مەن وزىمە سەنەمىن
مەن وزىمە سەنەمىن
ماقساتى: ادام بويىنداعى ىشكى سەزىمدەردى شىعارا ءبىلۋ، كەز - كەلگەن قيىن جاعدايدان شىعا ءبىلۋ، قارىم - قاتىناستارىن نىعايتۋ.
كورنەكىلىگى: ءتۇرلى - ءتۇستى كارانداش، اق پاراق، سازدى اۋەن.
ءادىس - تاسىلدەر: تەست، جاتتىعۋلار.
ترەنينگ بارىسى: سالەمەتسىزدەر مە قۇرمەتتى ارىپتەستەر. بۇگىنگى ترەنينگىمىزدىڭ تاقىرىبى «سەنىم مەن سەزىم» دەپ اتالادى. ءبىزدىڭ كەزدەسۋىمىز اربىرەۋىڭە قىزىقتى ءارى ءوز - وزىمىزگە سەنىمدى بولۋدى ۇيرەنەمىز.
«سالەمدەسۋ» جاتتىعۋى.
ترەنينگكە قاتىسۋشىلار شەڭبەر بويىمەن تۇرىپ، قاسىندا تۇرعان كورشىسىن، ءبىر - بىردەن ورتاعا شىعىپ، قالاي تانىستىرۋ ۇناسا، سولاي تانىستىرۋلارىڭ كەرەك.
مىسالى: ايگەرىم ءوزى اقىلدى، جۇمىستا بەدەلدى، يبالى دا يناباتتى ارۋ.
سۇراق. ءبىر - بىرلەرىڭىزدى جاقسى ىلتيپاتپەن تانىستىرعاندا وزدەرىڭىزدى قالاي سەزىندىڭىزدەر.
«بۇگىنگى مەنىڭ كوڭىل - كۇيىم» جاتتىعۋى
ترەنينگكە قاتىسۋشىلارعا اينا تاراتىلىپ بەرىلەدى. ايناعا قاراپ كوڭىل - كۇيلەرىن بەينەلەيدى. ترەنينگكە قاتىسۋشىلارعا كوڭىل - كۇيلەردىڭ تۇرلەرى جازىلعان پاراقشالار تاراتىلادى. ايناعا قاراپ سولاردى ورىنداۋلارى ءتيىس.
- اششى ليمون جەگەندەگى ءتۇرىڭىز؛
- ءتاتتى شوكولاد جەگەندەگى ءتۇرىڭىز؛
- باستىعىڭىز ۇرىسقانداعى ءتۇرىڭىز؛
- قاتتى قۋانعانداعى ءتۇرىڭىز؛
- ايناعا قاراپ ادەمى كۇلىڭىز؛
- ايناعا قاراپ اشۋلانىڭىز....
«اڭ - جاندىك» جاتتىعۋى
ءبىرىنشى قاتارعا ۇنايتىن اڭدارىڭ اتىن جازاسىزدار.
ەكىنشى قاتارعا ۇنايتىن جاندىكتەردىڭ اتىن جازاسىزدار.
قورتىندى. تاڭداعان اڭ مەن جاندىكتەرىڭىزدى تومەندەگى كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا قوياسىز.
1. مەنى جۇرت....................... دەپ ويلايدى؛
2. مەنى.............. دەپ ويلاسا ەكەن دەيمىن؛
3. ءدال ءوزىم....................؛
4. مەن جۇمىستا......................؛
5. جارىڭىزدىڭ الدىندا......................؛
6. نەگىزى مەن............................؛
7. دوستار اراسىندا........................؛
«ورمانداعى اعاش» جاتتىعۋى
ءبىز ورمانداعى اعاشتارمىز. بارلىعىمىز ورنىمىزدان تۇرىپ كۇنگە تالپىنعان اعاشتار بولايىق.
