پەيزاج ونەرى
ساباقتىڭ جوسپارى
I. بەينەلەۋ ونەرى سىنىبى: 3
II. تاقىرىبى: پەيزاج ونەرى
III. ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى تابيعات بوياۋلارىمەن تانىستىرىپ، اقىننىڭ ولەڭ شۋماعىنا يلليۋستراسيا جاساۋعا ۇيرەتۋ.
IV. كورنەكىلىكتەر: ءتۇرلى - ءتۇستى بوياۋلار، اكۆارەل
تابيعات كورىنىستەرى، اقىننىڭ ولەڭ شۋماعى، پەيزاج ونەرىنە ۇلەس قوسقان سۋرەتشىلەر پورترەتى
V. قاجەتتى قۇرال - جابدىقتار: سۋرەت البومى، اكۆارەل بوياۋى، سۋ قۇياتىن ىدىس.
VI. ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، تاريح، دۇنيەتانۋ
VII. ءادىس - تاسىلدەرى: اۋىزشا بايانداۋ، تاقتامەن جۇمىس، سۇراق - جاۋاپ
VIII. ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ بارىسى:
IX. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) وقۋشىلارمەن سالەمدەسىپ، كەزەكشىنى تاعايىنداپ، بۇگىنگى ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ.
بوياۋمەن نارسەنىڭ ءتۇرىن، ءتۇسىن، كەسكىن – كەلبەتىن سۋرەتتەپ كورسەتۋ - كەسكىندەمە ونەرى.
احمەت بايتۇرسىنوۆ پورترەتى
X. وتكەن تاقىرىپقا شولۋ
“كىم جىلدام”؟ ويىنى
1. ناتيۋرمورت دەگەنىمىز نە؟
2. ناتيۋرمورت جانر ما، الدە ونەر ءتۇرى مە؟
3. ناتيۋرمورت قۇراستىرۋ دەگەنىمىز نە؟
سەرگىتۋ ءساتى
تەربەلەدى اعاشتار،
الدىمنان جەل ەسەدى.
كىپ-كىشكەنتاي اعاشتار،
ءۇپ - ۇلكەن بولىپ وسەدى.
XI. جاڭا ساباق
پەيزاج ونەرى
ەگەر سەن ءوز سۋرەتىڭدە تابيعاتتى، دالانى، وزەندى، تاۋ مەن تەڭىزدى، ورماندى، الىستاعى ەلدەردى بەينەلەگەن بولساڭ، وندا سەنى پەيزاجشى - سۋرەتشى دەپ اتاۋعا بولادى. ال سەنىڭ شىعارماڭ پەيزاج دەپ اتالادى.
پەيزاجدى سالىپ ۇيرەنۋ ءۇشىن تابيعات اياسىندا ءجيى بولعان دۇرىس. جان - جاعىڭدا بولىپ جاتقان وزگەرىستەرگە نازار اۋدارىپ، كوڭىلگە توقي ءبىلۋ كەرەك. قازاقستاننىڭ تابيعاتى وتە باي جانە الۋان ءتۇرلى. بىزدە تەڭىزدەر، وزەندەر مەن كولدەر، بيىك تاۋلار مەن ورماندار بار.
سۋرەتشى باسقالار كوڭىل اۋدارا بەرمەيتىن دۇنيەلەردى كورەتىندەي سەزىمتال، بايقاعىش بولۋى كەرەك. مىسالى اسپاننىڭ ءتۇسى قانداي؟
ءابىلحان قاستەيەۆ(1904 - 1973)- قازاقتىڭ ايگىلى كەسكىندەمەشىسى، گرافيك - سۋرەتشىسى، قازاق بەينەلەۋ ونەرىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى. تۋىپ - وسكەن جەرى الماتى وبلىسىنا قاراستى جاركەنت توڭىرەگى.
ايشا عالىمبايەۆا 1917 جىلى الماتى وبلىسى، ەڭبەكشىقازاق اۋدانى، ەسىك اۋلىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاق قىزدارىنىڭ ىشىنەن سۋرەتشىلىك ماماندىقتى تۇڭعىش يگەرگەن جانە حالىق سۋرەتشىسى اتاعىندا ءبىرىنشى بولىپ العان كەسكىندەمەشى - سۋرەتشى.
