- 19 قار. 2023 00:00
- 347
پىسىق-مىسىق (ەرتەگى-قويىلىم)
اۆتور:
ەرتە-ەرتە-ەرتەدە،
كوكوراي شالعىن ولكەدە.
اقىلدى ءارى پىسىق،
ءومىر ءسۇرىپتى مىسىق.
بىردە ەرتە تۇرىپ، بەتى-قولىن جۋىپ، سيىر ساۋىپ، ءسۇت ۇيىتىپ جۇرگەن مىسىققا الىپ-ۇشىپ قويان كەلىپتى. كەلە سالا بىلاي دەپتى:
قويان:
— سالەم پىسىق-مىسىق! ماعان شۇعىل كومەگىڭ قاجەت؟ كەشكە تويعا بارماقشى ەدىم. مىنا ماتادان ادەمى كويلەك تىگىپ بەرشى؟
مىسىق:
— سالەم سانگەر قويان! ءقازىر، ولشەمىڭدى الايىن.
(قوياننىڭ يىعىن، ارقاسىن، بەلىن ولشەپ الىپ، دەرەۋ كويلەك تىگىپ بەرەدى.)
— كوپ راقمەت، پىسىق-مىسىق! باعاسى قانشا بولدى؟
مىسىق:
— نەگىزى جەتى مىڭعا تىگەم. ساعان التى مىڭ بولسىن.
قويان:
— ماعان جەڭىلدىك قاجەت ەمەس. جەتى مىڭ تولەيىن. راقمەت ساعان مىسىق دوس! ادەمى ماتا كورسەڭ ماعان كويلەك تىگىپ قوي. ساتىپ الامىن.
ولشەمدى بىلەسىڭ.
مىسىق:
— راقمەت ساعان، قويان! البەتتە.
(قويان كەتەدى. ارتىنان دەرەۋ بىرەۋ ەسىك قاعادى. اشسا تۇلكى تۇرادى.)
تۇلكى:
— سالەم پىسىق-مىسىق! ماعان شۇعىل كومەگىڭ قاجەت؟!
مىسىق:
— سالەم سۇلۋ تۇلكى! نە بوپ قالدى تاعى؟
تۇلكى:
— اياق استىنان ۇيگە قوناقتار كەلىپ قالدى. ساتاتىن ءبالىشىڭ بار ما؟
مىسىق:
— جەمىس ءبالىشى بار. كاكاو قوسىلعان، قۇلپىنايمەن.
تۇلكى:
— تاماشا! بىرەۋىن بەرە سالشى.. قانشا تۇرادى؟
مىسىق:
— نەگىزى 6000 تەڭگە تۇرادى. ساعان 5000-عا بەرەيىن؟!
تۇلكى:
— راقمەت، پىسىق-مىسىق! مەنىڭ كومەگىم قاجەت بولسا ايت؟!
(تۇلكى قويانعا 5000 تەڭگە بەرەدى. قويان اقشانى الىپ، قۋانىپ ءاميانىنا سالىپ قويادى. تۇلكى كەتە سالا تاعى ەسىك تاقىلدايدى. اشسا قونجىق ەكەن.)
قونجىق:
— سالەم پىسىق-مىسىق! كومەكتەس! تابانىما تىكەن كىرىپ كەتتى... تىكەنىن الىپ، ماي جاعىپ بەرشى...؟!
مىسىق:
— سالەم قونجىق! قانە تابانىڭدى اكەل؟! (تىكەنىن الىپ، ماي جاعىپ بايلاپ بەرەدى.)
راقمەت پىسىق-مىسىق! مەنىڭ كومەگىم قاجەت بولسا ايتارسىڭ؟
(قونجىق كەتەدى. ەسىكتى بىرەۋ قاعادى. تۇلكى ەسىكتى اشسا، ەشكىم جوق، جەرگە قاراسا كىرپى تۇرادى.)
كىرپى:
— سالەم پىسىق-مىسىق! ورماندا اڭدار جارىسى ءوتىپ جاتىر. ماعان تەز جۇرەتىن اياقكيىم تاۋىپ بەرشى؟
مىسىق:
— اياعىڭنىڭ ولشەمى قانشا؟ مەندە روليك بار. كيىپ كورشى؟ (روليك اياعىنا شاق كەلگەن كىرپى، قاتتى قۋانادى.)
كىرپى:
— باعاسى قانشا تۇرادى؟
مىسىق:
— تەگىن-اق الا بەر! كەي ساتىپ الۋشىعا نە تەگىن، نە جەڭىلدىكپەن بەرەمىن.
كىرپى:
— راقمەت ساعان مىسىق دوس! كەزى كەلگەندە وسى جاقسىلىعىڭدى ارتىعىمەن قايتارارمىن!
(كىرپى كەتەدى. قايتا ەسىك تاقىلدايدى. اشسا قاسقىر تۇرادى.)
قاسقىر:
— سالەم پىسىق-مىسىق! اشتان ولمەسىن دەسەڭ، جىلدام، تاماق بەر! نە بار جەيتىن؟
مىسىق:
— قازاقشا ەت بار!
قاسقىر:
— اكەل دەرەۋ ءبىر تاباعىن! (مىسىق قاسقىرعا ۇلكەن تاباقپەن ەت بەرەدى. قاسقىر ءبىر-اق اساپ، جەي سالادى. سوسىن قالتاسىنان 5000 تەڭگە الىپ، مىسىققا بەرەدى دە، بىلاي دەيدى):
— راقمەت پىسىق-مىسىق! كۇنىگە ماعان تاماق دايىنداپ تۇرۋعا قالايسىڭ؟
مىسىق:
— ايتساڭىز بولدى قاسەكە! تەك الدىن-الا تاپسىرىس بەرۋدى ۇمىتپاڭىز...
قاسقىر:
— جارايدى! ساۋ بول. (كەتەدى)
(بالالار، ەرتەگى وسىلاي جالعاسا بەرەدى. سىنىپتاعىداي تاعى دا «قاي اڭ، نە سۇراپ كەلەدى؟» دەگەن تاڭداۋدى وزدەرىڭە قالدىردىم. ارى قاراي مىسىق اسحانا، ەمحانا، دۇكەن، شەبەرحانا ت.ت. اشىپ، جۇمىسشىلار جالدايدى. اركىم ءوز نۇسقاسىن ويلاپ تاۋىپ، ەرتەگىنى جالعاستىرسا بولادى. تاسىمالداۋشى-جەتكىزۋشى، تاكسي جۇرگىزۋشى، ساتۋشى، دارىگەر، ءمۇعالىم، سپورتشى، تۋريست ت.ت. ءتۇرلى اڭداردىڭ ءتىزىمىن جاساپ، ساحنالاساڭدار بولادى.)