تۇيمەداققىز بەن ەلف دوستارىنىڭ سيقىرلى الەمى
ورتاڭعى توپقا ۇيىمداستىرىلعان اشىق وقۋ ءىس - ارەكەتى
تاقىرىبى: “تۇيمەداققىز بەن ەلف دوستارىنىڭ سيقىرلى الەمى ” ءبىلىم بەرۋ سالالارى: «تانىم»، «شىعارماشىلىق» بولىمدەرى: “قورشاعان ورتامەن تانىستىرۋ”، “مۋزىكا” ماقساتى: بالالارعا ەرتەگى ارقىلى مۋزىكالىق كومپوزيسيامەن بايلانىستىرىپ ەستەتيكالىق تاربيە بەرىپ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، مۋزىكالىق ىرعاقتى قيالىن دامىتۋ، ەلەستەتۋ ارقىلى ارتيكۋلياسيالىق گيمناستيكانى جانە قول ماتوريكاسىنىڭ قيمىل ارەكەتتەرىن دامىتۋ.
ۆ. شاينسكييدىڭ “ۋلىبكا” انىنە بالالار زالعا كىرەدى، شەڭبەر بويىمەن كىشكەنە ءجۇرىپ تۇرادى. شاتتىق شەڭبەرى: ارايلاپ اتقان تاڭىمىز، قايىرلى بولسىن كۇنىمىز. شۋاقتى كۇننىڭ ساۋلەسى جايناسىن بۇگىن جارقىراپ! مۋزىكا جەتەكشىسى:- بالالار، ءبىز قوس تىلدە امانداسا بىلەمىز بە؟ - ءيا، سالەمەتسىز بە! زدراۆستۆۋيتە! «زدراۆستۆۋيتە» مۋز كارتۋشيندىكى. (بالالار اندەتىپ امانداسىپ شىعادى.)
مۋزىكا جەتەكشىسى:-- بالالار، سەندەر عاجايىپ ساتتەرگە سەنەسىڭدەر مە؟ (بالالاردىڭ جاۋابى) - بۇگىن مەن سەندەردى تاڭعاجايىپ گۇلدەر الەمىنە شاقىرعىم كەلىپ وتىر، مىنا سيقىرلى گۋلدەر ءبىزدى تەز - اق جەتكىزەدى. ( بالالار گۇلدەرگە وتىرادى.) - گۇلدەر، گۇلدەر ادەمى گۇلدەر سەندەر ءبىزدى تاڭعاجايىپ گۇلدەر الەمىنە جەتكىزىڭدەر! (بالالار كوزدەرىن جۇمادى، مۋزىكا وينالادى، كوزدەرىن اشادى الاقاندارىن سوزىپ كەرىلەدى. )
ءى مۋزىكالىق - ىرعاقتى قيمىلدار قيالىن دامىتۋ، ەلەستەتۋ. (گ. گلادكوۆتىڭ «دوبرايا فەيا» مۋزىكا اۋەنىنە بالالار مۋزىكالىق ىرعاقتى قيمىلدار جاسايدى.) 1 - قيمىل – گۇل ۇيىقتاپ جاتىر. 2 - قيمىل – گۇل ويانادى. 3 - قيمىل – گۇل اشىلادى. 4 - قيمىل – گۇل وسەدى. 5 - قيمىل – جايقالىپ بيلەيدى.
مۋزىكا توقتاعاندا، بالالار شارفتىڭ ىشىندەگى جىلتىرلاردى جەڭىل نازىك قيمىلدارمەن جان - جاعىنا شاشادى. - مىنە بالالار ءبارىمىز عاجايىپتار الەمىنە كەلدىك، ال مىناۋ ەڭ ادەمى گۇل. (زالدىڭ ورتاسىندا ۇلكەن گۇل ورنالاسقان، جاپىراقتارى لەنتامەن بايلانعان.)
- بالالار، گۇل ىشىندە بىرەۋ بار سياقتى، كىم ەكەن؟ لەنتانى شەشكەن كەزدە ىشىنەن كوڭىلسىز تۇيمەداققىز شىعادى.
ءىى بالالاردىڭ قيالىن دامىتۋ.
- بالالار تۇيمەداققىزدىڭ كوڭىلىن مۋزىكا ارقىلى اجىراتىپ كورەيىك. (كوڭىلسىز اۋەن ەستىلەدى) بالالاردىڭ جاۋابى: - كوڭىلسىز، مۇڭلى. (بەت الپەتىنەن بايقايدى)
- تۇيمەداققىز دوستارىنىڭ ءۇيىن بۇيە ۇرلاپ كەتكەندىگىن ايتىپ، كومەك سۇرايدى.
