![قازاقستاندىقتار بەنزين باعاسىنىڭ وسۋىنەن قالاي](http://infohub.kz/uploads/thumbnail/20250210085312108_big.webp)
قازاقستاندىقتار بەنزين باعاسىنىڭ وسۋىنەن قالاي "قورعانا" الادى
2025 جىلدىڭ قاڭتار ايىنىڭ سوڭىندا قازاقستاندا بەنزين مەن ديزەل وتىنىنىڭ باعالارىن مەملەكەتتىك رەتتەۋدەن شىعارۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. بۇل قادام كورشىلەس ەلدەرمەن سالىستىرعاندا وتىن باعالارىنداعى ۇلكەن ايىرماشىلىقتارعا بايلانىستى ىشكى نارىقتا وتىن تاپشىلىعى مەن زاڭسىز ەكسپورت ماسەلەلەرىن جويۋ ماقساتىندا جۇزەگە استى. ەندى وتىن باعالارى نارىقتىق شارتتارعا سايكەس قالىپتاسادى، بۇل ءوز كەزەگىندە باعالاردىڭ بىرتىندەپ وسۋىنە اكەلۋى ىقتيمال.
باعا رەتتەۋدىڭ توقتاتىلۋ سەبەپتەرى مەن ەكونوميكالىق سالدارى
1. رەتتەۋدىڭ توقتاتىلۋ سەبەپتەرى
-
كورشىلەس ەلدەرمەن باعالار ايىرماشىلىعى.
قازاقستان مەن كورشىلەس مەملەكەتتەردەگى وتىن باعالارى اراسىنداعى ايتارلىقتاي ايىرماشىلىق وتىننىڭ زاڭسىز ەكسپورتىن ىنتالاندىردى، بۇل ىشكى نارىقتاعى جەتكىزىلىم ماسەلەلەرىنە اكەلدى. -
وتىن تاپشىلىعى مەن نارىقتىق ديسبالانس.
مەملەكەتتىك رەتتەۋ بەلگىلى ءبىر ۋاقىتتان بەرى نارىقتاعى سۇرانىس پەن ۇسىنىس اراسىنداعى تەپە-تەڭدىكتى قامتاماسىز ەتە المادى، ناتيجەسىندە وتىن تاپشىلىعى مەن باعا تۇراقسىزدىعى بايقالدى. -
نارىقتىق مەحانيزمدەرگە كوشۋ.
رەتتەۋدى توقتاتۋ وتىن باعالارىن ناقتى وندىرىستىك شىعىندار مەن نارىقتىق سۇرانىسقا سايكەس قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل ۇزاق مەرزىمدە نارىقتاعى تۇراقتىلىق پەن اشىقتىقتى قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان.
2. ەكونوميكالىق سالدارى
-
باعانىڭ بىرتىندەپ ءوسۋى.
نارىقتىق شارتتارعا كوشۋ وتىن باعالارىنىڭ بىرتىندەپ وسۋىنە اكەلۋى مۇمكىن. بۇل، اسىرەسە جەكە اۆتوكولىك يەلەرى ءۇشىن قوسىمشا شىعىندارعا اينالادى. -
ينفلياسيالىق قىسىم.
وتىن باعالارىنىڭ ءوسۋى باسقا ەكونوميكالىق سالالارعا دا اسەر ەتىپ، لوگيستيكا مەن وندىرىستىك شىعىنداردىڭ ارتۋىنا جانە جالپى ينفلياسيالىق قىسىمنىڭ كۇشەيۋىنە سەبەپ بولۋى ىقتيمال. -
رەسۋرستاردى ۇتىمدى پايدالانۋعا ىنتالاندىرۋ.
باعالاردىڭ ءوسۋى وتىندى ۇنەمدى پايدالانۋعا، ەكولوگيالىق تازا بالامالى كولىك تۇرلەرىنە كوشۋگە جانە ەنەرگيا ۇنەمدەۋ شارالارىن بەلسەندى قولدانۋعا جاعداي جاسايدى.
جەكە بيۋدجەتتى قورعاۋ ستراتەگيالارى
بەنزين مەن ديزەل وتىنىنىڭ باعالارى وسكەن جاعدايدا جەكە بيۋدجەتكە تۇسەتىن جۇكتەمەنى ازايتۋ ءۇشىن كەلەسى شارالاردى قولدانۋعا بولادى:
-
ەكونومدى جۇرگىزۋ:
- جىلدامدىقتى ءبىرقالىپتى ارتتىرۋ مەن تەجەۋ، تۇراقتى جىلدامدىقتى ۇستاۋ جانە كەنەتتەن مانيەۆرلەردەن اۋلاق بولۋ وتىن شىعىنىن ازايتۋعا كومەكتەسەدى.
-
تۇراقتى تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ:
- ۋاقىتىلى ماي، فيلترلەر مەن سۆەچالاردى اۋىستىرۋ، سونداي-اق شينالاردىڭ دۇرىس قىسىمىن باقىلاۋ قوزعالتقىشتىڭ ءتيىمدى جۇمىسىن قامتاماسىز ەتىپ، وتىن شىعىنىن تومەندەتەدى.
-
مارشرۋتتاردى الدىن-الا جوسپارلاۋ:
- قىسقا جانە جول قوزعالىسى از باعىتتاردى تاڭداۋ، سونداي-اق ساپاردى الدىن-الا جوسپارلاۋ جولدا وتكىزىلەتىن ۋاقىت پەن وتىن شىعىنىن ازايتادى.
-
قوعامدىق كولىكتى پايدالانۋ:
- مۇمكىندىگى بولعان جاعدايدا، اسىرەسە پيك ساعاتتارىندا نەمەسە ۇزاق قاشىقتىققا ساپارلاردا قوعامدىق كولىكتى قولدانۋ جەكە بيۋدجەتكە تۇسەتىن شىعىنداردى تومەندەتەدى.
-
كارپۋلينگ (بىرگە ءجۇرۋ):
- دوس-جاراندار نەمەسە ارىپتەستەرمەن ورتاق ساپارلار ۇيىمداستىرۋ ارقىلى وتىن شىعىنىن بولۋگە جانە جەكە كولىكتەر سانىن ازايتۋعا بولادى.
-
بالاما كولىك تۇرلەرىنە كوشۋ:
- قىسقا قاشىقتىققا ۆەلوسيپەد، ەلەكتر سكۋتەرى نەمەسە جاياۋ ءجۇرۋدى قاراستىرۋ وتىن شىعىنىن قىسقارتۋعا جانە دەنساۋلىقتى جاقسارتۋعا ىقپال ەتەدى.
-
ازس باعالارىن باقىلاۋ:
- ءارتۇرلى ازس-دەگى باعالاردى سالىستىرىپ، ەڭ ءتيىمدى ۇسىنىستاردى تاڭداۋ ارقىلى ۇنەمدەۋگە قول جەتكىزۋگە بولادى. قازىرگى زامانعى ءموبيلدى قوسىمشالار بۇل ۇدەرىستى جەڭىلدەتەدى.
-
لويالدىق باعدارلامالاردى پايدالانۋ:
- كوپتەگەن ازس تۇراقتى كليەنتتەرگە ارنالعان جەڭىلدىكتەر مەن بونۋستىق باعدارلامالاردى ۇسىنادى. وسى ۇسىنىستاردى مۇقيات قاراپ، پايدالانۋ وتىن باعاسىن ۇنەمدەۋگە سەپتىگىن تيگىزەدى.
قوسىمشا اسپەكتىلەر مەن بولاشاعى
بالاما كولىك تۇرلەرىنىڭ دامۋىنا ىقپال
وتىن باعالارىنىڭ ءوسۋى بالاما كولىك تۇرلەرىنە (ەلەكترلىك اۆتوكولىكتەر، ۆەلوسيپەدتەر، سكۋتەرلەر) كوشۋگە ىنتالاندىرۋشى فاكتور بولا الادى. مەملەكەت پەن جەكە سەكتور بىرلەسىپ، ەكولوگيالىق تازا ترانسپورت ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋعا ينۆەستيسيا سالىپ، وتىنعا تاۋەلدىلىكتى ازايتۋعا سەپتىگىن تيگىزۋى مۇمكىن.
مەملەكەتتىك قولداۋ قاجەتتىلىگى
وتىن باعالارىنىڭ كۇرت ءوسۋى تومەن تابىستى توپتار ءۇشىن قوسىمشا قيىندىقتار تۋعىزۋى ىقتيمال. وسىعان وراي، مەملەكەت تاراپىنان سۋبسيديالار، سالىقتىق جەڭىلدىكتەر نەمەسە قوعامدىق كولىكتى دامىتۋ ارقىلى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق سالداردى جۇمسارتۋ شارالارى قاراستىرىلۋى قاجەت.
ەكونوميكالىق كونيۋنكتۋراعا اسەرى
وتىن باعالارىنىڭ ءوسۋى لوگيستيكالىق جانە وندىرىستىك شىعىنداردى ارتتىرا وتىرىپ، جالپى ەكونوميكالىق ينفلياسياعا دا اسەر ەتۋى مۇمكىن. سوندىقتان وتىن ۇنەمدەۋ شارالارىن بارلىق دەڭگەيدە جۇزەگە اسىرۋ ەكونوميكانىڭ تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ماڭىزدى.
PS
قازاقستاندا بەنزين مەن ديزەل وتىنىنىڭ باعالارىن مەملەكەتتىك رەتتەۋدەن شىعارۋ وتىن تاپشىلىعى مەن زاڭسىز ەكسپورت ماسەلەلەرىن شەشۋگە باعىتتالعان ماڭىزدى قادام بولىپ تابىلادى. نارىقتىق مەحانيزمدەرگە كوشۋ باعالاردىڭ بىرتىندەپ وسۋىنە اكەلۋى مۇمكىن بولسا دا، جەكە ازاماتتار تومەندەگى ۇسىنىستاردى قولدانۋ ارقىلى شىعىندارىن وڭتايلاندىرىپ، بيۋدجەتتىك قىسىمدى ازايتا الادى:
- ەكونومدى جۇرگىزۋ،
- تۇراقتى تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ،
- مارشرۋتتاردى الدىن-الا جوسپارلاۋ،
- قوعامدىق كولىكتى پايدالانۋ،
- كارپۋلينگ ۇيىمداستىرۋ،
- بالاما كولىك تۇرلەرىنە كوشۋ،
- ازس باعالارىن باقىلاۋ،
- لويالدىق باعدارلامالاردى قولدانۋ.
سونىمەن قاتار، مەملەكەت تاراپىنان الەۋمەتتىك وسال توپتارعا كومەك كورسەتۋ جانە بالاما كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ شارالارى وتىن باعالارىنىڭ وسۋىنەن تۋىندايتىن الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق سالداردى جۇمسارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. وسىلايشا، نارىقتىق شارتتارعا بەيىمدەلۋ ارقىلى قازاقستان ازاماتتارى بيۋدجەتتىك شىعىندارىن وڭتايلاندىرىپ، ءومىر ساپاسىن جاقسارتا الادى.