قازاق حالقىنىڭ سالت - داستۇرلەرى
ۇزاق مەرزىمدى جوسپار ءبولىمى: وتباسىلىق داستۇرلەر مەن مەرەكەلەر
5 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق حالقىنىڭ سالت - داستۇرلەرى
وسى ساباقتا قول جەتكىزىلەتىن وقۋ ماقساتتارى
سيۋجەتتى سۋرەتتەردىڭ (فوتوسۋرەتتەر) جەلىسى بويىنشا اڭگىمە قۇراستىرۋ (5. ج 3)؛
وقىلىم ماتەريالدارى بويىنشا نەگىزگى اقپاراتتاردى ساقتاي وتىرىپ، جيناقى ءماتىن جازۋ (5. ج. 5)
تىرەك سوزدەر مەن ۇسىنىلعان يلليۋستراسيالار ارقىلى تاقىرىپتى بولجاۋ. (5ت/ا1)
ساباقتىڭ ماقساتتارى
بارلىعى: ءماتىنىڭ ءمانىن تۇسىنەدى، سويلەۋ ارقىلى، داستۇرلەردى اجىراتادى.
كوبى: سالت - داستۇرلەردى بەينەلەيتىن سوزدەردىڭ ماعىناسىن تۇسىندىرەدى
كەيبىرى: سالت - داستۇرلەردىڭ قۇندىلىقتارمەن بايلانىسىن دالەلدەيدى
تىلدىك ماقساتتار: ايتىلىم داعدىلارى ءۇشىن: ماتىندەگى نەگىزگى اقپاراتتى بەرىپ تۇرعان سوزدەر قايسى؟
قازاق داستۇرىندە قايىرىمدىلىق قالاي جۇزەگە اسقان؟
سوزدەردىڭ ايتىلۋى مەن جازىلۋىنداعى ايىرماشىلىقتى ءتۇسىندىر
قانداي سالت – داستۇرلەردى قۇندىلىقتار دەپ ەسەپتەيسىڭ؟
نەگىزگى تەرميندەر مەن ءسوز تىركەستەرى: ساۋىن الۋ، ەردىڭ كۇيى، اس بەرۋ، سالت - ءداستۇر
قۇندىلىقتاردى دارىتۋ: ۇلكەندى كۇرمەتتەۋگە، وتباسىلىق داستۇرلەردى ۇعىنۋعا تاربيەلەۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: ءوزىن - ءوزى تانۋ، تاريح
اكت قولدانۋ داعدىلارى: كەسكىندەر، سۋرەتتەر
باستاپقى ءبىلىم: وتباسى داستۇرلەرى
كىرىسپە 3 مين.
امانداسۋ.
كۇننەن، جەردەن ءنار العان
ءبىز - ءومىردىڭ گۇلىمىز.
بۇگىنگى كۇننىڭ ساتىندە
ءساتتى بولسىن كۇنىمىز - دەپ وقۋشىلارمەن ساباققا بەيىمدەتۋ پسيحولوگيالىق احۋال جاساۋ
تۇستەردى تاڭداۋ ارقىلى توپقا ءبولۋ
«العىرلار»، «دارىندار»، «ويشىلدار»، «بىلگىرلەر»
ىستىق ورىندىق ءادىسى ارقىلى ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ
ينتەراكتيۆتى تاقتادان «قازاقتىڭ سالت – داستۇرلەرى» اتتى بەينەروليك كورسەتۋ ارقىلى وقۋشىلارمەن بىرگە ساباقتىڭ تاقىرىبىن انىقتاپ الامىز.
1. بالالار، بۇل بەينەروليكتە نە جايلى ايتىلعان؟
2. قازاق حالقىنىڭ تاعى قانداي سالت – داستۇرلەرىن بىلەمىز؟
ەندەشە بالالار، ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى وقۋلىقتىڭ 45 - بەتىندەگى «قازاق حالقىنىڭ سالت – داستۇرلەرى»
(تاقتادا وقۋشىلارعا ارنالعان وقۋ ماقساتى جازىلادى).
جاڭا ساباق 7 - مين.
تىڭدالىم داعدىسى.
1 - تاپسىرما. ءمۇعالىم وقىعان ءماتىندى تىڭدا. ءمۇعالىمنىڭ قانداي سوزدەرگە ەكپىن ءتۇسىرىپ وقىعانىن اڭعار.
