قازاقستان مۇراجايلارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقستان مۇراجايلارى.
ساباقتىڭ ماقساتى: قازاقستان مۇراجايلارى تۋرالى مالىمەت بەرۋ، بالالاردىڭ ءتىلىن، وي - ءورىسىن دامىتۋ، سوزدىك قورلارىن مولايتۋ، ادەمى كوركەم جازۋعا داعدىلاندىرۋ، پانگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ، مۇراجايلار تۋرالى كەڭىنەن بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
ءماتىندى ساۋاتتى، ءتۇسىنىپ وقۋعا داعدىلاندىرۋ، بۇرىنعى وتكەن ساباقتان العان مالىمەتتەرىن تەرەڭدەتۋ، ويدا قالعاندارىن ناقتىلاۋ؛ ءسوز تاپتارىن پراكتيكالىق جولمەن مەڭگەرتۋ؛
وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىنشە ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگىنە سۇيەنە وتىرىپ، ولاردىڭ تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ؛
ساۋاتتىلىققا، دۇرىس سويلەي بىلۋگە، ادامي قاسيەتتەرگە تاربيەلەۋ؛
كۇتىلەتىن ناتيجە:
قازاقستاننىڭ مۇراجايلارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيەدى.
ماتىنمەن تانىسىپ، سوزدىكپەن جۇمىستانۋ ارقىلى سوزدىك قورلارى كوبەيەدى.
ءتۇرلى تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ارقىلى تالداۋ داعدىلارى جەتىلەدى.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ، اڭگىمەلەۋ، توپتىق جۇمىس، وي قوزعاۋ، ءتۇسىندىرۋ، توپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى سلايدتار، گرامماتيكالىق كەستەلەر، سۋرەتتەر.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ادەبيەتى، تاريح.
ساباقتىڭ ءتۇرى: قايتالاۋ ساباعى
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
• ساباقتىڭ تاقىرىبىمەن تانىستىرۋ، ماقساتىن ايتۋ.
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ.
• ءماتىن بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىڭدەر.
• مۇراجاي ءسوزى نەنى بىلدىرەدى؟
• مۇراجاي قانداي قىزمەت اتقارادى؟
• مۇراجايدىڭ ءرولى قانداي؟
• مۇراجاي قانداي توپتارعا بولىنەدى؟
• مۇراجاي ءىسىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى قانداي؟
ءىىى. ماتىنمەن جۇمىس.
• «قازاقستان مۇراجايلارى» اتتى ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋ، اۋدارۋ.
قازاقستاندا 1913 جىلى – 3، 1927 جىلى – 6، 1937 جىلى – 19، 1939 جىلى – 25، 1970 جىلى – 29 مۇراجاي بولسا، قازىرگى تاڭدا مۇراجايلار سانى 154 - كە جەتتى.
وڭتۇستىك مەملەكەتتىك مۇراجايى (1930)، ءابىلحان قاستەيەۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق ونەر مۇراجايى (1962)، ق ر ارحەولوگيا مۇراجايى (1973)، كىتاپ مۇراجايى (1978)، ىقىلاس اتىنداعى رەسپۋبليكالىق حالىق ساز اسپاپتار مۇراجايى (1980)، ۇلتتىق ۆاليۋتا مۇراجايى (1980)، مەملەكەتتىك التىن جانە اسىل مەتالدار مۇراجايى (1994)، پرەزيدەنتتىك مادەني ورتالىق (2000)، مەموريالدىق مۇراجايلار دا قازاقستاننىڭ تاريحي - مادەني رۋحاني ومىرىندە ماڭىزدى ءرول اتقارۋدا. ولاردىڭ ىرىلەرى: ابايدىڭ مەملەكەتتىك تاريحي - مادەني مۇراجايى، اباي - شاكارىم كەشەنى، د. قونايەۆتىڭ، ق. ساتبايەۆتىڭ، ج. جابايەۆتىڭ، س. مۇقانوۆ پەن ع. مۇسىرەپوۆتىڭ مەموريالدىق مۇراجايلارى. مۇراجاي جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋ تۇرلەرىنە:
• كورمەلەر؛
• ەكسپوزيسيالار ۇيىمداستىرۋ؛
• تاقىرىپتىق دارىستەر؛
• عىلىمي - تاجىريبەلىك كونفەرەنسيالار وتكىزۋ؛
• مۇراجايلىق باسىلىمدار شىعارۋ، ت. ب. جاتادى.
