مەنىڭ سۇيىكتى ويىنشىقتارىم
قىزىلوردا وبلىسى، ايتەكە بي كەنتى
№7 "بالدىرعان" بالاباقشاسى
تاربيەشى: ەربوزوۆا باقىت
توبى: I - كىشى توپ
تاقىرىبى: «مەنىڭ سۇيىكتى ويىنشىقتارىم»
ماقساتى: بالالاردى زاتتاردىڭ اتىن دۇرىس اتاپ، وعان سيپاتتاما بەرە بىلۋگە، ءتۇستى، پىشىندەردى دۇرىس اجىراتىپ ايتۋعا ۇيرەتۋ. بالالارعا دىبىستاردى
دۇرىس ايتىپ، ەكى - ءۇش سوزدەن سويلەم قۇراپ ايتا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، ويىنعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ادىستەرى: ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، جەكە بالامەن جۇمىس، بوي سەرگىتۋ.
كورنەكىلىك: ويىنشىقتار.
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى.
عاجايىپ ءسات. جىلى كۇن شىعادى.
تاربيەشى:- بالالار، قاراڭدارشى، توبىمىز جاپ - جارىق بولىپ
كەتىپتى عوي. التىن ساۋلەسىن تاراتىپ، كوككە شۋاق شاشىپ تۇرعان نەنى كورىپ تۇرسىڭدار؟
بالالار: - كۇن، كۇن شىقتى!
تاربيەشى: - دۇرىس ايتاسىڭدار، كۇن توبىمىزدى جاپ - جارىق ەتىپ، كوككە شۋاق شاشىپ تۇر. ال، بالالار كۇننىڭ ءتۇسى قانداي؟
بالالار: - سارى.
تاربيەشى: - ال كۇننىڭ ءپىشىنى قانداي؟
بالالار: - دوڭگەلەك
تاربيەشى: - بالالار كۇن بىزگە التىن ساۋلەسىن تاراتىپ، كۇلىمدەپ تۇر. ەندەشە بالالار، ءبىز دە قولىمىزدان ۇستاپ، الاقان جىلۋىمىزدى بەرىپ، قولىمىزدى قىسىپ ۇستايىق. بالالار ءبىر - بىرىمىزگە الاقان جىلۋىمىزدى سىيلادىق.
- قاراڭدارشى، قانداي پىشىنگە ۇقساپ تۇرمىز؟
- ءيا، ءبىز كۇننىڭ بەينەسىن جاساپ دوڭگەلەنىپ تۇرمىز.
مىنە، ءبىز دوستىعىمىزدى تاتۋلىعىمىزدى، دوستىعىمىزدى كورسەتە بىلدىك.
- بالالار كۇننىڭ ەكىنشى جارتىسىندا قىزىقتى ويىن ويناعانبىز. وسى ويىندى ەسكە تۇسىرەيىكشى. بالالار نە كورىپ تۇرسىڭدار؟
بالالار: - قوي، ەشكى، سيىر، تۇيە.
تاربيەشى: - دۇرىس ايتاسىڭدار. ەسىمىزگە ءتۇستى مە؟ بۇلاردىڭ بارلىعىن ءبىر سوزبەن ءۇي جانۋارلارى دەپ اتايمىز. وسى ويىندى تولىعىمەن ەسكە تۇسىرەيىك.
- مىناۋ نە؟
بالالار: - سيىر
تاربيەشى: - بالالار سيىردىڭ ءتۇسى قانداي؟
بالالار: - قارا
تاربيەشى: - قانداي دىبىس شىعارادى؟
بالالار: - ءمو - ءمو - ءمو.
تاربيەشى: - ال مىناۋ نە؟
بالالار: - ەشكى
تاربيەشى: - ول قالاي دىبىستايدى؟
بالالار: - ءما - ءما - ءما
تاربيەشى: - بۇل نە؟
بالالار: - تۇيە.
