قارتتارىن قادىرلەگەن ەل ارداقتى
قارتتارىن قادىرلەگەن ەل ارداقتى
1 - قازان قارتتار كۇنىنە ارنالعان كونسەرتتىك باعدارلامانىڭ سەنارييى
جۇرگىزۋشىلەر: اقباس ج. س. – ءمۇعالىم
قۋانتايەۆا ق. ت. – 9 سىنىپ وقۋشىسى
(فانفار. جۇرگىزۋشىلەر ورتادا)
1 - جۇرگىزۋشى: ارمىسىز اۋىلىمنىڭ اسىلدارى،
جاينالسىن كوڭىلدەردىڭ جاسىل باعى.
سىزدەر ءۇشىن ءان مەن كۇي، ولەڭ مەن بي،
سىزدەر ءۇشىن مەرەكە شاشۋلارى.
2 - جۇرگىزۋشى: قوش كەلدىڭىز اق جاۋلىقتى انالار،
اقىل كەنىن ارقالاعان اتالار.
الدارىڭدا جاۋقازىنداي قۇلپىرعان،
ءبىز الاڭسىز بالعىن شاقتى بالالار.
1 - جۇرگىزۋشى: قىمباتتى اقىلدىڭ كەنىن ارقالاعان ايبىندى اتالار! اق جاۋلىقتى انالار! شىنايى دا ىزگى سەزىمدەردى، ءبىلىمنىڭ التىن دىڭگەگىن سىيلاۋشى ۇستازدار قاۋىمى! بارلىقتارىڭىزدى قازان ايىنىڭ العاشقى مەرەكەلەرى قارتتار، ۇستازدار مەرەكەسى توعىسقان كۇنىمەن قۇتتىقتايمىز!
2 - جۇرگىزۋشى: اپپاق شاشىڭ كۇن سايىن قىلاڭداعان،
زەينەت ەمەس بەينەتتەن ارىلماعان.
تاڭىرىمدەي تابىنىپ وتەم ماڭگى،
قاريالار ءوزىڭدى ەل سىيلاعان.
1 - جۇرگىزۋشى: ەل مۇددەسىن بارىنەن بيىك قوياتىن، وزىنەن كەيىنگى ىزىنە ەرگەن ىنىلەرىنە ىزەتتىگىن ايامايتىن، ىزىنەن ەرگەن ۇرپاعىنا ۇلىلىعىن ۇيالاتىپ، ءبىر قاۋىمعا باس - كوز بولا بىلگەن اۋىل قارتتارىنىڭ ورنى ەرەكشە.
2 - جۇرگىزۋشى: ولاي بولسا، ءار حالىقتىڭ بويىندا ىقىلام زاماننان بەرى قالىپتاسىپ ونى وزگەلەردەن دارالاپ تۇراتىن، تەك وزىنە عانا ءتان قاسيەتتەرى بولادى. ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ سونداي ەرەشەلىكتەرىنىڭ ءبىرى – ۇلكەندى سىيلاۋ، ونىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋ.
1 - جۇرگىزۋشى: قازاق قارتى جاسىنا لايىق اۋىزى دۋالى، ءسوزى بەرەكەلى، ءىسى تىڭعىلىقتى، ويى تەرەڭ، اقىلى تىلەگەي تەڭىز بولىپ كەلەدى. مىنە، وسىنداي تەڭەۋگە لايىق قاريالاردى جىلىنا ءبىر رەت كەلەتىن 1 - قازان قارتتار كۇنىمەن قۇتتىقتاي وتىرىپ «قارتتارىن قادىرلەگەن ەل ارداقتى» اتتى كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر دەگىم كەلەدى. (پاۋزا). كەشىمىزدى باستاماس بۇرىن ءسوز كەزەگىن مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ مىندەتىن ۋاقىتشا اتقارۋشى كامشات امانجولقىزىنا بەرەمىز.
2 - جۇرگىزۋشى: الدىندا اقىل بەرەر قاريا عوي،
جاقسىلار جاقسىلىققا جاريا عوي.
جاستارعا ول پاراساتتى كەڭەس بەرەر،
سوزگە باي اعىپ تۇرعان داريا عوي.
اۋىلىمىزدىڭ ارداگەرى ______________________________________ ءسوز كەزەگىن بەرەمىز.
ءان: «اسىل اجەم». ورىندايتىن: كەڭەسوۆا اياجان، ورازايەۆا اقنۇر، قۋانتايەۆا نازگۇل
1 - جۇرگىزۋشى: حالقىمىزدىڭ ءتالىم - تاربيەسى انانىڭ اق سۇتىمەن، اجە ونەگەسىمەن، اتالار اقىلىمەن بەرىسىپ، وزىندىك قاسيەتىمىزدى قالىپتاستىرۋ كوزدەلگەن. ەندەشە «مەن اتام مەن اجەمنىڭ جالعاسىمىن» بولىمىنە قۇلاق تۇرەلىك. (باستاۋىش مونولوگى)
1 - جۇرگىزۋشى: توي دەپ بۇگىن شاشۋ شاشادى
توي دەپ بۇگىن الەم سىرىن اشادى
قارتتار كۇنى مەيرامىنا ارنالعان
بيشىلەر ونەرلەرىن شاشادى.
مەكتەبىمىزدىڭ ءبيشى قىزدارىن سىزدەردىڭ قوشەمەتتەرىڭىزبەن ورتامىزعا شاقىرايىق!
(«قازاق ءبيى». 8 سىنىپ وقۋشىلارى)
2 - جۇرگىزۋشى: اسقار تاۋىم، اقىلگويىم، عۇلاما،
اسپانىمداي ماڭگى جاسا، قۇلاما
ەر جەتسەم دە ەركەلىگىم قالمايدى،
كوز الدىمدا سەن تۇرعاندا ۇلى انا!
1 - جۇرگىزۋشى: اتا ارداقتى تۇلعا. «اكەدەن ۇل تۋسايشى، اتا جولىن قۋسايشى» دەپ حالىق ۇرپاققا اتانىڭ مۇراسىن جالعاستىرۋدى ۋاعىزدايدى. اتا ۇرپاعىنىڭ قايىرىمدى، مەيىرىمدى، اقىلدى، ىسكەر بولۋىن تىلەپ سول ءۇشىن قامقورلىق ءىس - ارەكەتتەرىن جەرگە جەتكەنشە دامىتا بەرەدى، ونەگە كورسەتەدى، وسيەت ايتادى.
«اتا – اجە» ءانى. ورىندايتىن: 6 سىنىپ وقۋشىلارى
1 - جۇرگىزۋشى: تۇرا - تۇرشى ەسەيگەندە ۇل - قىزىڭ،
جۇرە تۇرشى جالعانعاندا ۇزىگىڭ.
ماعان باقىت نەگە كەرەك، اق اجە - اۋ؟!
ءوزىڭ بىرگە كورە الماساڭ قىزىعىن.
سىزدەردىڭ قۇرمەتتەرىڭىزگە 5 سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ورىنداۋىنداعى «اسىل اجەم» ءانىن قابىل الىڭىزدار!
1 - جۇرگىزۋشى: قارتتاردى قۇرمەتتەيتىن، ولاردىڭ الدىنداعى پەرزەنتتىك پارىزىن ۇلكەن ىنتامەن ورىندايتىن، ادەپتىلىك، كىشىپەيىلدىلىك، سەرگەك سەزىمتالدىق كورسەتۋ سىندى قاسيەتتەر قانىنا ءسىڭىپ، جۇرەگىنە ۇيالاماعان ۇرپاقتان نە وپا، نە قايىر؟!
2 - جۇرگىزۋشى: ادامنىڭ ءومىرىنىڭ ءمانى مەن سۇلۋلىعى، ادامنىڭ كەلەشەگىنە سەنىمدىلىگى – ول بالانىڭ اتا - اناسىن ارداق تۇتىپ، ءوزىنىڭ پەرزەنتتىك قارىزىن ءبىر ساتكە دە ەسىنەن شىعارماۋىندا. قارت كىسىنى قۇت - بەرەكە دەپ تانىساق – ول ۇرپاق كورەگەندىگى.
1 - جۇرگىزۋشى: ۇرپاعى قۇرمەتتەگەن اتا - انا ءار كەزدە دە باقىتتى.
(5 - 6 سىنىپ وقۋشىلارى. كوركەم ءسوز)
1 - جۇرگىزۋشى: ۇلكەندى سىيلاۋ، ولارعا قۇرمەت كورسەتۋ – اتا - بابادان كەلە جاتىرعان سالتىمىز. سىزدەردىڭ ومىرلىك تاجىريبەلەرىڭىز بەن اقىل - كەڭەستەرىڭىز، ءتالىم - تاعىلىمدارىڭىزدىڭ ءبىز ءۇشىن ورنى بولەك. تالاي جاستى تاربيەلەپ، ءىزباسارلارىڭىزدى وسىردىڭىزدەر.