مىسالى، قازاقستاندىق مۇراجايلاردا كەيىنگى جىلدارى 20 مىڭنان استام كورمەلەر مەن دارىستەر وتكىزىلەدى.
• سۇراقتارعا تولىق جاۋاپ بەرىڭدەر.
• قازاقستاننىڭ مۇراجاي سانى قانشاعا جەتتى؟
• مۇراجايدىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟ اتاپ شىعىڭدار.
• ولار نەشىنشى جىلدارى قۇرىلعان؟
• قانداي مەموريالدىق مۇراجايلاردى بىلەسىڭدەر؟
• مۇراجاي جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋ تۇرلەرىنە نەلەر جاتادى؟
ءىV. توپپەن جۇمىس.
• سىزبا بويىنشا ءماتىن دايىنداڭدار.
2. سانداردى سويلەت. ءار توپ ءۇش سويلەمنەن قۇراستىرادى.
تاقتادا بەرىلگەن كەستەنى تولتىر. قاي مۇراجاي قاي جىلى قۇرىلعانىن ايت، داپتەرىڭە جاز.
جىلى مۇراجايدىڭ اتى
1930
1935
1973
1980
1994
2000
V. بەكىتۋ.
• سۇراق – جاۋاپ.
• قازاقستاننىڭ قانداي مۇراجايلارىن بىلەسىڭدەر؟
• قازىرگى كەزدە قازاقستاندا نەشە مۇراجاي بار؟
• مۇراجايدىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
• قانداي اتاقتى ادامدارعا مۇراجايلار ارنالعان؟
• ا. س. ماكارەنكو اتىنداعى ورتا مەكتەپتە مۇراجاي بار ما؟
• ول كىمگە ارنالعان؟
• اناتوليي يۋريەۆيچ گوسپودار كىم؟
• ول قاي جىلى ومىرگە كەلدى؟
• ول بالالار ۇيىنە قانداي ءىز قالدىرعان؟
• نەشە جىل ءومىر ءسۇردى؟
• ونىڭ وتباسى تۋرالى سەن نە بىلەسىڭ؟
• اناتوليي يۋريەۆيچ قايدا وقىعان؟
• كىم بولىپ جۇمىس ىستەگەن؟
• بالالاردى ا. يۋ. گوسپودار اتىنداعى مۇراجايمەن تانىستىرۋ. قىسقاشا مالىمەت بەرۋ. (سلايد كورسەتۋ)
گوسپودار اناتوليي يۋريەۆيچكە ارنالعان مۇراجاي 2005 جىلى ەسىل قالاسىنداعى № 2 بالالار ۇيىندە، ءوزىنىڭ بۇرىنعى كابينەتىندە قۇرىلعان. مۇراجاي قۇرىلعان كەزىندە ەڭ الدىمەن بالالار ءۇيىنىڭ تاربيەلەنۋشىلەرى، مۇعالىمدەر، تۋعان - تۋىسقاندارى قول سالدى.
س. ا. نازاربايەۆا ايتقانداي: «ءمۇعالىم ءبىزدىڭ بولاشاعىمىزعا، ەڭ بىرىنشىدەن، ءوز ۇلەستەرىن، شەبەرلىگىن قوسۋ كەرەك». وسى ءسوز گوسپودار ا. يۋ. تۋرالى.
ول – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سىڭىرگەن ۇستازى، شەبەرى. ونىڭ كوپتەگەن ماداقتاما قاعازدارى مەن اتاقتارى بار. مۇراجايداعى ەكسپوزيسيالار بىرنەشە تۇرلەرگە بولىنەدى. جۇمىس ۇستەلى، شكاف، فوتوسۋرەتتەر مەن دەرەكتى قاعازدار، فيلمدەر وسى مۇراجايدا ساقتالۋدا. مۇراجاي نەشە ءتۇرلى كورمەلەرگە تولى. مۇراجايدىڭ ەسىگى ءارقاشان اشىق.
