ورمانداعى وقيعا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ورمانداعى وقيعا
ساباقتىڭ ماقساتتارى مەن كۇتىلەتىن ناتيجەلەر:
1. وقۋشىلار ەرتەگى مازمۇنىمەن تانىسا وتىرىپ، ءوز ويلارىن، پىكىرلەرىن ەركىن ايتۋعا ۇيرەنەدى.
2. وقۋشىلاردىڭ اۋىزشا سويلەۋىن، ءتۇسىنىپ وقۋىن، ءوز ويىن جۇيەلى ايتا ءبىلۋىن، شىعارمانى تالداي الۋ جانە شىعارماشىلىققا دامىتۋ.
3. وقۋشىلار «ورمانداعى وقيعا» ەرتەگىسىنىڭ مازمۇنىمەن تانىسا وتىرىپ، ەرتەگىدەگى نەگىزگى ويدى اشۋعا ماشىقتانادى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
قولداناتىن ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەسۋ، تالداۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ.
سۇراق - جاۋاپ
- قانداي ەل جايلى ايتىلعان؟
- قانداي وقيعا بولدى؟
- ولار قانداي بۇيرىق شىعاردى؟
- دۇشپاننىڭ قانداي ەسەبى بولدى؟
- انا قانداي شەشىم قابىلدادى؟
ءار توپتان ءبىر - ءبىر وقۋشىدان ا. سەيدىمبەكتىڭ «ايەل - انا» اتتى ەرتەگىسى بويىنشا ەر ازاماتتاردى قۇتقارۋ جولى تۋرالى جازعان ەسسەلەرىن وقىتۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق.
كىرىسپە.
- ءبىز قانداي شىعارما وقىدىق؟
- ادەبي ەرتەگى دەگەن نە؟
جاڭا ساباقتىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
اۆتور جايلى قىسقاشا دەرەك.
ق. جارماعامبەتوۆ (1918 - 1974) قوستاناي وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1941 جىلى قازاقتىڭ اباي اتىنداعى پەداگوگيكا ينستيتۋتىن بىتىرگەن. «ارا» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى بولعان. ونىڭ «باللادالار»، «مۇعاليما»، «داۋرەن»، «سىرلى تال» اتتى شىعارمالارى بار. سونداي - اق، ول ءا. قاشاۋبايەۆ ءومىرى تۋرالى “ءانشى ازامات” پوۆەسىن جازدى.
وقۋشىلاردىڭ جاڭا تاقىرىپتى وتكەن تاقىرىپپەن ۇشتاستىرۋىن جانە ولاردىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
اڭ - قۇستار، جان - جانۋارلار قانداي ورتادا ءومىر سۇرەدى؟ ورماندا قانداي اعاشتار وسەدى؟ بىزگە مول اۋا بەرىپ تۇرعان ءتۇرلى اعاشتار، اتاپ ايتار بولساق: ەمەن، اققايىڭ، قاراعاش، شىنار، قاراعاي، كوكتەرەك، شىرشا، سامىرسىن ت. ب. جانە ارىستان، ايۋ، قويان، قاسقىر، تۇلكى بارىس پەن سىلەۋسىن، قارشىعا، قىرعي، بۇركىت جانە بوكتەرگى سياقتى اڭ - قۇستاردىڭ اتتارى اتالىپ ولاردىڭ تابيعاتقا كەلتىرەر پايداسى تۋرالى وقۋشىلار ءوز ويلارىن ورتاعا سالدى.
اعاشتار تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
«بولجاۋ» ستراتەگياسى. وقۋلىقپەن جۇمىس.
