كومپيۋتەر قۇرىلعىلارى
كومپيۋتەر قۇرىلعىلارى. كومپيۋتەردىڭ نەگىزگى كومپونەنتتەرىنىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋى.
21 - عاسىردا كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيانىڭ قارقىندى دامۋىنا بايلانىستى وقۋشىلاردىڭ وسى تەحنولوگياعا قىزىعۋشىلىعى وتە جوعارى. كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيانىڭ مۇمكىنشىلىگى مول ءارى كەڭ، الايدا ونىڭ دا ادام دەنساۋلىعىنا كەرى اسەرى بولاتىنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. مەن ءوز ساباقتارىمدا تەك قانا كومپيۋتەر الدىندا وتىرىپ جۇمىس جاساماي، سونىمەن قاتار ءارتۇرلى تاسىلدەر ارقىلى ساباقتى پراكتيكالىق جاعىنان دا قاراستىرامىن. سونداي ساباقتاردىڭ ءبىرىن وزدەرىڭىزگە ۇسىنعالى وتىرمىن.
ساباقتىڭ ماقساتى: كومپيۋتەر قۇرىلعىلارى بويىنشا وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن نىعايتۋ، تياناقتاۋ ءبىر جۇيەگە كەلتىرىپ، تەكسەرە وتىرىپ، قورىتىندىلاۋ. وقۋشىلار ءوز ويلارىن تياناقتى جەتە ايتا ءبىلىپ، وزدەرىن سابىرلى، ءارى ءتارتىپتى ۇستاۋدى ەسكەرتۋ. وقۋشىلارعا كومپيۋتەر تۋرالى تولىق وي قالىپتاستىرۋ، وقۋشىلاردىڭ تاپقىرلىق، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىگى: سلايد - شوۋ، ەلەكتروندى وقۋلىق، كومپيۋتەر.
ءتۇرى: ءبىلىم مەن ىسكەرلىكتى يگەرۋ.
ءادىس - تاسىلدەرى: كۋبيزم، توپتىق جۇمىس
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ب) ساباق سۇراۋ
ۆ) باعالاۋ
گ) جاڭا ساباق
د) بەكىتۋ
ە) ۇيگە تاپسىرما
ج) قورىتىندى
كىرىسپە ءبولىم:
سالەمەتسىزدەر مە، وقۋشىلار! بۇگىنگى جاڭا ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: «كومپيۋتەردىڭ قۇرىلعارى. كومپيۋتەردىڭ نەگىزگى كومپونەنتتەرىنىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋى». جاڭا ساباقتى باستاماس بۇرىن وتكەن تاقىرىپقا شولۋ جاسايىق. وتكەن ساباعىمىزدا ءبىز دەربەس كومپيۋتەر دەگەنىمىز نە، ونىڭ قانداي نەگىزگى بولىكتەردەن تۇراتىنىن بىلدىك. ونىڭ ىشىندە جۇيەلى بلوكتىڭ قانداي ماڭىزدى رول اتقاراتىنىن، مونيتوردىڭ قىزمەتىن، پەرنەتاقتا مەن تىشقاننىڭ اتقاراتىن قىزمەتىن جانە تۇرلەرىمەن تانىستىق.
ولاي بولسا ءۇي تاپسىرماسىن كۋبيك لاقتىرۋ ارقىلى جاۋاپ بەرسەك.
ەندى جاڭا ساباققا كوشەيىك. بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ باسىن ەلباسىمىزدىڭ مىنا سوزىمەن باستاعىم كەلەدى. «قازىرگى زامانعى جاڭا تەحنولوگيالاردى جۇزەگە اسىرىپ، ومىرگە ەنگىزۋ، يگەرۋ جانە جەتىلدىرۋ – بۇگىنگى مەكتەپ وقۋشىلارى سىزدەردىڭ ەنشىلەرىڭىز»
ساباعىمىزدىڭ مىندەتى – تاقىرىبىمدا كورسەتىلگەندەي كومپيۋتەردىڭ قوسىمشا قۇرىلعىلارىمەن تانىستىرۋ جانە مەڭگەرتۋ. ەڭ الدىمەن كومپيۋتەردىڭ شىعۋ تاريحىن ەسكە ءتۇسىرىپ كورەيىك. (سلايد كورسەتۋ)
ولاي بولسا ءبىز قانداي قوسىمشا قۇرىلعىلاردى بىلەمىز.
