- 05 ناۋ. 2024 03:28
- 206
قازاق حاندارىنىڭ تاريحىنان
5 سىنىپ
قازاقستان تاريحىنان اڭگىمەلەر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق حاندارىنىڭ تاريحىنان.
ساباقتىڭ ماقساتى:
• بىلىمدىلىك. حان باسقارعان مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ ەرەكشەلىگى، حاننىڭ اتقاراتىن قىزمەتى جانە قازاق حاندىعىنىڭ قوعامدىق ساياسي قۇرىلىسىمەن تانىستىرا وتىرىپ، اتى اڭىزعا اينالعان كەنەسارىعا دەيىنگى قازاق حاندارىنىڭ قىزمەتىنە باعا بەرۋ.
• دامىتۋشىلىق. قازىرگى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن قازاق حاندىعىنىڭ مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىن سالىستىرىپ، ەرەكشەلىكتەرىن تابا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
• تاربيەلىك. قازاق حاندارىنىڭ ۇلت مەملەكەتتىگىنىڭ نەگىزىن سالۋى مەن نىعايتۋ جولىنداعى ەرلىككە تولى ەڭبەكتەرىنە باعا بەرە وتىرىپ، ولاردىڭ قازاق حاندىعىن جاۋعا بەرمەي، ۇلان - عايىر جەردى ۇرپاققا مۇرا ەتىپ قالدىرۋدا اتقارعان قىزمەتىن ۇلگى ەتىپ، جاستاردىڭ بويلارىنا ءسىڭىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرۋ
ءادىسى: توپتاستىرۋ، كارتامەن جۇمىس، ينسەرت ءادىسى. ويىندار، تاريحي ديكتانت.
كورنەكىلىك: كارتا،
ساباقتىڭ بارىسى.
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
II. ءۇي تاپسىرماسى تەكسەرۋ
§27. قازاق حالقىنىڭ قالىپتاسۋى
§28. قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋى
كەستەمەن جۇمىس
قازاق اتاۋىنىڭ ماعىناسى قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلعان ۋاقىتى قازاق حاندىعىن قۇرۋشىلار قاي حاننىڭ تۇسىندا حاندىق دامىدى
III. جاڭا ساباق
جوسپارى:
1. حان - ەل بيلەۋشىسى.
2. قازاق حاندىعىنىڭ قوعامدىق قۇرىلىسى.
3. اتى اڭىزعا اينالعان قازاق حاندارى. الاشا حان.
4. ۋىز حان.
5. جوشى حان.
6. قازاقتىڭ حاندارى.
قازىرگى كەزدە دۇنيە جۇزىندە 200 - دەن اسا مەملەكەت بار. رەسپۋبليكا - مەملەكەت باسشىسى بەلگىلى ءبىر مەرزىمگە سايلاناتىن حالىقتىق باسقارۋ ءتۇرى. مونارحيالىق - اكەدەن بالاعا مۇرا رەتىندە بەرىلەتىن، مەملەكەتتى ءبىر اۋلەتتىڭ باسقارۋ ءتۇرى. بۇگىندە مونارحيالىق ءتارتىپ ساقتاعان مەملەكەتتەر ءالى دە بار. سول سياقتى XIX ع - عا دەيىن قازاق ەلىندە مونارحيالىق جۇيە ساقتالىپ مەملەكەتتى شىڭعىسحاننان تارايتىن تورە ۇرپاقتارى باسقاردى. حان - ورتا عاسىرلارداعى قازاق مەملەكەتىنىڭ بيلەۋشىسى، حاندىقتىڭ باسشىسى. بۇل بيلىك اتادان بالاعا مۇرا رەتىندە قالدىرىلىپ وتىرعان حاننىڭ قولىندا مەملەكەتتىك ماڭىزى بار كوپتەگەن وكىلەتتىلىك بولعان. ول اسا ماڭىزدى ساياسي – ەكونوميكالىق ماسەلەلەردى شەشۋمەن قاتار ءوز اتىنان بۇيرىق شىعارىپ وتىردى. حاننىڭ مۇراگەرىن سۇلتان دەپ اتاعان. اتى اڭىزعا اينالعان قازاق حاندارىنا توقتالايىق. كوپتەگەن اڭىز شەجىرەلەردە الاشا حان قازاق حاندار اۋلەتىنىڭ ارعى اتاسى رەتىندە كورسەتىلدى. ب. ز. ب 4 - 3 مىڭجىلدىقتا بيلىك قۇرعان. شەجىرە بويىنشا قازاق حالقىنىڭ ءۇش جۇزگە ءبولىنۋ تاريحى وسى الاشا حان زامانىنان باستاۋ الادى. شىڭعىسحاننىڭ ۇلكەن ۇلى. اناسىنىڭ اتى – بورتە. قازاق ەلىن بيلەگەن حاندار اۋلەتىنىڭ ارعى اتاسى. شىڭعىسحان ولەردىڭ الدىڭدا ءوزى جاۋلاپ العان جەرىن ءتورت ۇلىسقا ءبولىپ بەرەدى. جوشىعا ەرتىستەن ەدىلگە دەيىنگى جەرلەر تيەدى. 1227 جىلى قايتىس بولدى. ءقابىرى جەزقازعان قالاسىندا ورنالاسقان. قازاق حاندارىنىڭ تاريحى 1466 - 1847 جىلدار ارالىعىن قامتيدى. قازاق حاندىعى 1466 جىلى قۇرىلدى. حاندىقتىڭ ىرگەسىن قالاعان قازاقتىڭ العاشقى حاندارى كەرەي مەن جانىبەك. 16 - 17 عع. قازاق حاندىعى نىعايىپ، ونىڭ شەكاراسى ەداۋىر ۇلعايا ءتۇستى. ءوز تۇسىندا «جەردى بىرىكتىرۋ» پروسەسىن جەدەل جۇزەگە اسىرىپ، كوزگە تۇسكەن حانداردىڭ ءبىرى جانىبەكتىڭ ۇلى قاسىم.
قازاق حاندارىنىڭ تاريحىنان. جۇكتەۋ
قازاقستان تاريحىنان اڭگىمەلەر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق حاندارىنىڭ تاريحىنان.
ساباقتىڭ ماقساتى:
• بىلىمدىلىك. حان باسقارعان مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ ەرەكشەلىگى، حاننىڭ اتقاراتىن قىزمەتى جانە قازاق حاندىعىنىڭ قوعامدىق ساياسي قۇرىلىسىمەن تانىستىرا وتىرىپ، اتى اڭىزعا اينالعان كەنەسارىعا دەيىنگى قازاق حاندارىنىڭ قىزمەتىنە باعا بەرۋ.
• دامىتۋشىلىق. قازىرگى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن قازاق حاندىعىنىڭ مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىن سالىستىرىپ، ەرەكشەلىكتەرىن تابا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
• تاربيەلىك. قازاق حاندارىنىڭ ۇلت مەملەكەتتىگىنىڭ نەگىزىن سالۋى مەن نىعايتۋ جولىنداعى ەرلىككە تولى ەڭبەكتەرىنە باعا بەرە وتىرىپ، ولاردىڭ قازاق حاندىعىن جاۋعا بەرمەي، ۇلان - عايىر جەردى ۇرپاققا مۇرا ەتىپ قالدىرۋدا اتقارعان قىزمەتىن ۇلگى ەتىپ، جاستاردىڭ بويلارىنا ءسىڭىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرۋ
ءادىسى: توپتاستىرۋ، كارتامەن جۇمىس، ينسەرت ءادىسى. ويىندار، تاريحي ديكتانت.
كورنەكىلىك: كارتا،
ساباقتىڭ بارىسى.
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
II. ءۇي تاپسىرماسى تەكسەرۋ
§27. قازاق حالقىنىڭ قالىپتاسۋى
§28. قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋى
كەستەمەن جۇمىس
قازاق اتاۋىنىڭ ماعىناسى قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلعان ۋاقىتى قازاق حاندىعىن قۇرۋشىلار قاي حاننىڭ تۇسىندا حاندىق دامىدى
III. جاڭا ساباق
جوسپارى:
1. حان - ەل بيلەۋشىسى.