تاربيەشى: - تۇيە قالاي دىبىستايدى؟
بالالار: - ءبو - ءبو - ءبو
تاربيەشى - مىناۋ نە؟
بالالار: - جىلقى
تاربيەشى: - جىلقى قالاي دىبىستايدى؟
بالالار: - يو - يو - يو
ۇيىمداستىرۋ - ىزدەستىرۋ:
تاربيەشى: - بارەكەلدى بالالار، ءۇي جانۋارلارىنىڭ قالاي دىبىستايتىنىن ەسكە تۇسىردىك. جارايسىڭدار! بالالار بۇگىن مەن سەندەرگە ەرەكشە ءبىر قىزىق كورسەتكىم كەلىپ تۇر. مىنا مەنىڭ قولىمداعى تاياقشا جاي تاياقشا ەمەس سيقىرلى تاياقشا. وسى تاياقشا ارقىلى كەز كەلگەن جەرگە تيگىزسەم تاڭ عاجايىپ ءبىر نارسە كورۋىمىزگە بولادى.
- وي بالالار، نە دەگەن كوپ ويىنشىقتار.
- بالالار، قاراڭدارشى، بۇل قانداي ويىنشىقتار؟
بالالار: - قۋىرشاق
تاربيەشى: - قۋىرشاققا ات قويايىقشى. كىم دەپ قويامىز؟
بالالار: - ايشا.
تاربيەشى: - ايشا. وتە ادەمى اسەم. كويلەگىنىڭ ءتۇسى قىزىل ەكەن. قانە، بارلىعىمىز قىزىل دەپ ايتايىقشى.
بالالار: - قىزىل
تاربييەشى: - قۋىرشاقپەن كىمدەر وينايدى؟
بالالار: - قىز بالالار
تاربيەشى: - بالالار مىناۋ نە؟
بالالار: - دوپ
تاربيەشى: - دوپتىڭ ءپىشىنى دوڭگەلەك. ءبارىمىز بىرگە ايتايىق.
بالالار: - دوڭگەلەك
تاربيەشى: - دوپتىڭ ءتۇسى قانداي؟
بالالار: - كوك
تاربيەشى: - بالالار ءبىز دوپپەن نە ىستەيمىز؟
بالالار: - وينايمىز.
تاربيەشى: - دوپپەن ويناعان كوڭىلدى. سەندەرگە دە دوپپەن ويناعان ۇنايما؟
بالالار: - ءيا
تاربيەشى: - ال بالالار دوپ تۋرالى تاقپاق بىلەمىز بە؟
بالالار: - بىلەمىز.
تاربيەشى: - نۇرسايا سەن ايتا قويشى.
دوبىم، دوبىم، دومالاق،
توقتامايسىڭ دومالاپ.
بالشىققا سەن جولاما،
جەك كورەمىن ونىڭدى.
بۇلدىرەسىڭ ءۇستىڭدى.
بارەكەلدى، جارايسىڭ!
تاربيەشى: - مىناۋ نە بالالار؟
بالالار: - ايۋ
تاربيەشى: - ايۋ نەنى جاقسى كورەدى؟
بالالار: - بالدى.
تاربيەشى: - ايۋ قايدا تىرشىلىك ەتەدى؟
بالالار: - ورماندا.
تاربيەشى: - بارلىعىمىز تۇرىپ ايۋدىڭ ءجۇرىسىن سالىپ كورسەتەيىك. ايۋ قورباڭ - قورباڭ ەتىپ جۇرەدى. ەندەشە ءبارىمىز ايۋ تۋرالى تاقپاق ايتايىق.
قورباڭداعان ايۋدىڭ،
قۇلپىنايى كوپ ەكەن.
تەرىپ، تەرىپ الايىق،
قالتامىزعا سالايىق.
- جارايسىڭدار بالالالار، بويىمىزدى ءبىر سەرگىتىپ الدىق. قانە، بالالار ورنىمىزعا وتىرايىق.
- مىناۋ نە؟
بالالار: - كولىك
تاربيەشى: - دۇرىس ايتاسىڭ. كولىكتىڭ دوڭگەلەكتەرى بولادى. كولىك سول دوڭگەلەكتەر ارقىلى جۇرەدى. كولىكتى كىم جۇرگىزەدى؟
بالالار: - اعالارىمىز، اپكەلەرىمىز.
تاربيەشى: - ەراسىل كولىك تۋرالى تاقپاق بىلەسىڭ بە؟ قانە، ايتىپ بەرشى.
- بيپ، بيپ، بيپ دەيدى،
جولدان بىلاي كەت دەيدى.
كۇشىكتى، كۇشىكتى باسۋعا،
بولمايدى، بولمايدى ماشينا.