- جاپىراقتار جاينايدى. /بارلىعىمىز جىميىپ تۇرامىز/؛
- جەل سوعادى/قولىمىزدى جوعارى كوتەرىپ، جايمەن قوزعايمىز/؛
- جەل قاتتى سوعادى/قولىمىزدى تەز، تەز قيمىلداتامىز/؛
- كەنەتتەن قارا بۇلت كەلدى /كوزىمىزدى جۇمىپ، بۇلتتىڭ بەينەسىن جاسايمىز/؛
- جاڭبىر جاۋا باستادى/قولىمىزدى شاپالاقتايمىز/؛
- اسپان كۇركىرەدى/اياعىمىزبەن جەردى سوعامىز/؛
- جاڭبىر قاتتى جاۋا باستادى/قولىمىزدى تەز، تەز شاپالاقتايمىز/؛
- جاي عانا توقتاي باستايدى/جايمەنەن قولىمىزدى قوزعالتامىز /؛
- جاپىراقتار سۋلاردى سىلكىپ - سىلكىپ تاستايدى/ورنىمىزدا تۇرىپ سەكىرەمىز/.
«ءسىزدىڭ كوڭىل - كۇيىڭىز»
مۇندا اعاش بۇتاعى سالىنعان سۋرەت تولىق اياقتالماعان، ءوز كوزقاراسىڭىزبەن بولىكتەرىنكەرەگىمەن تولىقتىرىڭىز، تەك ۇزاق ويلانباڭىز، الدىمەن ويىڭىزعا نە كەلەدى، سونى سالىڭىز. سۋرەتتە ءوزىڭزدىڭ قازىرگى سەزىمىڭىزدى اشىپ كورسەتە ءبىلىڭىز.
تەستىڭ كىلتى.
ەگەر ءسىز اعاشتىڭ بۇتاعىن اشىق تۇسپەن ءجۇرىپ وتسەڭىز جانە سۋرەتكە باسقا ەشنارسە قوسپاساڭىز، وندا وسى مەزەتتەگى ومىرلىك ساتىڭىزدە ءسىز ءبىر جاعدايمەن وتە قيىن كۇيزەلىس ۇستىندەسىز. بارىنەن بۇرىن ءسىزدىڭ ماسەلەڭىز تەك جەكە باسىڭىزدىڭ ومىرىمەن ەمەس، ءوزىڭىزدىڭ ماماندىعىڭىزبەن نەمەسە وقۋمەن بايلانىستى.
ەگەر ءسىز اعاشتىڭ بارلىق بۇتاعىن تۇگەلىمەن بوياپ شىقساڭىز، وندا ءسىز بىردەڭەگە قاتتى رەنجىدىڭىز نەمەسە سونداي كۇيگە ءسىزدى جەتكىزدى. ءسىز كۇيزەلەسىز دە رەنجيسىز، ءسىزدىڭ اعاشىڭىز سونى انىق كورسەتىپ تۇر. ءسىزدى رەنجىتكەندەر بولماسا دا جانىڭىزعا كەلگەندەرگە ءسىز ءوز سەزىمىڭىزدى توڭكەرىپ جىبەرۋگە دايىن تۇراسىز.
ەگەر ءسىز اعاشتىڭ بۇتالارىنا جاپىراقتار سالساڭىز، وندا ءسىزدىڭ ىشكى جان – دۇنيەڭىز ءوز قالپىندا. ەگەردە بۇتاقتىڭ تومەنگى جاعىندا كوپ جاپىراق ورنالاسسا، وندا ءسىز وسى ۋاقىتتا اسەر ەتۋگە ەمەس، ويلانۋعا جانە تالداۋعا بەيىمسىز. ەگەردە بۇتاقتىڭ تومەنگى جاعىنا قاراعاندا جوعارعى جاعىندا جاپىراقتار كوپ بولاتىن بولسا، وندا ءسىزدىڭ ىسكە بەلسەنە كىرىسۋگە دايىندىعىڭىزدى كورسەتەدى، ءسىز كۇشىندەسىز جانە ءىس جۇزىندە قولدانۋدى كۇتۋدەسىز.
