پارفيا پاتشالىعى
ءۇي تاپسىرماسى: كۋشان پاتشالىعى
زىمىران سۇراقتار
1. كۋشان پاتشالىعى قاي جەردە قالىپتاستى؟
2. ونى كىمدەر قۇرعان؟
3. قاي جەرلەردى جاۋلاپ العان؟
4. قاي مەملەكەتتەر مەن تەرەزەسى تەڭ بولدى؟
5. مەملەكەتتىڭ پاتشالارىن اتا؟
6. مەملەكەتتىڭ قۇلاۋىنا نە سەبەپ بولدى؟
كۋشاندىقتاردىڭ پاتشالارى
قاتپىز
كەزىندە - جەرى ۇلعايا ءتۇستى. ول يندياعا جورىق جاساپ ونىڭ سولتۇستىگىن باعىندىردى. كۋشان مەملەكەتىنىڭ ءوز اقشاسىن شىعارتتى. ساۋدانىڭ دامۋىنا ۇلكەن اسەر ەتتى.
قانىشكە
كەزىندە - ول 23 جىلدان استام بيلەدى. كۋشان مەملەكەتى گۇلدەنە ءتۇستى. ءىرى مەملەكەتتەردىڭ باسقىنشىلىق شابۋىلدارىنا تويتارىس بەردى. شىعىس تۇركىستان جەرىن باسىپ الدى
كۋشاندىقتاردىڭ شارۋاشىلىعى
مال باعۋ
ەگىنشىلىك
باۋ - باقشا
قولونەر
ساۋدا
مەتال ءىسىن مەڭگەرۋ
جاڭا تاقىرىپ
پارفيا پاتشالىعى
ساباقتىڭ ماقساتى:
پارفيا پاتشالىعىنىڭ قۇرىلۋى، كوشپەلى تايپالاردىڭ ۇرپاعى ارساك قۇرعان پارفيا پاتشالىعى بيلەۋشىلەرىنىڭ ءوز شەكاراسىن ۇنەمى ۇلعايتىپ وتىرىپ ءريمنىڭ باسقىنشىلىق ارەكەتىنە كۇيرەۋگە سوققى بەرگەندىگى تۋرالى بايانداۋ
وقۋشىلاردىڭ ويىن دامىتۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن ورنالاسقان جەرىن پاتشالارىنىڭ قىزمەتتەرىن سالىستىرا وتىرىپ تالداۋ
وقۋشىلاردى پاتريوتتىققا وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋگە كوڭىل ءبولۋ
جوسپارى
1. پارفيانىڭ قۋاتتى مەملەكەتكە اينالۋ سەبەبىن ءتۇسىندىرۋ.
2. پارفيا باسقارۋ جۇيەسى.
3. كوشپەلىلەر جانە پارفيا.