- بۇل ويىنشىقتى قالاي اتايمىز؟
بالالار: - سىلدىرماق
- ءبىز سىلدىرماقپەن وينايمىز. ول سىلدىر - سىلدىر ەتىپ دىبىس شىعارادى. سىلدىرماق تۋرالى تاقپاعىمىزدى ەسكە تۇسىرەيىكشى.
سىلدىر، سىلدىر، سىلدىرماق،
شاقىرادى سىلدىرلاپ.
قارايدى قۋىرشاق،
قارايدى قۇلىنشاق.
رەفلەكسيۆتى تۇزەتۋشى:
تاربيەشى: - جارايسىڭدار. بالالار ۇستەل ۇستىنە قاراڭدارشى.
- مىناۋ نە؟
بالالار: - قۋىرشاق، كولىك، سىلدىرماق، ايۋ، دوپ.
- بالالار مۇنىڭ بارلىعىن ويىنشىقتار دەپ اتايمىز. ءبىز سيقىرلى تاياقشانىڭ كومەگىمەن كوپتەگەن ويىنشىقتاردىڭ اتىن اتاپ، ولار تۋرالى تاقپاق ايتىپ ۇيرەندىك. بالالار، وسى ويىنشىقتاردىڭ بارلىعىمەن وينايمىز جانە ويناعاندى ۇناتامىز. ويىنشىقتار - مەن ويناعاندا سىندىرماي، ۇقىپتى ويناعان دۇرىس جانە ويناپ بولعان سوڭ سورەلەرگە جيناپ قويۋ كەرەك. وسىنى ءاردايىم ەستەرىڭدە ساقتاڭدار. بالالار بۇگىنگى
ويىنعا ءبارىڭ دە جاقسى قاتىستىڭدار، تاقپاقتى جاقسى ايتا بىلدىڭدەر. اسىرەسە، نۇرسايانىڭ، ەراسىلدىڭ تاقپاقتارى ۇنادى. بالالار سۇيىكتى ويىنشىقتارىمىزعا ارناپ ادەمى ءان ايتىپ بەرەيىك.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
بىلەدى: ويىنشىقتاردىڭ اتىن اتاپ، ولار تۋرالى تاقپاقتاردى بىلەدى.
يگەرەدى: تۇستەردى، پىشىندەردى اجىراتا الادى.
№7 "بالدىرعان" بالاباقشاسى
تاربيەشى: ەربوزوۆا باقىت
توبى: I - كىشى توپ
تاقىرىبى: «مەنىڭ سۇيىكتى ويىنشىقتارىم»
ماقساتى: بالالاردى زاتتاردىڭ اتىن دۇرىس اتاپ، وعان سيپاتتاما بەرە بىلۋگە، ءتۇستى، پىشىندەردى دۇرىس اجىراتىپ ايتۋعا ۇيرەتۋ. بالالارعا دىبىستاردى
دۇرىس ايتىپ، ەكى - ءۇش سوزدەن سويلەم قۇراپ ايتا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، ويىنعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ادىستەرى: ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، جەكە بالامەن جۇمىس، بوي سەرگىتۋ.
كورنەكىلىك: ويىنشىقتار.
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى.
عاجايىپ ءسات. جىلى كۇن شىعادى.
تاربيەشى:- بالالار، قاراڭدارشى، توبىمىز جاپ - جارىق بولىپ
كەتىپتى عوي. التىن ساۋلەسىن تاراتىپ، كوككە شۋاق شاشىپ تۇرعان نەنى كورىپ تۇرسىڭدار؟
بالالار: - كۇن، كۇن شىقتى!
تاربيەشى: - دۇرىس ايتاسىڭدار، كۇن توبىمىزدى جاپ - جارىق ەتىپ، كوككە شۋاق شاشىپ تۇر. ال، بالالار كۇننىڭ ءتۇسى قانداي؟
بالالار: - سارى.
تاربيەشى: - ال كۇننىڭ ءپىشىنى قانداي؟
بالالار: - دوڭگەلەك
تاربيەشى: - بالالار كۇن بىزگە التىن ساۋلەسىن تاراتىپ، كۇلىمدەپ تۇر. ەندەشە بالالار، ءبىز دە قولىمىزدان ۇستاپ، الاقان جىلۋىمىزدى بەرىپ، قولىمىزدى قىسىپ ۇستايىق. بالالار ءبىر - بىرىمىزگە الاقان جىلۋىمىزدى سىيلادىق.
