پسيحولوگيالىق ترەنينگ: ءمۇعالىم بەينەسى
پسيحولوگيالىق ترەنينگ تاقىرىبى: ءمۇعالىم بەينەسى
قاتىسۋشىلار: مەكتەپ پەداگوگتارى (جاس ماماندار)
ماقساتى: مۇعالىمدەردىڭ ەموسيونالدى كوڭىل كۇيىلەرىن كوتەرۋ، پسيحولوگيالىق احۋال تۋدىرۋ، توپتاسىپ جۇمىس ىستەۋ جۇيەسىن ءارى قاراي دامىتۋ.
جۇمىس ءتۇرى: توپتىق جۇمىس
كورنەكىلىك قۇرالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، دوپ، ۆاتمان، ءتۇرلى - ءتۇستى قارىنداشتار، فلاماستەرلەر، شارلار
«ۇستازدىق ەتكەن جالىقپاس، ۇيرەتۋدەن بالاعا»،- دەپ ايتقان ۇلى اباي قۇنانبايەۆ اتامىز. شىنىمەن دە، وسكەلەڭ ۇرپاقتى، ۇلت پەن ەل بولاشاعىن تاربيەلەۋ، ءمۇعالىم كاسىبىن تاڭداپ، ونى شىن جۇرەكپەن، بار بولمىسىڭمەن ءسۇيۋ ءاربىر ادامنىڭ قولىنانا كەلە بەرمەيتىن يگى ءىس. سوندىقتان دا، تاڭداعان ماماندىق جولىنان ەشقاشان تايماڭىزدار، ءاربىر قيىنشىلىقتاردى ابىرويمەن جەڭىپ شىعۋلارىڭىزدى تىلەيمىن.
ترەنينگ ەرەجەسىمەن تانىستىرۋ.
1. ءوز ويىن اشىق ايتۋ.
2. وزگەنىڭ پىكىرىن قۇرمەتتەۋ.
3. شىنايىلىق.
4. بەلسەندى ارەكەت ەتۋ.
5. ءوز سەزىمىن باسقارا ءبىلۋ.
6. ۋاقىتپەن ساناسۋ.
№1 جاتتىعۋ.. ءى. سالەمدەسۋ: «كورشى»- 1 مينۋت
قاتىسۋشىلار شەڭبەرگە تۇرادى. جۇرگىزۋشىنىڭ نۇسقاۋىن ورىندايدى.
كورشىڭدى وڭ جاقتان قۇشاقتا،
كورشىڭدى سول جاقتان قۇشاقتا.
وڭ جاقتاعى كورشىڭە ءبىر جىميىپ،
سول جاقتاعى كورشىڭە ءبىر جىميىپ قاراڭىز.
تۋىس ادامدى كورگەن كەزدەگىدەي امانداسىڭىز
بىرەۋدەن قارىز بولعانداعى كىسىن كورگەندەي امانداسىڭىز
كوپ ۋاقىت كورمەگەن دوسىڭىزدى كورگەندە
باستىقتى كورگەندە.
رەفلەكسيا. جاتتىعۋدان العان اسەرى تۋرالى وي ءبولىسۋ.
№2 جاتتىعۋ. «وزىندىك تاڭداۋ»
قاتىسۋشىلار ورىندارىنا جايعاسىپ، ءبىر - بىردەن بەرىلگەن سويلەمدەردى ءوز ويىنشا اياقتايدى.
1. مەنىڭ ويىمشا مەن...
2. وزگەلەر مەنى...
3. مەن كەلەشەكتە...
№3 جاتتىعۋ. «بالا»
ءار قاتىسۋشى تۇسىنىك بەرەدى: «بالا دەگەنىمىز – ول...».
№4 جاتتىعۋ. «ىرعاقتى توقتاتۋ».
قاتىسۋشىلار اراسىنان ءبىر ءمۇعالىم رولىندە وينايدى، قالعاندارى ءتارتاپسىز وقۋشىلار. وقۋشىلار سىنىپتا شۋلاپ، ءمۇعالىم 5 مينۋت ىشىندە سىنىپتى تىنىشتاندىرۋ كەرەك. نەمەسە قاتىسۋشىلاردىڭ ءارقايسىسى ءوز تاجىريبەسىمەن بولىسەدى.
№5 جاتتىعۋ. «باعا قويۋ».
قاتىسۋشىلار شەڭبەرگە تۇرادى. اراسىنان بىرەۋى ءمۇعالىم، قالعاندارى وقۋشىلار بولادى. ءمۇعالىم رولىندەگى قاتىسۋشى نەگاتيۆتى باعانى (ەكىنى) ءبىر وقۋشىعا قويۋى كەرەك. سودان كەيىن، ءپوزيتيۆتى باعا «بەس» قويۋى كەرەك. قالعان قاتىسۋشىلار ءمۇعالىمنىڭ سول كەزدەگى ينتونناسياسىن، ەموسياسىن قالاي كەلتىرگەندىگىن، قانداي سوزدەر ايتقاندىعىن باقىلايدى. بۇل رولدە ءاربىر ءمۇعالىم بولىپ كورۋى كەرەك.
