- 10 جەل. 2021 00:00
- 228
قارىنداش پا، قالام با؟ نەمەسە بۇگىنگى قازاق قوعامى
كەشە تۇرىك ءتىلىنىڭ جەتكىلىكتى دەڭگەيدە ەكەنىن تەكسەرۋ ماقساتىندا ەمتيحانعا كىردىك. قولىمىزدا قارىنداش، وشىرگىش، ياعني دايىن كەلدىك. سول تەستكە جاۋاپ بەرىپ وتىرىپ، بىرەۋىن قاتە جازىپ، دەرەۋ وشىرەمىن دەپ ساتىپ العان جاڭا وشىرگىشىمدى ىزدەي باستادىم. سومكەمنەن الىپ، اشىپ، كەتىردىم دە، ويىما بىردەن “قارىنداشپەن جازاتىنىمىز قانداي جاقسى، مىڭ قاتەلەسسەم دە، ءوشىرىپ، پاراعىمدى تازا كۇيىندە تاپسىرامىن” دەپ شۇكىرشىلىك ەتتىم.
شۇكىرشىلىك ەتتىم دە، قازاقستاندا مۇلدەم ولاي جاسامايتىنىمىز ەسكە ءتۇستى. قارىنداشتى تەك سۋرەت سالاردا بولماسا، باسقا جەردە قالامدى قولداناتىنىمىزدى ويلانىپ، ءبىر ينسايت الدىم.
تۇركيادا قالام وتە از قولدانىلادى، اسىرەسە ءبىلىم الۋشىلار اراسىندا. ال قازاقستاندا كەرىسىنشە.
قۇددى ءبىزدىڭ قوعامداي!
بىزدە قالاممەن جازاتىن بولعاسىن قاتەلەسۋگە قورقاسىڭ، ەمتيحان بولسا، ودان دا قاتتى قورقاسىڭ. سەبەبى ءبارى مۇقيات، قاتەسىز، تازا جازىلۋى كەرەك. بويالعان بولسا، قاتەڭ دۇرىستالعانى كورىنسە، سايكەسىنشە باعاڭ تۇسەدى، ياعني شالىس باسۋعا حاقىڭ جوق. تۇركيادا مۇمكىندىك مولىنان، قاتەلەستىڭ بە، وشىرگىشپەن وشىرە سالىپ، تۇك بولماعانداي جازا بەر، قانشا تۇزەتسەڭ دە ءوز ەركىڭ.
ەكى قوعام دا سونداي: قازاقستاننىڭ قوعامىندا قاتەلەسۋ ءقاۋىپتى، سەبەبى ۇيات بولادى، جۇرت نە دەيدى، جۇرتتىڭ بەتىنە قالاي قارايمىز دەگەننەن قاتتى قورقامىز. بىزگە قاتەلەسۋگە بولمايدى، ۇبت-دان دا قۇلاۋعا بولمايدى، قۇلاساڭ مىندەتتى تۇردە اقىلى وقۋىڭ كەرەك، وقىماساڭ قالىپ قوياسىڭ، جۇرت نە دەيدى؟ نە اسكەرگە كەتەسىڭ، نە كوللەدجگە باراسىڭ، نە بايعا شىعاسىڭ. ۇيدە قالىپ، ءبىر جىل دايىندالىپ، قايتا تاپسىرۋ، شەت ەلدىڭ تەگىن ستيپەندياسىن ىزدەستىرۋ دەگەن مۇلدەم جوق. بىزدە تەك ءبىر جول: جۇرتتىڭ بالاسى بولۋ، ماسقارا بولماۋ.
تۇركيادا گرۋپپامدا 40-تاعى 3 بالاسى بار اپاي وقيدى؛ ۋنيۆەردە وقىسى كەلمەگەن سوڭ، 3 جىل جۇمىس ىستەپ، ۇيدە بولىپ، ەندى باستاپ جاتقاندار بار؛ 2 جىلدىق باسقا ماماندىقتاعى وقۋىن تاستاپ، قايتادان باستاپ جاتقاندارى بار؛ ايتا بەرسەم كوپ. ءبىراق وسىلاردى ءبىر نارسە بىرىكتىرەدى: ولار - قاتەلەرىمەن، كەمشىلىكتەرىمەن، قوعامدىق ستاندارتسىز وزىندىك شەشىمدەرىمەن قابىلدايتىن قوعام تۇلعالارى. ساباقتا قالام ورنىنا قولداناتىن قارىنداشى مەن وشىرگىشى بولعانى سياقتى، سونداي قوعامى دا بار. سوكپەيدى، قاتەلەسسە بەتىنە باسپايدى، بەلگىلى ءبىر رامكا ىشىنە ادامدى قويمايدى.
كەشە بانكوماتتان باسىنىڭ تەرىسى جارتىلاي كۇيىپ، شاشى وسپەي قالعان قىز كوردىم، ەشكىم وعان الا كوزىمەن قارامادى، اياپ تا قارامادى، اركىم ءوز جونىندە. سول قىزعا قاراپ “قازاقستاندا بولسا، بۇل قىز كوشەگە نە باس كيىممەن شىعادى، نە مۇلدەم شىقپايدى عوي” دەپ ويلادىم. “ءبىزدىڭ قوعام باسقا جاققا وزگەرگەنىن مەن كورە الامىن با ەكەن؟” دەيمىن كەيدە. الدە مەنىڭ بالالارىم دا وندايدى كورمەي وتە مە ەكەن؟
مۇرات كۇلاش،
تۇركيانىڭ «سىتكى كوچمان» ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «تۇركى تىلدەرى جانە ادەبيەتتەرى» ماماندىعىنىڭ ماگيسترانتى