندىق تەح...
-
ورتاڭعى توپقا ۇيىمداستىرىلعان اشىق وقۋ ءىس - ارەكەتى