اناتوليي يۋريەۆيچ گوسپودار 1938 جىلى 11 ماۋسىمدا ۋكراينانىڭ نەلەپينو اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ، لۆوۆ قالاسىنداعى شەبەرلىك ۋچيليششەسىندە وقيدى. 14 مامانعا يە بولىپ، 1956 جىلى كومسومول جولداۋىمەن قازاقستان جەرىنە كەلەدى. ول تىڭ جەرىن يگەرەدى. 1966 جىلدان باستاپ ءوز ءومىرىن بالالارعا ارنايدى. مەكتەپتە شەنە شىنىقتىرۋ ءمۇعالىمى، سونان سوڭ تاريح ءمۇعالىمى بولىپ جۇمىس ىستەيدى. 1971 جىلى سەمەي قالاسىنداعى كرۋپسكايا اتىنداعى پەداگوگيكالىق ينستيتۋتتا وقيدى. تورعاي وبلىسىنا كوشىپ كەلەدى، ەسىل قالاسىندا ماكارەنكو ورتا مەكتەبىندە جۇمىسىن جالعاستىرادى. 1982 جىلدان 2005 جىلعا دەيىن ءوز ءومىرىن، ءبىلىمىن بالالار ۇيىنە ارنايدى.
كوكونىس – جەمىستەردى ءوسىرىپ، بالالار ءۇيىنىڭ شاعىن شارۋاشىلىعىن اشادى، ءبىر ورىندا تۇرماي مال ءوسىرۋ شارۋاشىلىعىن جالعاستىرادى. بالالارمەن بىرگە كۇنى بويى دالادا، باقشادا، قورادا تىڭباي جۇمىس جۇرگىزەدى. سالاۋاتتى ءومىر سۇرۋگە شاقىرادى، باسكەتبول، ۆولەيبول، ت. ب. ءتۇرلى سپورت ويىندارىن كوتەرەدى.
بالالار ءۇيى، مەكتەپ الدى تولعان گۇل، اعاشتار مەن ءساندى بۇتالار. سونىڭ ءبارى - اكەمىزدەي كورگەن باستىعىمىزدىڭ ارقاسى.
2005 جىلعى اقپان ايىندا گوسپودار اناتوليي يۋريەۆيچ دۇنيە سالدى. ءبىراق ول – بالالار ءۇيىنىڭ تاربيەلەنۋشىلەردىڭ ەسىندە ۇلكەن ءىز قالدىردى.
• تەستىلەۋ.
• مۇراجاي قاي تىلدەن اۋدارعاندا «مۋزا سارايى» دەگەندى بىلدىرەدى؟
ا. لاتىن تىلىنەن
ب. گرەك تىلىنەن
ۆ. پارسى تىلىنەن
د. ورىس تىلىنەن
2. مۇراجايلاردىڭ قالىپتاسۋىنا نەلەر نەگىز بولدى؟
ا. مادەني قۇندىلىقتار
ب. قازىنالىق قور
ۆ. كونە زاماندارداعى كوللەكسيالار
د. باعالى بۇيىمدار
3. ءا. قاستەيەۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق مۇراجايى قالاي اتالادى؟
ا. ارحەولوگيا مۇراجايى
ب. كىتاپ مۇراجايى
ۆ. اسىل مەتالدار مۇراجايى
د. ونەر مۇراجايى
4. قازاقستاندا قازىرگى ۋاقىتتا مۇراجايدىڭ سانى قانشا بولدى؟
ا. 3
ب. 29
ۆ. 25
د. 154
5. م. و. اۋەزوۆ اتىنداعى مۇراجاي قاي جىلى قۇرىلدى؟
ا. 1920 جىلى
ب. 1985 جىلى
ۆ. 1962 جىلى
د. 1951 جىلى
6 قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ مۇراجايى قاي قالادا؟
ا. الماتى
ب. اقتوبە
ۆ. استانا
د. قاراعاندى
VI. گرامماتيكالىق تاقىرىپپەن جۇمىس.
1. سان ەسىمگە تۇسىنىك بەرۋ، مىسالدار كەلتىرۋ.