2 - جۇرگىزۋشى: سىزدەرسىزدەر بۇگىنگى ۇلىقپاندار،
مىڭ جاساعان ۇرپاقپەن ۇلىق جاندار.
قارتتار تاريح، قازىنا، ەل قازىعى،
ەي، ادامزات، وسىنى ۇمىتپاڭدار!
8 سىنىپ وقۋشىسى ۇسەنوۆا ايىمنىڭ ورىنداۋىنداعى «قوس بايتەرەگىم: اكەشىم - اناشىم» ءانى
1 - جۇرگىزۋشى: ابىروي اماندىعىڭ ارتا بەرسىن،
ب ا ق داۋلەت قىزىعىمەن قاتار بەرسىن.
ۇرپاعىڭ جاقسى كورگەن ءجيى كەلىپ،
تاۋسىلماس ءدام - تۇزىڭدى تاتا بەرسىن.
2 - جۇرگىزۋشى: تىنىشتىق ەلىمىزگە بەرە بەرسىن،
مولشىلىق جەرىمىزگە ەنە بەرسىن.
سوعىستان ەل جۇرتىمىز امان بولىپ،
قىزىعىن بەيبىت ءومىر كورە بەرسىن.
1 - جۇرگىزۋشى: الاتاۋداي كەيپى بيىك قاشاندا،
تاڭ سىزىلىپ، كۇلەر نۇر شاشاردا
باتا بەر دەپ بار ادامدار جايار قول،
ءبىر بيىكتەن ءبىر بيىككە اساردا.
سىزدەردەن باتا بەرۋلەرىڭىزدى سۇرايمىز! (باتا).
1 - جۇرگىزۋشى: بۇگىنگى «قارتتارىن قادىرلەگەن ەل ارداقتى» اتتى كەشىمىز وسىمەن اياقتالدى.
2 - جۇرگىزۋشى: كەلىپ تاماشالاعاندارىڭىز ءۇشىن كوپ - كوپ راقمەت!
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
1 - قازان قارتتار كۇنىنە ارنالعان كونسەرتتىك باعدارلامانىڭ سەنارييى
جۇرگىزۋشىلەر: اقباس ج. س. – ءمۇعالىم
قۋانتايەۆا ق. ت. – 9 سىنىپ وقۋشىسى
(فانفار. جۇرگىزۋشىلەر ورتادا)
1 - جۇرگىزۋشى: ارمىسىز اۋىلىمنىڭ اسىلدارى،
جاينالسىن كوڭىلدەردىڭ جاسىل باعى.
سىزدەر ءۇشىن ءان مەن كۇي، ولەڭ مەن بي،
سىزدەر ءۇشىن مەرەكە شاشۋلارى.
2 - جۇرگىزۋشى: قوش كەلدىڭىز اق جاۋلىقتى انالار،
اقىل كەنىن ارقالاعان اتالار.
الدارىڭدا جاۋقازىنداي قۇلپىرعان،
ءبىز الاڭسىز بالعىن شاقتى بالالار.
1 - جۇرگىزۋشى: قىمباتتى اقىلدىڭ كەنىن ارقالاعان ايبىندى اتالار! اق جاۋلىقتى انالار! شىنايى دا ىزگى سەزىمدەردى، ءبىلىمنىڭ التىن دىڭگەگىن سىيلاۋشى ۇستازدار قاۋىمى! بارلىقتارىڭىزدى قازان ايىنىڭ العاشقى مەرەكەلەرى قارتتار، ۇستازدار مەرەكەسى توعىسقان كۇنىمەن قۇتتىقتايمىز!
2 - جۇرگىزۋشى: اپپاق شاشىڭ كۇن سايىن قىلاڭداعان،
زەينەت ەمەس بەينەتتەن ارىلماعان.
تاڭىرىمدەي تابىنىپ وتەم ماڭگى،
قاريالار ءوزىڭدى ەل سىيلاعان.