ەلەكتروندىق وقۋلىققا نازار سالايىق. (7 سىنىپتىڭ ەلەكتروندىق وقۋلىعىن اشامىن).
سلايد كورسەتۋ ارقىلى تاعى دا باسقا قۇرىلعىلارمەن تانىستىرامىن.
ەندى باسقا ساباقتارىمىزداعىداي ەكى توپقا بولەنەيىك. وسى ەكى توپ بولىپ ءارى قاراي ساباقتى جارىس تۇرىندە وتكىزەمىز. ولاي بولسا ءبىر - بىرىمىزبەن سالەمدەسەيىك. ەكى توپ ءوز توبىن تانىستىرادى. ورىندارىنا وتىرادى.
1. مەن تەحنيك - قۇراستىرۋشىمىن اتتى بولىمنەن باستايمىز. ەندى 1 توپ كومپيۋتەردىڭ قۇرىلعىلارىن جالعايدى. ال 2 توپ دك - دە تاپسىرما بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا كومپيۋتەردى جيناۋ كەرەكسىزدەر. ورىندارىن اۋىستىرادى. توپتار باعالانادى.
2. كىم جىلدام سايىسى. سايىس شارتى بويىنشا كوماندا كاپيتاندارى ورتاعا شىعىپ، جاسىرىلعان بىرنەشە ءسوزدى الادى دا قارسى كوماندا مۇشەلەرى تەز جاۋاپ بەرۋى كەرەك. كوماندا مۇشەلەرى قانشا سۇراققا جاۋاپ بەرسە سونشا ۇپاي بەرىلەدى.
پروسەسسور توبىنا------ديسپلەي توبىنا
1. پەرنەتاقتا -------------1. سكانەر
2. پرينتەر------------------2. ساۋساقتار
3. جۇيەلى بلوك------------3. مونيتور
4. كاكتۋس---------------------4.تىشقان
دەمالىس ءساتى. بۇگىن نەمەس كەشە ەستىگەن جاڭالىقتارىڭىزدى مىنا پاراقتارعا جازىپ، تاقتاعا جابىستىرىڭىزدار. ال ەكى توپتان ءبىر، ءبىر بالا شىعىپ ساراپشى بولادى. بالالار جازعان جاڭالىقتارعا ساراپتاما جاسايدى. جازىپ بولعاننان سوڭ ەكى ساراپشى كەز - كەلگەن ءبىر تەلەارنانىڭ ديكتورى رەتىندە سول جاڭالىقتاردى وقىپ بەرەدى. ناتيجەسىندە قاي توپتىڭ جاڭالىعى قىزىقتى جانە ديكتورى جاقسى سويلەسە سول توپقا بالل بەرىلەدى.
3. كومپيۋتەرلىك فيرما قۇرۋ.
مۇندا توپتار تەك دك – ءنىڭ قوسىمشا قۇرىلعىلارىن ساتۋمەن اينالىسادى. سوندىقتان ەكى توپ كەز كەلگەن ءبىر ويدان شىعارىلعان قۇرىلعى ويلاپ تابادى. جانە ونى ساتادى.
قوناق مۇعالىمدەر ونى ساتىپ الادى.
ساباقتى بەكىتۋ رەتىندە كومپيۋتەردەگى تاپسىرمانى ورىنداۋ كەرەك، قۇراستىرىپ شىعۋ كەرەك.