4. پارفيانىڭ ريمدىكتەردى تالقانداۋى
تاقىرىپتىڭ ءبىرىنشى ماسەلەسىن تالداپ ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن وقۋشىلارعا بىرنەشە سۇراقتار بەرۋگە بولادى
1 ساقتار قاي جەردە مەكەندەگەن
2 ساقتارعا سيپاتتاما بەر
3 ولار قاي كەزەڭدە ءومىر سۇرگەن
4 ولار شارۋاشىلىقتىڭ قانداي تۇرلەرىمەن اينالىسقان
5 ولاردىڭ قوعامدىق - الەۋەتتىك قۇرىلىسىن اڭگىمەلەپ بەرىڭدەر
6 ساقتاردىڭ ەسكەرتكىشتەرى قاي جەرلەردەن تابىلدى
1 پارفيانىڭ قۋاتتى مەملەكەتكە اينالۋ سەبەبىن ءتۇسىندىرۋ
1 ارساك – مەملەكەتتىڭ نەگىزىن قالادى
2 تيريدات – پارفيا پاتشالىعىنىڭ جەرىن كەڭەيتىپ، قۋاتتى مەملەكەتكە اينالدىردى
3 1 ميتريدات – پارفيا پاتشالىعىنىڭ شەكاراسىن ەۆفرات وزەنىنە دەيىن جەتكىزدى. ءسويتىپ وڭتۇستىك باتىستاعى باي ايماقتى وزىنە قاراتىپ الدى
2 پارفيا باسقارۋ جۇيەسى
1 پاتشا
2 اقسۇيەكتەر جانە ءدىنباسىلار
3 ساتراپتىقتار
4 ديز
3 كوشپەلىلەر جانە پارفيا
كوشپەلىلەر پارفيالىقتار تاريحىندا - دا ەلەۋلى ورىن الدى. پارفيا مەملەكەتىنىڭ نەگىزىن سالۋشى ارساكتىڭ ءوزى كوشپەلىلەر ۇرپاعى ەكەنىن ءبىز جوعارىدا ەسكەرتتىك
4 پارفيانىڭ ريمدىكتەردى تالقانداۋى
ريم مەن پارفيالىقتار بەتپە بەت كەلدى. اقىرى ب. ز. ب 53 جىلى ريمدىكتەر جورىققا شىقتى. پارفيا اسكەرىن قولباسشى سۋرەن باسقاردى. شايقاس ناعىز قانتوگىستى سيپات الدى. وسى سوعىستا ريم اسكەرى جەڭىلدى. اتاقتى كراسستىڭ ءوزى دە قازا تاپتى. ونىڭ باسى سوعىس ولجاسى رەتىندە پارفيا
پاتشاسىنا جىبەرىلدى. ب ز ب 1 ع اياعى 2 ع باسىندا پارفيا السىرەي باستادى
ساباقتى بەكىتۋ
سوزدىك مەن جۇمىس
ديز – اۋداندار
ديزپات - اۋدان باسشىسى
ساتراپتىقتار – ايماقتار
ساتراپتار – ايماق باسشىسى
پارفيانىڭ قۋاتتى مەملەكەتكە اينالۋ سەبەبى
1. ارساك – مەملەكەتتىڭ نەگىزىن قالادى.
2. تيريدات – پارفيا پاتشالىعىنىڭ جەرىن كەڭەيتىپ، قۋاتتى مەملەكەتكە اينالدىردى.
3. ءى ميتريدات – پارفيا پاتشالىعىنىڭ شەكاراسىن ەۆفرات وزەنىنە دەيىن جەتكىزدى. ءسويتىپ وڭتۇستىك باتىستاعى باي ايماقتى وزىنە قاراتىپ الدى.
پارفياداعى باسقارۋ جۇيەسى
پاتشا
اقسۇيەك اقساقالدار ءدىنباسىلار
ساتراپتار ديزپات
سۋرەتپەن جۇمىس پارفيا مەرگەنى
ساندار سويلەيدى
ب. ز. ب 3 ع - قازىرگى يرانىڭ سولتۇستىگىندە پارفيا مەملەكەتى پايدا بولدى.
ب. ز. ب 130 ج - سيريا پاتشاسى پارفياعا قارسى جورىق جاسادى.
ب. ز. ب. 55 ج – ريمدىك اسكەرباسى سيريا جەرىنە كەلەدى
ب. ز. ب. 53 ج – ريمدىك اسكەر پارفيالىقتارعا قارسى جورىققا شىقتى
تالداۋ.
پارفيا ب. ز. ب ءىىى عاسىردا ءومىر سۇرگەن باتىل، ەرجۇرەك تايپا.
پارفيا ------------------- زات ەسىم
ب. ز. ب ءىىى عاسىردا ------ سان ەسىم
ءومىر سۇرگەن ------------- ەتىستەك
باتىل، ەرجۇرەك ------- سىن ەسىم
تايپا. -------------------- زات ەسىمگە سينونيم
وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ
ءۇي تاپسىرماسى وقىپ كەلۋ.