پسيحولوگ كەڭەسى: وقۋشىعا نەگاتيۆتى باعا قويۋ كەزىندە ءمۇعالىم بالاعا دەگەن ءوزىنىڭ قاتىناسىن ءبىلدىرۋ كەرەك جانە سول بالانىڭ ەرتەڭگى كۇنى جاقسى وقيتىندىعىنا سەنىمدىلىگىن كورسەتۋ كەرەك. مىسالى: «وكىنىشتى - اق، دينا. بۇگىن مەنىڭ ساعان ەكى قويۋىما تۋرا كەلدى. سەن وتە قابىلەتتى وقۋشىسىن. الداعى ۋاقىتتا بۇگىنگى باعاڭدى تۇزەتەسىن دەپ ويلايمىن».
وقۋشىعا ءپوزيتيۆتى باعا قويۋ كەزىندە ءمۇعالىم بالانىڭ وقۋعا دەگەن تالپىنىسىن بەكىتۋ كەرەك. مىسالى: «جارايسىڭ، سەن بۇگىن بەس الدىڭ. وسى جولىڭنان تايما».
№6 جاتتىعۋ «جاسىرىن حات، ويلان تاپ!»
قاجەتتى قۇرالدار: ۆاتمان، ءتۇرلى ءتۇستى فلوماستەرلەر، قارىنداشتار، وشىرگىش، سىزعىش
ۋاقىتى: 20 مينۋت
بارىسى: قاتىسۋشىلار 3 توپقا ءبولىنىپ وتىرادى.
جۇرگىزۋشى: ەرتە - ەرتە - ەرتەدە... ءالى ادامداردار ءارىپ تانىماعان ۋاقىتتا دا، ولار
ءبىر - بىرىنە حات جازعان ەكەن. قالايشا؟ ولار سۋرەت سالۋدى ءبىلىپتى. بۇگىن ءبىز سونى ۇيرەنەمىز. ءوز قارسىلاستارىڭىزعا سۋرەت ارقىلى قىسقاشا عانا ويلارىڭىزدى جەتكىزىڭىزدەر. ءار ءبىر توپقا بەلگىلى ءبىر سويلەمدەر بەرىلەدى:
«بۇگىن ماعان ساعات كەشكى 6 - دا تەلەفون سوقشى» - 1 - ءشى توپقا ارنالعان حات؛
«بۇگىن جۇمىستان كەيىن كينوتەاترعا بارايىق» - 2 - ءشى توپقا ارنالعان حات؛
«جەكسەنبى كۇنى ساعات 15. 00 - دە مەنىڭ تۋعان كۇنىمە كەل» - 3 - ءشى توپقا ارنالعان حات.
مۇعالىمدەر وزدەرىنە بەرىلگەن تاپسىرمانى ۆاتمانعا سۋرەت ارقىلى سالىپ، ءوزارا الماسادى. كەلەسى توپتىڭ مۇعالىمدەرى، سۋرەتتە بەرىلگەن سوزدەردى انىقتاۋلارى قاجەت.
№7 جاتتىعۋ. «ءتۇرلى ءتۇستى شارلار» - اياقتالماعان سوزدەر.
قاتىسۋشىلار شەڭبەرگە تۇرىپ، نۇسقاۋلىقتى تىڭدايدى: «ءبىر - ەكى ايدىڭ ىشىندە ەگەر دە ءسىزدى قۋانتقان نارسەلەر كوبىرەك بولسا، جاسىل شاردى الىپ «جۇمىستا سوڭعى كەزدە مەنى قۋانتقان...» دەگەن سويلەمدى اياقتاۋ كەرەك، ال ەگەردە رەنجىگەن ساتتەرىڭىز باسىم بولسا، «جۇمىستا سوڭعى كەزدە مەنى رەنجىتكەن...» قىزىل شاردى الىپ وسى سويلەمدى اياقتاۋ كەرەك.
رەفلەكسيا:
نە ۇنادى؟ ترەنينگتىڭ قاي جاتتىعۋلارى وزدەرىڭىز ءۇشىن پايدالى دەپ تاپتىڭىزدار؟ بۇگىنگى پسيحولوگيالىق ساباق تۋرالى ءوز ويىن، العان اسەرىن 3 سوزبەن عانا بىلدىرەدى، تىلەكتەرىن ايتادى.
