قازاق تاريحىنداعى بي - شەشەندەر مۇراسى
قازاق تاريحىنداعى بي - شەشەندەر مۇراسى
سايىن دالا توسىندە مال - جان، تىرشىلىك قامىمەن كوبىنەسە اتتىڭ جالى، تۇيەنىڭ قومىندا كوشىپ - قونىپ جۇرگەن دارىندى حالقىمىز كورشىلەس باتىس - شىعىس ەلدەرىنە قاراعاندا جازۋ - سىزۋ مادەنيەتى كەنجەلەۋ دامىعانىمەن، مازمۇنى مەن ساپاسى، كولەمى جاعىنان العاندا قاي حالىقتىكىنەن بولسا دا كەم تۇسپەيتىن، ولقى سوقپايتىن وراسان باي اۋىز ادەبيەتىن جاسادى.
تۋمىسىنان ويشىل، دانا حالقىمىز ءوزى ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان ورتا، سايالى تابيعات، تۇرمىس - تىرشىلىك بولمىسىن، ەل - جۇرت اراسىنداعى قارىم - قاتىناس، ەل باسىنان وتكەن قيلى - قيلى كەزەڭدەردى، جاقسى - جامان جاعداياتتاردى وي - سانا ەلەگىنەن وتكىزىپ، وعان دەگەن ءوزىنىڭ كوزقاراسىن ءبىلدىردى. حالىقتىڭ ءومىرى، تاريحى، ەلدىڭ تۇرمىس - تىرشىلىگى قازاق كوكىرەگىنەن جىر - داستان، ولەڭ - ءان، ەرتەگى - اڭىز، كۇمبىرلەگەن كۇي بولىپ توگىلەدى. تابيعاتىنان كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ، ءوزىنىڭ كەڭ جازيرا تۋعان دالاسىنداي دارقان دارىندى ويىن - ساۋىقشىل حالقىمىز وسى باعا جەتپەس قازىنانى كيەلى دۇنيەدەي قاستەرلەپ، ۇرپاق ساناسىنا ءسىڭىستىرىپ، بولاشاققا ماڭگى ولمەيتىن مۇرا ەتىپ قالدىرادى. بارشا قازاق مادەنيەتىنىڭ ءتۇپ قازىعى سانالاتىن وسى تەڭدەسى جوق قازىنا بۇگىن حالقىمىزدىڭ رۋحاني سۋسىندايتىن شالقىعان شالقار دارياسىنا اينالىپ وتىر.
حالقىمىزدىڭ ماقتانىشىنا اينالعان قازاقتىڭ كونە اۋىز ادەبيەتىنىڭ ارادا تالاي عاسىرلار وتسە دە ۇرپاقتان - ۇرپاققا تاراپ، ەل زەردەسىندە مىقتاپ ورنىققان، تانىمدىق ءمانىن، تاربيەلىك مازمۇنىن استە جويماعان، زامان اعىمىنا قاراي قايتا جاسارىپ، ايرىقشا كوپشىلىك ءىلتيفاتىنا يە بولىپ وتىرعان ءتۇرى شەشەندىك سوزدەر، تاعىلىمدار. قازاق - تابيعاتىنان ءدىلمار، شەشەن حالىق. بىزدە ەجەلگى گرەك، ريم مەملەكەتتەرىندەگىدەي شەشەندەر تاربيەلەيتىن ارناۋلى مەكتەپتەر بولماعان، ايتسە دە ءسوز ءقادىرىن بىلگەن حالقىمىز ەل ىشىنەن شىققان تۋما دارىن شەشەندەردى، اقىلگوي قاريا، كۇمىس كومەي ءانشى - جىرشىلاردى ايرىقشا كوتەرمەلەگەن. ءتىلى قىلىشتىڭ جۇزىندەي وتكىر، ويى ساليقالى، تەرەڭ، قىسىلشاڭدا قيىننان قيىستىرىپ جول تاباتىن شەشەندەردىڭ ءادىل تورەلىگىنە توقتاي دا بىلگەن. حالىق تۋعانىنا، قارىنا تارتپاي تۋرا بيلىك ايتقان شەشەندەردى حاننان بەتەر باعالاعان.
