- 05 ناۋ. 2024 03:57
- 168
ماكسيم زۆەريەۆ. سۋىقتورعاي
ادەبيەتتىك وقۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماكسيم زۆەريەۆ. سۋىقتورعاي.
ساباقتىڭ ماقساتى
ا) وقۋشىلاردى ماكسيم زۆەريەۆتىڭ «سۋىقتورعاي» اتتى اڭگىمەسىن ءتۇسىنىپ وقي وتىرىپ، قۇستاردىڭ قىستاعى ومىرىمەن تانىستىرۋ؛
ءا) اڭگىمەنىڭ ءتۇيىندى ويىن اشىپ، تالداۋعا ۇيرەتۋ؛ ءوز بەتىنشە شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋگە باۋلي وتىرىپ، بايلانىستىرىپ سويلەۋىن، شىعارماشىلىق ويلاۋىن دامىتۋ؛
ب) ءماتىندى وقي وتىرا تابيعاتتى سۇيۋگە، اڭ - قۇسقا قامقورلىق جاساپ، كۇتۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ مىندەتى كوركەم سوزدەردى مەڭگەرتۋ، جاڭا سوزدەر ارقىلى وقۋشىلاردىڭ وي - ورىستەرىن دامىتۋ، ءتىل بايلىقتارى مەن سوزدىك قورلارىن تولىقتىرۋ، تانىم قابىلەتتەرىن دامىتۋ، شىعارماشىلىق قيالدارىن جۇيەلەۋگە ۇيرەتۋ، ءوز ويلارىن تۇجىرىمداۋعا، دالەلدەۋگە، تۇيىندەي بىلۋگە، ساراپتاي بىلۋگە جەتەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى جاڭا ءبىلىم
ساباقتىڭ ءتۇرى ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، ەسسە، اسسوسوسيا، توپتاستىرۋ.
ساباققا قاجەتتى قۇرالدار مەن كورنەكىلىكتەر: اۆتوردىڭ سۋرەتى، قۇستار سۋرەتى، «قىس» سۋرەتى
كۇتىلەتىن ناتيجە: ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋگە، العان بىلىمدەرىن ءتيىمدى پايدالانادى.
اۆتور تۋرالى مالىمەتتى بىلەدى
ءوز ويىن ەركىن جەتكىزە الادى.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى (2 مينۋت)
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ءوسىرىپ، وي سانانى، ۇيرەنەمىز جاڭانى.
بۇگىن بىزدە كەزەكتەگى، انا ءتىلى ساباعى.
قۇستاردىڭ سۋرەتىن تاڭداۋ ارقىلى ءۇش توپقا بولىنەدى
ءى توپ قىراندار
ءىى توپ سۇڭقار
ءىىى توپ لاشىن
ءۇي تاپسىرماسى (10 مينۋت)
ج. جۇماحانوۆ اق بوران.
وقۋشىلار ءبولىم بويىنشا سالىپ كەلگەن سۋرەتتەرىن اڭگىمەلەپ بەرەدى.
ءى. ءبولىم قاسىمنىڭ اۋىلى.
ءىى. ءبولىم قاسىمنىڭ اق بورانمەن ارپالىسۋى.
ءىىى. ءبولىم قاسىمنىڭ اتىنىڭ بەلگى بەرۋى.
«سەرپىلمەلى ساۋالدار» ويىنى
1. اڭگىمەنىڭ باسىندا قىستىڭ قاتال مىنەزى قالاي بەرىلگەن؟
2. قاسىمنىڭ بوراندا اداسىپ قالماۋىنا نە كومەكتەستى؟
3. جەرگە قۇلاعىن توسقان كەزدە قاسىم نە ەستىدى؟
4. قاسىمنىڭ اتى قانداي بەلگى بەردى؟
5. اۆتور بوراندى قانداي بوران دەيدى؟ ونىڭ سەبەبى نەدەپ ويلايسىڭ؟
6. قاسىمنىڭ جولدا كەلە جاتقان كەزدەگى ىشكى ويىن ايتىپ بەر.
7. اڭگىمەدەن قاسىمنىڭ قانداي بالا ەكەنىن اڭعارۋعا بولا ما؟
8. كەيىپتەۋ دەگەن نە؟
9. قاسىمنىڭ ورنىندا سەن بولساڭ نە ىستەر ەدىڭ؟
اۆتورمەن تانىسۋ
ەندەشە ءبىز بۇگىن قازاقستاندىق جازۋشى م. زۆەروۆتىڭ «سۋىقتورعاي» اڭگىمەسىمەن تانىسامىز.
(داپتەرگە كۇندى جازىپ تاقىرىپتى جازۋ)
ماكسيم دميترەيەۆيچ زۆەروۆ (1896 - 1996) بارناۋل قالاسىندا تۋعان. باستى جازاتىن تاقىرىبى - تابيعات قۇپيالارىمەن كورىنىستەرى. بۇكىل سانالى عۇمىرىن قازاقستاندا وتكىزگەن ول «اق مارال»، «ىندەر مەن ۇيالاردا»، «تاۋلى شىڭنىڭ قوجاسى»، «جاڭا قونىستا» سياقتى كوپتەگەن اڭگىمە پوۆەستەرى ارقىلى قازاق وقىرماندارىنا كەڭىنەن تانىس.
- ال بالالار سۋىقتورعاي دەگەن نە؟ (قۇس)
- تابيعاتتىڭ ءبىر بولىگى كوركى، ءسانى، باقشانىڭ ءانى بولاتىن وسى قۇستار
- ال قۇستاردىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
ايتا بەرسەك قۇستاردىڭ تۇرلەرى وتە كوپ. قازاقستاندا قۇستاردىڭ 480 ءتۇرى بار ەكەن.
- ال ەندى وسى قۇستاردىڭ پايداسى بار ما؟ بولسا قانداي؟
- ولار اعاشتاعى، جەردەگى زياندى قۇرتتاردى جەيدى.
قۇستار تابيعاتقا ءسان بەرەدى. ولاردىڭ سازدى اۋەنى تابيعاتتى قۇلپىرتىپ ادامنىڭ كوڭىل - كۇيىنە اسەر ەتەدى. قۇستاردىڭ جىلى جاققا ۇشىپ كەتەتىنى، قىستاپ قالىپ قوياتىنى بولادى. سونىڭ ىشىندەگى سۋىقتورعاي قىستاپ قالاتىن قۇستارعا جاتادى. ءبىز وسى قالىپ قوياتىن قۇستارعا كومەك جاساۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك. (وقۋشىلار پىكىرىن تىڭداۋ)
1. ماكسيم زۆەريەۆ «ساۋساعىمدى ءبىر نارسە شىم
ەتكىزىپ تىستەپ العانداي بولدى» دەيدى. ول نە نارسە ەكەن؟ اڭگىمەنى وقىپ كورەيىك.
وقۋلىقپەن جۇمىس. ءتۇسىنىپ، ىشتەي، تىزبەكتەي وقۋ.
تانىس ەمەس سوزدەردىڭ استىن سىزۋ
سوزدىك جۇمىس.
بەدەرى – ءىزى، بەلگىسى.
سەرگىتۋ ءساتى.
قىس قانداي، تاماشا!
اق ۇلپا قار جاۋدى
اعاشتار، بۇتالار،
اق قارعا وراندى.
ماكسيم زۆەريەۆ. سۋىقتورعاي جۇكتەۋ
ماكسيم زۆەريەۆ. سۋىقتورعاي سلايدتى جۇكتەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماكسيم زۆەريەۆ. سۋىقتورعاي.
ساباقتىڭ ماقساتى
ا) وقۋشىلاردى ماكسيم زۆەريەۆتىڭ «سۋىقتورعاي» اتتى اڭگىمەسىن ءتۇسىنىپ وقي وتىرىپ، قۇستاردىڭ قىستاعى ومىرىمەن تانىستىرۋ؛
ءا) اڭگىمەنىڭ ءتۇيىندى ويىن اشىپ، تالداۋعا ۇيرەتۋ؛ ءوز بەتىنشە شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋگە باۋلي وتىرىپ، بايلانىستىرىپ سويلەۋىن، شىعارماشىلىق ويلاۋىن دامىتۋ؛
ب) ءماتىندى وقي وتىرا تابيعاتتى سۇيۋگە، اڭ - قۇسقا قامقورلىق جاساپ، كۇتۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ مىندەتى كوركەم سوزدەردى مەڭگەرتۋ، جاڭا سوزدەر ارقىلى وقۋشىلاردىڭ وي - ورىستەرىن دامىتۋ، ءتىل بايلىقتارى مەن سوزدىك قورلارىن تولىقتىرۋ، تانىم قابىلەتتەرىن دامىتۋ، شىعارماشىلىق قيالدارىن جۇيەلەۋگە ۇيرەتۋ، ءوز ويلارىن تۇجىرىمداۋعا، دالەلدەۋگە، تۇيىندەي بىلۋگە، ساراپتاي بىلۋگە جەتەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى جاڭا ءبىلىم
ساباقتىڭ ءتۇرى ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، ەسسە، اسسوسوسيا، توپتاستىرۋ.
ساباققا قاجەتتى قۇرالدار مەن كورنەكىلىكتەر: اۆتوردىڭ سۋرەتى، قۇستار سۋرەتى، «قىس» سۋرەتى
كۇتىلەتىن ناتيجە: ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋگە، العان بىلىمدەرىن ءتيىمدى پايدالانادى.
اۆتور تۋرالى مالىمەتتى بىلەدى
ءوز ويىن ەركىن جەتكىزە الادى.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى (2 مينۋت)
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ءوسىرىپ، وي سانانى، ۇيرەنەمىز جاڭانى.
بۇگىن بىزدە كەزەكتەگى، انا ءتىلى ساباعى.
قۇستاردىڭ سۋرەتىن تاڭداۋ ارقىلى ءۇش توپقا بولىنەدى
ءى توپ قىراندار
ءىى توپ سۇڭقار
ءىىى توپ لاشىن
ءۇي تاپسىرماسى (10 مينۋت)
ج. جۇماحانوۆ اق بوران.
وقۋشىلار ءبولىم بويىنشا سالىپ كەلگەن سۋرەتتەرىن اڭگىمەلەپ بەرەدى.
ءى. ءبولىم قاسىمنىڭ اۋىلى.
ءىى. ءبولىم قاسىمنىڭ اق بورانمەن ارپالىسۋى.
ءىىى. ءبولىم قاسىمنىڭ اتىنىڭ بەلگى بەرۋى.
«سەرپىلمەلى ساۋالدار» ويىنى
1. اڭگىمەنىڭ باسىندا قىستىڭ قاتال مىنەزى قالاي بەرىلگەن؟
2. قاسىمنىڭ بوراندا اداسىپ قالماۋىنا نە كومەكتەستى؟
3. جەرگە قۇلاعىن توسقان كەزدە قاسىم نە ەستىدى؟
4. قاسىمنىڭ اتى قانداي بەلگى بەردى؟
5. اۆتور بوراندى قانداي بوران دەيدى؟ ونىڭ سەبەبى نەدەپ ويلايسىڭ؟
6. قاسىمنىڭ جولدا كەلە جاتقان كەزدەگى ىشكى ويىن ايتىپ بەر.
7. اڭگىمەدەن قاسىمنىڭ قانداي بالا ەكەنىن اڭعارۋعا بولا ما؟
8. كەيىپتەۋ دەگەن نە؟
9. قاسىمنىڭ ورنىندا سەن بولساڭ نە ىستەر ەدىڭ؟
اۆتورمەن تانىسۋ
ەندەشە ءبىز بۇگىن قازاقستاندىق جازۋشى م. زۆەروۆتىڭ «سۋىقتورعاي» اڭگىمەسىمەن تانىسامىز.
(داپتەرگە كۇندى جازىپ تاقىرىپتى جازۋ)
ماكسيم دميترەيەۆيچ زۆەروۆ (1896 - 1996) بارناۋل قالاسىندا تۋعان. باستى جازاتىن تاقىرىبى - تابيعات قۇپيالارىمەن كورىنىستەرى. بۇكىل سانالى عۇمىرىن قازاقستاندا وتكىزگەن ول «اق مارال»، «ىندەر مەن ۇيالاردا»، «تاۋلى شىڭنىڭ قوجاسى»، «جاڭا قونىستا» سياقتى كوپتەگەن اڭگىمە پوۆەستەرى ارقىلى قازاق وقىرماندارىنا كەڭىنەن تانىس.
- ال بالالار سۋىقتورعاي دەگەن نە؟ (قۇس)
- تابيعاتتىڭ ءبىر بولىگى كوركى، ءسانى، باقشانىڭ ءانى بولاتىن وسى قۇستار
- ال قۇستاردىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
ايتا بەرسەك قۇستاردىڭ تۇرلەرى وتە كوپ. قازاقستاندا قۇستاردىڭ 480 ءتۇرى بار ەكەن.
- ال ەندى وسى قۇستاردىڭ پايداسى بار ما؟ بولسا قانداي؟
- ولار اعاشتاعى، جەردەگى زياندى قۇرتتاردى جەيدى.
قۇستار تابيعاتقا ءسان بەرەدى. ولاردىڭ سازدى اۋەنى تابيعاتتى قۇلپىرتىپ ادامنىڭ كوڭىل - كۇيىنە اسەر ەتەدى. قۇستاردىڭ جىلى جاققا ۇشىپ كەتەتىنى، قىستاپ قالىپ قوياتىنى بولادى. سونىڭ ىشىندەگى سۋىقتورعاي قىستاپ قالاتىن قۇستارعا جاتادى. ءبىز وسى قالىپ قوياتىن قۇستارعا كومەك جاساۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك. (وقۋشىلار پىكىرىن تىڭداۋ)
1. ماكسيم زۆەريەۆ «ساۋساعىمدى ءبىر نارسە شىم
ەتكىزىپ تىستەپ العانداي بولدى» دەيدى. ول نە نارسە ەكەن؟ اڭگىمەنى وقىپ كورەيىك.
وقۋلىقپەن جۇمىس. ءتۇسىنىپ، ىشتەي، تىزبەكتەي وقۋ.
تانىس ەمەس سوزدەردىڭ استىن سىزۋ
سوزدىك جۇمىس.
بەدەرى – ءىزى، بەلگىسى.
سەرگىتۋ ءساتى.
قىس قانداي، تاماشا!
اق ۇلپا قار جاۋدى
اعاشتار، بۇتالار،
اق قارعا وراندى.
ماكسيم زۆەريەۆ. سۋىقتورعاي جۇكتەۋ
ماكسيم زۆەريەۆ. سۋىقتورعاي سلايدتى جۇكتەۋ