قازاق ءتىلى - قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ءتىلى
قازاق ءتىلى 9 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق ءتىلى - قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ءتىلى
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) قازاق ءتىلى - قازاق حالقىنىڭ انا ءتىلى ەكەنىن تۇسىندىرە وتىرىپ، قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن اياققا باسپاي قاشاندا بيىك ۇستاۋعا ۇيرەتۋ؛
ءا) وقۋشىلاردىڭ بويىنا ادەپتىلىك، يناباتتىلىق، قاراپايىمدىلىق قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ؛
ب) ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردى ساۋاتتىلىققا باۋلۋ،
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، شىعارماشىلىق ىزدەنۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كەسپە قاعازدار، سۋرەتتەر
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، تاريح
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇرايمىن. وقۋشىلارعا وتكەن تاپسىرما بويىنشا بىرنەشە سۇراقتار قويامىن.
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
ءبىز قازاق ءتىلىنىڭ تۇركى تىلدەرى توبىنا جاتاتىنىن بىلەمىز. ءحىۇ - ءحۇ عاسىرلاردا قازاق ۇلىسى بولىپ قالىپتاسا باستاعان قازاق ەلى ءوز ءتىلى مەن ونەرى، مادەنيەتىن دە تاريح ساحناسىنا الىپ شىقتى. ءتىل - مەملەكەتتىك نىشان رەتىندە تانىلاتىن باستى قۇندىلىق. قازاق حالقى ءوز ءتىلىن ارداقتاپ، كيە تۇتقان. ءتىل قۇدىرەتىن تانىپ، «ونەر الدى - قىزىل ءتىل»، «باس كەسپەك بار دا، ءتىل كەسپەك جوق» دەپ دارىپتەگەن. انانىڭ الديىمەن ۇرپاق بويىنا تارالىپ، انانىڭ بال سۇتىمەن سۇيەگىنە سىڭەتىن ءتىلدى انا ءتىل دەپ ايالاعان. اتانىڭ اقىلى مەن دانالىعىنا سۋارىلعان ءسوز اتالى ءسوز بوپ ەسەپتەلگەن.
قازاق ءتىلى - اۋەزدى دە باي ءتىل. نەشە عاسىرلىق تاريحى بار، اۋىزشا دا، جازباشا دا مول مۇراسىمەن تانىلعان ءتىلىمىزدى بابالارىمىز قاسيەتتى دەپ قاستەرلەپ، ۇرپاقتارىنا اماناتتاعان.
قازاق حالقىنىڭ ادەبي مۇرالارى اۋىزشا تارالىپ، عاسىر بەلەستەرىنەن، تاعدىر سىنى مەن ەلەگىنەن ءوتىپ، ۋاقىتپەن بىرگە جاساپ كەلەدى. حالقىمىزدىڭ جازبا مادەنيەتىنىڭ دە تاريحىنا دا نازار اۋدارايىق. تۇركى تىلدەرىنە ورتاق تاريحي جازبا مۇرالار نەگىزىنەن ءۇش ءداۋىردى قامتيدى.
تولىق نۇسقاسىن جۇتكەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق ءتىلى - قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ءتىلى
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) قازاق ءتىلى - قازاق حالقىنىڭ انا ءتىلى ەكەنىن تۇسىندىرە وتىرىپ، قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن اياققا باسپاي قاشاندا بيىك ۇستاۋعا ۇيرەتۋ؛
ءا) وقۋشىلاردىڭ بويىنا ادەپتىلىك، يناباتتىلىق، قاراپايىمدىلىق قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ؛
ب) ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردى ساۋاتتىلىققا باۋلۋ،
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، شىعارماشىلىق ىزدەنۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كەسپە قاعازدار، سۋرەتتەر
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، تاريح
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇرايمىن. وقۋشىلارعا وتكەن تاپسىرما بويىنشا بىرنەشە سۇراقتار قويامىن.
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
ءبىز قازاق ءتىلىنىڭ تۇركى تىلدەرى توبىنا جاتاتىنىن بىلەمىز. ءحىۇ - ءحۇ عاسىرلاردا قازاق ۇلىسى بولىپ قالىپتاسا باستاعان قازاق ەلى ءوز ءتىلى مەن ونەرى، مادەنيەتىن دە تاريح ساحناسىنا الىپ شىقتى. ءتىل - مەملەكەتتىك نىشان رەتىندە تانىلاتىن باستى قۇندىلىق. قازاق حالقى ءوز ءتىلىن ارداقتاپ، كيە تۇتقان. ءتىل قۇدىرەتىن تانىپ، «ونەر الدى - قىزىل ءتىل»، «باس كەسپەك بار دا، ءتىل كەسپەك جوق» دەپ دارىپتەگەن. انانىڭ الديىمەن ۇرپاق بويىنا تارالىپ، انانىڭ بال سۇتىمەن سۇيەگىنە سىڭەتىن ءتىلدى انا ءتىل دەپ ايالاعان. اتانىڭ اقىلى مەن دانالىعىنا سۋارىلعان ءسوز اتالى ءسوز بوپ ەسەپتەلگەن.
قازاق ءتىلى - اۋەزدى دە باي ءتىل. نەشە عاسىرلىق تاريحى بار، اۋىزشا دا، جازباشا دا مول مۇراسىمەن تانىلعان ءتىلىمىزدى بابالارىمىز قاسيەتتى دەپ قاستەرلەپ، ۇرپاقتارىنا اماناتتاعان.
قازاق حالقىنىڭ ادەبي مۇرالارى اۋىزشا تارالىپ، عاسىر بەلەستەرىنەن، تاعدىر سىنى مەن ەلەگىنەن ءوتىپ، ۋاقىتپەن بىرگە جاساپ كەلەدى. حالقىمىزدىڭ جازبا مادەنيەتىنىڭ دە تاريحىنا دا نازار اۋدارايىق. تۇركى تىلدەرىنە ورتاق تاريحي جازبا مۇرالار نەگىزىنەن ءۇش ءداۋىردى قامتيدى.
تولىق نۇسقاسىن جۇتكەۋ
You Might Also Like
