- 05 ناۋ. 2024 02:30
- 239
كوڭىلىمنىڭ سىرى - مۇقاعالي جىرى
كوڭىلىمنىڭ سىرى - مۇقاعالي جىرى
مۇقاعالي اتامنىڭ ولەڭدەرىنە دەگەن مەنىڭ ماحابباتىم انامنىڭ ىقپالىمەن تۋدى دەپ ويلايمىن. سەبەبى، ەسىمدى بىلگەلى انام ماعان جاس ەرەكشەلىگىمە سايكەس مۇقاعالي اتانىڭ ولەڭدەرىن ىرىكتەپ، جاتتاتىپ ءجۇردى. جيىن - تويدىڭ بارلىعىندا مەن سول ولەڭدەردى ورىنداپ بەرەمىن. مەنى تۋعان - تۋىسقاندار كەيدە "مۇقاعالي اتاسىنىڭ" شوبەرەسى دەپ تە اتايتىن بولدى. وسىلايشا، كۇنى - بۇگىنگە دەيىن جاتتاعان ولەڭىمنىڭ باس - اياعى ەلۋ - الپىسقا جەتىپتى. وتكەن جىلى اۋداندىق "مۇقاعالي وقۋلارىنا" قاتىسىپ، ءبىرىنشى ورىندى يەلەندىم.
مەندە مۇقاعاليدىڭ "جىرلايدى جۇرەك" اتتى ولەڭدەر جيناعى بار. مەنىڭ انام - قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى. بۇل كىتاپتى 4 - سىنىپتى وقىپ جۇرگەنىمدە انامنان ءوزىم قىزىعىپ سۇراپ العان بولاتىنمىن. سول كەزدەن باستاپ كۇنى بۇگىنگە دەيىن بۇل كىتاپ مەنىڭ قولىمنان تۇسكەن ەمەس. مۇقاعالي اتانىڭ وسى جيناقتاعى بارلىق ولەڭدەرىمەن تانىستىم. كىتاپتى وزىمشە بىرنەشە تاقىرىپتارعا توپتاپ تا الدىم. ولار: تابيعاتتىڭ تىلسىم سىرلارى تۋرالى، ادام جانە ادامگەرشىلىك قاسيەت تۋرالى، انا مەن بالا تاقىرىبىنداعى ولەڭدەر، ارناۋ ولەڭدەر، قىزى مايگۇلگە ارناعان توپتاما ولەڭدەرى، ماحاببات سەزىمى، ءومىر تۋرالى تولعانىس، پوەمالارى ت. ب. بۇلاردىڭ ءارقايسىسى ماعان وزىنشە تىڭ اسەر ەتتى. بىرىندە قايعىرىپ مۇڭداندىم، كوزىمە جاس كەلدى، ەڭىرەپ جىلادىم. كەلەسى ءبىر ولەڭدەرىندە كەۋدەمدى قۋانىش پەن ماقتانىش سەزىمى كەرنەدى. كىم - كىمنىڭ دە تامىر جايار توپىراعى، التىن بەسىگى - تۋعان جەرىم، وتتان دا ىستىق بولار وتانىم، كوڭىلى دارقان، كەڭ پەيىل حالقىممەن ماقتاندىم. تاعى بىردە اقىندى شىن جۇرەگىممەن ايادىم. اتتەڭ سول كەزدى قايتا كەلتىرەتىن سيقىر كۇش بولسا، جانىنان تابىلىپ، كوڭىلىنە دەمەۋ بولعىم كەلدى. الاقانى بالاعا ايدىندى قونىس بولا بىلگەن - انامنىڭ، اسقار تاۋداي قورعانىم - اكەمنىڭ، اتا قونىس، مەكەنىم، التىن بەسىك - تۋعان جەرىمنىڭ، قايناعان قاننىڭ، قينالعان جاننىڭ، تولعانتقان كوڭىلدىڭ، لۇپىلدەگەن جۇرەكتىڭ سىعىندىسى بولعان انا ءتىلىمنىڭ الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىمدى سەزىندىم. مۇقاعالي جىرى - كوڭىلىمنىڭ سىرىن تاۋىپ، شولدەگەندە سۋسىنداتىپ، سارايىمدى اشتى، راقاتقا بولەدى. ەندى مەن دە مۇقاعاليشا ولەڭ جازا باستادىم. وتانىما ارنادىم، ەلباسىما ارنادىم، اتا - انام، باقىتتى بالالىق شاعىما ارناپ ولەڭ جازدىم. سونداي - اق، سۇيىكتى اقىنىم مۇقاعاليعا جىر شۋماعىن ارنادىم. قابىل الىڭىزدار!
مۇقاعاليعا ارناۋ
قاناتتانىپ، تۇلەگەن قاراسازدا،
جوققا كونىپ، قۋانعان بولسا ازعا.
ناركەۋدە ءبىر جان ەدى جانى نازىك،
جىر ارناعان ۇيقىداعى اققۋ قازعا.
جۇرەگىمەن جىرلاعان ءۇش باقىتىن،
جىر عىپ ءورىپ، اسىلىن، ءسوز جاقۇتىن.
ءومىر - وزەن جىرلاپ وتە شىقتى،
ءتاڭىردىڭ ولشەپ بەرگەن ۋاقىتىن.
مۇقاعالي شوق جۇلدىز عوي سونبەيتىن،
ءاربىر ءسوزى جۇرەگىڭدى تەربەيتىن.
مۇقاعالي - سيقىرلى دا، سىرلى كۇش،
جىرلارىمەن كوڭىلىڭدى ەمدەيتىن.
ولەڭدەرى جانعا جىلۋ بەرەدى،
قايتا - قايتا وقي بەرگىم كەلەدى.
عاجايىپتان توسىن كەلەتىن ءبىر كۇشتەر،
جۇرەگىمدى قۋانىشقا بولەدى.
مۇقاعالي اتامنىڭ ولەڭدەرىنە دەگەن مەنىڭ ماحابباتىم انامنىڭ ىقپالىمەن تۋدى دەپ ويلايمىن. سەبەبى، ەسىمدى بىلگەلى انام ماعان جاس ەرەكشەلىگىمە سايكەس مۇقاعالي اتانىڭ ولەڭدەرىن ىرىكتەپ، جاتتاتىپ ءجۇردى. جيىن - تويدىڭ بارلىعىندا مەن سول ولەڭدەردى ورىنداپ بەرەمىن. مەنى تۋعان - تۋىسقاندار كەيدە "مۇقاعالي اتاسىنىڭ" شوبەرەسى دەپ تە اتايتىن بولدى. وسىلايشا، كۇنى - بۇگىنگە دەيىن جاتتاعان ولەڭىمنىڭ باس - اياعى ەلۋ - الپىسقا جەتىپتى. وتكەن جىلى اۋداندىق "مۇقاعالي وقۋلارىنا" قاتىسىپ، ءبىرىنشى ورىندى يەلەندىم.
مەندە مۇقاعاليدىڭ "جىرلايدى جۇرەك" اتتى ولەڭدەر جيناعى بار. مەنىڭ انام - قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى. بۇل كىتاپتى 4 - سىنىپتى وقىپ جۇرگەنىمدە انامنان ءوزىم قىزىعىپ سۇراپ العان بولاتىنمىن. سول كەزدەن باستاپ كۇنى بۇگىنگە دەيىن بۇل كىتاپ مەنىڭ قولىمنان تۇسكەن ەمەس. مۇقاعالي اتانىڭ وسى جيناقتاعى بارلىق ولەڭدەرىمەن تانىستىم. كىتاپتى وزىمشە بىرنەشە تاقىرىپتارعا توپتاپ تا الدىم. ولار: تابيعاتتىڭ تىلسىم سىرلارى تۋرالى، ادام جانە ادامگەرشىلىك قاسيەت تۋرالى، انا مەن بالا تاقىرىبىنداعى ولەڭدەر، ارناۋ ولەڭدەر، قىزى مايگۇلگە ارناعان توپتاما ولەڭدەرى، ماحاببات سەزىمى، ءومىر تۋرالى تولعانىس، پوەمالارى ت. ب. بۇلاردىڭ ءارقايسىسى ماعان وزىنشە تىڭ اسەر ەتتى. بىرىندە قايعىرىپ مۇڭداندىم، كوزىمە جاس كەلدى، ەڭىرەپ جىلادىم. كەلەسى ءبىر ولەڭدەرىندە كەۋدەمدى قۋانىش پەن ماقتانىش سەزىمى كەرنەدى. كىم - كىمنىڭ دە تامىر جايار توپىراعى، التىن بەسىگى - تۋعان جەرىم، وتتان دا ىستىق بولار وتانىم، كوڭىلى دارقان، كەڭ پەيىل حالقىممەن ماقتاندىم. تاعى بىردە اقىندى شىن جۇرەگىممەن ايادىم. اتتەڭ سول كەزدى قايتا كەلتىرەتىن سيقىر كۇش بولسا، جانىنان تابىلىپ، كوڭىلىنە دەمەۋ بولعىم كەلدى. الاقانى بالاعا ايدىندى قونىس بولا بىلگەن - انامنىڭ، اسقار تاۋداي قورعانىم - اكەمنىڭ، اتا قونىس، مەكەنىم، التىن بەسىك - تۋعان جەرىمنىڭ، قايناعان قاننىڭ، قينالعان جاننىڭ، تولعانتقان كوڭىلدىڭ، لۇپىلدەگەن جۇرەكتىڭ سىعىندىسى بولعان انا ءتىلىمنىڭ الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىمدى سەزىندىم. مۇقاعالي جىرى - كوڭىلىمنىڭ سىرىن تاۋىپ، شولدەگەندە سۋسىنداتىپ، سارايىمدى اشتى، راقاتقا بولەدى. ەندى مەن دە مۇقاعاليشا ولەڭ جازا باستادىم. وتانىما ارنادىم، ەلباسىما ارنادىم، اتا - انام، باقىتتى بالالىق شاعىما ارناپ ولەڭ جازدىم. سونداي - اق، سۇيىكتى اقىنىم مۇقاعاليعا جىر شۋماعىن ارنادىم. قابىل الىڭىزدار!
مۇقاعاليعا ارناۋ
قاناتتانىپ، تۇلەگەن قاراسازدا،
جوققا كونىپ، قۋانعان بولسا ازعا.
ناركەۋدە ءبىر جان ەدى جانى نازىك،
جىر ارناعان ۇيقىداعى اققۋ قازعا.
جۇرەگىمەن جىرلاعان ءۇش باقىتىن،
جىر عىپ ءورىپ، اسىلىن، ءسوز جاقۇتىن.
ءومىر - وزەن جىرلاپ وتە شىقتى،
ءتاڭىردىڭ ولشەپ بەرگەن ۋاقىتىن.
مۇقاعالي شوق جۇلدىز عوي سونبەيتىن،
ءاربىر ءسوزى جۇرەگىڭدى تەربەيتىن.
مۇقاعالي - سيقىرلى دا، سىرلى كۇش،
جىرلارىمەن كوڭىلىڭدى ەمدەيتىن.
ولەڭدەرى جانعا جىلۋ بەرەدى،
قايتا - قايتا وقي بەرگىم كەلەدى.
عاجايىپتان توسىن كەلەتىن ءبىر كۇشتەر،
جۇرەگىمدى قۋانىشقا بولەدى.