ساۋىن الۋ. «ەردىڭ كۇيىن سۇراما، جۇرتتان ساۋىن ساۋعان سوڭ» (ەل اۋزىنان). بۇرىن كەدەيلەر مەن مالى از ادامدار اۋقاتتى بايلار مەن جاقىن اعايىندارىنان ءسۇتىن پايدالانۋ ءۇشىن «ساۋىنعا» دەپ قۇلىندى بيە نەمەسە بۇزاۋلى سيىر، كەيدە بىرنەشە قوي ەشكىنى دە بەلگىلى ءبىر ۋاقىتقا سۇراپ الاتىن. ساۋىنعا العان مالدىڭ ءسۇتىن، ماي، قايماعىن پايدالانىپ، قىسقا قۇرت، ىرىمشىگىن دايىندايدى. ساۋىن ءتارتىبى بويىنشا العان ادام مالدىڭ كۇيىن تومەندەتپەي جانە ونىڭ ءتولىن دە مەزگىلىندە امان اكەلىپ تاپسىرۋعا كەپىلدىك بەرەدى. شىعىن بولسا، ءسوز ايتپاي تولەيدى. ساۋىن الۋدىڭ ەرەجە، ءتارتىبى وسىنداي، وعان ەشكىم داۋ ايتا المايدى. ەرتەرەكتە كەدەيلەر بايلاردان ساۋىن الىپ كۇن كورگەن. ادەت بويىنشا مالى بار ادامدار ساۋىن بەرۋگە مىندەتتى بولعان. بۇعان ەل اعالارى مەن اقساقالدارى دا ارالاسىپ، اۋقاتتى كىسىلەردى وسىنداي جاردەمگە شاقىرىپ، ىقپال ەتىپ وتىرعان. بۇل دا قازاققا بىتكەن قايىرىمدىلىق قاسيەتتىڭ ءبىر كورىنىسى ەكەنى انىق.
(«قازاق حالقىنىڭ سالت – داستۇرلەرى مەن ادەت – عۇرىپتارى» كىتابىنان)
2 - تاپسىرما. سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ.
1. ماتىندەگى نەگىزگى اقپاراتتى بەرىپ تۇرعان سوزدەر قايسى؟
2. ماتىننەن قانداي ۇلتتىق قۇندىلىقتى بايقاپ تۇرمىز؟
3. قازاق داستۇرىندە قايىرىمدىلىق قالاي جۇزەگە اسقان؟
(وقۋشىلار اۋىزشا جاۋاپ بەرە وتىرىپ، ىشكى ءۋاجدى ارتتىرا تۇسەدى).
قىزىلوردا وبلىسى،
شيەلى اۋدانى № 158 ورتا مەكتەبى
ءمۇعالىمنىڭ اتى - ءجونى: كەتەپوۆا جاۋحار
قازاق حالقىنىڭ سالت - داستۇرلەرى. جۇكتەۋ
5 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق حالقىنىڭ سالت - داستۇرلەرى
وسى ساباقتا قول جەتكىزىلەتىن وقۋ ماقساتتارى
سيۋجەتتى سۋرەتتەردىڭ (فوتوسۋرەتتەر) جەلىسى بويىنشا اڭگىمە قۇراستىرۋ (5. ج 3)؛
وقىلىم ماتەريالدارى بويىنشا نەگىزگى اقپاراتتاردى ساقتاي وتىرىپ، جيناقى ءماتىن جازۋ (5. ج. 5)
تىرەك سوزدەر مەن ۇسىنىلعان يلليۋستراسيالار ارقىلى تاقىرىپتى بولجاۋ. (5ت/ا1)
ساباقتىڭ ماقساتتارى
بارلىعى: ءماتىنىڭ ءمانىن تۇسىنەدى، سويلەۋ ارقىلى، داستۇرلەردى اجىراتادى.
كوبى: سالت - داستۇرلەردى بەينەلەيتىن سوزدەردىڭ ماعىناسىن تۇسىندىرەدى
كەيبىرى: سالت - داستۇرلەردىڭ قۇندىلىقتارمەن بايلانىسىن دالەلدەيدى
تىلدىك ماقساتتار: ايتىلىم داعدىلارى ءۇشىن: ماتىندەگى نەگىزگى اقپاراتتى بەرىپ تۇرعان سوزدەر قايسى؟
قازاق داستۇرىندە قايىرىمدىلىق قالاي جۇزەگە اسقان؟
سوزدەردىڭ ايتىلۋى مەن جازىلۋىنداعى ايىرماشىلىقتى ءتۇسىندىر
قانداي سالت – داستۇرلەردى قۇندىلىقتار دەپ ەسەپتەيسىڭ؟
نەگىزگى تەرميندەر مەن ءسوز تىركەستەرى: ساۋىن الۋ، ەردىڭ كۇيى، اس بەرۋ، سالت - ءداستۇر
قۇندىلىقتاردى دارىتۋ: ۇلكەندى كۇرمەتتەۋگە، وتباسىلىق داستۇرلەردى ۇعىنۋعا تاربيەلەۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: ءوزىن - ءوزى تانۋ، تاريح
اكت قولدانۋ داعدىلارى: كەسكىندەر، سۋرەتتەر
باستاپقى ءبىلىم: وتباسى داستۇرلەرى
كىرىسپە 3 مين.
