ناۋرىز – ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى
كەشتىڭ تاقىرىبى: ناۋرىز – ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى
ماقساتى: بۇكىل تۇركى حالقىنىڭ ۇلىق تويى - ناۋرىز مەرەكەسىن ۇلتتىق سالت - داستۇرمەن، ادەت - عۇرپىمىزبەن بايلانىستىرا ناسيحاتتاپ، ۇرپاقتاردىڭ ءوز ۇلتىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تانىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرىپ، ىنتا مەن ىقىلاستى وياتۋ، وي – ءورىستى كەڭەيتۋ، ءوز ويىن ەركىن جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ قازاقتىڭ سالت – ءداستۇرىن قۇرمەتتەي بىلۋگە، ونى ومىردە قولدانا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىسى: توپتاستىرۋ، ۆەنن دياگرامماسى، وي قوزعاۋ، وي تولعانىس، شىعارماشىلىق جۇمىس، كورىنىس
ءتۇرى: ەستەتيكالىق تاربيە
ءى. ۇيىمداستىرۋ
پسيحولوگيالىق دايىندىق
ءىى. وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ
1 - توپ « جاۋقازىن»
2 - توپ «بايشەشەك»
3 - توپ «قىزعالداق
ءىىى. «ناۋرىز» ءانى
ورىندالعان ءان بويىنشا ءوز ويلارىن ورتاعا سالۋ
ءىV. ۆەنن دياگرامماسى
V. توپتاستىرۋ
Vءى. وي تولعانىس
ۇلتتىق تاعامدار قالاي دايىندالادى؟
Vءىى. شىعارماشىلىق جۇمىس
1. ولەڭ قۇراستىرۋ
2. اڭگىمە جازۋ
3. سۋرەتتى قورعاۋ
Vءىىى. كورىنىس «ناۋرىز داستارحانى»
1. اۋ، جاراندار، جاراندار!
قىزىققا مىنا قاراڭدار!
ۇلىس كۇنى جاڭاشا،
بولىپتى ءبىر تاماشا.
2. تۇك تاتىرماس شىعايباي،
تەك الداردان ىعار باي.
مىرزا بولىپ كول - كوسىر،
ونەردى ءبىر شىعاردى - اي.
3. وڭعا دا، سولعا دا شاشىلدى، توگىلدى.
بۇگىنگى مەيرامدا شىعايباي كوڭىلدى
بۇرىنعى ومىرمەن شورت كەسىپ قۇيرىقتى،
باستاماق قايتادان جاڭاشا ءومىردى.
4. بۇرىنعى ادەتپەن،
الداۋعا، ارباۋعا
بەرمەسە بايعۇستىڭ
وڭەشىن بۇراۋعا
الداردا كەپ جەتتى
5. ال، ەندى قاراسا
بۇل نەتكەن تاماشا!
شىق بەرمەس شىعايباي،
بايبىشە، قىزىمەن،
قارسى الدى تالاسا.
الدار: ۋاي، كىم بار ەكەن! قۇدايى قوناقپىن!
شىعايباي: قوش كەلدىڭ، قوش كەلدىڭ قوناعىم!
الدار: اسسالاۋمالايكۋم، بايەكە!
شىعايباي: ۋاعلەيكۋماسسالام!
الدار: ۇلىس وڭ بولسىن، اق مول بولسىن، بايەكە!
شىعايباي: بولسىن، بولسىن، بىرگە بولسىن!
ءاي، بايبىشە، الدەكەڭ كەلدى، قۇتتى قوناق كەلدى. قازان كوتەرىڭدەر، اس سالىڭدار!
بايبىشە: ە، ءوزىمىزدىڭ الدارجان ەكەن عوي. جوعارى شىق، قاراعىم تورلەت. بىزبيكەجان، قوناق كەلدى. كورپە توسە، سۋسىن اكەل!
شىعايباي: ال، الدەكە، كوپتەن كورىنبەي كەتتىڭ. امان - ساۋسىڭ با؟ نە جاڭالىعىڭ بار، ايتا وتىر؟
الدار: جاڭالىعىم سول، جەر - جەردە جۇرت ناۋرىزدى تويلاپ جاتىر ەكەن. ەلدىڭ ەڭسەسى بيىك، سوعان قۋانام.
شىعايباي: ءيا، ناۋرىز - قۇت - بەرەكە دارىعان توي عوي، لايىم سولاي بولعاي. مىنە سۋسىن الا وتىر، الدەكە.
