مەملەكەتتىك بيۋدجەت
ەكونوميكا نەگىزدەرى جانە قارجىلىق ساۋاتتىلىق
راشيدوۆا امانكۋل
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مەملەكەتتىك بيۋدجەت
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وقۋشىلارعا تۇسىنىكتى تۇردە مەملەكەتتىك بيۋدجەت، سالىق، بيۋدجەتتىڭ تابىسى مەن شىعىنى تۇسىنىگىن اشىپ كورسەتىپ، وعان سيپاتتاما بەرۋ.
2. مەملەكەتتىڭ ەكونوميكاعا قاتىسۋىنىڭ نەدەن كورىنەتىنىن ءتۇسىندىرۋ.
3. مەملەكەتتىڭ قوعام ءۇشىن كورسەتەتىن يگىلىكتەرىن ۇنەمدى، ۇقىپتى ەتىپ پايدالانۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ مىندەتى: ديالوگتىق اڭگىمەلەسۋ، پراكتيكالىق جۇمىس بارىسىندا سيتۋاسيالىق جاعدايلاردى شەشۋ وقۋشىلاردى ارالاس ەكونوميكادا كەيبىر ەكونوميكالىق سۇراقتاردى مەملەكەت شەشەدى دەگەن ويعا اكەلۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاراتپالار.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، تاريح.
ساباق بارىسى:
1. وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ
2. سىنىپتىڭ ساباققا دايىندىعىن قاداعالاۋ
3. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ
ءمۇعالىم ءسوزى: ال بالالار، مەن سەندەرگە بۇگىنگى ساباقتى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىنىڭ 2014 جىلعى 17 - قاڭتارداعى حالىققا جولداۋىنداعى بەسىنشى باعىت بويىنشا ايتىلعان تاپسىرمالارىمەن تانىستىرعاندى ءجون كوردىم.
بەسىنشى باعىت.
شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋ – ءححى عاسىرداعى قازاقستاندى يندۋستريالىق جانە الەۋمەتتىك جاڭعىرتۋدىڭ باستى قۇرالى. مۇنداعى مەنىڭ ۇستانىمىم ايقىن ەكەنىن بىلەسىزدەر، ونى تالاي ايتقانمىن. ەكونوميكامىزدا شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ ۇلەسى ارتقان سايىن قازاقستاننىڭ دامۋى دا ورنىقتى بولا تۇسەدى. جاھاندىق رەيتينگكە سايكەس، قازاقستان بيزنەستى جۇرگىزۋگە ەڭ قولايلى جاعدايى بار ەلدەر توبىنا كىرەدى جانە ءبىز بۇل ءۇردىستى ورىستەتە تۇسۋگە ءتيىسپىز. شاعىن جانە ورتا بيزنەس – بىزدەگى جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامىنىڭ بەرىك ەكونوميكالىق نەگىزى. بيزنەستى دامىتۋ ءۇشىن وعان كەدەرگى كەلتىرەتىن بارلىق ەنجار قۇقىقتىق نورمالاردىڭ كۇشىن جويۋ كەرەك. شاعىن بيزنەس ۇرپاقتان - ۇرپاققا بەرىلەتىن وتباسى داستۇرىنە اينالۋعا ءتيىس.
ال ەندى وسى جولداۋداعى تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ پرەزيدەنتىمىز بىزگە استانا – قىزىلوردا پوەزىمەن تاپسىرمالار بەرىپ جىبەرىپتى. سول تاپسىرمالاردى ورىنداپ كورەيىك. بۇل تاپسىرمالار ءۇي جۇمىسىنا بەرىلگەن سۇراقتارعا بايلانىستى ەكەن.
ءۇي جۇمىسى:
ءبىلىمدى جان جاقتى تەكسەرۋ. سۇراق – جاۋاپ كەزەڭى
1. تاۋارلار مەن قىزمەت كورسەتۋدى ساتاتىن ادام كىم؟
2. ساۋدا دەگەنىمىز نە؟
3. ساۋدانىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
4. ىشكى ساۋدا دەگەنىمىز نە؟
5. سىرتقى ساۋدا دەگەنىمىز نە؟
6. ەكسپورت دەگەنىمىز نە؟
7. يمپورت دەگەنىمىز نە؟
8. كۆوتا دەگەنىمىز نە؟
9. باج سالىعى دەگەنىمىز نە؟
10. قازاقستان قانداي تاۋارلار مەن قىزمەت كورسەتۋلەردى ەكسپورتتايدى؟
11. قازاقستان قانداي تاۋارلار مەن قىزمەت كورسەتۋلەردى يمپورتتايدى؟
12. ەكونوميكانىڭ تۇرلەرىن اتا.
جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
1كەزەڭ: الدارىڭا بەرىلگەن ءماتىننىڭ ءار سويلەمىن وقي وتىرىپ،
INSERT ءادىسىن قولدانامىز، جانە ءار سويلەمنىڭ سوڭىنا مىنا بەلگىلەردى قويىپ شىعامىز
“V” “بىلەمىن”،
“―” “مەن ءۇشىن تۇسىنىكسىز”،
“+” “مەن ءۇشىن جاڭا اقپارات”،
“؟” “مەنى تاڭ قالدىرادى”
مەملەكەت قوعامدىق يگىلىكتەردى قۇرۋ، عىلىمي زەرتتەۋلەردى جۇرگىزۋ، الەۋمەتتىك باعدارلامالار مەن تاعى باسقا قانداي كوپ اقشا قاراجاتتارىن جۇمسايدى جانە ول اقشا قاراجاتتارىن قايدان الادى؟ مەملەكەتتىڭ اقشا رەسۋرستارىنىڭ كوزى – ەڭ الدىمەن ازاماتتارمەن فيرمالاردىڭ تابىسى مەن مۇلىكتەرىنە سالىناتىن سالىق. مەملەكەتتىڭ ءوز اقشاسى جوق. نارىقتىق ەكونوميكا كەزىندە ول سالىق تولەۋشىلەردىڭ اقشا قاراجاتتارىن پايدالانادى. مەملەكەت يگىلىگىندەگى بارلىق اقشا قاراجاتتارىنىڭ جيىنتىعى قارجى دەپ اتالادى. ەگەر اتا انالارىڭ سەندەرگە كۇنىنە 100 تەڭگەدەن اقشا بەرىپ وتىرسا، وندا ول اقشا سەندەردىڭ قارجىلارىڭ دەپ اتالادى. ءار اپتا سايىن سەندەرگە قانشا اقشا جانە نەگە جۇمساۋ كەرەكتىگىن سەندەر جوسپارلاپ وتىراسىڭدار.
راشيدوۆا امانكۋل
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مەملەكەتتىك بيۋدجەت
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وقۋشىلارعا تۇسىنىكتى تۇردە مەملەكەتتىك بيۋدجەت، سالىق، بيۋدجەتتىڭ تابىسى مەن شىعىنى تۇسىنىگىن اشىپ كورسەتىپ، وعان سيپاتتاما بەرۋ.
2. مەملەكەتتىڭ ەكونوميكاعا قاتىسۋىنىڭ نەدەن كورىنەتىنىن ءتۇسىندىرۋ.
3. مەملەكەتتىڭ قوعام ءۇشىن كورسەتەتىن يگىلىكتەرىن ۇنەمدى، ۇقىپتى ەتىپ پايدالانۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ مىندەتى: ديالوگتىق اڭگىمەلەسۋ، پراكتيكالىق جۇمىس بارىسىندا سيتۋاسيالىق جاعدايلاردى شەشۋ وقۋشىلاردى ارالاس ەكونوميكادا كەيبىر ەكونوميكالىق سۇراقتاردى مەملەكەت شەشەدى دەگەن ويعا اكەلۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاراتپالار.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، تاريح.
ساباق بارىسى:
1. وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ
2. سىنىپتىڭ ساباققا دايىندىعىن قاداعالاۋ
3. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ
ءمۇعالىم ءسوزى: ال بالالار، مەن سەندەرگە بۇگىنگى ساباقتى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىنىڭ 2014 جىلعى 17 - قاڭتارداعى حالىققا جولداۋىنداعى بەسىنشى باعىت بويىنشا ايتىلعان تاپسىرمالارىمەن تانىستىرعاندى ءجون كوردىم.
بەسىنشى باعىت.
شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋ – ءححى عاسىرداعى قازاقستاندى يندۋستريالىق جانە الەۋمەتتىك جاڭعىرتۋدىڭ باستى قۇرالى. مۇنداعى مەنىڭ ۇستانىمىم ايقىن ەكەنىن بىلەسىزدەر، ونى تالاي ايتقانمىن. ەكونوميكامىزدا شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ ۇلەسى ارتقان سايىن قازاقستاننىڭ دامۋى دا ورنىقتى بولا تۇسەدى. جاھاندىق رەيتينگكە سايكەس، قازاقستان بيزنەستى جۇرگىزۋگە ەڭ قولايلى جاعدايى بار ەلدەر توبىنا كىرەدى جانە ءبىز بۇل ءۇردىستى ورىستەتە تۇسۋگە ءتيىسپىز. شاعىن جانە ورتا بيزنەس – بىزدەگى جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامىنىڭ بەرىك ەكونوميكالىق نەگىزى. بيزنەستى دامىتۋ ءۇشىن وعان كەدەرگى كەلتىرەتىن بارلىق ەنجار قۇقىقتىق نورمالاردىڭ كۇشىن جويۋ كەرەك. شاعىن بيزنەس ۇرپاقتان - ۇرپاققا بەرىلەتىن وتباسى داستۇرىنە اينالۋعا ءتيىس.
ال ەندى وسى جولداۋداعى تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ پرەزيدەنتىمىز بىزگە استانا – قىزىلوردا پوەزىمەن تاپسىرمالار بەرىپ جىبەرىپتى. سول تاپسىرمالاردى ورىنداپ كورەيىك. بۇل تاپسىرمالار ءۇي جۇمىسىنا بەرىلگەن سۇراقتارعا بايلانىستى ەكەن.
ءۇي جۇمىسى:
ءبىلىمدى جان جاقتى تەكسەرۋ. سۇراق – جاۋاپ كەزەڭى
1. تاۋارلار مەن قىزمەت كورسەتۋدى ساتاتىن ادام كىم؟
2. ساۋدا دەگەنىمىز نە؟
3. ساۋدانىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
4. ىشكى ساۋدا دەگەنىمىز نە؟
5. سىرتقى ساۋدا دەگەنىمىز نە؟
6. ەكسپورت دەگەنىمىز نە؟
7. يمپورت دەگەنىمىز نە؟
8. كۆوتا دەگەنىمىز نە؟
9. باج سالىعى دەگەنىمىز نە؟
10. قازاقستان قانداي تاۋارلار مەن قىزمەت كورسەتۋلەردى ەكسپورتتايدى؟
11. قازاقستان قانداي تاۋارلار مەن قىزمەت كورسەتۋلەردى يمپورتتايدى؟
12. ەكونوميكانىڭ تۇرلەرىن اتا.
جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
1كەزەڭ: الدارىڭا بەرىلگەن ءماتىننىڭ ءار سويلەمىن وقي وتىرىپ،
INSERT ءادىسىن قولدانامىز، جانە ءار سويلەمنىڭ سوڭىنا مىنا بەلگىلەردى قويىپ شىعامىز
“V” “بىلەمىن”،
“―” “مەن ءۇشىن تۇسىنىكسىز”،
“+” “مەن ءۇشىن جاڭا اقپارات”،
“؟” “مەنى تاڭ قالدىرادى”
مەملەكەت قوعامدىق يگىلىكتەردى قۇرۋ، عىلىمي زەرتتەۋلەردى جۇرگىزۋ، الەۋمەتتىك باعدارلامالار مەن تاعى باسقا قانداي كوپ اقشا قاراجاتتارىن جۇمسايدى جانە ول اقشا قاراجاتتارىن قايدان الادى؟ مەملەكەتتىڭ اقشا رەسۋرستارىنىڭ كوزى – ەڭ الدىمەن ازاماتتارمەن فيرمالاردىڭ تابىسى مەن مۇلىكتەرىنە سالىناتىن سالىق. مەملەكەتتىڭ ءوز اقشاسى جوق. نارىقتىق ەكونوميكا كەزىندە ول سالىق تولەۋشىلەردىڭ اقشا قاراجاتتارىن پايدالانادى. مەملەكەت يگىلىگىندەگى بارلىق اقشا قاراجاتتارىنىڭ جيىنتىعى قارجى دەپ اتالادى. ەگەر اتا انالارىڭ سەندەرگە كۇنىنە 100 تەڭگەدەن اقشا بەرىپ وتىرسا، وندا ول اقشا سەندەردىڭ قارجىلارىڭ دەپ اتالادى. ءار اپتا سايىن سەندەرگە قانشا اقشا جانە نەگە جۇمساۋ كەرەكتىگىن سەندەر جوسپارلاپ وتىراسىڭدار.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباق تاقىرىبى: «مۋزىكالىق كوڭىل كۇي» اتتى 5 - 6 سىنىپتار اراسىنداعى سايىس ساباق