ەگەر ءسىز بۇتاققا جاپىراق سالساڭىز، ءار جاپىراقتى بولەك - بولەك كورسەتپەسەڭىز، وندا ءسىز كوڭىلدى جانە باقىتتى بولۋ ءۇشىن كوپ كۇش - جىگەرىڭىزدى بولۋدەسىز، وسى ۋاقىتتا ءسىز ءبىر نارسەگە پىسىقتانۋعا زاۋقىڭىز جوق، ءوز ويىڭىزدان شارشادىڭىز.
ەگەر ءسىز اعاشتىڭ قابىعىنا نەگىزگى كۇش جىگەرىڭىزدى سالساڭىز، وندا ءسىزدىڭ جۇمىسقا بەرىلگەندىگىڭىز وتە كەرەمەت، ۋاقىتتى بوسقا وتكىزبەي ىسپەن اينالىسىڭىز. سىزدە ءبارى ورىندالادى.
ەگەر ءسىز بۇتاققا قۇستى نەمەسە جانۋاردى سالساڭىز، وندا سىزگە ادامدارمەن ارالاسۋ جەتىسپەيدى، ءسىز ەت جاقىن تۋىستارىڭىزبەن اڭگىمەلەسكىڭىز كەلەدى، ءوز ويلارىڭىز بەن سەزىمدەرىڭىز جونىندە بىرەۋلەرمەن بولىسكىڭىز كەلەدى. ءسىزدىڭ سالعان جانۋارىڭىز نەمەسە قۇسىڭىز ۇساق بولسا، وندا ول قوبالجۋدىڭ بەلگىسى – مۇمكىن ءسىزدى ءبىر جاعداي مازالايدى. قانداي جاعداي بولسا دا، سىزگە وي بولىسۋگە تۋرا كەلەدى. ەگەر ءسىز بۇتاققا بىرنەشە جانۋارلار مەن قۇستاردى سالساڭىز، وندا ءسىزدىڭ جانىڭىز جايلى جەر ىزدەيدى، ءبىراق ونى تابا المايدى. ويلارىڭىز كوبەيىپ سىيىسپاۋدا، ءسىز ولاردى ءوزىڭىز رەتتەي المايسىز.
«تىلەك» ايتۋ.
مىنە، قۇرمەتتى ارىپتەستەر، بۇگىنگى ترەنينگىمىز ارقىلى، وزىمىزگە سەنىمدىلىگىمىز ارتقان بولسا مىناۋ كورىپ وتىرعان جاي عانا اعاشقا جان بىتىرەيىك.
قاتىسۋشىلارعا گۇل، جاپىراقشا، جۇرەكشە تاراتىلادى سوعان ءبىر - بىرلەرىڭە تىلەكتەرىڭىزدى جازىپ، سىيلايمىز. تىلەك جازۋشى كىمگە ارناعانىن، كىمنەن ەكەنىن جازۋ كەرەك. سىيلاعان تىلەگىمىزدى وقىپ، بارلىعىمىز بىرلەسە وتىرىپ ومىرگە دەگەن نىق سەنىممەن مىنا اعاشقا سىيلايىق. ءبىزدىڭ قولىمىزدان بارلىعى كەلەدى. ويتكەنى ءبىز وزىمىزگە سەنەمىز.
قۇرمەتتى ارىپتەستەر، مىناۋ قاربالاس ومىردەن كۇندەلىكتى تىنىس - تىرشىلىكتەن ارىلىپ، بوي سەرگىتكەن بولارسىزدار، مەنىڭ ماقساتىم ورىندالعانى. ترەنينگكە قاتىسقاندارىڭىزعا ات سالىسىپ، زەيىن قويىپ تىڭداعانىڭىزعا ۇلكەن راحمەت!
ماڭعىستاۋ وبلىسى، ءتۇپقاراعان اۋدانى،
فورت - شيەۆچەنكو قالاسى، باۋتين اۋىلى،
"اقبوتا" بالاباقشاسىنىڭ پسيحولوگى
توگايەۆا اكەليك ۋتەلگەنوۆنا
ماقساتى: ادام بويىنداعى ىشكى سەزىمدەردى شىعارا ءبىلۋ، كەز - كەلگەن قيىن جاعدايدان شىعا ءبىلۋ، قارىم - قاتىناستارىن نىعايتۋ.
كورنەكىلىگى: ءتۇرلى - ءتۇستى كارانداش، اق پاراق، سازدى اۋەن.
ءادىس - تاسىلدەر: تەست، جاتتىعۋلار.
ترەنينگ بارىسى: سالەمەتسىزدەر مە قۇرمەتتى ارىپتەستەر. بۇگىنگى ترەنينگىمىزدىڭ تاقىرىبى «سەنىم مەن سەزىم» دەپ اتالادى. ءبىزدىڭ كەزدەسۋىمىز اربىرەۋىڭە قىزىقتى ءارى ءوز - وزىمىزگە سەنىمدى بولۋدى ۇيرەنەمىز.
«سالەمدەسۋ» جاتتىعۋى.
ترەنينگكە قاتىسۋشىلار شەڭبەر بويىمەن تۇرىپ، قاسىندا تۇرعان كورشىسىن، ءبىر - بىردەن ورتاعا شىعىپ، قالاي تانىستىرۋ ۇناسا، سولاي تانىستىرۋلارىڭ كەرەك.
مىسالى: ايگەرىم ءوزى اقىلدى، جۇمىستا بەدەلدى، يبالى دا يناباتتى ارۋ.
سۇراق. ءبىر - بىرلەرىڭىزدى جاقسى ىلتيپاتپەن تانىستىرعاندا وزدەرىڭىزدى قالاي سەزىندىڭىزدەر.
«بۇگىنگى مەنىڭ كوڭىل - كۇيىم» جاتتىعۋى
ترەنينگكە قاتىسۋشىلارعا اينا تاراتىلىپ بەرىلەدى. ايناعا قاراپ كوڭىل - كۇيلەرىن بەينەلەيدى. ترەنينگكە قاتىسۋشىلارعا كوڭىل - كۇيلەردىڭ تۇرلەرى جازىلعان پاراقشالار تاراتىلادى. ايناعا قاراپ سولاردى ورىنداۋلارى ءتيىس.
- اششى ليمون جەگەندەگى ءتۇرىڭىز؛
- ءتاتتى شوكولاد جەگەندەگى ءتۇرىڭىز؛
- باستىعىڭىز ۇرىسقانداعى ءتۇرىڭىز؛
- قاتتى قۋانعانداعى ءتۇرىڭىز؛
- ايناعا قاراپ ادەمى كۇلىڭىز؛
- ايناعا قاراپ اشۋلانىڭىز....
«اڭ - جاندىك» جاتتىعۋى
ءبىرىنشى قاتارعا ۇنايتىن اڭدارىڭ اتىن جازاسىزدار.
ەكىنشى قاتارعا ۇنايتىن جاندىكتەردىڭ اتىن جازاسىزدار.
قورتىندى. تاڭداعان اڭ مەن جاندىكتەرىڭىزدى تومەندەگى كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا قوياسىز.
1. مەنى جۇرت....................... دەپ ويلايدى؛
2. مەنى.............. دەپ ويلاسا ەكەن دەيمىن؛
3. ءدال ءوزىم....................؛
4. مەن جۇمىستا......................؛
5. جارىڭىزدىڭ الدىندا......................؛
6. نەگىزى مەن............................؛
7. دوستار اراسىندا........................؛
«ورمانداعى اعاش» جاتتىعۋى
ءبىز ورمانداعى اعاشتارمىز. بارلىعىمىز ورنىمىزدان تۇرىپ كۇنگە تالپىنعان اعاشتار بولايىق.
- جاپىراقتار جاينايدى. /بارلىعىمىز جىميىپ تۇرامىز/؛
- جەل سوعادى/قولىمىزدى جوعارى كوتەرىپ، جايمەن قوزعايمىز/؛
- جەل قاتتى سوعادى/قولىمىزدى تەز، تەز قيمىلداتامىز/؛
- كەنەتتەن قارا بۇلت كەلدى /كوزىمىزدى جۇمىپ، بۇلتتىڭ بەينەسىن جاسايمىز/؛
- جاڭبىر جاۋا باستادى/قولىمىزدى شاپالاقتايمىز/؛
- اسپان كۇركىرەدى/اياعىمىزبەن جەردى سوعامىز/؛
- جاڭبىر قاتتى جاۋا باستادى/قولىمىزدى تەز، تەز شاپالاقتايمىز/؛
- جاي عانا توقتاي باستايدى/جايمەنەن قولىمىزدى قوزعالتامىز /؛
- جاپىراقتار سۋلاردى سىلكىپ - سىلكىپ تاستايدى/ورنىمىزدا تۇرىپ سەكىرەمىز/.
«ءسىزدىڭ كوڭىل - كۇيىڭىز»
مۇندا اعاش بۇتاعى سالىنعان سۋرەت تولىق اياقتالماعان، ءوز كوزقاراسىڭىزبەن بولىكتەرىنكەرەگىمەن تولىقتىرىڭىز، تەك ۇزاق ويلانباڭىز، الدىمەن ويىڭىزعا نە كەلەدى، سونى سالىڭىز. سۋرەتتە ءوزىڭزدىڭ قازىرگى سەزىمىڭىزدى اشىپ كورسەتە ءبىلىڭىز.
تەستىڭ كىلتى.
ەگەر ءسىز اعاشتىڭ بۇتاعىن اشىق تۇسپەن ءجۇرىپ وتسەڭىز جانە سۋرەتكە باسقا ەشنارسە قوسپاساڭىز، وندا وسى مەزەتتەگى ومىرلىك ساتىڭىزدە ءسىز ءبىر جاعدايمەن وتە قيىن كۇيزەلىس ۇستىندەسىز. بارىنەن بۇرىن ءسىزدىڭ ماسەلەڭىز تەك جەكە باسىڭىزدىڭ ومىرىمەن ەمەس، ءوزىڭىزدىڭ ماماندىعىڭىزبەن نەمەسە وقۋمەن بايلانىستى.
ەگەر ءسىز اعاشتىڭ بارلىق بۇتاعىن تۇگەلىمەن بوياپ شىقساڭىز، وندا ءسىز بىردەڭەگە قاتتى رەنجىدىڭىز نەمەسە سونداي كۇيگە ءسىزدى جەتكىزدى. ءسىز كۇيزەلەسىز دە رەنجيسىز، ءسىزدىڭ اعاشىڭىز سونى انىق كورسەتىپ تۇر. ءسىزدى رەنجىتكەندەر بولماسا دا جانىڭىزعا كەلگەندەرگە ءسىز ءوز سەزىمىڭىزدى توڭكەرىپ جىبەرۋگە دايىن تۇراسىز.
ەگەر ءسىز اعاشتىڭ بۇتالارىنا جاپىراقتار سالساڭىز، وندا ءسىزدىڭ ىشكى جان – دۇنيەڭىز ءوز قالپىندا. ەگەردە بۇتاقتىڭ تومەنگى جاعىندا كوپ جاپىراق ورنالاسسا، وندا ءسىز وسى ۋاقىتتا اسەر ەتۋگە ەمەس، ويلانۋعا جانە تالداۋعا بەيىمسىز. ەگەردە بۇتاقتىڭ تومەنگى جاعىنا قاراعاندا جوعارعى جاعىندا جاپىراقتار كوپ بولاتىن بولسا، وندا ءسىزدىڭ ىسكە بەلسەنە كىرىسۋگە دايىندىعىڭىزدى كورسەتەدى، ءسىز كۇشىندەسىز جانە ءىس جۇزىندە قولدانۋدى كۇتۋدەسىز.
ەگەر ءسىز بۇتاققا جاپىراق سالساڭىز، ءار جاپىراقتى بولەك - بولەك كورسەتپەسەڭىز، وندا ءسىز كوڭىلدى جانە باقىتتى بولۋ ءۇشىن كوپ كۇش - جىگەرىڭىزدى بولۋدەسىز، وسى ۋاقىتتا ءسىز ءبىر نارسەگە پىسىقتانۋعا زاۋقىڭىز جوق، ءوز ويىڭىزدان شارشادىڭىز.
ەگەر ءسىز اعاشتىڭ قابىعىنا نەگىزگى كۇش جىگەرىڭىزدى سالساڭىز، وندا ءسىزدىڭ جۇمىسقا بەرىلگەندىگىڭىز وتە كەرەمەت، ۋاقىتتى بوسقا وتكىزبەي ىسپەن اينالىسىڭىز. سىزدە ءبارى ورىندالادى.
ەگەر ءسىز بۇتاققا قۇستى نەمەسە جانۋاردى سالساڭىز، وندا سىزگە ادامدارمەن ارالاسۋ جەتىسپەيدى، ءسىز ەت جاقىن تۋىستارىڭىزبەن اڭگىمەلەسكىڭىز كەلەدى، ءوز ويلارىڭىز بەن سەزىمدەرىڭىز جونىندە بىرەۋلەرمەن بولىسكىڭىز كەلەدى. ءسىزدىڭ سالعان جانۋارىڭىز نەمەسە قۇسىڭىز ۇساق بولسا، وندا ول قوبالجۋدىڭ بەلگىسى – مۇمكىن ءسىزدى ءبىر جاعداي مازالايدى. قانداي جاعداي بولسا دا، سىزگە وي بولىسۋگە تۋرا كەلەدى. ەگەر ءسىز بۇتاققا بىرنەشە جانۋارلار مەن قۇستاردى سالساڭىز، وندا ءسىزدىڭ جانىڭىز جايلى جەر ىزدەيدى، ءبىراق ونى تابا المايدى. ويلارىڭىز كوبەيىپ سىيىسپاۋدا، ءسىز ولاردى ءوزىڭىز رەتتەي المايسىز.
«تىلەك» ايتۋ.
مىنە، قۇرمەتتى ارىپتەستەر، بۇگىنگى ترەنينگىمىز ارقىلى، وزىمىزگە سەنىمدىلىگىمىز ارتقان بولسا مىناۋ كورىپ وتىرعان جاي عانا اعاشقا جان بىتىرەيىك.
قاتىسۋشىلارعا گۇل، جاپىراقشا، جۇرەكشە تاراتىلادى سوعان ءبىر - بىرلەرىڭە تىلەكتەرىڭىزدى جازىپ، سىيلايمىز. تىلەك جازۋشى كىمگە ارناعانىن، كىمنەن ەكەنىن جازۋ كەرەك. سىيلاعان تىلەگىمىزدى وقىپ، بارلىعىمىز بىرلەسە وتىرىپ ومىرگە دەگەن نىق سەنىممەن مىنا اعاشقا سىيلايىق. ءبىزدىڭ قولىمىزدان بارلىعى كەلەدى. ويتكەنى ءبىز وزىمىزگە سەنەمىز.
قۇرمەتتى ارىپتەستەر، مىناۋ قاربالاس ومىردەن كۇندەلىكتى تىنىس - تىرشىلىكتەن ارىلىپ، بوي سەرگىتكەن بولارسىزدار، مەنىڭ ماقساتىم ورىندالعانى. ترەنينگكە قاتىسقاندارىڭىزعا ات سالىسىپ، زەيىن قويىپ تىڭداعانىڭىزعا ۇلكەن راحمەت!
ماڭعىستاۋ وبلىسى، ءتۇپقاراعان اۋدانى،
فورت - شيەۆچەنكو قالاسى، باۋتين اۋىلى،
"اقبوتا" بالاباقشاسىنىڭ پسيحولوگى
توگايەۆا اكەليك ۋتەلگەنوۆنا