- قاراڭدارشى، قانداي پىشىنگە ۇقساپ تۇرمىز؟
- ءيا، ءبىز كۇننىڭ بەينەسىن جاساپ دوڭگەلەنىپ تۇرمىز.
مىنە، ءبىز دوستىعىمىزدى تاتۋلىعىمىزدى، دوستىعىمىزدى كورسەتە بىلدىك.
- بالالار كۇننىڭ ەكىنشى جارتىسىندا قىزىقتى ويىن ويناعانبىز. وسى ويىندى ەسكە تۇسىرەيىكشى. بالالار نە كورىپ تۇرسىڭدار؟
بالالار: - قوي، ەشكى، سيىر، تۇيە.
تاربيەشى: - دۇرىس ايتاسىڭدار. ەسىمىزگە ءتۇستى مە؟ بۇلاردىڭ بارلىعىن ءبىر سوزبەن ءۇي جانۋارلارى دەپ اتايمىز. وسى ويىندى تولىعىمەن ەسكە تۇسىرەيىك.
- مىناۋ نە؟
بالالار: - سيىر
تاربيەشى: - بالالار سيىردىڭ ءتۇسى قانداي؟
بالالار: - قارا
تاربيەشى: - قانداي دىبىس شىعارادى؟
بالالار: - ءمو - ءمو - ءمو.
تاربيەشى: - ال مىناۋ نە؟
بالالار: - ەشكى
تاربيەشى: - ول قالاي دىبىستايدى؟
بالالار: - ءما - ءما - ءما
تاربيەشى: - بۇل نە؟
بالالار: - تۇيە.
تاربيەشى: - تۇيە قالاي دىبىستايدى؟
بالالار: - ءبو - ءبو - ءبو
تاربيەشى - مىناۋ نە؟
بالالار: - جىلقى
تاربيەشى: - جىلقى قالاي دىبىستايدى؟
بالالار: - يو - يو - يو
ۇيىمداستىرۋ - ىزدەستىرۋ:
تاربيەشى: - بارەكەلدى بالالار، ءۇي جانۋارلارىنىڭ قالاي دىبىستايتىنىن ەسكە تۇسىردىك. جارايسىڭدار! بالالار بۇگىن مەن سەندەرگە ەرەكشە ءبىر قىزىق كورسەتكىم كەلىپ تۇر. مىنا مەنىڭ قولىمداعى تاياقشا جاي تاياقشا ەمەس سيقىرلى تاياقشا. وسى تاياقشا ارقىلى كەز كەلگەن جەرگە تيگىزسەم تاڭ عاجايىپ ءبىر نارسە كورۋىمىزگە بولادى.
- وي بالالار، نە دەگەن كوپ ويىنشىقتار.
- بالالار، قاراڭدارشى، بۇل قانداي ويىنشىقتار؟
بالالار: - قۋىرشاق
تاربيەشى: - قۋىرشاققا ات قويايىقشى. كىم دەپ قويامىز؟
بالالار: - ايشا.
تاربيەشى: - ايشا. وتە ادەمى اسەم. كويلەگىنىڭ ءتۇسى قىزىل ەكەن. قانە، بارلىعىمىز قىزىل دەپ ايتايىقشى.
بالالار: - قىزىل
تاربييەشى: - قۋىرشاقپەن كىمدەر وينايدى؟
بالالار: - قىز بالالار
تاربيەشى: - بالالار مىناۋ نە؟
بالالار: - دوپ
تاربيەشى: - دوپتىڭ ءپىشىنى دوڭگەلەك. ءبارىمىز بىرگە ايتايىق.
بالالار: - دوڭگەلەك
تاربيەشى: - دوپتىڭ ءتۇسى قانداي؟
بالالار: - كوك
تاربيەشى: - بالالار ءبىز دوپپەن نە ىستەيمىز؟
بالالار: - وينايمىز.
تاربيەشى: - دوپپەن ويناعان كوڭىلدى. سەندەرگە دە دوپپەن ويناعان ۇنايما؟
بالالار: - ءيا
تاربيەشى: - ال بالالار دوپ تۋرالى تاقپاق بىلەمىز بە؟
بالالار: - بىلەمىز.
تاربيەشى: - نۇرسايا سەن ايتا قويشى.
