- 09 جەل. 2019 00:00
- 262
قازاققا كەرەك ءبىلىم
ايتپاسا ءسوزدىڭ اتاسى ولەدى. تاريح دەسە ەمەشەگى ەزىلىپ، ءىشى جىلي قوياتىندار كوپ ەمەس. قازىردە قازاقشا بيزنەستى دارىپتەيتىن ءبىراز كىتاپتار جارىق كورگەن وعان سۇرانىستا جوق ەمەس. بايىسىن، ءوسسىن، كورسىن، قازاقتىڭ ءار ازاماتى بايىسا ولدا ءبىر قۋانىش. كۇن كورگەننىڭ كۇنى اشىق. ەندى وسى بيزنەس كىتاپتارىن جارنامالاپ جۇرگەن اعالار كىشكەنە تاريحي، ادەبي كىتاپتاردى دا جارنامالاسا. بيزنەس كىتاپتارىن قاراماسامدا ونداعى جازىلعاندار بەسەنەدەن بەلگىلى سياقتى: قايتسەم وسەم، قالاي باي بولام، قالاي جەتەم دەگەندى ۇيرەتەتىندەي كورىنەدى. ول تەك جەكە باستىڭ دامۋى بولىپ قالاتىنداي. ال تاريحىمىزدى، سال-داستۇرىمىزبەن اتا جولىن دارىپتەگەن كىتاپتار قايدا قالدى؟ تەك جەكە باستىڭ ەمەس ۇلتتىڭ، ەلدىڭ مۇددەسىن ويلايتىن، رۋحاني-ادامي قۇندىلىقتاردى ساناسىنا سىڭدىرەتىن، ەرتەڭگى ەلدىڭ ەڭسەسى بيىك، تەكتى بولىپ ءوسۋى ءۇشىن تاريحي ادەبي كىتاپتاردىڭ وراسان ورنى بار. كەشەگى وتكەن تەكتى تۇلعالاردى، ولاردىڭ ەلى ءۇشىن جاساعان ەرەن ەڭبەگىن، قايتسەم قازاققا پايدام تيەدى، قايتكەندە اسىعى الشىسىنان تۇسەدى دەپ تەك جەكە باسىن ەمەس ەلىن-جۇرتىن، حالقىن ويلاعان بابالارىمىزدى تەك سول كىتاپ ارقىلى تانيمىز. قازىردە قابانباي مەن بوگەنبايدى تانىمايتىن بالانىڭ ءبارى سۋپەرمەن، بەتمەنعا ەلىكتەپ ءوسۋى دە رۋحاني شولدەگەن ۇرپاقتىڭ كورىنىسى. ءبىر مەملەكەتتىڭ استاناسى تاشكەنت كەشەگىگە دەيىن قازاقتىڭكى بولعان دەسە سەنبەيتىندە شىعار قازىرگى جاستار. پەيىلىنە قاراي پاتشاسى، رۋحاني قۇندىلىقتان ايىرىلماساق قۇداي بىزگە بەرەدى نەسىبەنى. سول رۋحاني قۇندىلىق- بىلىمدە ول ءۇشىن وقۋ كەرەك. ساناسى بار ءار پەندە ءوز تاريحىن بىلۋگە مىندەتتى.
ءوز جىرتىعىمىزدى ءوزىمىز جاماماساق
ءوز جوعىمىزدى ءوزىمىز جوقتاماساق ەشكىمنىڭ قازاققا جانى اشىمايدى
قازاققا بۇل كۇندە ءانشى- ءبيشى، ءارتىستىڭ كەرەگى جوق قازاققا ءبىلىم كەرەك- ءىلىم كەرەك، عىلىم كەرەك- عالىم كەرەك، قازاققا ءقازىر رۋحاني قۇندىلىق كەرەك، #قۇران كەرەك
تايىندا تاپتاپ
قۇنانىندا باپتاپ
دونەنىندە دوڭگە ساپ
بەسىندە بايگەگە قوس، ال سودان بايگەدەن بۇرىن كەلمەسە باسىمدى كەس، ءار بالانى وسىلاي تاربيەلەسەك ەل ءۇشىن ەتكەن ەڭبەگىمىز ەش بولمايدى
ەل ءۇشىن قىزمەت ەتسەك ۇلتقا قىزمەت ەتسەك كەشەگى بابالارىمىزدىڭ ءىزباسارى دەگەن اتقا لايىقتى بولعانىمىز.
قانداي دا ءبىر دۇنيە ادامعا ەكى نارسەدەن تۋىندايدى
1 قاجەتتىلىكتەن
2 باسەكەلەستىكتەن
جۇرتتان قالمايىن دەگەن ويمەن باسەكەلەستىك بەلەڭ العان ۋاقىتتا رۋحانياتتىڭ قاجەتتىلىگىن ۇمىتىپ، سەزىنبەي قالامىز. وركەنيەتتىڭ دامۋى ءۇشىن قۇندىلىقتاردى قۇرباندىققا شالۋدىڭ قاجەتى جوق، وعان ءبىزدىڭ قۇقىعىمىز دا جوق. س.تورايعىروۆ اعامىزدىڭ جىر شۋماعىندا ايتادى:
قاراڭعى قازاق كوگىنە
ورمەلەپ شىعىپ كۇن بولام
قاراڭعىلىقتىڭ كەگىنە
كۇن بولماعاندا كىم بولام.
ءار بالانىڭ ومىرلىك ۇرانىنا اينالدىرا الساق ەرتەڭگى ەلدىڭ تۋىن قۇلاتپايتىن ناعىز ازاماتتار مەن ازاماتشالاردى دۇنيەگە اكەلەرىمىز ءسوزسىز. بۇگىنى مەن قارىن قامىن ويلايتىن ەمەس ەرتەڭى ءۇشىن الاڭداپ بولاشاعىن بولجاي بىلەتىن وسكەلەڭ ۇرپاق قالىپتاستىرىپ شىعۋ ءۇشىن بالاعا تەك بالا رەتىندە ەمەس ەلدىڭ ەرتەڭى، ۇلتتىڭ بولاشىعى رەتىندە قاراپ، تۇلعا قالىپتاستىرۋمىز قاجەت. ول ءۇشىن ءبىلىم عانا ەمەس ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى قوسا ساناسىنا ءسىڭدىرۋىمىز ءتيىس. ءدىن- اركىمنىڭ ءوز اقىرەتى ءۇشىن، ال ەل ءۇشىن، ۇلت ءۇشىن قىزمەت ەتۋ ول بارشامىزدىڭ وتان الدىنداعى پارىزىمىز.
(س) جولداس ەربول قوجاحمەت ۇلى