- 10 جەل. 2023 00:00
- 405
كوركەم ەڭبەك ءپانىنىڭ ماڭىزدىلىعى جانە قاجەتتىلىگى
كولبايەۆ ازامات كەنجەگالييەۆيچ
ماڭعىستاۋ وبلىسى جاڭاوزەن قالاسى
№21 جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ ءمۇعالىمى
ادامنىڭ ءومىرى ەڭبەكپەن تىعىز بايلانىستى. ەڭبەك ادامزات قوعامىنىڭ دامۋى مەن قالىپتاسۋىندا ماڭىزدى رول اتقارادى. ويتكەنى ادام مەن ەڭبەك اجىراماس ۇعىم. ادامداردىڭ مىڭداعان ۇرپاقتارىنىڭ ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا قازىرگى وركەنيەت قالىپتاستى. مىسال ءۇشىن ەجەلگى ادامدار جانۋارلار سياقتى ءومىر سۇردىدەپ ايتىلادى. ادامداردىڭ وسىنداي دارەجەگە جەتۋى تەك قانا ەرەكشە قاسيەتىنىڭ ارقاسىندا بولدى، ول ويلاۋ، ەڭبەك جاساي ءبىلۋ، جاراتا ءبىلۋ. ادامزات قوعامىنىڭ ىلگەرىلەۋى ەڭبەك دامۋىنسىز ەشقانداي بولمايدى. دەمەك ادامدى ادام ەتەتىن ەڭبەك. ادامنىڭ قوعامداعى ورنى ەڭبەگىمەن انىقتالادى، قازاق ەلىدە ەڭبەكتى ەرەكشە باعالاپ قۇرمەتتەگەن. وعان مىسالى «ەڭبەك وزدىرادى، جالقاۋلىق توزدىرادى»، «ەڭبەك تۇبى-بەرەكە»دەگەن سياقتى ماقال-ماتەلدەردى، قاناتتى سوزدەردى كەلتىرۋگە بولادى. كوركەم ەڭبەك ءپانى بالالاردى ەڭبەك سۇيگىشتىككە ۇيرەتەدى جانە دە شىعارماشىلىق جىگەرىن اشۋعا كومەكتەسەدى. شەبەرلىك دەڭگەيىنىڭ وسۋىنە، ءار جۇمىستى سوڭىنا دەيىن جەتكىزۋدەگى شىدامدىلىق، توزىمدىلىك سياقتى قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرادى.
كوركەم ەڭبەك پانىندە بالا حالىقتىڭ ونەر مەن كوركەم ەڭبەكتە كورسەتىلگەن ادامنىڭ ويلارىن، سەزىمدەرىن، قۇندىلىقتارىن، ومىرگە دەگەن كوز-قاراسىن ءتۇسىنىپ سىڭىرە الادى. حالىقتىڭ رۋحاني مادەنيەتىنىڭ ۇرپاقتان-ۇرپاققا بەرىلەتىن نەگىزگى قۇندىلىقتارى ادالدىق، مەيىرىمدىلىك، شىنشىلدىق، ۇجىمشىلدىق، ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىك پەن ەركىندىك سەزىمى بار ادامداردى تاربيەلەۋگە ىقپال ەتەدى. كوركەم ەڭبەك-بۇل ۇزاق تاريحي جانە حالىقتىڭ مادەنيەتتىڭ عاسىرلار بويى قالىپتاسقان داستۇرلەرى بار ينتەگراسيالانعان قىزمەت. بۇل پاندە توقۋ، بايلاۋ، بوياۋ، تىگۋ، كەسۋ، بۇراۋ جانە تاعى باسقا ءداستۇرلى ونەر تۇرلەرى جانە دە ەجەلگى ۋاقىتتا ويلاپ تابىلعان حالىقتىڭ ساندىك قولدانبالى ونەردە ۇيرەتىلەدى. سونىمەن بىرگە كوركەم ەڭبەك قۇرال سايماندار، وندا بالا قۇرالدارى(قايشى، پىشاق، ستەپلەر، ينە، توقۋ ىلگەگى جانە تاعى باسقا)يگەرەدى، ءار ءتۇرلى ماتەريالداردان-قاعاز، ماتا، باكلاشكا ، جاپىراقتار، كارتون قاعازدار جانە ت. ب. قاسيەتتەرىن زەرتتەيدى جانە ولاردان كوركەم تۋىندىلار جاساپ ۇيرەنەدى. ءتۇرلى تاپسىرمالار ورىنداۋ بارىسىندا سالىستىرۋ ، تالداۋ ، قورىتىندى جاساۋ ءوز پىكىرلەرىن دالەلدەۋ داعدىلارىن ۇيرەنەدى.
قازىرگى تاڭدا ءمۇعالىم رەتىندە بايقاعانىم بالالاردىڭ بارلىعىنىڭ وقۋ دەڭگەيى بىردەي ەمەس. بۇل جەردە ايتايىن دەگەنىم ۇلگەرىمى تومەن بالالارعادا كوركەم ەڭبەك ءپانى بولاشاقتا ءوز جولىن تابۋعا، باعىت باعدار بەرۋگە وتە ۇلكەن كومەگىن تيگىزەدى، جانە دە بۇل پاندە بالالار ەرەكشە بولۋعا ونەر تاپقىش بولۋعا تالپىنادى.
ءبىر سوزبەن ايتقاندا، كوركەم ەڭبەك ءپانى ساباعىنىڭ كىلتتى ءسوزى ول-ەڭبەك. بالالارىمىزدى جاستايىنان ەڭبەككە باۋلۋىمىز كەرەك. كوركەم ەڭبەك ءپانى جاڭالىقتار مەن شىعارماشىلىق شابىتتىڭ قاينار كوزى.