امانداسۋ.
كۇننەن، جەردەن ءنار العان
ءبىز - ءومىردىڭ گۇلىمىز.
بۇگىنگى كۇننىڭ ساتىندە
ءساتتى بولسىن كۇنىمىز - دەپ وقۋشىلارمەن ساباققا بەيىمدەتۋ پسيحولوگيالىق احۋال جاساۋ
تۇستەردى تاڭداۋ ارقىلى توپقا ءبولۋ
«العىرلار»، «دارىندار»، «ويشىلدار»، «بىلگىرلەر»
ىستىق ورىندىق ءادىسى ارقىلى ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ
ينتەراكتيۆتى تاقتادان «قازاقتىڭ سالت – داستۇرلەرى» اتتى بەينەروليك كورسەتۋ ارقىلى وقۋشىلارمەن بىرگە ساباقتىڭ تاقىرىبىن انىقتاپ الامىز.
1. بالالار، بۇل بەينەروليكتە نە جايلى ايتىلعان؟
2. قازاق حالقىنىڭ تاعى قانداي سالت – داستۇرلەرىن بىلەمىز؟
ەندەشە بالالار، ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى وقۋلىقتىڭ 45 - بەتىندەگى «قازاق حالقىنىڭ سالت – داستۇرلەرى»
(تاقتادا وقۋشىلارعا ارنالعان وقۋ ماقساتى جازىلادى).
جاڭا ساباق 7 - مين.
تىڭدالىم داعدىسى.
1 - تاپسىرما. ءمۇعالىم وقىعان ءماتىندى تىڭدا. ءمۇعالىمنىڭ قانداي سوزدەرگە ەكپىن ءتۇسىرىپ وقىعانىن اڭعار.
ساۋىن الۋ. «ەردىڭ كۇيىن سۇراما، جۇرتتان ساۋىن ساۋعان سوڭ» (ەل اۋزىنان). بۇرىن كەدەيلەر مەن مالى از ادامدار اۋقاتتى بايلار مەن جاقىن اعايىندارىنان ءسۇتىن پايدالانۋ ءۇشىن «ساۋىنعا» دەپ قۇلىندى بيە نەمەسە بۇزاۋلى سيىر، كەيدە بىرنەشە قوي ەشكىنى دە بەلگىلى ءبىر ۋاقىتقا سۇراپ الاتىن. ساۋىنعا العان مالدىڭ ءسۇتىن، ماي، قايماعىن پايدالانىپ، قىسقا قۇرت، ىرىمشىگىن دايىندايدى. ساۋىن ءتارتىبى بويىنشا العان ادام مالدىڭ كۇيىن تومەندەتپەي جانە ونىڭ ءتولىن دە مەزگىلىندە امان اكەلىپ تاپسىرۋعا كەپىلدىك بەرەدى. شىعىن بولسا، ءسوز ايتپاي تولەيدى. ساۋىن الۋدىڭ ەرەجە، ءتارتىبى وسىنداي، وعان ەشكىم داۋ ايتا المايدى. ەرتەرەكتە كەدەيلەر بايلاردان ساۋىن الىپ كۇن كورگەن. ادەت بويىنشا مالى بار ادامدار ساۋىن بەرۋگە مىندەتتى بولعان. بۇعان ەل اعالارى مەن اقساقالدارى دا ارالاسىپ، اۋقاتتى كىسىلەردى وسىنداي جاردەمگە شاقىرىپ، ىقپال ەتىپ وتىرعان. بۇل دا قازاققا بىتكەن قايىرىمدىلىق قاسيەتتىڭ ءبىر كورىنىسى ەكەنى انىق.
(«قازاق حالقىنىڭ سالت – داستۇرلەرى مەن ادەت – عۇرىپتارى» كىتابىنان)
2 - تاپسىرما. سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ.
1. ماتىندەگى نەگىزگى اقپاراتتى بەرىپ تۇرعان سوزدەر قايسى؟
2. ماتىننەن قانداي ۇلتتىق قۇندىلىقتى بايقاپ تۇرمىز؟
3. قازاق داستۇرىندە قايىرىمدىلىق قالاي جۇزەگە اسقان؟
(وقۋشىلار اۋىزشا جاۋاپ بەرە وتىرىپ، ىشكى ءۋاجدى ارتتىرا تۇسەدى).
قىزىلوردا وبلىسى،
شيەلى اۋدانى № 158 ورتا مەكتەبى
ءمۇعالىمنىڭ اتى - ءجونى: كەتەپوۆا جاۋحار
قازاق حالقىنىڭ سالت - داستۇرلەرى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