1 - جۇرگىزۋشى: ەل مۇددەسىن بارىنەن بيىك قوياتىن، وزىنەن كەيىنگى ىزىنە ەرگەن ىنىلەرىنە ىزەتتىگىن ايامايتىن، ىزىنەن ەرگەن ۇرپاعىنا ۇلىلىعىن ۇيالاتىپ، ءبىر قاۋىمعا باس - كوز بولا بىلگەن اۋىل قارتتارىنىڭ ورنى ەرەكشە.
2 - جۇرگىزۋشى: ولاي بولسا، ءار حالىقتىڭ بويىندا ىقىلام زاماننان بەرى قالىپتاسىپ ونى وزگەلەردەن دارالاپ تۇراتىن، تەك وزىنە عانا ءتان قاسيەتتەرى بولادى. ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ سونداي ەرەشەلىكتەرىنىڭ ءبىرى – ۇلكەندى سىيلاۋ، ونىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋ.
1 - جۇرگىزۋشى: قازاق قارتى جاسىنا لايىق اۋىزى دۋالى، ءسوزى بەرەكەلى، ءىسى تىڭعىلىقتى، ويى تەرەڭ، اقىلى تىلەگەي تەڭىز بولىپ كەلەدى. مىنە، وسىنداي تەڭەۋگە لايىق قاريالاردى جىلىنا ءبىر رەت كەلەتىن 1 - قازان قارتتار كۇنىمەن قۇتتىقتاي وتىرىپ «قارتتارىن قادىرلەگەن ەل ارداقتى» اتتى كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر دەگىم كەلەدى. (پاۋزا). كەشىمىزدى باستاماس بۇرىن ءسوز كەزەگىن مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ مىندەتىن ۋاقىتشا اتقارۋشى كامشات امانجولقىزىنا بەرەمىز.
2 - جۇرگىزۋشى: الدىندا اقىل بەرەر قاريا عوي،
جاقسىلار جاقسىلىققا جاريا عوي.
جاستارعا ول پاراساتتى كەڭەس بەرەر،
سوزگە باي اعىپ تۇرعان داريا عوي.
اۋىلىمىزدىڭ ارداگەرى ______________________________________ ءسوز كەزەگىن بەرەمىز.
ءان: «اسىل اجەم». ورىندايتىن: كەڭەسوۆا اياجان، ورازايەۆا اقنۇر، قۋانتايەۆا نازگۇل
1 - جۇرگىزۋشى: حالقىمىزدىڭ ءتالىم - تاربيەسى انانىڭ اق سۇتىمەن، اجە ونەگەسىمەن، اتالار اقىلىمەن بەرىسىپ، وزىندىك قاسيەتىمىزدى قالىپتاستىرۋ كوزدەلگەن. ەندەشە «مەن اتام مەن اجەمنىڭ جالعاسىمىن» بولىمىنە قۇلاق تۇرەلىك. (باستاۋىش مونولوگى)
1 - جۇرگىزۋشى: توي دەپ بۇگىن شاشۋ شاشادى
توي دەپ بۇگىن الەم سىرىن اشادى
قارتتار كۇنى مەيرامىنا ارنالعان
بيشىلەر ونەرلەرىن شاشادى.
مەكتەبىمىزدىڭ ءبيشى قىزدارىن سىزدەردىڭ قوشەمەتتەرىڭىزبەن ورتامىزعا شاقىرايىق!
(«قازاق ءبيى». 8 سىنىپ وقۋشىلارى)
2 - جۇرگىزۋشى: اسقار تاۋىم، اقىلگويىم، عۇلاما،
اسپانىمداي ماڭگى جاسا، قۇلاما
ەر جەتسەم دە ەركەلىگىم قالمايدى،
كوز الدىمدا سەن تۇرعاندا ۇلى انا!
1 - جۇرگىزۋشى: اتا ارداقتى تۇلعا. «اكەدەن ۇل تۋسايشى، اتا جولىن قۋسايشى» دەپ حالىق ۇرپاققا اتانىڭ مۇراسىن جالعاستىرۋدى ۋاعىزدايدى. اتا ۇرپاعىنىڭ قايىرىمدى، مەيىرىمدى، اقىلدى، ىسكەر بولۋىن تىلەپ سول ءۇشىن قامقورلىق ءىس - ارەكەتتەرىن جەرگە جەتكەنشە دامىتا بەرەدى، ونەگە كورسەتەدى، وسيەت ايتادى.