اباي قۇنانباي ۇلى(1845 - 1904)- قازاقتىڭ ۇلى اقىنى، سازگەر، فيلوسوف، قازاق جازبا ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە ونىڭ العاشقى كلاسسيگى. تۋعان جەرى - بۇرىنعى قارقارالى اۋدانىنا قاراستى شىڭعىس تاۋىنىڭ باۋرايى. اباي بىرتەكتەس ولەڭدەر جازۋعا ۇمىتىلا بەرمەگەن. ابايدىڭ جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىن سۋرەتتەيتىن - “قىس”، “كۇز”، “جاز”، “جازعىتۇرىم” سەكىلدى ءبىر توپقا، سيكلگە جاتاتىن ولەڭدەرىنىڭ دە ءارقايسىسى مازمۇن - ماعىناسى، سۋرەتتەۋ ءتاسىلى جاعىنان ءار ءتۇرلى بولىپ شىققان.
XII. ساراماندىق ءبولىم:
ولەڭدى ءتۇسىنىپ وقى، ولەڭگە قاراپ يلليۋستراسيا قۇراستىر
1. اقىن قىستى كىمگە تەڭەيدى؟
2. اباي ولەڭىندەگى ادام بەينەسىندە ايتىلاتىن قىستى سيپاتتا؟
3. ولەڭىندە بالالار تۋرالى نە دەلىنگەن؟ مالشى تۋرالى شە؟
اباي قۇنانبايەۆتىڭ
“قىس” ولەڭىنە يلليۋستراسيا قۇراستىرۋ
اق كيىمدى، دەنەلى، اق ساقالدى،
سوقىر مىلقاۋ، تانىماس ءتىرى جاندى.
ءۇستى - باسى اق قىراۋ، ءتۇسى سۋىق،
باسقان جەرى سىقىرلاپ كەلىپ قالدى.
بۇلتتاي قاسى جاۋىپ ەكى كوزىن،
باسىن سىلكىسە، قار جاۋىپ مازاڭدى الدى.
بورانداي بۇرق - سارق ەتىپ دولدانعاندا
التى قانات اق وردا ءۇي شايقالدى.
اۋەس كورىپ جۇگىرگەن جاس بالالار،
بەتى قولى دومبىعىپ ۇسىك شالدى.
شيدەم مەن تون قاباتتاپ كيگەن مالشى،
بەت قاراۋعا شىداماي تەرىس اينالدى
شيدەم - قوي جۇنىنەن توقىلعان سىرت كيىم (سوزدىكپەن جۇمىس)
XIII. ساباقتى قورىتىندىلاۋ
1. ادامنىڭ بەت بەينەسى بەينەلەنگەن كوركەم شىعارما قالاي اتالادى؟
2. قازاقتىڭ ايگىلى كەسكىندەمەشىسى، گرافيك - سۋرەتشى، قازاق بەينەلەۋ ونەرىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى؟
3. قازاق قىزدارىنىڭ ىشىنەن سۋرەتشىلىك ماماندىقتى تۇڭعىش يگەرگەن جانە حالىق سۋرەتشىسى اتاعىن دا ءبىرىنشى بولىپ العان كەسكىندەمەشى - سۋرەتشى كىم؟
4. ەگەر سەن ءوز سۋرەتىڭدە تابيعاتتى، دالانى، وزەندى، تاۋ مەن تەڭىزدى، ورماندى، الىستاعى ەلدەردى بەينەلەگەن بولساڭ، وندا سەنى كىم دەيدى؟
5. جىلدىڭ 4 - مەزگىلىنە ارناپ ولەڭ شىعارعان قازاقتىڭ ۇلى اقىنىن اتا؟
6. كوركەم شىعارمالار جيناعى قالاي اتالادى؟
ءسوزجۇمباق جاۋابى
ءا)“قىس” ولەڭىنە قۇراستىرىلعان يلليۋستراسيالىق سۋرەتتەر بويىنشا كورمە ۇيىمداستىرۋ
XIV. باعالاۋ
XV. ۇيگە تاپسىرما:
“مەنىڭ اۋلامداعى پەيزاج كورىنىسى” اتتى تاقىرىپتا بەينەلەۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ.