- ءبىراق قايدان ىزدەيمىز، قايدا بارامىز؟ شىرشادا قونىپ وتىرعان كوكەكتەن كومەك سۇرايدى. (كوكەك شىرشانىڭ تومەنگى جاعىندا قونىپ وتىر)
ءىىى داۋىستارىن كەلتىرۋ - تومارشاقتىڭ ارتىندا ىزدەگەن گۇلدەرىڭدى تاپسىرما ارقىلى تاباسىڭدار. (تاقتادا ءۇش ءتۇرلى بيىكتىكتەگى تومارشاقتىڭ سۋرەتى ورنالاسقان) - مىنا تاپسىرمانى ورىنداۋ ءۇشىن ەسىمىزگە تۇسىرەيىكشى، بالالار نەشە رەگيستر بار؟
- ءۇش رەگيستر بار: تومەن، ورتاشا، جوعارى. - دۇرىس بالالار، ەندەشە رەگيستردى مۋزىكا ارقىلى اجىراتايىق. «كوكەك» داۋىس جاتتىعۋى كوكەكتى اندەتىپ جوعارىعا شىعۋعا كومەكتەسەدى ءۇنتاسپادان شىققان مۋزىكا دىبىسىن اجىراتىپ تومارشاق بيىكتىگىمەن سالىستىرادى. تومارشىقتاردىڭ استارىن، اشىپ قارايدى
ءىV مۋزىكانىڭ دىبىس جوعارىلىعىن اجىراتا ءبىلۋ قابىلەتىن دامىتۋ. تومارشاق ارتىنداعى گۇل ۇستىندە بۇيە وتىرادى.
- مىنە بالالار ءبىزدىڭ تۇيمەداققىزدى رەنجىتكەن كەيىپكەردى تاپتىق. (بۇيە گۇلدىڭ ۇستىندە رەنجۋلى، اشۋلى وتىر) - ءبارىمىز اشۋلى بۇيەنى بەت قيمىلىمەن سالىپ، ال قول ماتوريكاسى ارقىلى ورنەگىن كورسەتەمىز.
V بەت قيمىلىمەن جانە قول ماتوريكاسىنىڭ قيمىل ارەكەتتەردىڭ قابىلەتىن دامىتۋ. - مىناۋ نە بالالار؟ - ءتىل - ءتىلىمىزدى بۇيە دەپ ەلەستەتەيىكشى. ارتيكۋلياسيالىق گيمناستيكا جاساۋ «ءتىلىمىز – بۇيەمىز» - بالالار بۇيە ماعان كەلەسى گۇلدەرىڭدى تاپقىلارىڭ كەلسە، گۇلباقتان ىزدەڭدەر دەيدى، جولىمىز كوڭىلدى بولۋ ءۇشىن دوستار تۋرالى ءان ورىندايىق، دوستارىمىز كوپ بولسا، قيىندىقتاردى، دۇشپانداردى جەڭىپ شىعامىز. ءان: «دوستارىم»
Vءى ريتميكالىق ىرعاقتى كارتوچكالار ارقىلى بالانىڭ دەڭگەيىن دامىتۋ. (مولبەرتتە اتتىڭ، كىرپىنىڭ، ءتيىننىڭ، ايۋدىڭ، جولبارىستىڭ كارتوچكا سۋرەتتەرى ءبىر - بىردەن اشىلادى.) - وتە جاقسى، ەندەشە سەندەر مۇقيات تىڭداڭدار، مەن ءبىر اڭنىڭ مۋزىكاسىن ءۇنتاسپاعا قوسامىن، ال سەندەر قاي اڭنىڭ اۋەنى ەكەنىن ايىرىپ بەرىڭدەر، سول اڭدار گۇلدەرىمىزدى تىعىپ وتىر. ( بالالار اڭداردىڭ اتىن اتاپ جانە بۋىنعا ءبولىپ شاپالاقتايدى.
بالالار مالداسىن قۇرىپ، قولدارىن تىزەلەرىنە قويىپ، ساۋساقتارىن ءبىر - بىرىنە قوسىپ، كوزدەرىن جۇمىپ مۋزىكا تىڭدايدى. - بالالار قالعان گۇلدەرىمىز وزەننىڭ ار جاعىندا ەكەن، وزەنىمىز جاي وزەن ەمەس سيقىرلى، ءوزىن ماقتاعاندى، مۋزىكاسىن تىڭداپ ەلەستەتكەندى جاقسى كورەدى.