پسيحولوگيالىق ترەنينگ: ءمۇعالىم بەينەسى. جۇكتەۋ
قاتىسۋشىلار: مەكتەپ پەداگوگتارى (جاس ماماندار)
ماقساتى: مۇعالىمدەردىڭ ەموسيونالدى كوڭىل كۇيىلەرىن كوتەرۋ، پسيحولوگيالىق احۋال تۋدىرۋ، توپتاسىپ جۇمىس ىستەۋ جۇيەسىن ءارى قاراي دامىتۋ.
جۇمىس ءتۇرى: توپتىق جۇمىس
كورنەكىلىك قۇرالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، دوپ، ۆاتمان، ءتۇرلى - ءتۇستى قارىنداشتار، فلاماستەرلەر، شارلار
«ۇستازدىق ەتكەن جالىقپاس، ۇيرەتۋدەن بالاعا»،- دەپ ايتقان ۇلى اباي قۇنانبايەۆ اتامىز. شىنىمەن دە، وسكەلەڭ ۇرپاقتى، ۇلت پەن ەل بولاشاعىن تاربيەلەۋ، ءمۇعالىم كاسىبىن تاڭداپ، ونى شىن جۇرەكپەن، بار بولمىسىڭمەن ءسۇيۋ ءاربىر ادامنىڭ قولىنانا كەلە بەرمەيتىن يگى ءىس. سوندىقتان دا، تاڭداعان ماماندىق جولىنان ەشقاشان تايماڭىزدار، ءاربىر قيىنشىلىقتاردى ابىرويمەن جەڭىپ شىعۋلارىڭىزدى تىلەيمىن.
ترەنينگ ەرەجەسىمەن تانىستىرۋ.
1. ءوز ويىن اشىق ايتۋ.
2. وزگەنىڭ پىكىرىن قۇرمەتتەۋ.
3. شىنايىلىق.
4. بەلسەندى ارەكەت ەتۋ.
5. ءوز سەزىمىن باسقارا ءبىلۋ.
6. ۋاقىتپەن ساناسۋ.
№1 جاتتىعۋ.. ءى. سالەمدەسۋ: «كورشى»- 1 مينۋت
قاتىسۋشىلار شەڭبەرگە تۇرادى. جۇرگىزۋشىنىڭ نۇسقاۋىن ورىندايدى.
كورشىڭدى وڭ جاقتان قۇشاقتا،
كورشىڭدى سول جاقتان قۇشاقتا.
وڭ جاقتاعى كورشىڭە ءبىر جىميىپ،
سول جاقتاعى كورشىڭە ءبىر جىميىپ قاراڭىز.
تۋىس ادامدى كورگەن كەزدەگىدەي امانداسىڭىز
بىرەۋدەن قارىز بولعانداعى كىسىن كورگەندەي امانداسىڭىز
كوپ ۋاقىت كورمەگەن دوسىڭىزدى كورگەندە
باستىقتى كورگەندە.
رەفلەكسيا. جاتتىعۋدان العان اسەرى تۋرالى وي ءبولىسۋ.
№2 جاتتىعۋ. «وزىندىك تاڭداۋ»
قاتىسۋشىلار ورىندارىنا جايعاسىپ، ءبىر - بىردەن بەرىلگەن سويلەمدەردى ءوز ويىنشا اياقتايدى.
1. مەنىڭ ويىمشا مەن...
2. وزگەلەر مەنى...
3. مەن كەلەشەكتە...
№3 جاتتىعۋ. «بالا»
ءار قاتىسۋشى تۇسىنىك بەرەدى: «بالا دەگەنىمىز – ول...».
№4 جاتتىعۋ. «ىرعاقتى توقتاتۋ».
قاتىسۋشىلار اراسىنان ءبىر ءمۇعالىم رولىندە وينايدى، قالعاندارى ءتارتاپسىز وقۋشىلار. وقۋشىلار سىنىپتا شۋلاپ، ءمۇعالىم 5 مينۋت ىشىندە سىنىپتى تىنىشتاندىرۋ كەرەك. نەمەسە قاتىسۋشىلاردىڭ ءارقايسىسى ءوز تاجىريبەسىمەن بولىسەدى.
№5 جاتتىعۋ. «باعا قويۋ».
قاتىسۋشىلار شەڭبەرگە تۇرادى. اراسىنان بىرەۋى ءمۇعالىم، قالعاندارى وقۋشىلار بولادى. ءمۇعالىم رولىندەگى قاتىسۋشى نەگاتيۆتى باعانى (ەكىنى) ءبىر وقۋشىعا قويۋى كەرەك. سودان كەيىن، ءپوزيتيۆتى باعا «بەس» قويۋى كەرەك. قالعان قاتىسۋشىلار ءمۇعالىمنىڭ سول كەزدەگى ينتونناسياسىن، ەموسياسىن قالاي كەلتىرگەندىگىن، قانداي سوزدەر ايتقاندىعىن باقىلايدى. بۇل رولدە ءاربىر ءمۇعالىم بولىپ كورۋى كەرەك.