I. بەينەلەۋ ونەرى سىنىبى: 3
II. تاقىرىبى: پەيزاج ونەرى
III. ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى تابيعات بوياۋلارىمەن تانىستىرىپ، اقىننىڭ ولەڭ شۋماعىنا يلليۋستراسيا جاساۋعا ۇيرەتۋ.
IV. كورنەكىلىكتەر: ءتۇرلى - ءتۇستى بوياۋلار، اكۆارەل
تابيعات كورىنىستەرى، اقىننىڭ ولەڭ شۋماعى، پەيزاج ونەرىنە ۇلەس قوسقان سۋرەتشىلەر پورترەتى
V. قاجەتتى قۇرال - جابدىقتار: سۋرەت البومى، اكۆارەل بوياۋى، سۋ قۇياتىن ىدىس.
VI. ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، تاريح، دۇنيەتانۋ
VII. ءادىس - تاسىلدەرى: اۋىزشا بايانداۋ، تاقتامەن جۇمىس، سۇراق - جاۋاپ
VIII. ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ بارىسى:
IX. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) وقۋشىلارمەن سالەمدەسىپ، كەزەكشىنى تاعايىنداپ، بۇگىنگى ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ.
بوياۋمەن نارسەنىڭ ءتۇرىن، ءتۇسىن، كەسكىن – كەلبەتىن سۋرەتتەپ كورسەتۋ - كەسكىندەمە ونەرى.
احمەت بايتۇرسىنوۆ پورترەتى
X. وتكەن تاقىرىپقا شولۋ
“كىم جىلدام”؟ ويىنى
1. ناتيۋرمورت دەگەنىمىز نە؟
2. ناتيۋرمورت جانر ما، الدە ونەر ءتۇرى مە؟
3. ناتيۋرمورت قۇراستىرۋ دەگەنىمىز نە؟
سەرگىتۋ ءساتى
تەربەلەدى اعاشتار،
الدىمنان جەل ەسەدى.
كىپ-كىشكەنتاي اعاشتار،
ءۇپ - ۇلكەن بولىپ وسەدى.
XI. جاڭا ساباق
پەيزاج ونەرى
ەگەر سەن ءوز سۋرەتىڭدە تابيعاتتى، دالانى، وزەندى، تاۋ مەن تەڭىزدى، ورماندى، الىستاعى ەلدەردى بەينەلەگەن بولساڭ، وندا سەنى پەيزاجشى - سۋرەتشى دەپ اتاۋعا بولادى. ال سەنىڭ شىعارماڭ پەيزاج دەپ اتالادى.
پەيزاجدى سالىپ ۇيرەنۋ ءۇشىن تابيعات اياسىندا ءجيى بولعان دۇرىس. جان - جاعىڭدا بولىپ جاتقان وزگەرىستەرگە نازار اۋدارىپ، كوڭىلگە توقي ءبىلۋ كەرەك. قازاقستاننىڭ تابيعاتى وتە باي جانە الۋان ءتۇرلى. بىزدە تەڭىزدەر، وزەندەر مەن كولدەر، بيىك تاۋلار مەن ورماندار بار.
سۋرەتشى باسقالار كوڭىل اۋدارا بەرمەيتىن دۇنيەلەردى كورەتىندەي سەزىمتال، بايقاعىش بولۋى كەرەك. مىسالى اسپاننىڭ ءتۇسى قانداي؟
ءابىلحان قاستەيەۆ(1904 - 1973)- قازاقتىڭ ايگىلى كەسكىندەمەشىسى، گرافيك - سۋرەتشىسى، قازاق بەينەلەۋ ونەرىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى. تۋىپ - وسكەن جەرى الماتى وبلىسىنا قاراستى جاركەنت توڭىرەگى.
ايشا عالىمبايەۆا 1917 جىلى الماتى وبلىسى، ەڭبەكشىقازاق اۋدانى، ەسىك اۋلىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاق قىزدارىنىڭ ىشىنەن سۋرەتشىلىك ماماندىقتى تۇڭعىش يگەرگەن جانە حالىق سۋرەتشىسى اتاعىندا ءبىرىنشى بولىپ العان كەسكىندەمەشى - سۋرەتشى.