دوبىم، دوبىم، دومالاق،
توقتامايسىڭ دومالاپ.
بالشىققا سەن جولاما،
جەك كورەمىن ونىڭدى.
بۇلدىرەسىڭ ءۇستىڭدى.
بارەكەلدى، جارايسىڭ!
تاربيەشى: - مىناۋ نە بالالار؟
بالالار: - ايۋ
تاربيەشى: - ايۋ نەنى جاقسى كورەدى؟
بالالار: - بالدى.
تاربيەشى: - ايۋ قايدا تىرشىلىك ەتەدى؟
بالالار: - ورماندا.
تاربيەشى: - بارلىعىمىز تۇرىپ ايۋدىڭ ءجۇرىسىن سالىپ كورسەتەيىك. ايۋ قورباڭ - قورباڭ ەتىپ جۇرەدى. ەندەشە ءبارىمىز ايۋ تۋرالى تاقپاق ايتايىق.
قورباڭداعان ايۋدىڭ،
قۇلپىنايى كوپ ەكەن.
تەرىپ، تەرىپ الايىق،
قالتامىزعا سالايىق.
- جارايسىڭدار بالالالار، بويىمىزدى ءبىر سەرگىتىپ الدىق. قانە، بالالار ورنىمىزعا وتىرايىق.
- مىناۋ نە؟
بالالار: - كولىك
تاربيەشى: - دۇرىس ايتاسىڭ. كولىكتىڭ دوڭگەلەكتەرى بولادى. كولىك سول دوڭگەلەكتەر ارقىلى جۇرەدى. كولىكتى كىم جۇرگىزەدى؟
بالالار: - اعالارىمىز، اپكەلەرىمىز.
تاربيەشى: - ەراسىل كولىك تۋرالى تاقپاق بىلەسىڭ بە؟ قانە، ايتىپ بەرشى.
- بيپ، بيپ، بيپ دەيدى،
جولدان بىلاي كەت دەيدى.
كۇشىكتى، كۇشىكتى باسۋعا،
بولمايدى، بولمايدى ماشينا.
- بۇل ويىنشىقتى قالاي اتايمىز؟
بالالار: - سىلدىرماق
- ءبىز سىلدىرماقپەن وينايمىز. ول سىلدىر - سىلدىر ەتىپ دىبىس شىعارادى. سىلدىرماق تۋرالى تاقپاعىمىزدى ەسكە تۇسىرەيىكشى.
سىلدىر، سىلدىر، سىلدىرماق،
شاقىرادى سىلدىرلاپ.
قارايدى قۋىرشاق،
قارايدى قۇلىنشاق.
رەفلەكسيۆتى تۇزەتۋشى:
تاربيەشى: - جارايسىڭدار. بالالار ۇستەل ۇستىنە قاراڭدارشى.
- مىناۋ نە؟
بالالار: - قۋىرشاق، كولىك، سىلدىرماق، ايۋ، دوپ.
- بالالار مۇنىڭ بارلىعىن ويىنشىقتار دەپ اتايمىز. ءبىز سيقىرلى تاياقشانىڭ كومەگىمەن كوپتەگەن ويىنشىقتاردىڭ اتىن اتاپ، ولار تۋرالى تاقپاق ايتىپ ۇيرەندىك. بالالار، وسى ويىنشىقتاردىڭ بارلىعىمەن وينايمىز جانە ويناعاندى ۇناتامىز. ويىنشىقتار - مەن ويناعاندا سىندىرماي، ۇقىپتى ويناعان دۇرىس جانە ويناپ بولعان سوڭ سورەلەرگە جيناپ قويۋ كەرەك. وسىنى ءاردايىم ەستەرىڭدە ساقتاڭدار. بالالار بۇگىنگى
ويىنعا ءبارىڭ دە جاقسى قاتىستىڭدار، تاقپاقتى جاقسى ايتا بىلدىڭدەر. اسىرەسە، نۇرسايانىڭ، ەراسىلدىڭ تاقپاقتارى ۇنادى. بالالار سۇيىكتى ويىنشىقتارىمىزعا ارناپ ادەمى ءان ايتىپ بەرەيىك.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
بىلەدى: ويىنشىقتاردىڭ اتىن اتاپ، ولار تۋرالى تاقپاقتاردى بىلەدى.
يگەرەدى: تۇستەردى، پىشىندەردى اجىراتا الادى.