ۇيگە تاپسىرما: كومپيۋتەردىڭ پايداسى جانە زيانى تاقىرىبىندا شىعارما جازۋ.
21 - عاسىردا كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيانىڭ قارقىندى دامۋىنا بايلانىستى وقۋشىلاردىڭ وسى تەحنولوگياعا قىزىعۋشىلىعى وتە جوعارى. كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيانىڭ مۇمكىنشىلىگى مول ءارى كەڭ، الايدا ونىڭ دا ادام دەنساۋلىعىنا كەرى اسەرى بولاتىنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. مەن ءوز ساباقتارىمدا تەك قانا كومپيۋتەر الدىندا وتىرىپ جۇمىس جاساماي، سونىمەن قاتار ءارتۇرلى تاسىلدەر ارقىلى ساباقتى پراكتيكالىق جاعىنان دا قاراستىرامىن. سونداي ساباقتاردىڭ ءبىرىن وزدەرىڭىزگە ۇسىنعالى وتىرمىن.
ساباقتىڭ ماقساتى: كومپيۋتەر قۇرىلعىلارى بويىنشا وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن نىعايتۋ، تياناقتاۋ ءبىر جۇيەگە كەلتىرىپ، تەكسەرە وتىرىپ، قورىتىندىلاۋ. وقۋشىلار ءوز ويلارىن تياناقتى جەتە ايتا ءبىلىپ، وزدەرىن سابىرلى، ءارى ءتارتىپتى ۇستاۋدى ەسكەرتۋ. وقۋشىلارعا كومپيۋتەر تۋرالى تولىق وي قالىپتاستىرۋ، وقۋشىلاردىڭ تاپقىرلىق، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىگى: سلايد - شوۋ، ەلەكتروندى وقۋلىق، كومپيۋتەر.
ءتۇرى: ءبىلىم مەن ىسكەرلىكتى يگەرۋ.
ءادىس - تاسىلدەرى: كۋبيزم، توپتىق جۇمىس
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ب) ساباق سۇراۋ
ۆ) باعالاۋ
گ) جاڭا ساباق
د) بەكىتۋ
ە) ۇيگە تاپسىرما
ج) قورىتىندى
كىرىسپە ءبولىم:
سالەمەتسىزدەر مە، وقۋشىلار! بۇگىنگى جاڭا ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: «كومپيۋتەردىڭ قۇرىلعارى. كومپيۋتەردىڭ نەگىزگى كومپونەنتتەرىنىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋى». جاڭا ساباقتى باستاماس بۇرىن وتكەن تاقىرىپقا شولۋ جاسايىق. وتكەن ساباعىمىزدا ءبىز دەربەس كومپيۋتەر دەگەنىمىز نە، ونىڭ قانداي نەگىزگى بولىكتەردەن تۇراتىنىن بىلدىك. ونىڭ ىشىندە جۇيەلى بلوكتىڭ قانداي ماڭىزدى رول اتقاراتىنىن، مونيتوردىڭ قىزمەتىن، پەرنەتاقتا مەن تىشقاننىڭ اتقاراتىن قىزمەتىن جانە تۇرلەرىمەن تانىستىق.
ولاي بولسا ءۇي تاپسىرماسىن كۋبيك لاقتىرۋ ارقىلى جاۋاپ بەرسەك.
ەندى جاڭا ساباققا كوشەيىك. بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ باسىن ەلباسىمىزدىڭ مىنا سوزىمەن باستاعىم كەلەدى. «قازىرگى زامانعى جاڭا تەحنولوگيالاردى جۇزەگە اسىرىپ، ومىرگە ەنگىزۋ، يگەرۋ جانە جەتىلدىرۋ – بۇگىنگى مەكتەپ وقۋشىلارى سىزدەردىڭ ەنشىلەرىڭىز»
ساباعىمىزدىڭ مىندەتى – تاقىرىبىمدا كورسەتىلگەندەي كومپيۋتەردىڭ قوسىمشا قۇرىلعىلارىمەن تانىستىرۋ جانە مەڭگەرتۋ. ەڭ الدىمەن كومپيۋتەردىڭ شىعۋ تاريحىن ەسكە ءتۇسىرىپ كورەيىك. (سلايد كورسەتۋ)
ولاي بولسا ءبىز قانداي قوسىمشا قۇرىلعىلاردى بىلەمىز.