شىعايباي: ءوزىڭنىڭ ءازىلىڭدى ساعىندىم، ءبىر نارسە ايتىپ، كوڭىلىمىزدى ءبىر سەرپىلتىپ تاستاساڭشى.
الدار: نە جايلى ايتسام ەكەن؟ وكپەلەپ قالمايسىڭ با؟
شىعايباي: و، نە دەگەنىڭ؟ ۇلىس كۇنى وكپە - ناز دەگەن بولا ما؟
الدار: ەندەشە، مىنا ايران تۋرالى بولسىن.
مىناۋ تۇرعان ايران،
كەز بولدىڭ قايدان؟
بايبىشەگە جولىعىپ،
ايرىلىپسىڭ – اۋ مايدان.
قانشا سەنىڭ ايران،
كوممەرچەسكيي باعاڭ؟
شولىركەپ وتىر اعاڭ،
ە، قايران ايران؟
شىعايباي: ءوي، الدەكە ءتىلىڭ ءالى وتكىر عوي، شىركىن! تۇك وزگەرمەپسىڭ، ءا! بايبىشە، تەزىرەك استى قامداڭىزدار، قوناقتاردىڭ
قارنى اشقان شىعار.
شىعايباي: ءدام الىڭىزدار، قوناقتار! قوش كەلدىڭىزدەر!
بايبىشە: ناۋرىز - مولشىلىقتىڭ، بەرەكەنىڭ تويى. ناۋرىز كۇنى ءار ادام تورىنە داستارقان جايىپ، بار جىلى - جۇمساعىن داستارقانعا قويادى. شاڭىراققا كەلگەن بارلىق قوناق داستارقاننان ءدام تاتىپ، اق باتاسىن بەرەدى. سوندىقتان دا بۇل كۇندى قۇت پەن بەرەكە دارىعان كۇن دەپ اتايدى. مىنە، مىناۋ تابا نان.
قاسيەتتى كۇشتى قارا نان
ءومىردىڭ ءنارىن ءسىڭىرىپ،
ميراس بولعان بابادان.
اۋىز ءتيسىن الدىمەن،
باستايىق ۇلكەن قوناقتاردان.
بىزبيكە: قۇرت – باۋىرساق تاعى بار،
قىزىلى بار، اعى بار،
بالاسى قايدا ۇل تويدىڭ،
الىڭدار قانە، الىڭدار!
الدار: قازاقتا « قوناق كادە» دەگەن بولادى. موينىمىزدا قارىز بولىپ قالماسىن، سودان قۇتىلايىق. مىنا جولداسىم جاقسى ءان ايتىپ بەرسىن.
شىعايباي: بارەكەلدى، جارايسىڭدار جىگىتتەر! قىزىم، ونەردەن ءبىز دە قۇرالاقان ەمەسپىز عوي. سەن دە اۋىلدىڭ التىاۋىزىن شىرقاتىپ جىبەر.
بىزبيكە: مەن اعالاردىڭ ونەرىنە ءتانتى بولدىم. قۇرمەتتى قوناقتارعا ارناپ، بي بيلەپ بەرەيىن. قابىل الىڭىزدار!
شىعايباي: بايبىشە، بۇگىنگى داستارقاننىڭ ەڭ ۇلكەن اسى – ناۋرىز كوجەڭ قايدا؟ اكەلسەڭدەرشى!
بايبىشە: بۇل - ناۋرىز كوجە - قاسيەتتى اس. بۇعان جەتى ءتۇرلى تاعام قوسادى. اۋىز تيىڭىزدەر. بۇل كوجەدە ەلىمنىڭ اق نيەتى بار ەكەن، بابالارىمىزدىڭ كيەسى بار ەكەن.
الدار: ۋا، حالايىق، جىلقى جىلى جاقسىلىقتار اكەلسىن.
بارلىعى: ەش جاماندىق بولماسىن!
قول جايىپ باتا سۇرايىق.
قىزىر بابام قولداسىن!
قىزىر بابا:
ۋا، قولىڭدى جاي اعايىن،
كەۋدەڭە وت جاعايىن
مارتەبەسى مەكتەپتىڭ
اسا بەرسىن لايىم
ادەپتى بولىپ ۇل - قىزدار
جولاماسىن لايىم
جىلقى جىلى ءاز ناۋرىز
تورتتىك پەنەن بەستىكتى
سىيلاسىن دەپ سۇرايىن
وقۋشىلار وزات بولسىن
كۇندەلىكتەرگە بەستىك تولسىن
ەلباسىمىز امان بولسىن
تىنىشتىق زامان بولسىن
اۋمين!
