قازاق قوعامىنىڭ ەتنوالەۋمەتتىك قۇرىلىمى
قازاقستان تاريحى (8 سىنىپ)
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق قوعامىنىڭ ەتنوالەۋمەتتىك قۇرىلىمى
ساباقتىڭ ماقساتى:
• وقۋشىلاردى XVIII عاسىرداعى قوعامنىڭ الەۋمەتتىك قۇرىلىمىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىستىرۋ، وقۋشىلاردىڭ نازارىن الەۋمەتتىك توپتار اراسىنداعى قاتىناستارعا اۋدارۋ، قازاق قوعامىنداعى ءداستۇرلى قۇقىقتىڭ ءرولىن كورسەتۋ؛
• بۇرىنعى العان دەرەكتەرمەن جۇمىس ىستەۋگە، كوتەرىلگەن ماسەلە بويىنشا دەرەكتەرگە سۇيەنە وتىرىپ، تالداۋ جاساۋعا ۇيرەتۋ؛
• تۋعان ولكەنىڭ تاريحىنا قۇرمەتپەن قاراۋعا، ەڭبەكقورلىققا ماقسات قويا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ءادىسى: اڭگىمە، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىكتەر: كارتا، «قازاق قوعامىنىڭ الەۋمەتتىك قۇرىلىمى» سحەماسى (كەستە)، تەرمينولوگيالىق سوزدىك.
جاڭا ماتەريالدى بۇرىنعى وتكەن تاقىرىپتى قايتالاي وتىرىپ، وقىتۋ. (ءبىلىمدى بەكىتۋ.)
نەگىزگى ۇعىمدار: قوعامنىڭ الەۋمەتتىك قۇرىلىمى، الەۋمەتتىك تەڭسىزدىك، كلاسس، يەرارحيا، كونفەسسيا، ادات، قۇن، قۇراما، تارحان، تولەڭگىت، قۇل، ديالەكت.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. وقۋ قۇرالىن تەكسەرىپ تۇگەلدەۋ
3. «حابار» ەل جاڭالىقتارىنا شولۋ /سۇراۋ/
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
7 - سىنىپتا وتكەن ماتەريالدارعا شولۋ
جاڭا تاقىرىپتى وقىتۋدىڭ جوسپارى:
1. قازاقتاردىڭ سانى مەن ورنالاسقان جەرلەرى.
2. XVIII عاسىرداعى قازاق قوعامىنىڭ الەۋمەتتىك قۇرىلىمىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى
قازاقستان اۋماعىنداعى تايپالاردىڭ ورنالاسۋىمەن قازاق حاندىعىنداعى الەۋمەتتىك قۇرىلىم جونىندە وقۋشىلارعا 7 - سىنىپتاعى قازاقستاننىڭ ورتا عاسىرلار تاريحى كۋرسىنان تانىس بولعاندىقتان، بۇل جونىندە الدىن الا سۇراپ، ەستەرىنە تۇسىرەمىن
№1 تاپسىرما: كارتامەن جۇمىس.
1. تومەندەگى جۇزدەردىڭ قۇرامىنا قاي تايپالاردىڭ كىرگەنىن ەستەرىڭە تۇسىرىڭدەر.
ا) ۇلى ءجۇز:
ءا) ورتا ءجۇز:
ب) كىشى ءجۇز:
2. كارتادان ورنالاسقان اۋماقتارىن كورسەتىڭدەر:
ا) ۇلى ءجۇز -
ءا) ورتا ءجۇز -
ب) كىشى ءجۇز -
3) حVIII عاسىردا قازاق حاندىعى قانداي مەملەكەتتەرمەن شەكارالاس بولدى؟ ولارمەن قارىم - قاتىناسىنا توقتالىڭدار.
وقۋشىلاردىڭ جاۋابىن تىڭداپ بولعاننان كەيىن جاڭا ساباقتى تۇسىندىرەمىن. بۇل جەردە قازاق حاندىعىنىڭ وسى كەزدەگى ساياسي دامۋىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن، قازاقتاردىڭ باسقارۋ جۇيەسىن مىندەتتى تۇردە ايتۋ كەرەك. سونان كەيىن وقۋشىلاردى دەرەكتەرمەن جۇمىس ىستەتۋ جانە ولارعا تالداۋ جاساي وتىرىپ، ءوز ويىن ايتقىزۋ ماقساتىندا تاپسىرما بەرىلەدى (وزدىگىنەن جۇمىس)
№2 تاپسىرما:
- وقۋلىقتاعى تاقىرىپتى پايدالانا وتىرىپ، حVIII عاسىرداعى قازاق قوعامىنىڭ الەۋمەتتىك قۇرىلىمىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن بەينەلەيتىن كەستە (سحەما) قۇرىڭدار.