«اتا – اجە» ءانى. ورىندايتىن: 6 سىنىپ وقۋشىلارى
1 - جۇرگىزۋشى: تۇرا - تۇرشى ەسەيگەندە ۇل - قىزىڭ،
جۇرە تۇرشى جالعانعاندا ۇزىگىڭ.
ماعان باقىت نەگە كەرەك، اق اجە - اۋ؟!
ءوزىڭ بىرگە كورە الماساڭ قىزىعىن.
سىزدەردىڭ قۇرمەتتەرىڭىزگە 5 سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ورىنداۋىنداعى «اسىل اجەم» ءانىن قابىل الىڭىزدار!
1 - جۇرگىزۋشى: قارتتاردى قۇرمەتتەيتىن، ولاردىڭ الدىنداعى پەرزەنتتىك پارىزىن ۇلكەن ىنتامەن ورىندايتىن، ادەپتىلىك، كىشىپەيىلدىلىك، سەرگەك سەزىمتالدىق كورسەتۋ سىندى قاسيەتتەر قانىنا ءسىڭىپ، جۇرەگىنە ۇيالاماعان ۇرپاقتان نە وپا، نە قايىر؟!
2 - جۇرگىزۋشى: ادامنىڭ ءومىرىنىڭ ءمانى مەن سۇلۋلىعى، ادامنىڭ كەلەشەگىنە سەنىمدىلىگى – ول بالانىڭ اتا - اناسىن ارداق تۇتىپ، ءوزىنىڭ پەرزەنتتىك قارىزىن ءبىر ساتكە دە ەسىنەن شىعارماۋىندا. قارت كىسىنى قۇت - بەرەكە دەپ تانىساق – ول ۇرپاق كورەگەندىگى.
1 - جۇرگىزۋشى: ۇرپاعى قۇرمەتتەگەن اتا - انا ءار كەزدە دە باقىتتى.
(5 - 6 سىنىپ وقۋشىلارى. كوركەم ءسوز)
1 - جۇرگىزۋشى: ۇلكەندى سىيلاۋ، ولارعا قۇرمەت كورسەتۋ – اتا - بابادان كەلە جاتىرعان سالتىمىز. سىزدەردىڭ ومىرلىك تاجىريبەلەرىڭىز بەن اقىل - كەڭەستەرىڭىز، ءتالىم - تاعىلىمدارىڭىزدىڭ ءبىز ءۇشىن ورنى بولەك. تالاي جاستى تاربيەلەپ، ءىزباسارلارىڭىزدى وسىردىڭىزدەر.
2 - جۇرگىزۋشى: سىزدەرسىزدەر بۇگىنگى ۇلىقپاندار،
مىڭ جاساعان ۇرپاقپەن ۇلىق جاندار.
قارتتار تاريح، قازىنا، ەل قازىعى،
ەي، ادامزات، وسىنى ۇمىتپاڭدار!
8 سىنىپ وقۋشىسى ۇسەنوۆا ايىمنىڭ ورىنداۋىنداعى «قوس بايتەرەگىم: اكەشىم - اناشىم» ءانى
1 - جۇرگىزۋشى: ابىروي اماندىعىڭ ارتا بەرسىن،
ب ا ق داۋلەت قىزىعىمەن قاتار بەرسىن.
ۇرپاعىڭ جاقسى كورگەن ءجيى كەلىپ،
تاۋسىلماس ءدام - تۇزىڭدى تاتا بەرسىن.
2 - جۇرگىزۋشى: تىنىشتىق ەلىمىزگە بەرە بەرسىن،
مولشىلىق جەرىمىزگە ەنە بەرسىن.
سوعىستان ەل جۇرتىمىز امان بولىپ،
قىزىعىن بەيبىت ءومىر كورە بەرسىن.
1 - جۇرگىزۋشى: الاتاۋداي كەيپى بيىك قاشاندا،
تاڭ سىزىلىپ، كۇلەر نۇر شاشاردا
باتا بەر دەپ بار ادامدار جايار قول،
ءبىر بيىكتەن ءبىر بيىككە اساردا.
سىزدەردەن باتا بەرۋلەرىڭىزدى سۇرايمىز! (باتا).
1 - جۇرگىزۋشى: بۇگىنگى «قارتتارىن قادىرلەگەن ەل ارداقتى» اتتى كەشىمىز وسىمەن اياقتالدى.
2 - جۇرگىزۋشى: كەلىپ تاماشالاعاندارىڭىز ءۇشىن كوپ - كوپ راقمەت!
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