- سان ەسىم دەگەنىمىز نە؟
- سان ەسىم قانداي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى؟
- تۇلعاسىنا قاراي سان ەسىم قانداي بولادى؟
- قۇرامىنا قاراي سان ەسىمنىڭ ءتۇرىن انىقتا.
- ماعىناسىنا قاراي سان ەسىمدەردى اتا.
- جيناقتىق سان ەسىم قانداي جۇرناقتار ارقىلى قۇرىلادى؟
- رەتتىك سان ەسىمنىڭ جۇرناقتارىن اتاڭدار.
- وننان بەس – قانداي سان ەسىمنىڭ تۇرىنە جاتادى؟
2. مورفولوگيالىق تالداۋ جاساۋ: جەتەۋ، توقسان ءتورتىنشى.
مىسالى:
جەتەۋ – نەشەۋ؟ سان ەسىم
ءى. دارا، تۋىندى، جيناقتىق
ءىى. جەت – ءتۇبىر
ەۋ – ءسوز تۋدىرۋشى جۇرناق، جيناقتىق سان ەسىمنىڭ جۇرناعى.
ءىىى. جەتەۋ – انىقتاۋىش
توقسان ءتورتىنشى – نەشىنشى؟ سان ەسىم.
ءى. كۇردەلى، تۋىندى، رەتتىك
ءىى. توقسان – ءتۇبىر، ءتورت – ءتۇبىر؛
ءىنشى – رەتتىك سان ەسىمنىڭ جۇرناعى، ءسوز تۋدىرۋشى جۇرناق.
ءىىى. توقسان ءتورتىنشى - انىقتاۋىش
VII. بالالاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
VIII. قورىتىندىلاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: قازاقستان مۇراجايلارى تۋرالى مالىمەت بەرۋ، بالالاردىڭ ءتىلىن، وي - ءورىسىن دامىتۋ، سوزدىك قورلارىن مولايتۋ، ادەمى كوركەم جازۋعا داعدىلاندىرۋ، پانگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ، مۇراجايلار تۋرالى كەڭىنەن بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
ءماتىندى ساۋاتتى، ءتۇسىنىپ وقۋعا داعدىلاندىرۋ، بۇرىنعى وتكەن ساباقتان العان مالىمەتتەرىن تەرەڭدەتۋ، ويدا قالعاندارىن ناقتىلاۋ؛ ءسوز تاپتارىن پراكتيكالىق جولمەن مەڭگەرتۋ؛
وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىنشە ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگىنە سۇيەنە وتىرىپ، ولاردىڭ تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ؛
ساۋاتتىلىققا، دۇرىس سويلەي بىلۋگە، ادامي قاسيەتتەرگە تاربيەلەۋ؛
كۇتىلەتىن ناتيجە:
قازاقستاننىڭ مۇراجايلارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيەدى.
ماتىنمەن تانىسىپ، سوزدىكپەن جۇمىستانۋ ارقىلى سوزدىك قورلارى كوبەيەدى.
ءتۇرلى تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ارقىلى تالداۋ داعدىلارى جەتىلەدى.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ، اڭگىمەلەۋ، توپتىق جۇمىس، وي قوزعاۋ، ءتۇسىندىرۋ، توپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى سلايدتار، گرامماتيكالىق كەستەلەر، سۋرەتتەر.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ادەبيەتى، تاريح.
ساباقتىڭ ءتۇرى: قايتالاۋ ساباعى
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
• ساباقتىڭ تاقىرىبىمەن تانىستىرۋ، ماقساتىن ايتۋ.
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ.
• ءماتىن بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىڭدەر.
