مەنىڭ اتا — تەگىم
ماڭعىستاۋ وبلىسى، ماڭعىستاۋ اۋدانى،
جىڭعىلدى اۋلى، ەسىر ايشۋاق ۇلى ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى تۇياقبايەۆا ساۋلەت قۋات قىزى
تاقىرىبى: «مەنىڭ اتا — تەگىم»
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ اتا تەكتەرى تۋرالى ماعلۇماتتاردى بويىنا سىڭىرۋىنە، جەتى اتاسى تۋرالى ويلارىن ورتاعا سالۋعا، ولاردىڭ ءوز اتا تەكتەرىن بىلۋگە تاربيەلەۋ.
«سەن بىلەسىڭ بە؟» ايدارىنان وقۋشىلاردىڭ جەتى اتاسى تۋرالى نە بىلەتىندىكتەرىن ءبىلۋ جانە ءتۇسىندىرۋ
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر «اكە كورگەن وق جانار، انا كورگەن تون پىشەر»، «اتالى ءسوز — باتالى ءسوز»، «تەگىن بىلگەن تەكتى ادام»، «جەتى اتاسىن بىلگەن ەر، جەتى ەلدىڭ قامىن جەر».
«اتا قاراپ ۇل وسەر، اناعا قاراپ قىز وسەر»، «اكە اسقار تاۋ، انا اعىپ جاتقان بۇلاق، بالا جاعاسىنداعى قۇراق»، «انا تاربيەسى قىزعا ۇلگى، اكە تاربيەسى ۇلعا ۇلگى».
تاربيە ساعاتىنىڭ ءتۇرى: دوڭگەلەك ۇستەل
ءتيپى: سۇراق – جاۋاپ
ءى ءبولىم «سەن قاي رۋدانسىڭ؟» / رۋلارىن سۇراۋ/
ءىى ءبولىم « جەتى اتاسىن كىم بىلەدى؟» /جەتى اتا تۋرالى سىر شەرتۋ/
ءىىى ءبولىم «سەن بىلەسىڭ بە؟» /سەنىڭ بويىڭداعى قانداي قاسيەتتىڭ قاي اتاڭا
ۇقساعان؟/ ناعاشى اتاڭ، ءوز اتاڭ
بارىسى: بۇگىنگى دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ ماقساتى مەن مىندەتتەرىن تانىستىرۋ. دوڭگەلەك ۇستەل 3 بولىمنەن تۇرادى:
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى: قۇرمەتتى دە ءقادىرلى ۇستازدار، وقۋشىلار جانە بۇگىنگى دوڭگەلەك ۇستەلىمىزدىڭ ءقادىرلى اتا – انالارى! بۇگىن سىزدەر مەن بىزدەر بولىپ تاربيە باعىتتارىنىڭ ءبىرى بولىپ سانالاتىن گەندەرلىك تاربيەگە بايلانىستى «مەنىڭ اتا تەگىم» اتتى تاربيەلىك ءمانى بار ۇلكەن ءىس – شاراعا كەلىپ، قاتىسىپ وتىرسىزدار!
بۇل دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ نەگىزگى ماقساتىن ايتىپ كەتەر بولسام، بالا تاربيەسىندەگى جاناشىر، باعبانى بولىپ سانالاتىنداردىڭ ءبىرىنشى ورىنداعى ءرولى اتا - انا! سول اتا - انالاردى قاتىستىرا وتىرىپ بالالارىڭىزدىڭ ءوز اتا تەگىن تۋرالى نە بىلەتىندىگى، سىزدەر تاراپىنان قانشالىقتى تاربيە بەرە الدىڭىزدار؟ بالاڭىز جەتى اتاسىن بىلە مە؟ دەگەن ماسەلەلەر توڭىرەگىندە وربىمەك.
ولاي بولسا، قۇرمەتتى اتا - انالار كەشىمىزدى سىزدەردىڭ قۇرمەتتەرىڭىزگە جاقسى انمەن باستاساق دەپ ءجون كورىپ وتىرمىز كەزەكتە ءان «اناشىم» ورىندايتىن سىنىبىمىزدىڭ ۇزدىك وقۋشىسى حاميت ارۋجان قابىل الىڭىزدار!