– ءقازىر سىزدەر «ورمانداعى وقيعا» ءماتىنىن وقيسىزدار. بۇل اڭگىمەدە سىزدەرگە تانىس، وسىعان دەيىن قولدانىلعان بارلىق سوزدەر كەزدەسەدى. سىزدەر بۇل ەرتەگىنى بىرنەشە ۇزىلىسپەن وقيسىزدار. ياعني مەن توقتاتقانعا دەيىن وقيسىزدار. سودان كەيىن سول وقىلعان بولىك بويىنشا تالقىلاۋ جۇرگىزەمىز. سوندىقتان ءار سويلەمدى زەر سالىپ وقۋ كەرەك. سونىمەن ءبىرىنشى بولىكتى باستايمىز (ءبىر وقۋشى وقيدى، قالعاندارى قول جۇگىرتىپ قاراپ وتىرادى) توقتاتامىن، تالقىلاۋ:
– بۇل بولىكتەن نە تۇسىندىڭىزدەر؟
– ەرتەگى نەمەن جالعاسۋى مۇمكىن؟
– توبىلعىنىڭ ءسوزى قايىڭعا قالاي اسەر ەتەدى دەپ ويلايسىزدار؟
– ال، ەندى ەكىنشى بولىكتى وقيمىز. توقتاتامىن، تالقىلاۋ:
– بۇل بولىكتە نە دەلىنگەن؟
– الدىڭعى سىزدەردىڭ ايتقان بولجامدارىڭىزبەن سايكەس كەلدى مە؟
– ەندى نە بولادى دەپ ويلايسىزدار؟ بۇل ەرتەگى نەمەن اياقتالۋى مۇمكىن؟
– ال، ەندى ءۇشىنشى بولىكتى وقيمىز. توقتاتامىن، تالقىلاۋ:
– بۇل بولىكتە نە دەلىنگەن؟
– الدىڭعى سىزدەردىڭ ايتقان بولجامدارىڭىزبەن سايكەس كەلدى مە؟
– ەكى اعاشتىڭ ءبىر بىرىمەن رەنجىسۋىنە نە سەبەپ بولدى؟
– قايىڭ مەن قارااعاشتىڭ قاتتى اشۋلانۋىنا توبىلعىنىڭ قانداي سوزدەرى اسەر ەتتى دەپ ويلايسىڭ؟
– قارااعاشتىڭ قىلىعى كوز الدىڭا قانداي ادامدى ەلەستەتتى؟
– اڭگىمەنىڭ قاي جەرى سىزدەرگە اسەر ەتتى؟
– قانداي سوزدەر قيىن بولدى؟
ءماتىن بولىكتەرى:
1. توبىلعىنىڭ اق قايىڭدى شاعىستىرۋى.
2. توبىلعىنىڭ قارااعاشقا بارۋى.
3. ەكى دوستىڭ جانجالداسۋى.
4. توبىلعىنىڭ ورماننان الاستاتىلۋى.
ورمانداعى وقيعا جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتتارى مەن كۇتىلەتىن ناتيجەلەر:
1. وقۋشىلار ەرتەگى مازمۇنىمەن تانىسا وتىرىپ، ءوز ويلارىن، پىكىرلەرىن ەركىن ايتۋعا ۇيرەنەدى.
2. وقۋشىلاردىڭ اۋىزشا سويلەۋىن، ءتۇسىنىپ وقۋىن، ءوز ويىن جۇيەلى ايتا ءبىلۋىن، شىعارمانى تالداي الۋ جانە شىعارماشىلىققا دامىتۋ.
3. وقۋشىلار «ورمانداعى وقيعا» ەرتەگىسىنىڭ مازمۇنىمەن تانىسا وتىرىپ، ەرتەگىدەگى نەگىزگى ويدى اشۋعا ماشىقتانادى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
قولداناتىن ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەسۋ، تالداۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ.
سۇراق - جاۋاپ
- قانداي ەل جايلى ايتىلعان؟
- قانداي وقيعا بولدى؟
- ولار قانداي بۇيرىق شىعاردى؟
- دۇشپاننىڭ قانداي ەسەبى بولدى؟
- انا قانداي شەشىم قابىلدادى؟
ءار توپتان ءبىر - ءبىر وقۋشىدان ا. سەيدىمبەكتىڭ «ايەل - انا» اتتى ەرتەگىسى بويىنشا ەر ازاماتتاردى قۇتقارۋ جولى تۋرالى جازعان ەسسەلەرىن وقىتۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق.
كىرىسپە.
- ءبىز قانداي شىعارما وقىدىق؟
- ادەبي ەرتەگى دەگەن نە؟
جاڭا ساباقتىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
اۆتور جايلى قىسقاشا دەرەك.
ق. جارماعامبەتوۆ (1918 - 1974) قوستاناي وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1941 جىلى قازاقتىڭ اباي اتىنداعى پەداگوگيكا ينستيتۋتىن بىتىرگەن. «ارا» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى بولعان. ونىڭ «باللادالار»، «مۇعاليما»، «داۋرەن»، «سىرلى تال» اتتى شىعارمالارى بار. سونداي - اق، ول ءا. قاشاۋبايەۆ ءومىرى تۋرالى “ءانشى ازامات” پوۆەسىن جازدى.
وقۋشىلاردىڭ جاڭا تاقىرىپتى وتكەن تاقىرىپپەن ۇشتاستىرۋىن جانە ولاردىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
اڭ - قۇستار، جان - جانۋارلار قانداي ورتادا ءومىر سۇرەدى؟ ورماندا قانداي اعاشتار وسەدى؟ بىزگە مول اۋا بەرىپ تۇرعان ءتۇرلى اعاشتار، اتاپ ايتار بولساق: ەمەن، اققايىڭ، قاراعاش، شىنار، قاراعاي، كوكتەرەك، شىرشا، سامىرسىن ت. ب. جانە ارىستان، ايۋ، قويان، قاسقىر، تۇلكى بارىس پەن سىلەۋسىن، قارشىعا، قىرعي، بۇركىت جانە بوكتەرگى سياقتى اڭ - قۇستاردىڭ اتتارى اتالىپ ولاردىڭ تابيعاتقا كەلتىرەر پايداسى تۋرالى وقۋشىلار ءوز ويلارىن ورتاعا سالدى.
اعاشتار تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
«بولجاۋ» ستراتەگياسى. وقۋلىقپەن جۇمىس.
– ءقازىر سىزدەر «ورمانداعى وقيعا» ءماتىنىن وقيسىزدار. بۇل اڭگىمەدە سىزدەرگە تانىس، وسىعان دەيىن قولدانىلعان بارلىق سوزدەر كەزدەسەدى. سىزدەر بۇل ەرتەگىنى بىرنەشە ۇزىلىسپەن وقيسىزدار. ياعني مەن توقتاتقانعا دەيىن وقيسىزدار. سودان كەيىن سول وقىلعان بولىك بويىنشا تالقىلاۋ جۇرگىزەمىز. سوندىقتان ءار سويلەمدى زەر سالىپ وقۋ كەرەك. سونىمەن ءبىرىنشى بولىكتى باستايمىز (ءبىر وقۋشى وقيدى، قالعاندارى قول جۇگىرتىپ قاراپ وتىرادى) توقتاتامىن، تالقىلاۋ:
– بۇل بولىكتەن نە تۇسىندىڭىزدەر؟
– ەرتەگى نەمەن جالعاسۋى مۇمكىن؟
– توبىلعىنىڭ ءسوزى قايىڭعا قالاي اسەر ەتەدى دەپ ويلايسىزدار؟
– ال، ەندى ەكىنشى بولىكتى وقيمىز. توقتاتامىن، تالقىلاۋ:
– بۇل بولىكتە نە دەلىنگەن؟
– الدىڭعى سىزدەردىڭ ايتقان بولجامدارىڭىزبەن سايكەس كەلدى مە؟
– ەندى نە بولادى دەپ ويلايسىزدار؟ بۇل ەرتەگى نەمەن اياقتالۋى مۇمكىن؟
– ال، ەندى ءۇشىنشى بولىكتى وقيمىز. توقتاتامىن، تالقىلاۋ:
– بۇل بولىكتە نە دەلىنگەن؟
– الدىڭعى سىزدەردىڭ ايتقان بولجامدارىڭىزبەن سايكەس كەلدى مە؟
– ەكى اعاشتىڭ ءبىر بىرىمەن رەنجىسۋىنە نە سەبەپ بولدى؟
– قايىڭ مەن قارااعاشتىڭ قاتتى اشۋلانۋىنا توبىلعىنىڭ قانداي سوزدەرى اسەر ەتتى دەپ ويلايسىڭ؟
– قارااعاشتىڭ قىلىعى كوز الدىڭا قانداي ادامدى ەلەستەتتى؟
– اڭگىمەنىڭ قاي جەرى سىزدەرگە اسەر ەتتى؟
– قانداي سوزدەر قيىن بولدى؟
ءماتىن بولىكتەرى:
1. توبىلعىنىڭ اق قايىڭدى شاعىستىرۋى.
2. توبىلعىنىڭ قارااعاشقا بارۋى.
3. ەكى دوستىڭ جانجالداسۋى.
4. توبىلعىنىڭ ورماننان الاستاتىلۋى.
ورمانداعى وقيعا جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ساياحاتقا دايىندالۋ. ز دىبىسى مەن ءارپى (1 سىنىپ)