بەرىلەتىن جاۋاپتار ۇلگىسى:
XVIII عاسىرداعى قازاق حاندىعىنىڭ الەۋمەتتىك قۇرامى فەودالدىق قوعامنىڭ كلاسسيكالىق قۇرىلىمىن كورسەتەدى:
1. فەودالدار كلاسى (توبى):
• شىڭعىسحاننىڭ ۇرپاقتارى - (حاندار مەن سۇلتاندار)
• رۋلىق جانە تايپالىق اقسۇيەكتەر؛
• قوجالار، يمامدار، قوجالار؛
• پاتريارحالدى - فەودالدىق اقسۇيەكتەر وكىلدەرى (بەكتەر، بايلار، باتىرلار).
2. شارۋالار كلاسى (توبى):
• قاراپايىم مالشىلار، ەگىنشى شارۋالار؛
• ەگىنشى مالشىلار.
№3 تاپسىرما. سوزدىكپەن جۇمىس.
تاقىرىپتى وقىپ شىعىپ، تومەندەگى تەرميندەردىڭ انىقتاماسىن ايتىڭدار:
1. قۇراما
2. قوجا
3. قۇرىلتاي
4. حانتالاپاي
5. تولەڭگىت
6. قۇن
7. ادات
8. تارحان
№ 4 تاپسىرما:
- قازاقستان تاريحى بويىنشا حرەستوماتيا ماتەريالار پايدالانا وتىرىپ، ءار توپ (كلاسس) وكىلدەرىنىڭ قانداي مىندەتتەرىن مەن قۇقىقتارى بولعاندىعىن اتاپ كورسەتىڭدەر.
ونان ءارى ءمۇعالىم ساباقتى تومەندەگىدەي ەتىپ جوسپارلايدى.
1. حان سايلاۋ ءداستۇرى
2. سۇلتاندار اۋلەتىنىڭ ارتىقشىلىقتارى.
3. قوجالار مەن ولاردىڭ قازاق قوعامىنداعى ءرولى
4. قازاقتار قانداي ەڭبەك ءۇشىن تارحان اتاعىن العان؟
5. الەۋمەتتىك مارتەبەسى - قوعامنىڭ ەرىكتى مۇشەسى.
6. تولەڭگىت دەگەن كىمدەر؟
7. قازاق قوعامىنداعى قۇلداردىڭ جاعدايى.
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ ءۇشىن بەرىلەتىن سۇراقتار مەن تاپسىرمالار:
1. كارتادان قازاق حاندىعىنىڭ اۋماعىن جانە ونىڭ ىشىندەگى ءار ءجۇزدى ورنالاسقان جەرلەرىن كورسەتىڭدەر.
2. XVIII عاسىردا قازاق حاندىعى قانداي مەملەكەتتەرمەن شەكارالاس بولدى؟
3. وسى كەزەڭدەگى قازاق حاندىعىنىڭ سىرتقى ساياسي جاعدايى جونىندە نە ايتا الاسىڭدار؟
4. وقۋلىقتىڭ 13 - بەتىندەگى قۇجاتپەن جۇمىس (گ. ن. پوتانين. تاڭدامالى شىعارمالارىنىڭ ءۇش تومدىعى. تاريح، ەتنوگرافيا جانە فولكلور جونىندەگى ەڭبەكتەر. پاۆلودار، 2005، 3 - توم، 30 - 31 - بەتتەر)
ءۇي تاپسىرماسى:
1. XVIII عاسىرداعى قازاق قوعامىنىڭ تاپتىق قۇرىلىمىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە باعا بەرىڭدەر (حرەستوماتيا. كونشين ن. «پاۆلوداردان قارقارالىعا دەيىن»).