سايىن دالا توسىندە مال - جان، تىرشىلىك قامىمەن كوبىنەسە اتتىڭ جالى، تۇيەنىڭ قومىندا كوشىپ - قونىپ جۇرگەن دارىندى حالقىمىز كورشىلەس باتىس - شىعىس ەلدەرىنە قاراعاندا جازۋ - سىزۋ مادەنيەتى كەنجەلەۋ دامىعانىمەن، مازمۇنى مەن ساپاسى، كولەمى جاعىنان العاندا قاي حالىقتىكىنەن بولسا دا كەم تۇسپەيتىن، ولقى سوقپايتىن وراسان باي اۋىز ادەبيەتىن جاسادى.
تۋمىسىنان ويشىل، دانا حالقىمىز ءوزى ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان ورتا، سايالى تابيعات، تۇرمىس - تىرشىلىك بولمىسىن، ەل - جۇرت اراسىنداعى قارىم - قاتىناس، ەل باسىنان وتكەن قيلى - قيلى كەزەڭدەردى، جاقسى - جامان جاعداياتتاردى وي - سانا ەلەگىنەن وتكىزىپ، وعان دەگەن ءوزىنىڭ كوزقاراسىن ءبىلدىردى. حالىقتىڭ ءومىرى، تاريحى، ەلدىڭ تۇرمىس - تىرشىلىگى قازاق كوكىرەگىنەن جىر - داستان، ولەڭ - ءان، ەرتەگى - اڭىز، كۇمبىرلەگەن كۇي بولىپ توگىلەدى. تابيعاتىنان كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ، ءوزىنىڭ كەڭ جازيرا تۋعان دالاسىنداي دارقان دارىندى ويىن - ساۋىقشىل حالقىمىز وسى باعا جەتپەس قازىنانى كيەلى دۇنيەدەي قاستەرلەپ، ۇرپاق ساناسىنا ءسىڭىستىرىپ، بولاشاققا ماڭگى ولمەيتىن مۇرا ەتىپ قالدىرادى. بارشا قازاق مادەنيەتىنىڭ ءتۇپ قازىعى سانالاتىن وسى تەڭدەسى جوق قازىنا بۇگىن حالقىمىزدىڭ رۋحاني سۋسىندايتىن شالقىعان شالقار دارياسىنا اينالىپ وتىر.
حالقىمىزدىڭ ماقتانىشىنا اينالعان قازاقتىڭ كونە اۋىز ادەبيەتىنىڭ ارادا تالاي عاسىرلار وتسە دە ۇرپاقتان - ۇرپاققا تاراپ، ەل زەردەسىندە مىقتاپ ورنىققان، تانىمدىق ءمانىن، تاربيەلىك مازمۇنىن استە جويماعان، زامان اعىمىنا قاراي قايتا جاسارىپ، ايرىقشا كوپشىلىك ءىلتيفاتىنا يە بولىپ وتىرعان ءتۇرى شەشەندىك سوزدەر، تاعىلىمدار. قازاق - تابيعاتىنان ءدىلمار، شەشەن حالىق. بىزدە ەجەلگى گرەك، ريم مەملەكەتتەرىندەگىدەي شەشەندەر تاربيەلەيتىن ارناۋلى مەكتەپتەر بولماعان، ايتسە دە ءسوز ءقادىرىن بىلگەن حالقىمىز ەل ىشىنەن شىققان تۋما دارىن شەشەندەردى، اقىلگوي قاريا، كۇمىس كومەي ءانشى - جىرشىلاردى ايرىقشا كوتەرمەلەگەن. ءتىلى قىلىشتىڭ جۇزىندەي وتكىر، ويى ساليقالى، تەرەڭ، قىسىلشاڭدا قيىننان قيىستىرىپ جول تاباتىن شەشەندەردىڭ ءادىل تورەلىگىنە توقتاي دا بىلگەن. حالىق تۋعانىنا، قارىنا تارتپاي تۋرا بيلىك ايتقان شەشەندەردى حاننان بەتەر باعالاعان.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
بالالارعا ناۋرىز مەرەكەسى ناۋرىز كوجە تۋرالى تۇسىنىك بەرىپ، ونەرلەرىن كوپشىلىك الدىندا كورسەتۋگە ۇيرەتۋ. ادامگەرشىلىككە، سىپايىلىققا، ءبىرىن - سىيلاۋعا كومەكتەسۋگە، كەشىرىمدى بولۋعا تاربيەلەۋ.
