سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 13 ساعات بۇرىن)
ورتا جاستاعى بالالاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن اكت ارقىلى دامىتۋ
ورتا جاستاعى بالالاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن اكت ارقىلى دامىتۋ
1. جوبانىڭ وزەكتىلىگى.
زاماناۋي كەزەڭدە باعدارلاما تالاپتارىن ءتيىمدى ىسكە اسىرۋ جانە ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋ ماقساتىندا پەداگوگتاردىڭ كۇش - جىگەرى مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالانىڭ اقىل - وي تاربيەسىن جەتىلدىرۋگە باعىتتالادى.
ويلاۋ وپەراسيالارى ادامنىڭ قورشاعان اقيقاتتى تانۋ قۇرالى بولىپ تابىلادى، سوندىقتان، ويلاۋ وپەراسيالارىنىڭ دامۋى جان - جاقتى دامىعان تۇلعانىڭ قالىپتاسۋىنىڭ ماڭىزدى فاكتورى بولىپ تابىلادى.
بالالاردا باستاۋىش ماتەماتيكالىق ۇعىمداردى دامىتۋ ۇدەرىسىندە اكت - دى پايدالانۋ پەداگوگيكالىق ىقپال ەتۋدىڭ تۇزەتۋ جانە وقۋ - دامىتۋشىلىق مىندەتتەرىن ۇيلەستىرۋگە، مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ پسيحيكالىق دامۋىنىڭ زاڭدىلىعى مەن ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
زەرتتەۋ ماقساتى – ورتا مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردا ويلاۋ وپەراسيالارىنىڭ دامۋ ۇدەرىسىن اكت قۇرالدارىمەن ادىستەمەلىك قامتاماسىز ەتۋ.
زەرتتەۋ نىسانى – ورتا مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ ويلاۋ وپەراسيالارى.
زەرتتەۋ ءمانى – اكت قۇرالدارى ارقىلى ورتا مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ ويلاۋ وپەراسيالارىنىڭ دامۋ ۇدەرىسى.
زەرتتەۋ بولجامى – ورتا مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردا ويلاۋ وپەراسيالارىنىڭ دامۋ ۇدەرىسى ونى دامىتۋ بارىسىندا كەلەسى مۇمكىندىكتەردى قولدانعان جاعدايدا بارىنشا ءساتتى وتەدى: قىزىقتى ماتەريال، لوگيكالىق جاتتىعۋلاردىڭ تۇرلەرى، اكت قولدانىلاتىن جۇمىستاردىڭ ءتۇرلى فورماسى مەن ادىستەرى.
زەرتتەۋ مىندەتتەرى:
- مەكتەپكە دەيىنگى پەداگوگيكا مەن پسيحولوگياداعى ويلاۋ وپەراسيالارى دامۋىنىڭ تەوريالىق نەگىزدەرىن زەرتتەۋ؛
- ورتا توپتاعى مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردا لوگيكالىق تاسىلدەردىڭ قالىپتاسۋ دەڭگەيىن انىقتاۋ؛
- ورتا مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋىن دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن كومپيۋتەرلىك ويىندار جۇيەسىن جاساۋ جانە اپروباسيالاۋ؛
زەرتتەۋ ادىستەرى:
 تەوريالىق تالداۋ، سينتەز، تۇيىندەۋ جانە ناقتىلاۋ ادىستەرى؛
 باقىلاۋ؛
 پەداگوگيكالىق تاجىريبە ءادىسى؛
 زەرتتەۋ مالىمەتتەرىن ساندىق تالداۋ جانە ساپالىق وڭدەۋ ءادىسى.
زەرتتەۋىمىزدىڭ عىلىمي جاڭالىعى – وسى ماسەلەنى زەرتتەۋدىڭ كەڭ اۋقىمىن تالداۋ نەگىزىندە جانە مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ ويلاۋ وپەراسيالارىنىڭ دامۋىنىڭ پراكتيكالىق تاجىريبەسىن، دياگنوستيكالىق سرەز ناتيجەلەرىن تالداۋ نەگىزىندە اكت - دى قولدانۋمەن وتەتىن ساباقتار جۇيەسى جاسالدى.