• مۇراجاي ءسوزى نەنى بىلدىرەدى؟
• مۇراجاي قانداي قىزمەت اتقارادى؟
• مۇراجايدىڭ ءرولى قانداي؟
• مۇراجاي قانداي توپتارعا بولىنەدى؟
• مۇراجاي ءىسىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى قانداي؟
ءىىى. ماتىنمەن جۇمىس.
• «قازاقستان مۇراجايلارى» اتتى ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋ، اۋدارۋ.
قازاقستاندا 1913 جىلى – 3، 1927 جىلى – 6، 1937 جىلى – 19، 1939 جىلى – 25، 1970 جىلى – 29 مۇراجاي بولسا، قازىرگى تاڭدا مۇراجايلار سانى 154 - كە جەتتى.
وڭتۇستىك مەملەكەتتىك مۇراجايى (1930)، ءابىلحان قاستەيەۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق ونەر مۇراجايى (1962)، ق ر ارحەولوگيا مۇراجايى (1973)، كىتاپ مۇراجايى (1978)، ىقىلاس اتىنداعى رەسپۋبليكالىق حالىق ساز اسپاپتار مۇراجايى (1980)، ۇلتتىق ۆاليۋتا مۇراجايى (1980)، مەملەكەتتىك التىن جانە اسىل مەتالدار مۇراجايى (1994)، پرەزيدەنتتىك مادەني ورتالىق (2000)، مەموريالدىق مۇراجايلار دا قازاقستاننىڭ تاريحي - مادەني رۋحاني ومىرىندە ماڭىزدى ءرول اتقارۋدا. ولاردىڭ ىرىلەرى: ابايدىڭ مەملەكەتتىك تاريحي - مادەني مۇراجايى، اباي - شاكارىم كەشەنى، د. قونايەۆتىڭ، ق. ساتبايەۆتىڭ، ج. جابايەۆتىڭ، س. مۇقانوۆ پەن ع. مۇسىرەپوۆتىڭ مەموريالدىق مۇراجايلارى. مۇراجاي جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋ تۇرلەرىنە:
• كورمەلەر؛
• ەكسپوزيسيالار ۇيىمداستىرۋ؛
• تاقىرىپتىق دارىستەر؛
• عىلىمي - تاجىريبەلىك كونفەرەنسيالار وتكىزۋ؛
• مۇراجايلىق باسىلىمدار شىعارۋ، ت. ب. جاتادى.
مىسالى، قازاقستاندىق مۇراجايلاردا كەيىنگى جىلدارى 20 مىڭنان استام كورمەلەر مەن دارىستەر وتكىزىلەدى.
• سۇراقتارعا تولىق جاۋاپ بەرىڭدەر.
• قازاقستاننىڭ مۇراجاي سانى قانشاعا جەتتى؟
• مۇراجايدىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟ اتاپ شىعىڭدار.
• ولار نەشىنشى جىلدارى قۇرىلعان؟
• قانداي مەموريالدىق مۇراجايلاردى بىلەسىڭدەر؟
• مۇراجاي جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋ تۇرلەرىنە نەلەر جاتادى؟
ءىV. توپپەن جۇمىس.
• سىزبا بويىنشا ءماتىن دايىنداڭدار.
2. سانداردى سويلەت. ءار توپ ءۇش سويلەمنەن قۇراستىرادى.
تاقتادا بەرىلگەن كەستەنى تولتىر. قاي مۇراجاي قاي جىلى قۇرىلعانىن ايت، داپتەرىڭە جاز.
جىلى مۇراجايدىڭ اتى
1930
1935
1973
1980
1994
2000
V. بەكىتۋ.
• سۇراق – جاۋاپ.