زىمىران سۇراقتار
1. كۋشان پاتشالىعى قاي جەردە قالىپتاستى؟
2. ونى كىمدەر قۇرعان؟
3. قاي جەرلەردى جاۋلاپ العان؟
4. قاي مەملەكەتتەر مەن تەرەزەسى تەڭ بولدى؟
5. مەملەكەتتىڭ پاتشالارىن اتا؟
6. مەملەكەتتىڭ قۇلاۋىنا نە سەبەپ بولدى؟
كۋشاندىقتاردىڭ پاتشالارى
قاتپىز
كەزىندە - جەرى ۇلعايا ءتۇستى. ول يندياعا جورىق جاساپ ونىڭ سولتۇستىگىن باعىندىردى. كۋشان مەملەكەتىنىڭ ءوز اقشاسىن شىعارتتى. ساۋدانىڭ دامۋىنا ۇلكەن اسەر ەتتى.
قانىشكە
كەزىندە - ول 23 جىلدان استام بيلەدى. كۋشان مەملەكەتى گۇلدەنە ءتۇستى. ءىرى مەملەكەتتەردىڭ باسقىنشىلىق شابۋىلدارىنا تويتارىس بەردى. شىعىس تۇركىستان جەرىن باسىپ الدى
كۋشاندىقتاردىڭ شارۋاشىلىعى
مال باعۋ
ەگىنشىلىك
باۋ - باقشا
قولونەر
ساۋدا
مەتال ءىسىن مەڭگەرۋ
جاڭا تاقىرىپ
پارفيا پاتشالىعى
ساباقتىڭ ماقساتى:
پارفيا پاتشالىعىنىڭ قۇرىلۋى، كوشپەلى تايپالاردىڭ ۇرپاعى ارساك قۇرعان پارفيا پاتشالىعى بيلەۋشىلەرىنىڭ ءوز شەكاراسىن ۇنەمى ۇلعايتىپ وتىرىپ ءريمنىڭ باسقىنشىلىق ارەكەتىنە كۇيرەۋگە سوققى بەرگەندىگى تۋرالى بايانداۋ
وقۋشىلاردىڭ ويىن دامىتۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن ورنالاسقان جەرىن پاتشالارىنىڭ قىزمەتتەرىن سالىستىرا وتىرىپ تالداۋ
وقۋشىلاردى پاتريوتتىققا وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋگە كوڭىل ءبولۋ
جوسپارى
1. پارفيانىڭ قۋاتتى مەملەكەتكە اينالۋ سەبەبىن ءتۇسىندىرۋ.
2. پارفيا باسقارۋ جۇيەسى.
3. كوشپەلىلەر جانە پارفيا.