پسيحولوگ كەڭەسى: وقۋشىعا نەگاتيۆتى باعا قويۋ كەزىندە ءمۇعالىم بالاعا دەگەن ءوزىنىڭ قاتىناسىن ءبىلدىرۋ كەرەك جانە سول بالانىڭ ەرتەڭگى كۇنى جاقسى وقيتىندىعىنا سەنىمدىلىگىن كورسەتۋ كەرەك. مىسالى: «وكىنىشتى - اق، دينا. بۇگىن مەنىڭ ساعان ەكى قويۋىما تۋرا كەلدى. سەن وتە قابىلەتتى وقۋشىسىن. الداعى ۋاقىتتا بۇگىنگى باعاڭدى تۇزەتەسىن دەپ ويلايمىن».
وقۋشىعا ءپوزيتيۆتى باعا قويۋ كەزىندە ءمۇعالىم بالانىڭ وقۋعا دەگەن تالپىنىسىن بەكىتۋ كەرەك. مىسالى: «جارايسىڭ، سەن بۇگىن بەس الدىڭ. وسى جولىڭنان تايما».
№6 جاتتىعۋ «جاسىرىن حات، ويلان تاپ!»
قاجەتتى قۇرالدار: ۆاتمان، ءتۇرلى ءتۇستى فلوماستەرلەر، قارىنداشتار، وشىرگىش، سىزعىش
ۋاقىتى: 20 مينۋت
بارىسى: قاتىسۋشىلار 3 توپقا ءبولىنىپ وتىرادى.
جۇرگىزۋشى: ەرتە - ەرتە - ەرتەدە... ءالى ادامداردار ءارىپ تانىماعان ۋاقىتتا دا، ولار
ءبىر - بىرىنە حات جازعان ەكەن. قالايشا؟ ولار سۋرەت سالۋدى ءبىلىپتى. بۇگىن ءبىز سونى ۇيرەنەمىز. ءوز قارسىلاستارىڭىزعا سۋرەت ارقىلى قىسقاشا عانا ويلارىڭىزدى جەتكىزىڭىزدەر. ءار ءبىر توپقا بەلگىلى ءبىر سويلەمدەر بەرىلەدى:
«بۇگىن ماعان ساعات كەشكى 6 - دا تەلەفون سوقشى» - 1 - ءشى توپقا ارنالعان حات؛
«بۇگىن جۇمىستان كەيىن كينوتەاترعا بارايىق» - 2 - ءشى توپقا ارنالعان حات؛
«جەكسەنبى كۇنى ساعات 15. 00 - دە مەنىڭ تۋعان كۇنىمە كەل» - 3 - ءشى توپقا ارنالعان حات.
مۇعالىمدەر وزدەرىنە بەرىلگەن تاپسىرمانى ۆاتمانعا سۋرەت ارقىلى سالىپ، ءوزارا الماسادى. كەلەسى توپتىڭ مۇعالىمدەرى، سۋرەتتە بەرىلگەن سوزدەردى انىقتاۋلارى قاجەت.
№7 جاتتىعۋ. «ءتۇرلى ءتۇستى شارلار» - اياقتالماعان سوزدەر.
قاتىسۋشىلار شەڭبەرگە تۇرىپ، نۇسقاۋلىقتى تىڭدايدى: «ءبىر - ەكى ايدىڭ ىشىندە ەگەر دە ءسىزدى قۋانتقان نارسەلەر كوبىرەك بولسا، جاسىل شاردى الىپ «جۇمىستا سوڭعى كەزدە مەنى قۋانتقان...» دەگەن سويلەمدى اياقتاۋ كەرەك، ال ەگەردە رەنجىگەن ساتتەرىڭىز باسىم بولسا، «جۇمىستا سوڭعى كەزدە مەنى رەنجىتكەن...» قىزىل شاردى الىپ وسى سويلەمدى اياقتاۋ كەرەك.
رەفلەكسيا:
نە ۇنادى؟ ترەنينگتىڭ قاي جاتتىعۋلارى وزدەرىڭىز ءۇشىن پايدالى دەپ تاپتىڭىزدار؟ بۇگىنگى پسيحولوگيالىق ساباق تۋرالى ءوز ويىن، العان اسەرىن 3 سوزبەن عانا بىلدىرەدى، تىلەكتەرىن ايتادى.
پسيحولوگيالىق ترەنينگ: ءمۇعالىم بەينەسى. جۇكتەۋ