• قازاقستاننىڭ قانداي مۇراجايلارىن بىلەسىڭدەر؟
• قازىرگى كەزدە قازاقستاندا نەشە مۇراجاي بار؟
• مۇراجايدىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
• قانداي اتاقتى ادامدارعا مۇراجايلار ارنالعان؟
• ا. س. ماكارەنكو اتىنداعى ورتا مەكتەپتە مۇراجاي بار ما؟
• ول كىمگە ارنالعان؟
• اناتوليي يۋريەۆيچ گوسپودار كىم؟
• ول قاي جىلى ومىرگە كەلدى؟
• ول بالالار ۇيىنە قانداي ءىز قالدىرعان؟
• نەشە جىل ءومىر ءسۇردى؟
• ونىڭ وتباسى تۋرالى سەن نە بىلەسىڭ؟
• اناتوليي يۋريەۆيچ قايدا وقىعان؟
• كىم بولىپ جۇمىس ىستەگەن؟
• بالالاردى ا. يۋ. گوسپودار اتىنداعى مۇراجايمەن تانىستىرۋ. قىسقاشا مالىمەت بەرۋ. (سلايد كورسەتۋ)
گوسپودار اناتوليي يۋريەۆيچكە ارنالعان مۇراجاي 2005 جىلى ەسىل قالاسىنداعى № 2 بالالار ۇيىندە، ءوزىنىڭ بۇرىنعى كابينەتىندە قۇرىلعان. مۇراجاي قۇرىلعان كەزىندە ەڭ الدىمەن بالالار ءۇيىنىڭ تاربيەلەنۋشىلەرى، مۇعالىمدەر، تۋعان - تۋىسقاندارى قول سالدى.
س. ا. نازاربايەۆا ايتقانداي: «ءمۇعالىم ءبىزدىڭ بولاشاعىمىزعا، ەڭ بىرىنشىدەن، ءوز ۇلەستەرىن، شەبەرلىگىن قوسۋ كەرەك». وسى ءسوز گوسپودار ا. يۋ. تۋرالى.
ول – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سىڭىرگەن ۇستازى، شەبەرى. ونىڭ كوپتەگەن ماداقتاما قاعازدارى مەن اتاقتارى بار. مۇراجايداعى ەكسپوزيسيالار بىرنەشە تۇرلەرگە بولىنەدى. جۇمىس ۇستەلى، شكاف، فوتوسۋرەتتەر مەن دەرەكتى قاعازدار، فيلمدەر وسى مۇراجايدا ساقتالۋدا. مۇراجاي نەشە ءتۇرلى كورمەلەرگە تولى. مۇراجايدىڭ ەسىگى ءارقاشان اشىق.
اناتوليي يۋريەۆيچ گوسپودار 1938 جىلى 11 ماۋسىمدا ۋكراينانىڭ نەلەپينو اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ، لۆوۆ قالاسىنداعى شەبەرلىك ۋچيليششەسىندە وقيدى. 14 مامانعا يە بولىپ، 1956 جىلى كومسومول جولداۋىمەن قازاقستان جەرىنە كەلەدى. ول تىڭ جەرىن يگەرەدى. 1966 جىلدان باستاپ ءوز ءومىرىن بالالارعا ارنايدى. مەكتەپتە شەنە شىنىقتىرۋ ءمۇعالىمى، سونان سوڭ تاريح ءمۇعالىمى بولىپ جۇمىس ىستەيدى. 1971 جىلى سەمەي قالاسىنداعى كرۋپسكايا اتىنداعى پەداگوگيكالىق ينستيتۋتتا وقيدى. تورعاي وبلىسىنا كوشىپ كەلەدى، ەسىل قالاسىندا ماكارەنكو ورتا مەكتەبىندە جۇمىسىن جالعاستىرادى. 1982 جىلدان 2005 جىلعا دەيىن ءوز ءومىرىن، ءبىلىمىن بالالار ۇيىنە ارنايدى.
كوكونىس – جەمىستەردى ءوسىرىپ، بالالار ءۇيىنىڭ شاعىن شارۋاشىلىعىن اشادى، ءبىر ورىندا تۇرماي مال ءوسىرۋ شارۋاشىلىعىن جالعاستىرادى. بالالارمەن بىرگە كۇنى بويى دالادا، باقشادا، قورادا تىڭباي جۇمىس جۇرگىزەدى. سالاۋاتتى ءومىر سۇرۋگە شاقىرادى، باسكەتبول، ۆولەيبول، ت. ب. ءتۇرلى سپورت ويىندارىن كوتەرەدى.