ەلەكتروندىق وقۋلىققا نازار سالايىق. (7 سىنىپتىڭ ەلەكتروندىق وقۋلىعىن اشامىن).
سلايد كورسەتۋ ارقىلى تاعى دا باسقا قۇرىلعىلارمەن تانىستىرامىن.
ەندى باسقا ساباقتارىمىزداعىداي ەكى توپقا بولەنەيىك. وسى ەكى توپ بولىپ ءارى قاراي ساباقتى جارىس تۇرىندە وتكىزەمىز. ولاي بولسا ءبىر - بىرىمىزبەن سالەمدەسەيىك. ەكى توپ ءوز توبىن تانىستىرادى. ورىندارىنا وتىرادى.
1. مەن تەحنيك - قۇراستىرۋشىمىن اتتى بولىمنەن باستايمىز. ەندى 1 توپ كومپيۋتەردىڭ قۇرىلعىلارىن جالعايدى. ال 2 توپ دك - دە تاپسىرما بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا كومپيۋتەردى جيناۋ كەرەكسىزدەر. ورىندارىن اۋىستىرادى. توپتار باعالانادى.
2. كىم جىلدام سايىسى. سايىس شارتى بويىنشا كوماندا كاپيتاندارى ورتاعا شىعىپ، جاسىرىلعان بىرنەشە ءسوزدى الادى دا قارسى كوماندا مۇشەلەرى تەز جاۋاپ بەرۋى كەرەك. كوماندا مۇشەلەرى قانشا سۇراققا جاۋاپ بەرسە سونشا ۇپاي بەرىلەدى.
پروسەسسور توبىنا------ديسپلەي توبىنا
1. پەرنەتاقتا -------------1. سكانەر
2. پرينتەر------------------2. ساۋساقتار
3. جۇيەلى بلوك------------3. مونيتور
4. كاكتۋس---------------------4.تىشقان
دەمالىس ءساتى. بۇگىن نەمەس كەشە ەستىگەن جاڭالىقتارىڭىزدى مىنا پاراقتارعا جازىپ، تاقتاعا جابىستىرىڭىزدار. ال ەكى توپتان ءبىر، ءبىر بالا شىعىپ ساراپشى بولادى. بالالار جازعان جاڭالىقتارعا ساراپتاما جاسايدى. جازىپ بولعاننان سوڭ ەكى ساراپشى كەز - كەلگەن ءبىر تەلەارنانىڭ ديكتورى رەتىندە سول جاڭالىقتاردى وقىپ بەرەدى. ناتيجەسىندە قاي توپتىڭ جاڭالىعى قىزىقتى جانە ديكتورى جاقسى سويلەسە سول توپقا بالل بەرىلەدى.
3. كومپيۋتەرلىك فيرما قۇرۋ.
مۇندا توپتار تەك دك – ءنىڭ قوسىمشا قۇرىلعىلارىن ساتۋمەن اينالىسادى. سوندىقتان ەكى توپ كەز كەلگەن ءبىر ويدان شىعارىلعان قۇرىلعى ويلاپ تابادى. جانە ونى ساتادى.
قوناق مۇعالىمدەر ونى ساتىپ الادى.
ساباقتى بەكىتۋ رەتىندە كومپيۋتەردەگى تاپسىرمانى ورىنداۋ كەرەك، قۇراستىرىپ شىعۋ كەرەك.
ۇيگە تاپسىرما: كومپيۋتەردىڭ پايداسى جانە زيانى تاقىرىبىندا شىعارما جازۋ.
You Might Also Like
-
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