2. حالىقتىڭ كەيبىر توپتارىنىڭ قانداي ارتىقشىلىقتارى بولدى؟ سەندەردىڭ ويلارىڭشا نەلىكتەن
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق قوعامىنىڭ ەتنوالەۋمەتتىك قۇرىلىمى
ساباقتىڭ ماقساتى:
• وقۋشىلاردى XVIII عاسىرداعى قوعامنىڭ الەۋمەتتىك قۇرىلىمىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىستىرۋ، وقۋشىلاردىڭ نازارىن الەۋمەتتىك توپتار اراسىنداعى قاتىناستارعا اۋدارۋ، قازاق قوعامىنداعى ءداستۇرلى قۇقىقتىڭ ءرولىن كورسەتۋ؛
• بۇرىنعى العان دەرەكتەرمەن جۇمىس ىستەۋگە، كوتەرىلگەن ماسەلە بويىنشا دەرەكتەرگە سۇيەنە وتىرىپ، تالداۋ جاساۋعا ۇيرەتۋ؛
• تۋعان ولكەنىڭ تاريحىنا قۇرمەتپەن قاراۋعا، ەڭبەكقورلىققا ماقسات قويا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ءادىسى: اڭگىمە، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىكتەر: كارتا، «قازاق قوعامىنىڭ الەۋمەتتىك قۇرىلىمى» سحەماسى (كەستە)، تەرمينولوگيالىق سوزدىك.
جاڭا ماتەريالدى بۇرىنعى وتكەن تاقىرىپتى قايتالاي وتىرىپ، وقىتۋ. (ءبىلىمدى بەكىتۋ.)
نەگىزگى ۇعىمدار: قوعامنىڭ الەۋمەتتىك قۇرىلىمى، الەۋمەتتىك تەڭسىزدىك، كلاسس، يەرارحيا، كونفەسسيا، ادات، قۇن، قۇراما، تارحان، تولەڭگىت، قۇل، ديالەكت.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. وقۋ قۇرالىن تەكسەرىپ تۇگەلدەۋ
3. «حابار» ەل جاڭالىقتارىنا شولۋ /سۇراۋ/
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
7 - سىنىپتا وتكەن ماتەريالدارعا شولۋ
جاڭا تاقىرىپتى وقىتۋدىڭ جوسپارى:
1. قازاقتاردىڭ سانى مەن ورنالاسقان جەرلەرى.
2. XVIII عاسىرداعى قازاق قوعامىنىڭ الەۋمەتتىك قۇرىلىمىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى
قازاقستان اۋماعىنداعى تايپالاردىڭ ورنالاسۋىمەن قازاق حاندىعىنداعى الەۋمەتتىك قۇرىلىم جونىندە وقۋشىلارعا 7 - سىنىپتاعى قازاقستاننىڭ ورتا عاسىرلار تاريحى كۋرسىنان تانىس بولعاندىقتان، بۇل جونىندە الدىن الا سۇراپ، ەستەرىنە تۇسىرەمىن
№1 تاپسىرما: كارتامەن جۇمىس.
1. تومەندەگى جۇزدەردىڭ قۇرامىنا قاي تايپالاردىڭ كىرگەنىن ەستەرىڭە تۇسىرىڭدەر.
ا) ۇلى ءجۇز:
ءا) ورتا ءجۇز:
ب) كىشى ءجۇز:
2. كارتادان ورنالاسقان اۋماقتارىن كورسەتىڭدەر:
ا) ۇلى ءجۇز -
ءا) ورتا ءجۇز -
ب) كىشى ءجۇز -
3) حVIII عاسىردا قازاق حاندىعى قانداي مەملەكەتتەرمەن شەكارالاس بولدى؟ ولارمەن قارىم - قاتىناسىنا توقتالىڭدار.
وقۋشىلاردىڭ جاۋابىن تىڭداپ بولعاننان كەيىن جاڭا ساباقتى تۇسىندىرەمىن. بۇل جەردە قازاق حاندىعىنىڭ وسى كەزدەگى ساياسي دامۋىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن، قازاقتاردىڭ باسقارۋ جۇيەسىن مىندەتتى تۇردە ايتۋ كەرەك. سونان كەيىن وقۋشىلاردى دەرەكتەرمەن جۇمىس ىستەتۋ جانە ولارعا تالداۋ جاساي وتىرىپ، ءوز ويىن ايتقىزۋ ماقساتىندا تاپسىرما بەرىلەدى (وزدىگىنەن جۇمىس)
№2 تاپسىرما:
- وقۋلىقتاعى تاقىرىپتى پايدالانا وتىرىپ، حVIII عاسىرداعى قازاق قوعامىنىڭ الەۋمەتتىك قۇرىلىمىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن بەينەلەيتىن كەستە (سحەما) قۇرىڭدار.