بالالار ءۇيى، مەكتەپ الدى تولعان گۇل، اعاشتار مەن ءساندى بۇتالار. سونىڭ ءبارى - اكەمىزدەي كورگەن باستىعىمىزدىڭ ارقاسى.
2005 جىلعى اقپان ايىندا گوسپودار اناتوليي يۋريەۆيچ دۇنيە سالدى. ءبىراق ول – بالالار ءۇيىنىڭ تاربيەلەنۋشىلەردىڭ ەسىندە ۇلكەن ءىز قالدىردى.
• تەستىلەۋ.
• مۇراجاي قاي تىلدەن اۋدارعاندا «مۋزا سارايى» دەگەندى بىلدىرەدى؟
ا. لاتىن تىلىنەن
ب. گرەك تىلىنەن
ۆ. پارسى تىلىنەن
د. ورىس تىلىنەن
2. مۇراجايلاردىڭ قالىپتاسۋىنا نەلەر نەگىز بولدى؟
ا. مادەني قۇندىلىقتار
ب. قازىنالىق قور
ۆ. كونە زاماندارداعى كوللەكسيالار
د. باعالى بۇيىمدار
3. ءا. قاستەيەۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق مۇراجايى قالاي اتالادى؟
ا. ارحەولوگيا مۇراجايى
ب. كىتاپ مۇراجايى
ۆ. اسىل مەتالدار مۇراجايى
د. ونەر مۇراجايى
4. قازاقستاندا قازىرگى ۋاقىتتا مۇراجايدىڭ سانى قانشا بولدى؟
ا. 3
ب. 29
ۆ. 25
د. 154
5. م. و. اۋەزوۆ اتىنداعى مۇراجاي قاي جىلى قۇرىلدى؟
ا. 1920 جىلى
ب. 1985 جىلى
ۆ. 1962 جىلى
د. 1951 جىلى
6 قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ مۇراجايى قاي قالادا؟
ا. الماتى
ب. اقتوبە
ۆ. استانا
د. قاراعاندى
VI. گرامماتيكالىق تاقىرىپپەن جۇمىس.
1. سان ەسىمگە تۇسىنىك بەرۋ، مىسالدار كەلتىرۋ.
- سان ەسىم دەگەنىمىز نە؟
- سان ەسىم قانداي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى؟
- تۇلعاسىنا قاراي سان ەسىم قانداي بولادى؟
- قۇرامىنا قاراي سان ەسىمنىڭ ءتۇرىن انىقتا.
- ماعىناسىنا قاراي سان ەسىمدەردى اتا.
- جيناقتىق سان ەسىم قانداي جۇرناقتار ارقىلى قۇرىلادى؟
- رەتتىك سان ەسىمنىڭ جۇرناقتارىن اتاڭدار.
- وننان بەس – قانداي سان ەسىمنىڭ تۇرىنە جاتادى؟
2. مورفولوگيالىق تالداۋ جاساۋ: جەتەۋ، توقسان ءتورتىنشى.
مىسالى:
جەتەۋ – نەشەۋ؟ سان ەسىم
ءى. دارا، تۋىندى، جيناقتىق
ءىى. جەت – ءتۇبىر
ەۋ – ءسوز تۋدىرۋشى جۇرناق، جيناقتىق سان ەسىمنىڭ جۇرناعى.
ءىىى. جەتەۋ – انىقتاۋىش
توقسان ءتورتىنشى – نەشىنشى؟ سان ەسىم.
ءى. كۇردەلى، تۋىندى، رەتتىك
ءىى. توقسان – ءتۇبىر، ءتورت – ءتۇبىر؛
ءىنشى – رەتتىك سان ەسىمنىڭ جۇرناعى، ءسوز تۋدىرۋشى جۇرناق.
ءىىى. توقسان ءتورتىنشى - انىقتاۋىش
VII. بالالاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
VIII. قورىتىندىلاۋ.
You Might Also Like
-
ۇزاق مەرزىمدى جوسپار ءبولىمى: "دەنى ساۋدىڭ - جانى ساۋ"