Vءىى تىڭداۋ – مۋزىكالىق شىعارمانىڭ مىنەزىن انىقتاۋ. مۋزىكا: ك. سەن - سانسا «اكۆاريۋم» - مىنە بالالار مۋزىكانى تىڭداۋ ارقىلى قالعان گۇلىمىزدى تاپتىق، تۇيمەداققىزعا جانە ونىڭ دوستارىنا كومەكتەستىك. (سيقىرلى اۋەن ەستىلەدى، سول كەزدە كىشكەنە ەلف – كوبەلەكتەر كەلەدى ) - مىنە ولاردا كەلىپ قالدى، قانە بالالار ەلفتەردى گۇلدەرىنە ورنالاستىرايىق. مۋزىكا جەتەكشىسى كىشكەنە كوبەلەكتەردى بالالارعا ۇلەستىرەدى. بالالار الاڭداعى گۇلدەرگە كوبەلەكتەرىن ورنالاستىرىپ قويادى. تۇيمەداققىز العىسىن ءبىلدىرىپ، مۋزىكا اسپاپتارىنىڭ كارتوچكالارىن بالالارعا سىيعا تارتادى.
مۋزىكا جەتەكشىسى: ەرتەگى الەمىنە كەش باتتى قاراڭعى ءتۇن جەرىمدى جاپتى ەرتەگى تىنىسى ماۋجىراتىپ كوبەلەكتەر كەتتى ۇيقىعا باتىپ ولارعا دا عاجايىپ ءتۇس ەنسىن - بالالار سەندەرگە وقۋ ءىس - ارەكەتىمىز ۇنادى ما؟ نەمەن ۇنادى؟ (بالالار العان اسەرلەرىمەن ءبولىسىپ، ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى.) - بالالار ماعان دا سەندەرمەن وتە قىزىقتى بولدى. كەلەسى جولى سەندەردى جاڭا ەرتەگى الەمى كۇتەدى. ساۋ بولىڭدار! بالالار كوڭىلدى مۋزىكا مەن زالدان شىعىپ كەتەدى
تاقىرىبى: “تۇيمەداققىز بەن ەلف دوستارىنىڭ سيقىرلى الەمى ” ءبىلىم بەرۋ سالالارى: «تانىم»، «شىعارماشىلىق» بولىمدەرى: “قورشاعان ورتامەن تانىستىرۋ”، “مۋزىكا” ماقساتى: بالالارعا ەرتەگى ارقىلى مۋزىكالىق كومپوزيسيامەن بايلانىستىرىپ ەستەتيكالىق تاربيە بەرىپ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، مۋزىكالىق ىرعاقتى قيالىن دامىتۋ، ەلەستەتۋ ارقىلى ارتيكۋلياسيالىق گيمناستيكانى جانە قول ماتوريكاسىنىڭ قيمىل ارەكەتتەرىن دامىتۋ.
ۆ. شاينسكييدىڭ “ۋلىبكا” انىنە بالالار زالعا كىرەدى، شەڭبەر بويىمەن كىشكەنە ءجۇرىپ تۇرادى. شاتتىق شەڭبەرى: ارايلاپ اتقان تاڭىمىز، قايىرلى بولسىن كۇنىمىز. شۋاقتى كۇننىڭ ساۋلەسى جايناسىن بۇگىن جارقىراپ! مۋزىكا جەتەكشىسى:- بالالار، ءبىز قوس تىلدە امانداسا بىلەمىز بە؟ - ءيا، سالەمەتسىز بە! زدراۆستۆۋيتە! «زدراۆستۆۋيتە» مۋز كارتۋشيندىكى. (بالالار اندەتىپ امانداسىپ شىعادى.)