بەرىلەتىن جاۋاپتار ۇلگىسى:
XVIII عاسىرداعى قازاق حاندىعىنىڭ الەۋمەتتىك قۇرامى فەودالدىق قوعامنىڭ كلاسسيكالىق قۇرىلىمىن كورسەتەدى:
1. فەودالدار كلاسى (توبى):
• شىڭعىسحاننىڭ ۇرپاقتارى - (حاندار مەن سۇلتاندار)
• رۋلىق جانە تايپالىق اقسۇيەكتەر؛
• قوجالار، يمامدار، قوجالار؛
• پاتريارحالدى - فەودالدىق اقسۇيەكتەر وكىلدەرى (بەكتەر، بايلار، باتىرلار).
2. شارۋالار كلاسى (توبى):
• قاراپايىم مالشىلار، ەگىنشى شارۋالار؛
• ەگىنشى مالشىلار.
№3 تاپسىرما. سوزدىكپەن جۇمىس.
تاقىرىپتى وقىپ شىعىپ، تومەندەگى تەرميندەردىڭ انىقتاماسىن ايتىڭدار:
1. قۇراما
2. قوجا
3. قۇرىلتاي
4. حانتالاپاي
5. تولەڭگىت
6. قۇن
7. ادات
8. تارحان
№ 4 تاپسىرما:
- قازاقستان تاريحى بويىنشا حرەستوماتيا ماتەريالار پايدالانا وتىرىپ، ءار توپ (كلاسس) وكىلدەرىنىڭ قانداي مىندەتتەرىن مەن قۇقىقتارى بولعاندىعىن اتاپ كورسەتىڭدەر.
ونان ءارى ءمۇعالىم ساباقتى تومەندەگىدەي ەتىپ جوسپارلايدى.
1. حان سايلاۋ ءداستۇرى
2. سۇلتاندار اۋلەتىنىڭ ارتىقشىلىقتارى.
3. قوجالار مەن ولاردىڭ قازاق قوعامىنداعى ءرولى
4. قازاقتار قانداي ەڭبەك ءۇشىن تارحان اتاعىن العان؟
5. الەۋمەتتىك مارتەبەسى - قوعامنىڭ ەرىكتى مۇشەسى.
6. تولەڭگىت دەگەن كىمدەر؟
7. قازاق قوعامىنداعى قۇلداردىڭ جاعدايى.
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ ءۇشىن بەرىلەتىن سۇراقتار مەن تاپسىرمالار:
1. كارتادان قازاق حاندىعىنىڭ اۋماعىن جانە ونىڭ ىشىندەگى ءار ءجۇزدى ورنالاسقان جەرلەرىن كورسەتىڭدەر.
2. XVIII عاسىردا قازاق حاندىعى قانداي مەملەكەتتەرمەن شەكارالاس بولدى؟
3. وسى كەزەڭدەگى قازاق حاندىعىنىڭ سىرتقى ساياسي جاعدايى جونىندە نە ايتا الاسىڭدار؟
4. وقۋلىقتىڭ 13 - بەتىندەگى قۇجاتپەن جۇمىس (گ. ن. پوتانين. تاڭدامالى شىعارمالارىنىڭ ءۇش تومدىعى. تاريح، ەتنوگرافيا جانە فولكلور جونىندەگى ەڭبەكتەر. پاۆلودار، 2005، 3 - توم، 30 - 31 - بەتتەر)
ءۇي تاپسىرماسى:
1. XVIII عاسىرداعى قازاق قوعامىنىڭ تاپتىق قۇرىلىمىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە باعا بەرىڭدەر (حرەستوماتيا. كونشين ن. «پاۆلوداردان قارقارالىعا دەيىن»).
2. حالىقتىڭ كەيبىر توپتارىنىڭ قانداي ارتىقشىلىقتارى بولدى؟ سەندەردىڭ ويلارىڭشا نەلىكتەن
You Might Also Like