جاقسى اننەن كەيىن بۇگىن نەگىزگى تاقىرىبىمىزعا كوشەيىك.
ءى ءبولىم «سەن قاي رۋدانسىڭ؟» بولىمىندە اتا - انامەن وقۋشىلاردىڭ رۋى تۋرالى اڭگىمە ەتپەكپىز.
1. تەگىمىزگە نە جاتادى؟
2. سەنىڭ رۋىڭ كىم؟
كەلەسى كەزەكتە جاقسى بيگە بەرەيىك، بي «اققۋ» بي ورىندايتىن وڭعارباي ءامينا قابىل الىڭىزدار!
ءىى ءبولىم «جەتى اتاسىن كىم بىلەدى؟»
1. بالاڭىز جەتى اتاسىن بىلە مە، ءسىز ءوزىڭىز بىلەسىز بە؟
2. سەنىڭ نەشە اتاڭ بار؟
3. سەن قاي اتاڭا ۇقساعانسىڭ؟
وسى سۇراقتاردىڭ جاۋابىن تىڭداپ بولساق كەزەكتى كورىنىسكە بەرسەك
كورىنىس «اتا مەن بالا»
«سەن بىلەسىڭ بە؟» بولىمىندە بارلىقتارىڭىزعا ورتاق سۇراق
1. بالاڭىزدىڭ بويىنان اتا تەگىنە ۇقسايتىن قانداي ۇقساستىقتاردى بايقايسىز، كورەسىز؟
2. بابالار، اتالار ايتقان اسىل سوزدەردى ونەگە تۇتاسىز با؟
3. قانداي باتالى سوزدەر بىلەسىز؟
كورىنىس «ناعاشىڭا ۇقساعان ەكەنسىڭ؟»
كەيبىر بالا تەگىندە اتاسى ۇستاحانا ۇستاعان بولسا، سونىڭ كەيبىر قاسيەتتەرى نەمەرەسىنىڭ نەمەسە بالاسىنىڭ بويىنان تابىلادى. كەيبىر بالا ءانشى بولسا، ول تەگىندە اتاسى نەمەسە اجەسى ءانشى بولعان دەپ جاتامىز، بالانىڭ اقىندىق قابىلەتى بولسا، تەگىندە اتاسى سياقتى اقىن بولار دەپ جاتامىز. مىنە وسىلاردىڭ ءبارى تەگىنەن شىعىپ جاتقاندىعىنان بولار.
ءبىزدىڭ اتا بابامىزدان بىزگە جەتكەن كوپتەگەن ۇلاعاتتى، عيبرات الارلىقتاي تاماشا ءتالىم — تاربيە بەرەرلىكتەي وسيەت سوزدەر بار.
«تەگىن بىلگەن، تەكتى ادام»، «جەتى اتاسىن بىلگەن ەر، جەتى جۇرتتىڭ قامىن جەر»، «اكە اسقار تاۋ، انا اعىپ جاتقان بۇلاق، بالا جاعاسىنداعى قۇراق»، «انا تاربيەسى قىزعا ۇلگى، اكە تاربيەسى ۇلعا ۇلگى»، «اكە كورگەن وق جانار، انا كورگەن تون پىشەر»، «اتالى ءسوز — باتالى ءسوز»، «اتالار ءسوزى – تاربيە كوزى» دەگەن سوزدەر بەكەر ايتپاعان بولار. وسى سوزدەرى تاربيەلىك ءمانى وتكە زور.
«مىنا بالا جاقسى ەكەن كىمنىڭ بالاسى، تەگى جاقسى اۋ دەيمىن بالا نەگىزىندە تەگىنە تارتادى» دەپ جاتادى ۇلكەن قاريا اتالار. سوندىقتان تەگىن ايتىلعان ءسوز ەمەس.
تەگىن كىم، كىمنىڭ بالاسىسىڭ دەپ تە جاتادى. مىنە وسى سوزدەردىڭ بارلىعىدا اسا زور ماعىنا بار.