جۇمىستىڭ تاجىريبەلىك ءمانى ورتا مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردا كورۋ ارقىلى قابىلداۋ، زەيىن، لوگيكالىق جانە بەينەلى ويلاۋ، سويلەۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ساباق جۇيەسىن جاساۋدا. سونىمەن قاتار تاپسىرمالاردى بالانىڭ تانىمدىق دامۋىن دياگنوستيكالاۋعا دا قولدانۋعا بولادى. ويىندار جۇيەسىن تاربيەشىلەر مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالارمەن جۇمىس تاجىريبەسىندە قولدانا الادى.
تاجىريبە وسكەمەن قالاسى اكىمدىگىنىڭ №3«بالبوبەك» بالاباقشا - بوبەكجايىندا، كمقك بازاسىندا وتكىزىلدى. ەكسپەريمەنتتىك «بوتاقان» توپ تاربيەشىسى – كۋركەمبايەۆا الينا مۋراتحان قىزى. توپتا بارلىعى 32 بالا. وسى بالالارمەن جۇمىس ىستەي وتىرىپ ەكسپەريمەنتتىك توپ جانە باقىلاۋ توبى دەپ ءبولدىم.

1. 1 مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ ينتەللەكتۋالدى دامۋىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى.
بالانىڭ دامۋى ەرتە جاستا باستالعاندا ەرەكشە ناتيجەلى. بالالارعا زور تانىمدىق بەلسەندىلىك، جاڭانى قابىلداۋعا دەگەن بىرەگەي قابىلەتتىلىك ءتان. ءبىراق، ەگەر بۇل قاسيەتتەردى ۋاقىتىندا دامىتىپ، ىزدەنبەسە، ولار ءبىرجولا جوعالىپ كەتۋى مۇمكىن. بالانىڭ ينتەللەكتۋالدى دامۋى الدىن - الا بولجانبايدى؛ ول جاعدايعا بايلانىستى توقتاتۋعا، باياۋلاتۋعا نەمەسە جىلدامداتۋعا بولاتىن ۇدەرىس.
ينتەللەكت (لاتىننىڭ intellectus سوزىنەن شىققان – ۇعىنۋ، ءتۇسىنۋ، اڭعارۋ) پسيحولوگيالىق عىلىمدا «جەكە تۇلعانىڭ اقىل - وي قابىلەتىنىڭ تۇراقتى قۇرىلىمى» رەتىندە قارالادى [1، 114 ب.].
بالالاردىڭ ينتەللەكتى – بالانىڭ سوسيۋمدا بەيىمدەلۋىن قامتاماسىز ەتەتىن جاس مولشەرى نورماسىنا قاتىستى تانىمدىق ۇدەرىستەردىڭ دامۋ جۇيەسى. كوگنيتيۆتى پسيحولوگيادا ينتەللەكت دامۋىنىڭ نەگىزگى تەورياسى دەپ ءار ءتۇرلى جاستاعى بالالاردى باقىلاي وتىرىپ ءوز قورىتىندىسىن جاساعان پياجە كەزەڭى تەورياسىن اتاۋعا بولادى [2].
ءبىرىنشى كەزەڭ – سەنسوموتورلىق كەزەڭ (0 - 1 جاس).
ەكىنشى كەزەڭ – وپەراسيالاردىڭ الدىنداعى (1 - 7 جاس).
ءۇشىنشى كەزەڭ – ناقتى وپەراسيالار (7 - 12 جاس).
ءتورتىنشى كەزەڭ – فورمالدى وپەراسيالار (12 جاستان كەيىن).
وسىلايشا، بالانىڭ ينتەللەكتۋالدى دامۋى كەزەڭدەردىڭ زاڭدى اۋىسىمىمەن سيپاتتالادى، وندا ءاربىر وتكەن كەزەڭ كەلەسىسىن دايىندايدى. البەتتە، بالا بۇل كەزەڭدەردى قاتاڭ كۇنتىزبە بويىنشا وتپەيدى؛ وزگەرىس بىرتە - بىرتە جانە ءار بالادا ءار ءتۇرلى ۋاقىتتا ىسكە اسادى.
