ورتا بۋىن سىنىپتارىندا بىرىككەن ساباقتاردى جۇرگىزۋ جانە ۇيىمداستىرۋ تەحنولوگياسى
ى.التىنسارين اتىنداعى ارقالىق
مەملەكەتتىك پەداگوگيكالىق ينستيتۋتى
4-كۋرس ستۋدەنتى: تالگات ەلنۇر
قازىرگى تاڭدا ءبىلىم بەرۋ ءۇردىسى ءداستۇرلى ءبىلىم بەرۋ جولدارىنان زامان تالابىنا ساي جاڭاشىلدىقتارعا بەت بۇرۋدا. وسىنداي جاڭاشىلدىقتاردىڭ ءبىرى پاندەردى كىرىكتىرۋ بولىپ سانالادى. دالىرەك ايتقاندا، كىرىكتىرىلگەن ساباقتاردى ۇيىمداستىرىپ جۇرگىزۋ ءبىلىم بەرۋدەگى جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ ءبىرى رەتىندە قاراستىرىلۋىدا. ءبىر جاعىنان قاراعاندا، جوعارى اتالعان ەكى ۇعىم بىردەي سياقتى. ءبىراق ولاردىڭ ايىرماشىلىعى وتە زور. ءپانارالىق بايلانىسقا ءبىر ساباقتا ءارتۇرلى ەكى نەمەسە ودان دا كوپ پاندەردەن حابارى بار، جان-جاقتى دامىعان ءبىر عانا ۇستازدىڭ ارەكەتتەرىن جاتقىزۋعا بولادى. ال كىرىكتىرىلگەن ساباق دەپ ەكى ءارتۇرلى ءپان ۇستازدارىنىڭ بىلىكتىلىك جانە پسيحولوگيالىق ۇيلەسىمدىلىگى، ولاردىڭ ءبىر ءپاندى تانۋ جولىندا ەكىنشى ءپاندى قولدانۋ شىعارماشىلىعىن ايتا الامىز. كىرىكتىرۋدىڭ تيىمدىلىگى بىرنەشە فاكتورلارعا بايلانىستى: وقۋ پاندەرى مەن تاقىرىپتارىنىڭ ءوزارا دۇرىس، ءساتتى سايكەسۋى جانە ۇيلەسۋى؛ ءمۇعالىمنىڭ دايىندىعى مەن وقۋشىلاردىڭ جۇمىسقا دەگەن باعىتتالۋى؛ بالالاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ءادىس – تاسىلدەردىڭ دۇرىس تاڭدالۋى جانە ساي بولۋى وقۋشىلاردىڭ بىلىمگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن جانە شىعارماشىلىقتارىن ارتتىراتىن ءداستۇرلى ەمەس ساباق ءتۇرى. سوندىقتان كىرىكتىرىلگەن ساباقتىڭ قۇرىلىمى ءداستۇرلى ساباقتىڭ قۇرىلىمىنان ەرەكشە:
- وقۋ مالىمەتىنىڭ تىعىزدىعى، سىيىمدىلىعى ارتادى ؛
- ساباقتىڭ ءاربىر كەزەڭىندە كىرىكتىرىلىپ وتىرعان پاندەردىڭ ءوزارا بايلانىسۋى مەن بىر-بىرىنە تاۋەلدىلىگى ايقىندالادى؛
- ساباقتا قولدانىلعان مالىمەتتىڭ كولەمى ارتادى؛
مۇنداي ساباقتاردى جوسپارلاۋ جانە ۇيىمداستىرۋ كەزىندە مۇعالىمدەر كەلەسى شارتتاردى ەسكەرۋ كەرەك:
1. كىرىكتىرىلگەن ساباقتا ءارتۇرلى ەكى-ۇش ءپاننىڭ مالىمەتتەرى بىرىكتىرىلەدى، سوندىقتان مۇنداي ساباقتىڭ نەگىزگى ماقساتىن دۇرىس انىقتاپ الۋ وتە ماڭىزدى. ەگەر باستى ماقسات انىقتالعان بولسا، وندا بەرىلگەن پاندەردىڭ مازمۇنىنان تەك سول ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن كەرەكتى اقپارات الىنۋ كەرەك؛
2. كىرىكتىرۋ ساباق بارىسىندا ءار ءتۇرلى جۇمىس تۇرلەرىنىڭ اۋىسىپ وتىرۋىنا بايلانىستى وقۋشىلاردىڭ شارشاۋىن جانە جالىعۋىن بولدىرمايدى؛
3. كىرىكتىرىلگەن ساباقتى جۇرگىزۋدە مۇعالىمدەردىڭ (ءار ءتۇرلى پاندەر جۇرگىزەتىن) ارەكەتتەرى بايلانىستى، سوزدەرى ۇيلەسىمدى، باسقا سوزبەن ايتقاندا، ولار وزدەرىنىڭ ءجۇرىس-تۇرىستارىنا دەيىن ءبارىن الدىن الا ويلاستىرۋلارى كەرەك. . كىرىكتىرۋ قانداي دا بولسىن پاندەردىڭ اراسىندا جۇزەگە اسا الادى، ءبىراق اعىلشىن ءتىلىن باسقا مەكتەپ پاندەرىمەن كىرىكتىرۋ اسىرەسە ءتيىمدى دەپ ويلايمىن. سەبەبى، ي.ا.زيمنيايانىڭ پىكىرىنشە، «وسوبەننوستيۋ ينوستراننوگو يازىكا كاك ۋچەبنوگو پرەدمەتا ياۆلياەتسيا تو، چتو ون كاك بى «بەسپرەدمەتەن»: ول قارىم-قاتىناس قۇرالى رەتىندە عانا وقىتىلادى، ال تاقىرىپتارى مەن جاعدايلارى سىرتتان ەنگىزىلەدى.سول سەبەپتەن اعىلشىن ءتىلى ءپانى باسقا پاندەردەن قاراعاندا بارلىق كىرىكتىرۋگە بەيىم.
شەتەل ءتىلىن وقىتۋ ۇردىسىنە كىرىكتىرۋدى ەنگىزۋ - ەڭ الدىمەن، وقۋشىنىڭ ساباق ۇستىندە دامۋى مەن ونىڭ پسيحولوگيالىق جاعدايىن ەسكەرە وتىرىپ، وقىتۋدى نىعايتۋ مۇمكىنشىلىكتەرىنە باعىتتالعان.. ءپانارالىق ينتەگراسيا ۇستانىمىنىڭ وتكەندى شولاتىن (رەتروسپەكتيۆتى)، قاتارلاس (پاراللەلدى) جانە پەرسپەكتيۆتى قاسيەتى بار جانە بۇل ۇستانىم ەكى ءتۇرلى تاسىلمەن ىسكە اسادى :
- مازمۇنىنىڭ جەكەلەگەن بولىمدەرى «شەتەل ءتىلى» ءپانىنىڭ سويلەۋگە باعىتتالعان تاقىرىبىندا كەزدەسەتىن، «ءتىل جانە ادەبيەت»، «ادام جانە قوعام»، «ونەر» جانە ت.ب. وسى سەكىلدى پاندەر سالالارىنىڭ پاندىك بىلىمدەرىن قولدانۋ جولى؛
- شەت تىلدەردى مەڭگەرۋ سالاسىنا باسقا ءپان سالالارىنان ارەكەت تاسىلدەرىن تاسىمالداۋ جولى: ماتىننەن اقپاراتتى تاۋىپ الۋ ءتاسىلى، ءماتىندى ماعىنالىق بولىكتەرگە ءبولۋ، نەگىزگى جانە ناقتىلاۋشى اقپاراتتى ءبولىپ الۋ جانە ت.ب. (ادەبيەتپەن بايلانىس)؛ وزەكتىلىك ءتاسىلى، سالىستىرۋ، جۇيەلىلىك، قارسى قويۋ، سەبەپ-سالدارلىق بايلانىستى انىقتاۋ جانە ت.ب. (انا تىلىمەن بايلانىس).
ءپانارالىق بايلانىستاردى ىسكە اسىرۋ وقۋشىلاردىڭ ءبىرتۇتاس دۇنيەتانىمىن قالىپتاستىرادى. ول ءوز كەزەگىندە بىلىمدەردى ءماندى، ماعىنالى جانە قولدانۋعا بولاتىنداي جاعدايعا جەتكىزەدى. ءپانارالىق بايلانىستار وقۋشىلارعا باسقا پاندەردى وقىعان كەزدەگى العان ءبىلىم مەن داعدىنى قولدانۋعا كومەكتەسەدى.
اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋدا ءپانارالىق كىرىكتىرۋدىڭ تيىمدىلىگى ەكى جاقتى جۇزەگە اسا الادى: ەگەر لەكسيكالىق تاقىرىپتاردى قاراستىراتىن بولساق، وندا اعىلشىن ءتىلىن اۋىزشا پاندەرمەن (تاريح، گەوگرافيا، بيولوگيا، ادەبيەت جانە ت.ب.) كىرىكتىردىك.
5 –سىنىپتىڭ اعىلشىن تىلىندە «Why is the water important for us؟» تاقىرىبى مەن جاراتىلىستانۋ بويىنشا «سۋدىڭ ماڭىزى جانە ونى قورعاۋ » تاقىرىبىن كىرىكتىرۋگە بولادى . ادام اعزاسىنىڭ نەگىزگى قۇرامى سۋدان تۇرادى. اعىلشىن ءتىلى وقۋلىعىنان وقۋشىلار سۋدىڭ ادام اعزاسىنا پايداسى تۋرالى بىلسە، جاراتىلىستانۋ پانىنەن ادام ومىرىندە سۋ تەك تاماق ءىشۋ ءۇشىن ەمەس، تاماق پىسىرۋگە، جۋىنۋعا، ءار ءتۇرلى تۇرمىستىق زاتتاردى تازالاۋعا، سۋدا كەمە، قايىق ارقىلى سەرۋەندەۋگە بولاتىنى، زاۋىت-فابريكالاردىڭ جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن، توپىراق قۇنارلىعىن ارتتىرۋ سياقتى سۋدىڭ ماڭىزىن بىلە وتىرىپ وقۋشىلار تانىم اياسىن كەڭەيتەدى. ورىندالاتىن تاپسىرمالار ۇلگىسى: Talk to your partner.
Do you drink water؟
How many glasses of water do you drink a day؟
What kind of water do you drink mineral or tap water؟
Do you think you need to drink more water؟
Cover the text and complete the sentences.
We drink water because…….
We need water when……
We get water from…..
We need ……. A day.
اعىلشىن ءتىلىنىڭ «Does weather affect our health؟» تاقىرىبىن گەوگرافيا ءپانىنىڭ «اۋا رايى» تاقىرىبىمەن كىرىكتىرىپ وتىرمىز. گەوگرافيادان اۋا رايى، اۋا رايى ەلەمەنتتەرىن، اۋا رايىن بولجاۋ، اۋا رايى بەلگىلەرى جايلى تانىمىن كەڭەيتەدى ، ماسەلەن اۋا رايىن تەك قانا «سالقىن» دەپ انىقتاما بەرۋ جەتكىلىكسىز. سالقىن اۋا راۋى جەلدى، بۇلتتى، جاڭبىرلى، بۇلىڭعىر جانە باسقالاي بولۋى مۇمكىن ، وسى مالىمەتتەردى مەڭگەرە وتىرىپ اعىلشىن تىلىندە جەر-جەردەگى اۋا رايى بولجامدارىن ايتىپ ۇيرەنەدى، اۋا رايى ەلەمەنتتەنىڭ اتاۋىن اعىلشىنشا مەڭگەرەدى. ورىندالاتىن تاپرسىرمالار ۇلگىسى:
Learn words. sun - كۇن sunny - شۋاقتى wind - جەل windy - جەلدى
cloud - بۇلت cloudy – بۇلتتى rain - جاڭبىر rainy - جاڭبىرلى
fog - تۇمان foggy- تۇماندى snow - قار snowy- قارلى
Write the correct word under each symbol.
sunny windy cloudy
rainy foggy snowy
Complete the sentences with suitable activities.
What can people do in different weather؟
What can people do in all seasons؟
Skate run swim ski play football snowboard
Play tennis go for a walk play volleyball
When the weather is hot، people can…..
When the weather is warm، people can.....
When the weather is cold، people can……
Answer the given questions. Look at the information on page 145
Which city was the hottest؟
Which city was the coldest؟
Which month do you think it is؟
اعىلشىن ءتىلىنىڭ «Computer» ينفورماتيكا ءپانىنىڭ «دەربەس كومپيۋتەرلەر مەن ولاردىڭ قۇرامداس بولىكتەرىنىڭ تۇرلەرى» تاقىرىبىن كىرىكتىردىك. ينفورماتيكا پانىنەن دەربەس كوپيۋتەر دەگەن نە، كومپيۋتەر قانداي تۇرلەرگە بولىنەدى دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ تاپسا، اعىلشىن ءتىلى وقۋلىعىنان جاڭا تاقىرىپقا قاتىستى سوزدەردى مەڭگەرىپ، كومپيۋتەر دەگەن نە دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ ينفورماتيكادان العان بىلىمدەرىمەن ۇشتاستىرادى. ورىندالاتىن جاتتىعۋ ۇلگىلەرى:
Read the text and discuss it.
What is a computer؟ Pay attention to the following words: computer، diskette، processor، scanner، information، data، microphone، printer، modem، Internet. Working vocabulary: Device: قۇرىلعى، hardware- جابدىق، software-باعدارلامالار، to store – ساقتاۋ، procedures –وپەراسيا.
Answer the questions: What does the term computer describe؟
Is computer intelligent؟
What are the four components of computer system؟
How does computer convert data into information؟
اعىلشىن ءتىلىنىڭ «The Earth » جانە گەوگرافيا ءپانىنىڭ «قازاقستاننىڭ ەكولوگياسى جانە حالىقارالىق ەكولوگيالىق ىنتىماقتاسىق»، بيولوگيا ءپانىنىڭ « دۇنيە جۇزىندەگى جانە قازاتستانداعى ەكولوگيالىق ماسەلەلەر » تاقىرىپتارى كىرىكتىرىلدى. گەوگرافيا ءپانىن ارقىلى وقۋشىلار ەلىمىزدىڭ تابيعات بايلىقتارىن پايدالانۋ جانە قورشاعان ورتانى قورعاۋدىڭ ايماقتىق پروبلەمالارى، اتموسفەرا جانە ونىمەن بايلانىستى ەكولوگيالىق پروبلەمالار تۋرالى وقىپ ءبىلىپ، تالقىلاۋ جاساي وتىرىپ، بيلولوگيا وقۋلىعىمەن سۋ جۇيەلەرىنىڭ لاستانۋى، ورمانداردىڭ جويىلۋى،بيولوگيالىق تۇرلىلىكتىڭ جويىلۋى، توپىراقتىڭ لاستانۋى جانە توزۋ، ءشولدى اۋماقتاردىڭ ارتۋى، ەكولوگيالىق قاۋىپسىزدىك كونسەپسياسى سيااقتى وزەكتى تاقىفرىپتاردى قوزعايدى. اعىلشىنمەن ارقىلى ساباقتى ارىقاراي جالعاپ، ءقازاوستان كارتاسىنان وقۋشىلار ەكولوگيالىق پروبلەما وشاقتارىن كورسەتەدى، تابيعاتتى قورعاۋ تاقىرىبىندا قىزۋ تالقىلاۋ جۇرەدى، تاقىرىپ بويىنشا جاڭا سوزدەر مەڭگەرىلىپ، جاتتىعۋلار ورىندالادى.
ورىندالاتىن جاتتىعۋ ۇلگىلەرى: Mark the place on the map of Kazakhstan where there are ecological problems. Write the word ``SOS`` in pencil. (See the map on page 177).
Talk to your partner: Are people happy to live there؟
Example: In my opinion the people of this region are not happy to live there because there are a lot of ecological problems. The water، air، land are pollured.
Read the text ``Environment Protection`` quickly and check your answers to exercise 6. First talk to your partner then discuss it as a class.
Is water pollution controlled in Britain؟
What do you think of environmental protection of Britain؟
Was there any sea\ river seriously affected by oil pollution incident in Kazakhstan؟
Was there any case when oil leaked into the sea in Kazakhstan؟
Read the slogans. What do you think of these slogans؟
Who has written them؟
If necessary use a dictionary؟
THE COUNTRYSIDE IS IN DANGER
NUCLEAR WASTES THREATEN OUR WORLD
WILDLIFE NEEDS YOUR HELP
قورىتا ايتقاندا، ءپانارالىق كىرىكتىرۋ مۇعالىمگە ءوزىنىڭ شىعارماشىلىعىن جۇزەگە اسىرۋعا، تانىتۋعا جانە ءوزىنىڭ وقۋشىلارىنىڭ قابىلەتتەرىن اشىپ كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. كىرىكتىرىلگەن ساباقتار وقۋشىلاردىڭ مۇمكىنشىلىكتەرىن دامىتا وتىرىپ، قيسىندى ويلاۋ مەن وي-ورىستەرىن كەڭەيتۋگە، قورشاعان ورتا مەن اينالاداعى قۇبىلىستارعا دەگەن كوزقاراستارىن دۇرىس قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن قاتار، ولار سويلەۋ، سالىستىرۋ، جالپىلاۋ، قورىتىندىلاۋ مەن دۇرىس شەشىمدەر قابىلداۋعا نەگىزدەلگەندىكتەن، وقۋشىلار زامان تالاپتارىنا ساي ءار ءتۇرلى جاعدايلارعا بەيىمدەلىپ نەمەسە ولاردى شەشۋدە كەرەكتى شەشىم قابىلداپ، قوعامدا ءوز ورنىن تابا بىلەتىن جەكە تۇلعا رەتىندە قالىپتاسادى. مۇنداي ساباقتاردىڭ فورماسى ۇيرەنشىكتى ەمەس، قىزىقتى بولعاندىقتان، وقۋشىلاردىڭ زەيىندەرىن جوعارى دەڭگەيدە كورسەتەدى.
You Might Also Like
-
باتىس قازاقستان وبلىسى، سىرىم اۋدانى جبب ق.مىرزالييەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ 2 «A» سىنىپ وقۋشىسى: ارسەن قىزى ارۋجان سىنىپ جەتەكشىسى: لۋكپانوۆا لايليم سەريكوۆنا
-
ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ «كوشپەندىلەر» تريلوگياسىنىڭ العاشقى ەكى تومى چەح تىلىنە اۋدارىلدى، دەپ حابارلادى چەحيا رەسپۋبليكاسى مەن سلوۆاكياداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەلشىلىگىنىڭ ب...
