قاراقوجا ۇلى قورقىت اتا
انا ءتىلى (4 سىنىپ)
قاراقوجا ۇلى قورقىت اتا.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. 8 - 9 ع. ءومىر سۇرگەن ۇلى كۇيشى، قوبىزشى قورقىت اتا جايلى اڭىز اڭگىمەنى ءتۇسىندىرۋ، قورقىت، ونىڭ ءومىرى، كۇيلەرى جايلى ماعلۇمات بەرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ تىلدىك قورىن، مانەرلەپ وقۋ داعدىلارىن، وي ورىستەرىن دامىتۋ.
3. وقۋشىلاردى كۇي ونەرىن ءتۇسىنىپ، قادىرلەۋگە، تاريحىمىزدىڭ سىرىن تۇسىنۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: قوبىز - مۋزىكالىق اسپابى، سلايدتار، كۇي اسپاپتارى جايلى بۋكلەت، قورقىت اتانىڭ پورترەتى.
ءپانارالىق بايلانىس: مۋزىكا.
ساباقتىڭ ءادىسى: پروبلەمالىق بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ، پسيحولوگيالىق دايىندىق جاساۋ.
2. وتكەن ساباقتى پىسىقتاۋ، بەكىتۋ.
ساباعىمىزدى ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى پىسىقتاۋدان باستايىق.
1. حالىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟.
2. اڭىز دەگەنىمىز نە؟ قانداي اڭىز اڭگىمە بىلەسىڭدەر؟
3. ءال - فارابي تۋرالى نە بىلەمىز؟
1 - سلايد. ءۇي تاپسىرماسى: " ونەرلى جىگىت" ( 1 بالاعا مازمۇنداتۋ)
2 - 6 سلايدتار ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ.
7 - سلايد. ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ. ءال - فارابي كىم؟.
8 - سلايد. ءال - فارابي تۋرالى قوسىمشا نە بىلەمىز؟ "( شىعارماشىلىق تاپسىرما. زەرتتەپ كەلۋ)
3. جاڭا ساباق. ءۇي تاپسىرماسىن جاقسى مەڭگەرىپسىڭدەر. ەندى ءبىر ءسات مۋزىكا تىڭداساق. ( قوبىزبەن ورىندالاتىن كۇي تىڭداتۋ)
- نەنىڭ ءۇنى؟. ( قوبىزدىڭ). قوبىزدى كورسەتۋ.
- قوبىز تارتاتىن ادامدى كىم دەيدى؟. ( قوبىزشى)
ەندەشە، بالالار ءبىز بۇگىن سەندەرمەن تاعى ءبىر ۇلى اتامىز، كۇيشى، قوبىزشى قورقىت اتا تۋرالى اڭىز اڭگىمەمەن تانىسامىز.
9 - سلايد. قورقىت اتا قاراقوجا ۇلى.
- ەرتە زاماندا ادامداردىڭ بولاشاعىن بولجاپ ايتا الاتىن ءبىر دانىشپان ءومىر ءسۇرىپتى. ونىڭ اتى قورقىت ەكەن. بالالار، قورقىت اتانىڭ ومىرگە كەلۋىنىڭ ءوزى ءبىر تاريح. اناسى قۇلان ەتىنە جەرىك بولىپ، ءۇش جىل توعىز كۇن دەگەندە قورقىتتى دۇنيەگە اكەلىپتى. سول كۇنى كۇن كۇركىرەپ، داۋىل سوعىپ، دۇنيەنىڭ استاڭ-كەستەڭى شىعادى.
قورقىت تۋعان كەزدە قارا اسپاندى سۋ العان،
قارا جەردى قۇم العان، ول تۋاردا ەل قورقىپ،
تۋىلعان سوڭ قۋانعان! - دەگەن ەل اراسىندا سوزدەر ايتىلعان. " بۇل بالا ءبىزدى قورقىتىپ دۇنيەگە كەلگەن بالا بولدى. ەسىمى - قورقىت بولسىن " - دەپ، ازان شاقىرىپ، ات قويىپتى. قورقىت تۋىلعان سوڭ كۇن دە قاباعىن اشىپ، ساۋلە شاشىپتى.
وي قوزعاۋ: - وسى سوزدەردەن نەنى اڭعارۋعا بولادى؟. ( ول تەگىن ادام ەمەس، اۋليە ادام)
ءمۇعالىم: - بويى ءوسىپ، بۇعاناسى قاتقان قورقىت ءتۇس كورەدى. تۇسىندە ساقالى بەلىنە تۇسكەن، اق تاياعى كوك تىرەگەن اۋليە ايان بەرىپتى.
اۋليە: ۋا، قورقىت سەن ءبىر اسپاپ جاسا. اسپابىڭ التى جاسار نار اتانىڭ جىلىگىندەي، شاناعى قارا باقىرداي، كونى ارۋانانىڭ تەرىسىنە، تيەگى ورتەكەنىڭ مۇيىزىنەن، ىشەگى بەس ايعىردىڭ قۇيرىعىنان بولسىن، اسپابىڭدى قوبىز دەپ اتارسىڭ!
قورقىت تۇسىنەن ويانىپ، اسپاپ جاساۋعا كىرىسەدى. اۋليەنىڭ بارلىق شارتتارىن ورىندايدى. اسپاپتى قولىنا الىپ، قۇلاعىن بۇراپ، قياعىن شالىپ كورسە قوبىز سارناپ قويا بەرىپتى.
ۇشقان قۇس، جۇرگەن اڭ، ەسكەن سامال ءبارى توقتاي قالىپ قوبىز ءۇنىن تىڭدايدى. مىنە، قورقىت اتا تارتقان كۇيدىڭ ءبىر قايىرىمى وسىلاي باستالعان دەسەدى.
1 ابزاستى ءمۇعالىم تۇسىندىرەدى. 2 - ابزاستان باستاپ تىزبەكتەي وقىتۋ.
ءمۇعالىم: اڭگىمە تۇسىنىكتى مە؟. قورقىت اتانى ويلاندىرعان سۇراقتار سەندەردى دە ويلاندىرا ما؟
- قورقىت اتا قانداي ادام بولعان؟ (كورىپكەل، بولاشاقتى بولجاي الاتىن، كوپ بىلەتىن ادام بولعان)
وي قوزعاۋ: سەندەرگە اسەر ەتكەن جەرلەرى.( ءتۇس كورۋ تۋرالى)
- قورقىت ولىممەن قالاي كۇرەسەدى؟ اجالدان قۇتىلۋدىڭ جولىن نەدەن ىزدەدى؟
- قورقىت اتانىڭ كۇيلەرىنىڭ قۇدىرەتتىلىگىن كورسەتەتىن تۇستى تاۋىپ وقيىق.
10 - سلايد. داپتەرمەن جۇمىس.
ساباقتى پىسىقتاۋ. 11 - 14 سلايدتار ارقىلى.
1. قورقىتتى قانداي ساۋال كوپ ويلاندىرادى؟
2. قورقىت تۇسىندە نە كورەدى؟
3. ول قانداي ءسوزدى بايقاۋسىزدا ايتىپ قالادى؟
4. اڭىز بويىنشا قورقىت اتانىڭ ءومىرى قالاي اياقتالادى؟
15 - سلايد. قوسىمشا ماعلۇمات.
قورقىت اتا ولسە دە ونىڭ كۇيلەرى ولگەن جوق.
ىزدەنۋشىلىك تاپسىرما. الدىن الا بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا قورقىت اتانىڭ كۇيلەرىنىڭ شىعۋ تاريحىن ءبىلىپ كەلۋ.
"اققۋ" كۇيى. قورقىت قوبىزدى تىنىمسىز تارتقان. ول تارتقاندا سۋ اعىسىن توقتاتىپ، جەل تىنىپ، تابيعات ۇيىپ تىڭداپتى. بىردە كوكتە ۇشىپ بارا جاتقان ءبىر توپ اققۋ اينالا ۇشىپ، قانات بۇگىپتى. مۇڭلى كۇيدىڭ داۋسىنا سۇڭقىلداسىپ، قورقىتپەن بىرگە مۇڭايعان ەكەن. ءسويتىپ "اققۋ" كۇيى تۋىنداعان.
"ءاۋىپباي" كۇيى. ارقادان ىزدەپ كەلگەن اقساق قىزدان قورقىت ءبىر پەرزەنت كورىپتى. كۇندىز - ءتۇنى اجالدى الاستاتىپ، بالاسى مەن زايىبىنا كوڭىل بولە الماپتى. بالاسى مەن زايىبى سىردىڭ بويىنا كەلىپ، قورقىتتىڭ تىلەۋىن تىلەپ ءجۇرىپتى. بالا ەسەيە كەلە قوبىز تارتىپ وتىرعان اكەسىنە تالپىنۋدى شىعارىپتى. قولىن سوزىپ، ۇمتىلىپ، ءتۇرلى قىلىقتار شىعارا باستايدى. ءىشى جىلىپ، بالاسىن باۋىرىنا باسىپ، ماۋقىن باسا الماي مۇڭايادى. بالاسىنا بار جۇباتقان ءسوزى "ءاۋىپباي - ءاۋىپباي" - دەي بەرىپتى.
كۇيلەرىن داپتەرگە جازىپ الۋ.
ءمۇعالىم: - بالالار، كوردىڭدەر مە، قورقىت جاس تا بولسا كيەلى اسپاپتى ومىرگە اكەلدى. قاسيەتتى قوبىز ءۇنى ادامنىڭ كوڭىل كۇيىنەن ورىن تابا بىلەتىن، ءۇنى قوڭىر، قۇلاققا جاعىمدى اسەرى بار، اسەرلى اسپاپ.
ساباقتى قورىتۋ. 16 - 17 سلايدتار.
قورقىت قاراقوجا ۇلىنىڭ قازىرگى مازارى مەن كونە مازارىن كورسەتىپ، تۇسىنىك بەرۋ. - سونىمەن، قورقىت اتا كىم؟.
ايماقتىق كومپونەنت. قازاقتىڭ ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپتارىن جاساۋدىڭ شەبەرى، جەرلەسىمىز جولاۋشى تۇردىعۇلوۆ جايلى بۋكلەت كورسەتىپ، ءتۇسىندىرۋ، اسپاپتارىن كورسەتۋ.
ۇيگە تاپسىرما: 18 - سلايد. اڭگىمەنى ءتۇسىنىپ وقىپ، اڭگىمەدە كەزدەسەتىن جەر - سۋ اتتارىن داپتەرگە كوشىرىپ جازۋ.
قاراقوجا ۇلى قورقىت اتا.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. 8 - 9 ع. ءومىر سۇرگەن ۇلى كۇيشى، قوبىزشى قورقىت اتا جايلى اڭىز اڭگىمەنى ءتۇسىندىرۋ، قورقىت، ونىڭ ءومىرى، كۇيلەرى جايلى ماعلۇمات بەرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ تىلدىك قورىن، مانەرلەپ وقۋ داعدىلارىن، وي ورىستەرىن دامىتۋ.
3. وقۋشىلاردى كۇي ونەرىن ءتۇسىنىپ، قادىرلەۋگە، تاريحىمىزدىڭ سىرىن تۇسىنۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: قوبىز - مۋزىكالىق اسپابى، سلايدتار، كۇي اسپاپتارى جايلى بۋكلەت، قورقىت اتانىڭ پورترەتى.
ءپانارالىق بايلانىس: مۋزىكا.
ساباقتىڭ ءادىسى: پروبلەمالىق بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ، پسيحولوگيالىق دايىندىق جاساۋ.
2. وتكەن ساباقتى پىسىقتاۋ، بەكىتۋ.
ساباعىمىزدى ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى پىسىقتاۋدان باستايىق.
1. حالىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟.
2. اڭىز دەگەنىمىز نە؟ قانداي اڭىز اڭگىمە بىلەسىڭدەر؟
3. ءال - فارابي تۋرالى نە بىلەمىز؟
1 - سلايد. ءۇي تاپسىرماسى: " ونەرلى جىگىت" ( 1 بالاعا مازمۇنداتۋ)
2 - 6 سلايدتار ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ.
7 - سلايد. ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ. ءال - فارابي كىم؟.
8 - سلايد. ءال - فارابي تۋرالى قوسىمشا نە بىلەمىز؟ "( شىعارماشىلىق تاپسىرما. زەرتتەپ كەلۋ)
3. جاڭا ساباق. ءۇي تاپسىرماسىن جاقسى مەڭگەرىپسىڭدەر. ەندى ءبىر ءسات مۋزىكا تىڭداساق. ( قوبىزبەن ورىندالاتىن كۇي تىڭداتۋ)
- نەنىڭ ءۇنى؟. ( قوبىزدىڭ). قوبىزدى كورسەتۋ.
- قوبىز تارتاتىن ادامدى كىم دەيدى؟. ( قوبىزشى)
ەندەشە، بالالار ءبىز بۇگىن سەندەرمەن تاعى ءبىر ۇلى اتامىز، كۇيشى، قوبىزشى قورقىت اتا تۋرالى اڭىز اڭگىمەمەن تانىسامىز.
9 - سلايد. قورقىت اتا قاراقوجا ۇلى.
- ەرتە زاماندا ادامداردىڭ بولاشاعىن بولجاپ ايتا الاتىن ءبىر دانىشپان ءومىر ءسۇرىپتى. ونىڭ اتى قورقىت ەكەن. بالالار، قورقىت اتانىڭ ومىرگە كەلۋىنىڭ ءوزى ءبىر تاريح. اناسى قۇلان ەتىنە جەرىك بولىپ، ءۇش جىل توعىز كۇن دەگەندە قورقىتتى دۇنيەگە اكەلىپتى. سول كۇنى كۇن كۇركىرەپ، داۋىل سوعىپ، دۇنيەنىڭ استاڭ-كەستەڭى شىعادى.
قورقىت تۋعان كەزدە قارا اسپاندى سۋ العان،
قارا جەردى قۇم العان، ول تۋاردا ەل قورقىپ،
تۋىلعان سوڭ قۋانعان! - دەگەن ەل اراسىندا سوزدەر ايتىلعان. " بۇل بالا ءبىزدى قورقىتىپ دۇنيەگە كەلگەن بالا بولدى. ەسىمى - قورقىت بولسىن " - دەپ، ازان شاقىرىپ، ات قويىپتى. قورقىت تۋىلعان سوڭ كۇن دە قاباعىن اشىپ، ساۋلە شاشىپتى.
وي قوزعاۋ: - وسى سوزدەردەن نەنى اڭعارۋعا بولادى؟. ( ول تەگىن ادام ەمەس، اۋليە ادام)
ءمۇعالىم: - بويى ءوسىپ، بۇعاناسى قاتقان قورقىت ءتۇس كورەدى. تۇسىندە ساقالى بەلىنە تۇسكەن، اق تاياعى كوك تىرەگەن اۋليە ايان بەرىپتى.
اۋليە: ۋا، قورقىت سەن ءبىر اسپاپ جاسا. اسپابىڭ التى جاسار نار اتانىڭ جىلىگىندەي، شاناعى قارا باقىرداي، كونى ارۋانانىڭ تەرىسىنە، تيەگى ورتەكەنىڭ مۇيىزىنەن، ىشەگى بەس ايعىردىڭ قۇيرىعىنان بولسىن، اسپابىڭدى قوبىز دەپ اتارسىڭ!
قورقىت تۇسىنەن ويانىپ، اسپاپ جاساۋعا كىرىسەدى. اۋليەنىڭ بارلىق شارتتارىن ورىندايدى. اسپاپتى قولىنا الىپ، قۇلاعىن بۇراپ، قياعىن شالىپ كورسە قوبىز سارناپ قويا بەرىپتى.
ۇشقان قۇس، جۇرگەن اڭ، ەسكەن سامال ءبارى توقتاي قالىپ قوبىز ءۇنىن تىڭدايدى. مىنە، قورقىت اتا تارتقان كۇيدىڭ ءبىر قايىرىمى وسىلاي باستالعان دەسەدى.
1 ابزاستى ءمۇعالىم تۇسىندىرەدى. 2 - ابزاستان باستاپ تىزبەكتەي وقىتۋ.
ءمۇعالىم: اڭگىمە تۇسىنىكتى مە؟. قورقىت اتانى ويلاندىرعان سۇراقتار سەندەردى دە ويلاندىرا ما؟
- قورقىت اتا قانداي ادام بولعان؟ (كورىپكەل، بولاشاقتى بولجاي الاتىن، كوپ بىلەتىن ادام بولعان)
وي قوزعاۋ: سەندەرگە اسەر ەتكەن جەرلەرى.( ءتۇس كورۋ تۋرالى)
- قورقىت ولىممەن قالاي كۇرەسەدى؟ اجالدان قۇتىلۋدىڭ جولىن نەدەن ىزدەدى؟
- قورقىت اتانىڭ كۇيلەرىنىڭ قۇدىرەتتىلىگىن كورسەتەتىن تۇستى تاۋىپ وقيىق.
10 - سلايد. داپتەرمەن جۇمىس.
ساباقتى پىسىقتاۋ. 11 - 14 سلايدتار ارقىلى.
1. قورقىتتى قانداي ساۋال كوپ ويلاندىرادى؟
2. قورقىت تۇسىندە نە كورەدى؟
3. ول قانداي ءسوزدى بايقاۋسىزدا ايتىپ قالادى؟
4. اڭىز بويىنشا قورقىت اتانىڭ ءومىرى قالاي اياقتالادى؟
15 - سلايد. قوسىمشا ماعلۇمات.
قورقىت اتا ولسە دە ونىڭ كۇيلەرى ولگەن جوق.
ىزدەنۋشىلىك تاپسىرما. الدىن الا بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا قورقىت اتانىڭ كۇيلەرىنىڭ شىعۋ تاريحىن ءبىلىپ كەلۋ.
"اققۋ" كۇيى. قورقىت قوبىزدى تىنىمسىز تارتقان. ول تارتقاندا سۋ اعىسىن توقتاتىپ، جەل تىنىپ، تابيعات ۇيىپ تىڭداپتى. بىردە كوكتە ۇشىپ بارا جاتقان ءبىر توپ اققۋ اينالا ۇشىپ، قانات بۇگىپتى. مۇڭلى كۇيدىڭ داۋسىنا سۇڭقىلداسىپ، قورقىتپەن بىرگە مۇڭايعان ەكەن. ءسويتىپ "اققۋ" كۇيى تۋىنداعان.
"ءاۋىپباي" كۇيى. ارقادان ىزدەپ كەلگەن اقساق قىزدان قورقىت ءبىر پەرزەنت كورىپتى. كۇندىز - ءتۇنى اجالدى الاستاتىپ، بالاسى مەن زايىبىنا كوڭىل بولە الماپتى. بالاسى مەن زايىبى سىردىڭ بويىنا كەلىپ، قورقىتتىڭ تىلەۋىن تىلەپ ءجۇرىپتى. بالا ەسەيە كەلە قوبىز تارتىپ وتىرعان اكەسىنە تالپىنۋدى شىعارىپتى. قولىن سوزىپ، ۇمتىلىپ، ءتۇرلى قىلىقتار شىعارا باستايدى. ءىشى جىلىپ، بالاسىن باۋىرىنا باسىپ، ماۋقىن باسا الماي مۇڭايادى. بالاسىنا بار جۇباتقان ءسوزى "ءاۋىپباي - ءاۋىپباي" - دەي بەرىپتى.
كۇيلەرىن داپتەرگە جازىپ الۋ.
ءمۇعالىم: - بالالار، كوردىڭدەر مە، قورقىت جاس تا بولسا كيەلى اسپاپتى ومىرگە اكەلدى. قاسيەتتى قوبىز ءۇنى ادامنىڭ كوڭىل كۇيىنەن ورىن تابا بىلەتىن، ءۇنى قوڭىر، قۇلاققا جاعىمدى اسەرى بار، اسەرلى اسپاپ.
ساباقتى قورىتۋ. 16 - 17 سلايدتار.
قورقىت قاراقوجا ۇلىنىڭ قازىرگى مازارى مەن كونە مازارىن كورسەتىپ، تۇسىنىك بەرۋ. - سونىمەن، قورقىت اتا كىم؟.
ايماقتىق كومپونەنت. قازاقتىڭ ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپتارىن جاساۋدىڭ شەبەرى، جەرلەسىمىز جولاۋشى تۇردىعۇلوۆ جايلى بۋكلەت كورسەتىپ، ءتۇسىندىرۋ، اسپاپتارىن كورسەتۋ.
ۇيگە تاپسىرما: 18 - سلايد. اڭگىمەنى ءتۇسىنىپ وقىپ، اڭگىمەدە كەزدەسەتىن جەر - سۋ اتتارىن داپتەرگە كوشىرىپ جازۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءابدىلدا تاجىبايەۆ “تولاعاي” ەرتەگىسى