2. قازاق حاندىعىنىڭ قوعامدىق قۇرىلىسى.
3. اتى اڭىزعا اينالعان قازاق حاندارى. الاشا حان.
4. ۋىز حان.
5. جوشى حان.
6. قازاقتىڭ حاندارى.
قازىرگى كەزدە دۇنيە جۇزىندە 200 - دەن اسا مەملەكەت بار. رەسپۋبليكا - مەملەكەت باسشىسى بەلگىلى ءبىر مەرزىمگە سايلاناتىن حالىقتىق باسقارۋ ءتۇرى. مونارحيالىق - اكەدەن بالاعا مۇرا رەتىندە بەرىلەتىن، مەملەكەتتى ءبىر اۋلەتتىڭ باسقارۋ ءتۇرى. بۇگىندە مونارحيالىق ءتارتىپ ساقتاعان مەملەكەتتەر ءالى دە بار. سول سياقتى XIX ع - عا دەيىن قازاق ەلىندە مونارحيالىق جۇيە ساقتالىپ مەملەكەتتى شىڭعىسحاننان تارايتىن تورە ۇرپاقتارى باسقاردى. حان - ورتا عاسىرلارداعى قازاق مەملەكەتىنىڭ بيلەۋشىسى، حاندىقتىڭ باسشىسى. بۇل بيلىك اتادان بالاعا مۇرا رەتىندە قالدىرىلىپ وتىرعان حاننىڭ قولىندا مەملەكەتتىك ماڭىزى بار كوپتەگەن وكىلەتتىلىك بولعان. ول اسا ماڭىزدى ساياسي – ەكونوميكالىق ماسەلەلەردى شەشۋمەن قاتار ءوز اتىنان بۇيرىق شىعارىپ وتىردى. حاننىڭ مۇراگەرىن سۇلتان دەپ اتاعان. اتى اڭىزعا اينالعان قازاق حاندارىنا توقتالايىق. كوپتەگەن اڭىز شەجىرەلەردە الاشا حان قازاق حاندار اۋلەتىنىڭ ارعى اتاسى رەتىندە كورسەتىلدى. ب. ز. ب 4 - 3 مىڭجىلدىقتا بيلىك قۇرعان. شەجىرە بويىنشا قازاق حالقىنىڭ ءۇش جۇزگە ءبولىنۋ تاريحى وسى الاشا حان زامانىنان باستاۋ الادى. شىڭعىسحاننىڭ ۇلكەن ۇلى. اناسىنىڭ اتى – بورتە. قازاق ەلىن بيلەگەن حاندار اۋلەتىنىڭ ارعى اتاسى. شىڭعىسحان ولەردىڭ الدىڭدا ءوزى جاۋلاپ العان جەرىن ءتورت ۇلىسقا ءبولىپ بەرەدى. جوشىعا ەرتىستەن ەدىلگە دەيىنگى جەرلەر تيەدى. 1227 جىلى قايتىس بولدى. ءقابىرى جەزقازعان قالاسىندا ورنالاسقان. قازاق حاندارىنىڭ تاريحى 1466 - 1847 جىلدار ارالىعىن قامتيدى. قازاق حاندىعى 1466 جىلى قۇرىلدى. حاندىقتىڭ ىرگەسىن قالاعان قازاقتىڭ العاشقى حاندارى كەرەي مەن جانىبەك. 16 - 17 عع. قازاق حاندىعى نىعايىپ، ونىڭ شەكاراسى ەداۋىر ۇلعايا ءتۇستى. ءوز تۇسىندا «جەردى بىرىكتىرۋ» پروسەسىن جەدەل جۇزەگە اسىرىپ، كوزگە تۇسكەن حانداردىڭ ءبىرى جانىبەكتىڭ ۇلى قاسىم.
قازاق حاندارىنىڭ تاريحىنان. جۇكتەۋ