قورىتىندىلاۋ.
ماقساتى: بۇكىل تۇركى حالقىنىڭ ۇلىق تويى - ناۋرىز مەرەكەسىن ۇلتتىق سالت - داستۇرمەن، ادەت - عۇرپىمىزبەن بايلانىستىرا ناسيحاتتاپ، ۇرپاقتاردىڭ ءوز ۇلتىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تانىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرىپ، ىنتا مەن ىقىلاستى وياتۋ، وي – ءورىستى كەڭەيتۋ، ءوز ويىن ەركىن جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ قازاقتىڭ سالت – ءداستۇرىن قۇرمەتتەي بىلۋگە، ونى ومىردە قولدانا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىسى: توپتاستىرۋ، ۆەنن دياگرامماسى، وي قوزعاۋ، وي تولعانىس، شىعارماشىلىق جۇمىس، كورىنىس
ءتۇرى: ەستەتيكالىق تاربيە
ءى. ۇيىمداستىرۋ
پسيحولوگيالىق دايىندىق
ءىى. وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ
1 - توپ « جاۋقازىن»
2 - توپ «بايشەشەك»
3 - توپ «قىزعالداق
ءىىى. «ناۋرىز» ءانى
ورىندالعان ءان بويىنشا ءوز ويلارىن ورتاعا سالۋ
ءىV. ۆەنن دياگرامماسى
V. توپتاستىرۋ
Vءى. وي تولعانىس
ۇلتتىق تاعامدار قالاي دايىندالادى؟
Vءىى. شىعارماشىلىق جۇمىس
1. ولەڭ قۇراستىرۋ
2. اڭگىمە جازۋ
3. سۋرەتتى قورعاۋ
Vءىىى. كورىنىس «ناۋرىز داستارحانى»
1. اۋ، جاراندار، جاراندار!
قىزىققا مىنا قاراڭدار!
ۇلىس كۇنى جاڭاشا،
بولىپتى ءبىر تاماشا.
2. تۇك تاتىرماس شىعايباي،
تەك الداردان ىعار باي.
مىرزا بولىپ كول - كوسىر،
ونەردى ءبىر شىعاردى - اي.
3. وڭعا دا، سولعا دا شاشىلدى، توگىلدى.
بۇگىنگى مەيرامدا شىعايباي كوڭىلدى
بۇرىنعى ومىرمەن شورت كەسىپ قۇيرىقتى،
باستاماق قايتادان جاڭاشا ءومىردى.
4. بۇرىنعى ادەتپەن،
الداۋعا، ارباۋعا
بەرمەسە بايعۇستىڭ
وڭەشىن بۇراۋعا
الداردا كەپ جەتتى
5. ال، ەندى قاراسا
بۇل نەتكەن تاماشا!
شىق بەرمەس شىعايباي،
بايبىشە، قىزىمەن،
قارسى الدى تالاسا.
الدار: ۋاي، كىم بار ەكەن! قۇدايى قوناقپىن!
شىعايباي: قوش كەلدىڭ، قوش كەلدىڭ قوناعىم!
الدار: اسسالاۋمالايكۋم، بايەكە!
شىعايباي: ۋاعلەيكۋماسسالام!
الدار: ۇلىس وڭ بولسىن، اق مول بولسىن، بايەكە!
شىعايباي: بولسىن، بولسىن، بىرگە بولسىن!
ءاي، بايبىشە، الدەكەڭ كەلدى، قۇتتى قوناق كەلدى. قازان كوتەرىڭدەر، اس سالىڭدار!
بايبىشە: ە، ءوزىمىزدىڭ الدارجان ەكەن عوي. جوعارى شىق، قاراعىم تورلەت. بىزبيكەجان، قوناق كەلدى. كورپە توسە، سۋسىن اكەل!
شىعايباي: ال، الدەكە، كوپتەن كورىنبەي كەتتىڭ. امان - ساۋسىڭ با؟ نە جاڭالىعىڭ بار، ايتا وتىر؟
الدار: جاڭالىعىم سول، جەر - جەردە جۇرت ناۋرىزدى تويلاپ جاتىر ەكەن. ەلدىڭ ەڭسەسى بيىك، سوعان قۋانام.
شىعايباي: ءيا، ناۋرىز - قۇت - بەرەكە دارىعان توي عوي، لايىم سولاي بولعاي. مىنە سۋسىن الا وتىر، الدەكە.
شىعايباي: ءوزىڭنىڭ ءازىلىڭدى ساعىندىم، ءبىر نارسە ايتىپ، كوڭىلىمىزدى ءبىر سەرپىلتىپ تاستاساڭشى.