مۋزىكا جەتەكشىسى:-- بالالار، سەندەر عاجايىپ ساتتەرگە سەنەسىڭدەر مە؟ (بالالاردىڭ جاۋابى) - بۇگىن مەن سەندەردى تاڭعاجايىپ گۇلدەر الەمىنە شاقىرعىم كەلىپ وتىر، مىنا سيقىرلى گۋلدەر ءبىزدى تەز - اق جەتكىزەدى. ( بالالار گۇلدەرگە وتىرادى.) - گۇلدەر، گۇلدەر ادەمى گۇلدەر سەندەر ءبىزدى تاڭعاجايىپ گۇلدەر الەمىنە جەتكىزىڭدەر! (بالالار كوزدەرىن جۇمادى، مۋزىكا وينالادى، كوزدەرىن اشادى الاقاندارىن سوزىپ كەرىلەدى. )
ءى مۋزىكالىق - ىرعاقتى قيمىلدار قيالىن دامىتۋ، ەلەستەتۋ. (گ. گلادكوۆتىڭ «دوبرايا فەيا» مۋزىكا اۋەنىنە بالالار مۋزىكالىق ىرعاقتى قيمىلدار جاسايدى.) 1 - قيمىل – گۇل ۇيىقتاپ جاتىر. 2 - قيمىل – گۇل ويانادى. 3 - قيمىل – گۇل اشىلادى. 4 - قيمىل – گۇل وسەدى. 5 - قيمىل – جايقالىپ بيلەيدى.
مۋزىكا توقتاعاندا، بالالار شارفتىڭ ىشىندەگى جىلتىرلاردى جەڭىل نازىك قيمىلدارمەن جان - جاعىنا شاشادى. - مىنە بالالار ءبارىمىز عاجايىپتار الەمىنە كەلدىك، ال مىناۋ ەڭ ادەمى گۇل. (زالدىڭ ورتاسىندا ۇلكەن گۇل ورنالاسقان، جاپىراقتارى لەنتامەن بايلانعان.)
- بالالار، گۇل ىشىندە بىرەۋ بار سياقتى، كىم ەكەن؟ لەنتانى شەشكەن كەزدە ىشىنەن كوڭىلسىز تۇيمەداققىز شىعادى.
ءىى بالالاردىڭ قيالىن دامىتۋ.
- بالالار تۇيمەداققىزدىڭ كوڭىلىن مۋزىكا ارقىلى اجىراتىپ كورەيىك. (كوڭىلسىز اۋەن ەستىلەدى) بالالاردىڭ جاۋابى: - كوڭىلسىز، مۇڭلى. (بەت الپەتىنەن بايقايدى)
- تۇيمەداققىز دوستارىنىڭ ءۇيىن بۇيە ۇرلاپ كەتكەندىگىن ايتىپ، كومەك سۇرايدى.
- ءبىراق قايدان ىزدەيمىز، قايدا بارامىز؟ شىرشادا قونىپ وتىرعان كوكەكتەن كومەك سۇرايدى. (كوكەك شىرشانىڭ تومەنگى جاعىندا قونىپ وتىر)
ءىىى داۋىستارىن كەلتىرۋ - تومارشاقتىڭ ارتىندا ىزدەگەن گۇلدەرىڭدى تاپسىرما ارقىلى تاباسىڭدار. (تاقتادا ءۇش ءتۇرلى بيىكتىكتەگى تومارشاقتىڭ سۋرەتى ورنالاسقان) - مىنا تاپسىرمانى ورىنداۋ ءۇشىن ەسىمىزگە تۇسىرەيىكشى، بالالار نەشە رەگيستر بار؟
- ءۇش رەگيستر بار: تومەن، ورتاشا، جوعارى. - دۇرىس بالالار، ەندەشە رەگيستردى مۋزىكا ارقىلى اجىراتايىق. «كوكەك» داۋىس جاتتىعۋى كوكەكتى اندەتىپ جوعارىعا شىعۋعا كومەكتەسەدى ءۇنتاسپادان شىققان مۋزىكا دىبىسىن اجىراتىپ تومارشاق بيىكتىگىمەن سالىستىرادى. تومارشىقتاردىڭ استارىن، اشىپ قارايدى
ءىV مۋزىكانىڭ دىبىس جوعارىلىعىن اجىراتا ءبىلۋ قابىلەتىن دامىتۋ. تومارشاق ارتىنداعى گۇل ۇستىندە بۇيە وتىرادى.
- مىنە بالالار ءبىزدىڭ تۇيمەداققىزدى رەنجىتكەن كەيىپكەردى تاپتىق. (بۇيە گۇلدىڭ ۇستىندە رەنجۋلى، اشۋلى وتىر) - ءبارىمىز اشۋلى بۇيەنى بەت قيمىلىمەن سالىپ، ال قول ماتوريكاسى ارقىلى ورنەگىن كورسەتەمىز.