اباي قۇنانباي ۇلى(1845 - 1904)- قازاقتىڭ ۇلى اقىنى، سازگەر، فيلوسوف، قازاق جازبا ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە ونىڭ العاشقى كلاسسيگى. تۋعان جەرى - بۇرىنعى قارقارالى اۋدانىنا قاراستى شىڭعىس تاۋىنىڭ باۋرايى. اباي بىرتەكتەس ولەڭدەر جازۋعا ۇمىتىلا بەرمەگەن. ابايدىڭ جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىن سۋرەتتەيتىن - “قىس”، “كۇز”، “جاز”، “جازعىتۇرىم” سەكىلدى ءبىر توپقا، سيكلگە جاتاتىن ولەڭدەرىنىڭ دە ءارقايسىسى مازمۇن - ماعىناسى، سۋرەتتەۋ ءتاسىلى جاعىنان ءار ءتۇرلى بولىپ شىققان.
XII. ساراماندىق ءبولىم:
ولەڭدى ءتۇسىنىپ وقى، ولەڭگە قاراپ يلليۋستراسيا قۇراستىر
1. اقىن قىستى كىمگە تەڭەيدى؟
2. اباي ولەڭىندەگى ادام بەينەسىندە ايتىلاتىن قىستى سيپاتتا؟
3. ولەڭىندە بالالار تۋرالى نە دەلىنگەن؟ مالشى تۋرالى شە؟
اباي قۇنانبايەۆتىڭ
“قىس” ولەڭىنە يلليۋستراسيا قۇراستىرۋ
اق كيىمدى، دەنەلى، اق ساقالدى،
سوقىر مىلقاۋ، تانىماس ءتىرى جاندى.
ءۇستى - باسى اق قىراۋ، ءتۇسى سۋىق،
باسقان جەرى سىقىرلاپ كەلىپ قالدى.
بۇلتتاي قاسى جاۋىپ ەكى كوزىن،
باسىن سىلكىسە، قار جاۋىپ مازاڭدى الدى.
بورانداي بۇرق - سارق ەتىپ دولدانعاندا
التى قانات اق وردا ءۇي شايقالدى.
اۋەس كورىپ جۇگىرگەن جاس بالالار،
بەتى قولى دومبىعىپ ۇسىك شالدى.
شيدەم مەن تون قاباتتاپ كيگەن مالشى،
بەت قاراۋعا شىداماي تەرىس اينالدى
شيدەم - قوي جۇنىنەن توقىلعان سىرت كيىم (سوزدىكپەن جۇمىس)
XIII. ساباقتى قورىتىندىلاۋ
1. ادامنىڭ بەت بەينەسى بەينەلەنگەن كوركەم شىعارما قالاي اتالادى؟
2. قازاقتىڭ ايگىلى كەسكىندەمەشىسى، گرافيك - سۋرەتشى، قازاق بەينەلەۋ ونەرىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى؟
3. قازاق قىزدارىنىڭ ىشىنەن سۋرەتشىلىك ماماندىقتى تۇڭعىش يگەرگەن جانە حالىق سۋرەتشىسى اتاعىن دا ءبىرىنشى بولىپ العان كەسكىندەمەشى - سۋرەتشى كىم؟
4. ەگەر سەن ءوز سۋرەتىڭدە تابيعاتتى، دالانى، وزەندى، تاۋ مەن تەڭىزدى، ورماندى، الىستاعى ەلدەردى بەينەلەگەن بولساڭ، وندا سەنى كىم دەيدى؟
5. جىلدىڭ 4 - مەزگىلىنە ارناپ ولەڭ شىعارعان قازاقتىڭ ۇلى اقىنىن اتا؟
6. كوركەم شىعارمالار جيناعى قالاي اتالادى؟
ءسوزجۇمباق جاۋابى
ءا)“قىس” ولەڭىنە قۇراستىرىلعان يلليۋستراسيالىق سۋرەتتەر بويىنشا كورمە ۇيىمداستىرۋ
XIV. باعالاۋ
XV. ۇيگە تاپسىرما:
“مەنىڭ اۋلامداعى پەيزاج كورىنىسى” اتتى تاقىرىپتا بەينەلەۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
"اقپاراتتاندىرۋ تەحنولوگياسى - زامان تالابى" 9 سىنىپقا ارنالعان وقۋ - ادىستەمەلىك قۇرال
-
- جاسۇلان، سەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتى رەتىندە ءوز قۇقىقتارىڭ مەن مىندەتتەرىڭدى بىلەسىڭ بە؟