قورىتىندى ءسوز:
سونىمەن بۇگىنگى كەشكە قاتىسقان اتا - انالار، ۇستازدار مەن وقۋشىلار!
كەشتەن العان اسەرلەرىنىڭ مول بولدى دەپ ايتۋعا بولادى. ويتكەنى ەرتەلى ايتىلىپ جاتىرعان سوزدەر، بارلىقتارىڭىزعا ۇلكەن اسەر ەتكەن بولار. جەتى اتامىزدى، ءوز تەگىمىزدى ءبىلىپ جاتساق ول ءبىزدى تەكتىلىگىمىزدىڭ بەلگىسى دەپ بىلەمىن. سوندىقتان بۇگىن دوڭگەلەك ۇستەلىمىز ءوز مارەسىنە ءوز ماقساتىنا جەتتى دەپ ويلايمىن. ەندى ارالارىڭىزدان ۇلكەندەرىڭىز وزدەرىڭىزدىڭ وي پىكىرلەرىڭىزدى ءبىلدىرىپ، ءسوز الساڭىزدار.
بۇگىن دوڭگەلەك ۇستەلىمىز وسىمەن ءتامامدادىم. مەكتەپ ومىرىنە ارالاسقاندارىڭىز ءۇشىن كوپتەن – كوپ راحمەت! بارلىقتارىڭىزدىڭ وتباستارىڭىزعا بىرلىك، بەرەكە تاتۋ - ءتاتتى ءومىر تىلەي وتىرىپ، بۇگىنگىدەي وتىرىستارىمىز اتسالىسىپ قاتىسىپ تۇرىڭىزدار. بالا تاربيەسىنە جاقسى اسەرىن تيگىزەتىن وسىنداي كەشتەرىمىز كوپ بولسىن! ەشقاشاندا شىققان تەگىمىزدى ۇمىتپاي ەستە ساقتاپ جۇرەيىك دەپ بۇگىنگى كەشىمىزدى اياقتايمىز!
جىڭعىلدى اۋلى، ەسىر ايشۋاق ۇلى ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى تۇياقبايەۆا ساۋلەت قۋات قىزى
تاقىرىبى: «مەنىڭ اتا — تەگىم»
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ اتا تەكتەرى تۋرالى ماعلۇماتتاردى بويىنا سىڭىرۋىنە، جەتى اتاسى تۋرالى ويلارىن ورتاعا سالۋعا، ولاردىڭ ءوز اتا تەكتەرىن بىلۋگە تاربيەلەۋ.
«سەن بىلەسىڭ بە؟» ايدارىنان وقۋشىلاردىڭ جەتى اتاسى تۋرالى نە بىلەتىندىكتەرىن ءبىلۋ جانە ءتۇسىندىرۋ
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر «اكە كورگەن وق جانار، انا كورگەن تون پىشەر»، «اتالى ءسوز — باتالى ءسوز»، «تەگىن بىلگەن تەكتى ادام»، «جەتى اتاسىن بىلگەن ەر، جەتى ەلدىڭ قامىن جەر».
«اتا قاراپ ۇل وسەر، اناعا قاراپ قىز وسەر»، «اكە اسقار تاۋ، انا اعىپ جاتقان بۇلاق، بالا جاعاسىنداعى قۇراق»، «انا تاربيەسى قىزعا ۇلگى، اكە تاربيەسى ۇلعا ۇلگى».
تاربيە ساعاتىنىڭ ءتۇرى: دوڭگەلەك ۇستەل
ءتيپى: سۇراق – جاۋاپ
ءى ءبولىم «سەن قاي رۋدانسىڭ؟» / رۋلارىن سۇراۋ/
ءىى ءبولىم « جەتى اتاسىن كىم بىلەدى؟» /جەتى اتا تۋرالى سىر شەرتۋ/
ءىىى ءبولىم «سەن بىلەسىڭ بە؟» /سەنىڭ بويىڭداعى قانداي قاسيەتتىڭ قاي اتاڭا
ۇقساعان؟/ ناعاشى اتاڭ، ءوز اتاڭ
بارىسى: بۇگىنگى دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ ماقساتى مەن مىندەتتەرىن تانىستىرۋ. دوڭگەلەك ۇستەل 3 بولىمنەن تۇرادى:
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى: قۇرمەتتى دە ءقادىرلى ۇستازدار، وقۋشىلار جانە بۇگىنگى دوڭگەلەك ۇستەلىمىزدىڭ ءقادىرلى اتا – انالارى! بۇگىن سىزدەر مەن بىزدەر بولىپ تاربيە باعىتتارىنىڭ ءبىرى بولىپ سانالاتىن گەندەرلىك تاربيەگە بايلانىستى «مەنىڭ اتا تەگىم» اتتى تاربيەلىك ءمانى بار ۇلكەن ءىس – شاراعا كەلىپ، قاتىسىپ وتىرسىزدار!
بۇل دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ نەگىزگى ماقساتىن ايتىپ كەتەر بولسام، بالا تاربيەسىندەگى جاناشىر، باعبانى بولىپ سانالاتىنداردىڭ ءبىرىنشى ورىنداعى ءرولى اتا - انا! سول اتا - انالاردى قاتىستىرا وتىرىپ بالالارىڭىزدىڭ ءوز اتا تەگىن تۋرالى نە بىلەتىندىگى، سىزدەر تاراپىنان قانشالىقتى تاربيە بەرە الدىڭىزدار؟ بالاڭىز جەتى اتاسىن بىلە مە؟ دەگەن ماسەلەلەر توڭىرەگىندە وربىمەك.
ولاي بولسا، قۇرمەتتى اتا - انالار كەشىمىزدى سىزدەردىڭ قۇرمەتتەرىڭىزگە جاقسى انمەن باستاساق دەپ ءجون كورىپ وتىرمىز كەزەكتە ءان «اناشىم» ورىندايتىن سىنىبىمىزدىڭ ۇزدىك وقۋشىسى حاميت ارۋجان قابىل الىڭىزدار!
جاقسى اننەن كەيىن بۇگىن نەگىزگى تاقىرىبىمىزعا كوشەيىك.
ءى ءبولىم «سەن قاي رۋدانسىڭ؟» بولىمىندە اتا - انامەن وقۋشىلاردىڭ رۋى تۋرالى اڭگىمە ەتپەكپىز.
1. تەگىمىزگە نە جاتادى؟
2. سەنىڭ رۋىڭ كىم؟
كەلەسى كەزەكتە جاقسى بيگە بەرەيىك، بي «اققۋ» بي ورىندايتىن وڭعارباي ءامينا قابىل الىڭىزدار!
ءىى ءبولىم «جەتى اتاسىن كىم بىلەدى؟»
1. بالاڭىز جەتى اتاسىن بىلە مە، ءسىز ءوزىڭىز بىلەسىز بە؟
2. سەنىڭ نەشە اتاڭ بار؟
3. سەن قاي اتاڭا ۇقساعانسىڭ؟
وسى سۇراقتاردىڭ جاۋابىن تىڭداپ بولساق كەزەكتى كورىنىسكە بەرسەك
كورىنىس «اتا مەن بالا»
«سەن بىلەسىڭ بە؟» بولىمىندە بارلىقتارىڭىزعا ورتاق سۇراق
1. بالاڭىزدىڭ بويىنان اتا تەگىنە ۇقسايتىن قانداي ۇقساستىقتاردى بايقايسىز، كورەسىز؟
2. بابالار، اتالار ايتقان اسىل سوزدەردى ونەگە تۇتاسىز با؟
3. قانداي باتالى سوزدەر بىلەسىز؟
كورىنىس «ناعاشىڭا ۇقساعان ەكەنسىڭ؟»
كەيبىر بالا تەگىندە اتاسى ۇستاحانا ۇستاعان بولسا، سونىڭ كەيبىر قاسيەتتەرى نەمەرەسىنىڭ نەمەسە بالاسىنىڭ بويىنان تابىلادى. كەيبىر بالا ءانشى بولسا، ول تەگىندە اتاسى نەمەسە اجەسى ءانشى بولعان دەپ جاتامىز، بالانىڭ اقىندىق قابىلەتى بولسا، تەگىندە اتاسى سياقتى اقىن بولار دەپ جاتامىز. مىنە وسىلاردىڭ ءبارى تەگىنەن شىعىپ جاتقاندىعىنان بولار.
ءبىزدىڭ اتا بابامىزدان بىزگە جەتكەن كوپتەگەن ۇلاعاتتى، عيبرات الارلىقتاي تاماشا ءتالىم — تاربيە بەرەرلىكتەي وسيەت سوزدەر بار.
«تەگىن بىلگەن، تەكتى ادام»، «جەتى اتاسىن بىلگەن ەر، جەتى جۇرتتىڭ قامىن جەر»، «اكە اسقار تاۋ، انا اعىپ جاتقان بۇلاق، بالا جاعاسىنداعى قۇراق»، «انا تاربيەسى قىزعا ۇلگى، اكە تاربيەسى ۇلعا ۇلگى»، «اكە كورگەن وق جانار، انا كورگەن تون پىشەر»، «اتالى ءسوز — باتالى ءسوز»، «اتالار ءسوزى – تاربيە كوزى» دەگەن سوزدەر بەكەر ايتپاعان بولار. وسى سوزدەرى تاربيەلىك ءمانى وتكە زور.
«مىنا بالا جاقسى ەكەن كىمنىڭ بالاسى، تەگى جاقسى اۋ دەيمىن بالا نەگىزىندە تەگىنە تارتادى» دەپ جاتادى ۇلكەن قاريا اتالار. سوندىقتان تەگىن ايتىلعان ءسوز ەمەس.
تەگىن كىم، كىمنىڭ بالاسىسىڭ دەپ تە جاتادى. مىنە وسى سوزدەردىڭ بارلىعىدا اسا زور ماعىنا بار.
قورىتىندى ءسوز:
سونىمەن بۇگىنگى كەشكە قاتىسقان اتا - انالار، ۇستازدار مەن وقۋشىلار!
كەشتەن العان اسەرلەرىنىڭ مول بولدى دەپ ايتۋعا بولادى. ويتكەنى ەرتەلى ايتىلىپ جاتىرعان سوزدەر، بارلىقتارىڭىزعا ۇلكەن اسەر ەتكەن بولار. جەتى اتامىزدى، ءوز تەگىمىزدى ءبىلىپ جاتساق ول ءبىزدى تەكتىلىگىمىزدىڭ بەلگىسى دەپ بىلەمىن. سوندىقتان بۇگىن دوڭگەلەك ۇستەلىمىز ءوز مارەسىنە ءوز ماقساتىنا جەتتى دەپ ويلايمىن. ەندى ارالارىڭىزدان ۇلكەندەرىڭىز وزدەرىڭىزدىڭ وي پىكىرلەرىڭىزدى ءبىلدىرىپ، ءسوز الساڭىزدار.
بۇگىن دوڭگەلەك ۇستەلىمىز وسىمەن ءتامامدادىم. مەكتەپ ومىرىنە ارالاسقاندارىڭىز ءۇشىن كوپتەن – كوپ راحمەت! بارلىقتارىڭىزدىڭ وتباستارىڭىزعا بىرلىك، بەرەكە تاتۋ - ءتاتتى ءومىر تىلەي وتىرىپ، بۇگىنگىدەي وتىرىستارىمىز اتسالىسىپ قاتىسىپ تۇرىڭىزدار. بالا تاربيەسىنە جاقسى اسەرىن تيگىزەتىن وسىنداي كەشتەرىمىز كوپ بولسىن! ەشقاشاندا شىققان تەگىمىزدى ۇمىتپاي ەستە ساقتاپ جۇرەيىك دەپ بۇگىنگى كەشىمىزدى اياقتايمىز!
You Might Also Like
-
دارىندى بالالارعا ارنالعان مامانداندىرىلعان