V بەت قيمىلىمەن جانە قول ماتوريكاسىنىڭ قيمىل ارەكەتتەردىڭ قابىلەتىن دامىتۋ. - مىناۋ نە بالالار؟ - ءتىل - ءتىلىمىزدى بۇيە دەپ ەلەستەتەيىكشى. ارتيكۋلياسيالىق گيمناستيكا جاساۋ «ءتىلىمىز – بۇيەمىز» - بالالار بۇيە ماعان كەلەسى گۇلدەرىڭدى تاپقىلارىڭ كەلسە، گۇلباقتان ىزدەڭدەر دەيدى، جولىمىز كوڭىلدى بولۋ ءۇشىن دوستار تۋرالى ءان ورىندايىق، دوستارىمىز كوپ بولسا، قيىندىقتاردى، دۇشپانداردى جەڭىپ شىعامىز. ءان: «دوستارىم»
Vءى ريتميكالىق ىرعاقتى كارتوچكالار ارقىلى بالانىڭ دەڭگەيىن دامىتۋ. (مولبەرتتە اتتىڭ، كىرپىنىڭ، ءتيىننىڭ، ايۋدىڭ، جولبارىستىڭ كارتوچكا سۋرەتتەرى ءبىر - بىردەن اشىلادى.) - وتە جاقسى، ەندەشە سەندەر مۇقيات تىڭداڭدار، مەن ءبىر اڭنىڭ مۋزىكاسىن ءۇنتاسپاعا قوسامىن، ال سەندەر قاي اڭنىڭ اۋەنى ەكەنىن ايىرىپ بەرىڭدەر، سول اڭدار گۇلدەرىمىزدى تىعىپ وتىر. ( بالالار اڭداردىڭ اتىن اتاپ جانە بۋىنعا ءبولىپ شاپالاقتايدى.
بالالار مالداسىن قۇرىپ، قولدارىن تىزەلەرىنە قويىپ، ساۋساقتارىن ءبىر - بىرىنە قوسىپ، كوزدەرىن جۇمىپ مۋزىكا تىڭدايدى. - بالالار قالعان گۇلدەرىمىز وزەننىڭ ار جاعىندا ەكەن، وزەنىمىز جاي وزەن ەمەس سيقىرلى، ءوزىن ماقتاعاندى، مۋزىكاسىن تىڭداپ ەلەستەتكەندى جاقسى كورەدى.
Vءىى تىڭداۋ – مۋزىكالىق شىعارمانىڭ مىنەزىن انىقتاۋ. مۋزىكا: ك. سەن - سانسا «اكۆاريۋم» - مىنە بالالار مۋزىكانى تىڭداۋ ارقىلى قالعان گۇلىمىزدى تاپتىق، تۇيمەداققىزعا جانە ونىڭ دوستارىنا كومەكتەستىك. (سيقىرلى اۋەن ەستىلەدى، سول كەزدە كىشكەنە ەلف – كوبەلەكتەر كەلەدى ) - مىنە ولاردا كەلىپ قالدى، قانە بالالار ەلفتەردى گۇلدەرىنە ورنالاستىرايىق. مۋزىكا جەتەكشىسى كىشكەنە كوبەلەكتەردى بالالارعا ۇلەستىرەدى. بالالار الاڭداعى گۇلدەرگە كوبەلەكتەرىن ورنالاستىرىپ قويادى. تۇيمەداققىز العىسىن ءبىلدىرىپ، مۋزىكا اسپاپتارىنىڭ كارتوچكالارىن بالالارعا سىيعا تارتادى.
مۋزىكا جەتەكشىسى: ەرتەگى الەمىنە كەش باتتى قاراڭعى ءتۇن جەرىمدى جاپتى ەرتەگى تىنىسى ماۋجىراتىپ كوبەلەكتەر كەتتى ۇيقىعا باتىپ ولارعا دا عاجايىپ ءتۇس ەنسىن - بالالار سەندەرگە وقۋ ءىس - ارەكەتىمىز ۇنادى ما؟ نەمەن ۇنادى؟ (بالالار العان اسەرلەرىمەن ءبولىسىپ، ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى.) - بالالار ماعان دا سەندەرمەن وتە قىزىقتى بولدى. كەلەسى جولى سەندەردى جاڭا ەرتەگى الەمى كۇتەدى. ساۋ بولىڭدار! بالالار كوڭىلدى مۋزىكا مەن زالدان شىعىپ كەتەدى
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ ماقساتى: بالالاردىڭ سويلەۋ، ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋدىڭ قاتار ءتىلىن، ءسوز قورىن جەتىلدىرۋ. جان - جاقتى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ.
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: Paint گرافيكالىق رەداكتورى. ىسكە قوسۋ، جۇمىس الاڭى، قۇرالدار تاقتاسى، پاليترا.