الدار: نە جايلى ايتسام ەكەن؟ وكپەلەپ قالمايسىڭ با؟
شىعايباي: و، نە دەگەنىڭ؟ ۇلىس كۇنى وكپە - ناز دەگەن بولا ما؟
الدار: ەندەشە، مىنا ايران تۋرالى بولسىن.
مىناۋ تۇرعان ايران،
كەز بولدىڭ قايدان؟
بايبىشەگە جولىعىپ،
ايرىلىپسىڭ – اۋ مايدان.
قانشا سەنىڭ ايران،
كوممەرچەسكيي باعاڭ؟
شولىركەپ وتىر اعاڭ،
ە، قايران ايران؟
شىعايباي: ءوي، الدەكە ءتىلىڭ ءالى وتكىر عوي، شىركىن! تۇك وزگەرمەپسىڭ، ءا! بايبىشە، تەزىرەك استى قامداڭىزدار، قوناقتاردىڭ
قارنى اشقان شىعار.
شىعايباي: ءدام الىڭىزدار، قوناقتار! قوش كەلدىڭىزدەر!
بايبىشە: ناۋرىز - مولشىلىقتىڭ، بەرەكەنىڭ تويى. ناۋرىز كۇنى ءار ادام تورىنە داستارقان جايىپ، بار جىلى - جۇمساعىن داستارقانعا قويادى. شاڭىراققا كەلگەن بارلىق قوناق داستارقاننان ءدام تاتىپ، اق باتاسىن بەرەدى. سوندىقتان دا بۇل كۇندى قۇت پەن بەرەكە دارىعان كۇن دەپ اتايدى. مىنە، مىناۋ تابا نان.
قاسيەتتى كۇشتى قارا نان
ءومىردىڭ ءنارىن ءسىڭىرىپ،
ميراس بولعان بابادان.
اۋىز ءتيسىن الدىمەن،
باستايىق ۇلكەن قوناقتاردان.
بىزبيكە: قۇرت – باۋىرساق تاعى بار،
قىزىلى بار، اعى بار،
بالاسى قايدا ۇل تويدىڭ،
الىڭدار قانە، الىڭدار!
الدار: قازاقتا « قوناق كادە» دەگەن بولادى. موينىمىزدا قارىز بولىپ قالماسىن، سودان قۇتىلايىق. مىنا جولداسىم جاقسى ءان ايتىپ بەرسىن.
شىعايباي: بارەكەلدى، جارايسىڭدار جىگىتتەر! قىزىم، ونەردەن ءبىز دە قۇرالاقان ەمەسپىز عوي. سەن دە اۋىلدىڭ التىاۋىزىن شىرقاتىپ جىبەر.
بىزبيكە: مەن اعالاردىڭ ونەرىنە ءتانتى بولدىم. قۇرمەتتى قوناقتارعا ارناپ، بي بيلەپ بەرەيىن. قابىل الىڭىزدار!
شىعايباي: بايبىشە، بۇگىنگى داستارقاننىڭ ەڭ ۇلكەن اسى – ناۋرىز كوجەڭ قايدا؟ اكەلسەڭدەرشى!
بايبىشە: بۇل - ناۋرىز كوجە - قاسيەتتى اس. بۇعان جەتى ءتۇرلى تاعام قوسادى. اۋىز تيىڭىزدەر. بۇل كوجەدە ەلىمنىڭ اق نيەتى بار ەكەن، بابالارىمىزدىڭ كيەسى بار ەكەن.
الدار: ۋا، حالايىق، جىلقى جىلى جاقسىلىقتار اكەلسىن.
بارلىعى: ەش جاماندىق بولماسىن!
قول جايىپ باتا سۇرايىق.
قىزىر بابام قولداسىن!
قىزىر بابا:
ۋا، قولىڭدى جاي اعايىن،
كەۋدەڭە وت جاعايىن
مارتەبەسى مەكتەپتىڭ
اسا بەرسىن لايىم
ادەپتى بولىپ ۇل - قىزدار
جولاماسىن لايىم
جىلقى جىلى ءاز ناۋرىز
تورتتىك پەنەن بەستىكتى
سىيلاسىن دەپ سۇرايىن
وقۋشىلار وزات بولسىن
كۇندەلىكتەرگە بەستىك تولسىن
ەلباسىمىز امان بولسىن
تىنىشتىق زامان بولسىن
اۋمين!
قورىتىندىلاۋ.
You Might Also Like
