- 15 جەل. 2018 00:00
- 294
كۇتىپ الام جۇماقتىڭ قاقپاسىنان...
كۇنى كەشە ءبىزدىڭ اقسۋ قالاسىندا تاعى دا جانتۇرشىگەرلىك وقيعا اشىق كۇندە جاي تۇسكەندەي ەتتى. اۋىلدان قالاعا وقۋعا كەلگەن قىز جازا باسىپ، ەكىقابات بولىپ قالعان. ءسويتىپ، 9 اي كوتەرگەن نارەستەسىن قوقىس جاشىگىنە لاقتىرىپ جىبەرگەن. «ءسابيدىڭ ءولى دەنەسىن جاياۋ جۇرگىنشىلەر تاۋىپ الىپتى. پوليسيا جاس بوسانىپ، قولىن قانعا مالعان ايەلدى تاۋىپ الىپتى. نارەستە ومىرگە ساۋ كەلگەن، سالماعى 3 كەلى 450 گرامم، بويى - 51 سم.» دەيدى رەسمي حابارلاردا.
تاعى ءبىر حابار - قاراعاندى وبلىستىق بالالار كلينيكالىق اۋرۋحاناسىنا اۋىر سوققىدان دەنەسى كوگەرگەن 4 ايلىق نارەستە جەتكىزىلىپتى. سوڭعى جىلدارى ەلىمىزدە وسىنداي قاتىگەزدىك وقيعا ءجيى كەزدەسەتىن بولدى.
نە ايتۋعا بولادى؟
ىشتەن شىققان نارەستەنى تىرىدەي (؟) لاقتىرىپ جىبەرۋ ءۇشىن قارا تاۋداي ەرىك-جىگەر، قارا تاۋداي قانىپەزەرلىك كەرەك ەمەس پە؟!
شىرىلداپ جىلاپ قويماعان نارەستەنى سوققىنىڭ استىنا الۋ ءۇشىن دە قارا تاۋداي قانىپەزەرلىك كەرەك.
وسى...
ءبىزدىڭ قازاق جاستارىنىڭ وي-بويىنا مۇنداي قاتىگەزدىك قايدان پايدا بولدى؟
نەگە بۇل جاعداي ءجيى قايتالانىپ وتىر؟
ءبىزدىڭ اتا-بابانىڭ تەگىندە بولماعان ءىس قوي بۇل. بىزدە تۇرمە دەگەنىڭىز، بالاسىنان، اتا-اناسىنان بەزىنۋ دەگەن كەلەڭسىزدىكتەر بولماعان. الدەقالاي كەپ قالعان جەتىم بالانى اسىراپ الىپ، ەرجەتكىزىپ، الدىنا مال سالىپ، شاڭىراق كوتەرتكىزىپ، رۋلى ەل ەتكەن تالاي-تالاي وقيعالاردى تاريحتان بىلەمىز.
«وسكەن ورتا، ىشىپ-جەگەن تاماق، تىڭداعان مۋزىكا، كورگەن كينوڭىز دا سانا-سەزىم، اقىلعا اسەر ەتەدى. مىسالى، دوڭىزدىڭ ەتى - حارام،-دەپ ەدى اكادەميك تورەگەلدى شارمانوۆ.
- دوڭىز قاتتى اشىققاندا ءوز تورايىن ءوزى تىرىدەي جەپ قويادى، ال ونىڭ ەتىن، شۇجىعىن جەگەن ۇلتتىڭ پەيىلىن جاقسى بىلەمىز.
قازاق بالاسى وندايدى جەمەۋ كەرەك. ويتكەنى، ىشكەن-جەگەن تاعام قان ارقىلى ميعا بارادى...» دەدى. اقسۋدا بالاسىن ولتىرگەن جاس ايەل دوڭىزدىڭ ەتىن جەمەگەن بولار، ءبىراق، قالايدا ءبىر جاعداي وقىس قادامعا بارۋىنا اسەر ەتتى عوي. وسكەن ورتاسى، ءبىلىم العان مەكتەبى، ۇستازدارى قانداي ەكەن دەگەن وي تۋىندايدى. ەستۋىمىزشە ءوزى مۋزىكا سالاسىندا ءبىلىم الۋدا.
ونەردەن حابارى بار جاننىڭ جان-جۇرەگى نازىك بولماۋشى ما ەدى... بۇل - ايتقان جەردەن اۋلاق، الدەنەنىڭ... ۇشقىنى ءتارىزدى. (ۇشقىننان جالىن لاۋلايدى دەگەن بار ەمەس پە؟!) بۇل - قوعامنىڭ اسا وزەكتى ماسەلەسى - سانا-سەزىمنىڭ رۋحاني كاتاكليزمى، ادامنىڭ رۋحاني ماڭگۇرتكە اينالۋى.
ايتپەسە نە؟
شىڭعىس ايتماتوۆتىڭ «بوراندى بەكەت» رومانىن وقىپ پا ەدىڭىز؟
ەرتەدە، قالماق پەن قىرعىز شاپقىنشىلىعى تۇسىندا، ەكى جاق ءبىر-بىرىن قۇل ەتىپ ۇستاۋ ءۇشىن تۇتقىن الىپ وتىرعان. ول تۇتقىن ەبىن تاۋىپ، قاشىپ كەتەر دەپ، ابدەن ازاپتاپ ماڭگۇرت ەتىپ تاستايتىن بولعان. ول ازاپتان ادام نە ولەدى، نە ماڭگۇرتكە اينالادى. «بوراندى بەكەتتە» تۇتقىنعا ءتۇسىپ، ماڭگۇرتكە اينالعان ۇلىن جەلمايامەن جانۇشىرا ىزدەگەن انا بەينەسى قانداي؟!
اھ ۇرا قينالا جەتكەن اناسىن ايدالادا جالعىز ۇل - ماڭگۇرت اتىپ ولتىرمەي مە؟
ەندى وسى وقيعامەن سالىستىرىپ قاراعاندا قازىرگى جاستاردىڭ ءوز وزىنە قول سالۋى (سۋيسيد)، بالاسىن لاقتىرىپ جىبەرۋى، ۇرىپ-سوعۋى، ءولتىرۋى، دارەتحاناعا تاستاۋى قالاي دەپ ويلايسىز؟ ءيا، بۇل - سابي-دۇنيە قاسىرەتى!
و دۇنيە تارازى دەيدى. ءومىرى ەرتە ۇزىلگەن بالا اتا-اناسىن جۇماق جاقتا كۇتەدى دەيدى. اناسى ولتىرگەن بالا شە؟
ول دا اناسىن جۇماق جاقتان كۇتە مە ەكەن؟
قازاق - جەر بەتىندەگى ەڭ كەڭپەيىل، دوسقا دا، جاتقا دا قۇشاعىن كەڭ اشاتىن ەڭ باۋىرمال، ۇرپاعىن جاتقا جىبەرمەيتىن ەڭ نامىسشىل، قاسيەت-پەيىلى ەرەكشە حالىق ەدى...
قىزعا قىرىق ۇيدەن تىيىم سالىپ، ۇلىن نامىسقوي ەتىپ تاربيەلەگەن ەر مىنەزدى حالىق ەدى...
ءقازىر شە؟
ءسىز...
نە ويلادىڭىز؟