4. پارفيانىڭ ريمدىكتەردى تالقانداۋى
تاقىرىپتىڭ ءبىرىنشى ماسەلەسىن تالداپ ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن وقۋشىلارعا بىرنەشە سۇراقتار بەرۋگە بولادى
1 ساقتار قاي جەردە مەكەندەگەن
2 ساقتارعا سيپاتتاما بەر
3 ولار قاي كەزەڭدە ءومىر سۇرگەن
4 ولار شارۋاشىلىقتىڭ قانداي تۇرلەرىمەن اينالىسقان
5 ولاردىڭ قوعامدىق - الەۋەتتىك قۇرىلىسىن اڭگىمەلەپ بەرىڭدەر
6 ساقتاردىڭ ەسكەرتكىشتەرى قاي جەرلەردەن تابىلدى
1 پارفيانىڭ قۋاتتى مەملەكەتكە اينالۋ سەبەبىن ءتۇسىندىرۋ
1 ارساك – مەملەكەتتىڭ نەگىزىن قالادى
2 تيريدات – پارفيا پاتشالىعىنىڭ جەرىن كەڭەيتىپ، قۋاتتى مەملەكەتكە اينالدىردى
3 1 ميتريدات – پارفيا پاتشالىعىنىڭ شەكاراسىن ەۆفرات وزەنىنە دەيىن جەتكىزدى. ءسويتىپ وڭتۇستىك باتىستاعى باي ايماقتى وزىنە قاراتىپ الدى
2 پارفيا باسقارۋ جۇيەسى
1 پاتشا
2 اقسۇيەكتەر جانە ءدىنباسىلار
3 ساتراپتىقتار
4 ديز
3 كوشپەلىلەر جانە پارفيا
كوشپەلىلەر پارفيالىقتار تاريحىندا - دا ەلەۋلى ورىن الدى. پارفيا مەملەكەتىنىڭ نەگىزىن سالۋشى ارساكتىڭ ءوزى كوشپەلىلەر ۇرپاعى ەكەنىن ءبىز جوعارىدا ەسكەرتتىك
4 پارفيانىڭ ريمدىكتەردى تالقانداۋى
ريم مەن پارفيالىقتار بەتپە بەت كەلدى. اقىرى ب. ز. ب 53 جىلى ريمدىكتەر جورىققا شىقتى. پارفيا اسكەرىن قولباسشى سۋرەن باسقاردى. شايقاس ناعىز قانتوگىستى سيپات الدى. وسى سوعىستا ريم اسكەرى جەڭىلدى. اتاقتى كراسستىڭ ءوزى دە قازا تاپتى. ونىڭ باسى سوعىس ولجاسى رەتىندە پارفيا
پاتشاسىنا جىبەرىلدى. ب ز ب 1 ع اياعى 2 ع باسىندا پارفيا السىرەي باستادى
ساباقتى بەكىتۋ
سوزدىك مەن جۇمىس
ديز – اۋداندار
ديزپات - اۋدان باسشىسى
ساتراپتىقتار – ايماقتار
ساتراپتار – ايماق باسشىسى
پارفيانىڭ قۋاتتى مەملەكەتكە اينالۋ سەبەبى
1. ارساك – مەملەكەتتىڭ نەگىزىن قالادى.
2. تيريدات – پارفيا پاتشالىعىنىڭ جەرىن كەڭەيتىپ، قۋاتتى مەملەكەتكە اينالدىردى.
3. ءى ميتريدات – پارفيا پاتشالىعىنىڭ شەكاراسىن ەۆفرات وزەنىنە دەيىن جەتكىزدى. ءسويتىپ وڭتۇستىك باتىستاعى باي ايماقتى وزىنە قاراتىپ الدى.
پارفياداعى باسقارۋ جۇيەسى
پاتشا
اقسۇيەك اقساقالدار ءدىنباسىلار
ساتراپتار ديزپات
سۋرەتپەن جۇمىس پارفيا مەرگەنى
ساندار سويلەيدى
ب. ز. ب 3 ع - قازىرگى يرانىڭ سولتۇستىگىندە پارفيا مەملەكەتى پايدا بولدى.
ب. ز. ب 130 ج - سيريا پاتشاسى پارفياعا قارسى جورىق جاسادى.
ب. ز. ب. 55 ج – ريمدىك اسكەرباسى سيريا جەرىنە كەلەدى
ب. ز. ب. 53 ج – ريمدىك اسكەر پارفيالىقتارعا قارسى جورىققا شىقتى
تالداۋ.
پارفيا ب. ز. ب ءىىى عاسىردا ءومىر سۇرگەن باتىل، ەرجۇرەك تايپا.
پارفيا ------------------- زات ەسىم
ب. ز. ب ءىىى عاسىردا ------ سان ەسىم
ءومىر سۇرگەن ------------- ەتىستەك
باتىل، ەرجۇرەك ------- سىن ەسىم
تايپا. -------------------- زات ەسىمگە سينونيم
وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ
ءۇي تاپسىرماسى وقىپ كەلۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.