لوگيكالىق ويلاۋ – بۇل ويلاۋدىڭ ءبىر ءتۇرى، ونىڭ ءمانى – ۇعىم، پايىمداۋ، وي قورىتىندىسىن لوگيكا زاڭدارى نەگىزىندە پايدالانۋ، ولاردى ءىس - ارەكەتپەن سالىستىرۋ، ارا قاتىناسىن بەلگىلەۋ نەمەسە سيپاتتاۋ جانە وبەكتيۆتى اقيقاتتى وزگەرتۋ ماقساتىندا بار ءبىلىمدى ۇيلەستىرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن سەبەپ - سالدارلىق زاڭدىلىقتارمەن بايلانىستى ويلاۋ وپەراسياسى [3، 123 ب.].
لوگيكالىق وپەراسيالار: سالىستىرۋ، جالپىلاۋ، تالداۋ، جيناقتاۋ، جىكتەۋ، سەرياسيا، ۇيلەستىك، جۇيەلەۋ، ابستراكسيالاۋ.
لوگيكالىق ويلاۋدىڭ نەگىزگى فورمالارىنا كەلەسىلەر جاتادى: پايىمداۋ، وي قورىتىندىلاۋ، ۇعىم.
ويلاۋدىڭ دامۋى ءۇش كەزەڭنەن وتەدى:
1. كورنەكى - قيمىلدىق، ياعني، بالا ارەكەت، قيمىل ارقىلى ويلايدى.
2. كورنەكى - بەينەلى، ياعني، بالا بەينەلەر كومەگىمەن ويلايدى.
3. ءسوز - لوگيكالىق، ياعني، بالا ويشا ويلايدى.

2 «اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالار» ۇعىمى پسيحولوگيالىق - پەداگوگيكالىق ادەبيەتتە
اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالار (اكت) – اقپاراتتى پايدالانۋشىلار مۇددەسىنە ساي اقپاراتتى جيناۋ، وڭدەۋ، ساقتاۋ، تاراتۋ، كورسەتۋ جانە قولدانۋ ماقساتىندا بىرىكتىرىلگەن ادىستەر، وندىرىستىك ۇدەرىستەر مەن باعدارلامالىق - تەحنيكالىق امالداردىڭ جيىنتىعى [4].
اقپاراتتىق تەحنولوگيالار – بۇل اقپاراتتى الۋ، تۇرلەندىرۋ، بەرۋ، ساقتاۋ جانە پايدالانۋ ادىستەرى مەن امالدارى [5].
اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ولاردىڭ فۋنكسيونالدىق تاعايىندالۋى بويىنشا جىكتەۋگە بولادى. ا. ۆ. دۆورەسكايا اكت - عا مىنالاردى جاتقىزۋدى ۇسىنادى: پرەزەنتاسيالار، ۇيرەتۋشى ويىندار جانە دامىتۋشى باعدارلامالار، ديداكتيكالىق ماتەريالدار، ترەناجەر - باعدارلامالار، ۆيرتۋالدى تاجىريبە جۇيەسى، ەلەكتروندى وقۋلىقتار، ەلەكتروندى ەنسيكلوپەديالار [6، 157 ب.].
وقىتۋدىڭ جالپى جۇيەسىنىڭ ءبىر كومپونەنتى رەتىندە قاراستىرىلاتىن اقپاراتتىق تەحنولوگيالار اقپاراتقا قولجەتىمدىكتى جەڭىلدەتىپ، وقۋ ارەكەتىنىڭ ۆارياتيۆتىلىك، دارالانۋ جانە سارالانۋ مۇمكىندىكتەرىن اشىپ قانا قويماي، وقىتۋدىڭ بارلىق سۋبەكتىلەرىنىڭ ءوزارا ارەكەتىن جاڭاشا ۇيىمداستىرۋعا، وقۋشى ءبىلىم بەرۋ ارەكەتىندە بەلسەندى ءارى تەڭقۇقىلى قاتىسۋشى بولا الاتىن ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

شىعىس قازاقستان وبلىسى، وسكەمەن قالاسى
№3 بالبوبەك بالاباقشا - بوبەكجايىنىڭ تاربيەشىسى
كۋركەمبايەۆا ا. م.
ورتا جاستاعى بالالاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن اكت ارقىلى دامىتۋ. جۇكتەۋ

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما