قىسقا مەرزىمدى جوسپار: سۋ. سۋدىڭ قاسيەتى
سۋ. سۋدىڭ قاسيەتى
"سىندارلى وقىتۋ - زامان تالابى" تاقىرىبىندا دەڭگەيلىك كۋرستى وقىپ كەلگەن ۇستازداردىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن مەكتەپىشىلىك سەميناردا كونفەرەنسيا، كوۋچينگتەر، اشىق ساباقتار، دوڭگەلەك ۇستەلدەر وتكىزىلىپ، ءتالىم الۋشىلاردىڭ اراسىندا "ۇزدىك ءتالىم الۋشى " بايقاۋىنا قاتىسىپ "جاڭاشىل ۇستاز " نوميناسياسىمەن ماراپاتتالدى.
قىسقا مەرزىمدى جوسپار
ساباق تاقىرىبى سۋ. سۋدىڭ قاسيەتى
وسى ساباقتا قول جەتكىزىلەتىن وقۋ ماقساتتارى ( وقۋ باعدارلاماسىنا سىلتەمە) ءار ءتۇرلى تاجىريبەلەر ناتيجەسىندە سۋدىڭ باستى قاسيەتتەرىمەن جانە ونىڭ شارۋاشىلىقتاعى ماڭىزىمەن وقۋشىلاردى تانىستىرۋ، سۋدىڭ قاسيەتى تۋرالى عىلىمي تۇسىنىك بەرۋ.
ساباق ماقساتتارى
1. وقۋشىلارعا سۋ تىرشىلىكتىڭ كوزى ەكەنىن ۇعىندىرۋ. ءار ءتۇرلى تاجىريبەلەر جاساۋ ارقىلى سۋدىڭ قاسيەتتەرىن انىقتاۋ. سۋ تۋرالى ماقال - ماتەلدەر مەن تىيىم سوزدەر ۇيرەتۋ. سۋ تۋرالى ماعلۇماتتار بەرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ سۋ تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ. پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا زاماناۋي ءادىس - تاسىلدەردى قولدانۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ. ساراماندىق جۇمىس جاساۋدىڭ العى شارتىن ۇيرەتۋ
بارلىق وقۋشىلار: وقي الادى
كوپتەگەن وقۋشىلار: سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە الادى
كەيبىر وقۋشىلار: سۇراقتارعا دا جاۋاپ بەرە الادى.
جەتىستىك كريتەرييلەرى
بارلىق وقۋشىلار: وقي الادى، ءولى تابيعاتتى جانە ءتىرى تابيعاتتى اجىراتا الادى
كوپتەگەن وقۋشىلار: سۇراقتارعا تولىق قاندى جاۋاپ بەرە الادى
كەيبىر وقۋشىلار: لوگيكالىق سۇراقتارعا دا جاۋاپ بەرە الادى.، شىعارماشىلىقپەن اينالىسا الادى.
تىلدىك ماقساتتار تابيعات تۋرالى اڭگىمەلەۋ، ديولوگقا ءتۇسىرۋ.
قۇندىلىقتاردى دارىتۋ قورشاعان ورتانى قورعاۋعا ۇيرەتۋ ارقىلى ەكولوگيالىق، ەكونوميكالىق تاربيە بەرۋ.
بالالاردىڭ تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرا وتىرىپ، ونى قورعاي بىلۋگە باۋلۋ
ءپانارالىق بايلانىستار: ادەبيەتتىك وقۋ، ماتەماتيكا
اكت قولدانۋ داعدىلارى: سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، جاس ەرەكشەلىگىن قاراي وقىتۋ، ديالوگتىق وقىتۋ
باستاپقى ءبىلىم
1. ءۇي تاپسىرماسىنا بەرىلگەن " اۋا. اۋانىڭ قاسيەتى"
«ينتەرۆيۋ» ستراتەگياسى
1. جەردىڭ اينالاسىن......... قورشاپ تۇر. 2. ادام اۋاسىز................. قانا ءومىر سۇرەدى. 3. اۋانىڭ قاسيەتتەرى:............................... 4. وسىمدىك اۋادان كومىرقىشقىل گازىن سىڭىرە وتىرىپ،......................... شىعارادى. 5. زاۋىتتار، فابريكالار، كولىكتەر.................................... لاستايدى.
ساباقتىڭ باسى
پسيحولوگيالىق احۋالدى جاقسارتۋ
كۇن جارىعىن الاقانعا سالامىن،
جۇرەگىمە باسىپ ۇستاي قالامىن.
ىزگى ءارى نازىك، جارىق، مەيىرىمدى
بولىپ كەتەر سوندا دەرەۋ جان - جاعىم
- بالالار ءقازىر قانداي ساباق؟
توپقا ءبولۋ "جىل مەزگىلدەرى"
جاڭا تاقىرىپتىڭ تانىستىرىلىمى."وي قوزعاۋ ستراتەگياسى"
- دۇنيەتانۋ ساباعىندا ءبىز سەندەرمەن نەنى ۇيرەنەمىز؟ (اينالا قورشاعان تابيعات، سۋ، جان - جانۋارلار تۋرالى ءبىلىم الامىز.) - تابيعات تۋرالى نە بىلەمىز؟ (تابيعات ءولى جانە ءتىرى بولىپ ەكىگە بولىنەدى.)
- بالالار ادامعا ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن نە قاجەت؟ (اۋا، سۋ، ازىق، كيىم، باسپانا قاجەت)
- ولاي بولسا ادام بۇل قاجەتتىلىكتەردى قايدان الادى؟ (تابيعاتتان الادى.)
جۇمباق شەشىپ كورەيىك! جاڭا تاقىرىپتى اشۋ.
ءبىر جىلان جول سالىپتى ءاربىر سايعا،
ساي تۇگىل جول سالىپتى ءاربىر جايعا. (سۋ)
تىرس، تىرس ەتەدى،
جەرگە ءسىڭىپ كەتەدى. (جاڭبىر)
قولى جوق سۋرەت سالادى،
ءتىسى جوق تىستەپ الادى. (اياز)
ساباقتىڭ
ورتاسى
جاڭا ساباق.
ساباقتىڭ تاقىرىبىن جانە ماقساتىن حابارلاۋ.
«سۋ. سۋدىڭ قاسيەتى» تاقىرىبى بويىنشا تۇسىنىك بەرىلەدى.
1 - سلايد "تابيعاتتاعى سۋدىڭ اينالىمى "
1 - تاجىريبە.
سۋدىڭ ءتۇسى قانداي؟ شىنى ىدىسقا ءسۇت، ەكىنشى شىنىعا سۋ قۇي. ەكەۋىن سالىستىر. ءسۇت – اق، ال سۋ - ءتۇسسىز.
تازا سۋدان از مولشەردە الساڭ، ءتۇسسىز. ال وزەن، كول سۋلارىنىڭ ءتۇسى ءار ءتۇرلى بولادى. تۇسىنىك بەرۋ.
2 - تاجىريبە.
سۋدىڭ مولدىرلىگى قانداي؟ سۋ – ءمولدىر. ونى انىقتاپ كورەيىك. ەكى ستاكاننىڭ بىرەۋىنە ءسۇت، بىرەۋىنە سۋ قۇي. ولاردىڭ ىشىنە قاسىق سال. قايسى قاسىق انىق كورىندى. نەگە؟ بۇل تاجىريبەدە سۋدىڭ قانداي قاسيەتى بارىن بايقادىڭ. سۋدى يىسكەپ جانە ءىشىپ كور. بۇدان شىعاتىن قورىتىندى: سۋ ءتۇسسىز، ءمولدىر ءيىسسىز، ءدامسىز.
3 - تاجىريبە.
سۋدىڭ ءپىشىنى بولا ما؟ سەن بىرنەشە ىدىسقا: كەسەگە شىنى ىدىسقا، ستاكانعا سۋ قۇي. وسى ىدىستاعى سۋ پىشىنىنە قارا. سۋ قانداي پىشىنگە يە بولدى؟ ءاربىر قۇيىلعان ىدىستىڭ وزىندەي ەمەس پە؟ ولاي بولسا سۋدا تۇراقتى ءپىشىن بولمايدى. ول كەز كەلگەن ىدىستىڭ ءپىشىنىن الادى ەكەن.
4 - تاجىريبە
تازا سۋدى شىنى بەتىنە تامىزامىز. ونىڭ استىنان ماي شاممەن قىزدىرامىز. سۋ بۋعا اينالىپ، ۇشىپ كەتەدى. ال شىنىنىڭ بەتىندە اقشىل داق قالادى. بۇل نە؟
تازا ءمولدىر سۋدىڭ وزىندە ەرىگەن زاتتار بار. اسىرەسە ەرىگەن زاتتار اششى سۋدا كوپ بولادى
«كىم كوپ بىلەدى؟» ويىنى. بۇل ويىندا وقۋشىلار ماقال - ماتەلدەردى، تىيىم سوزدەردىڭ ورنىن تابۋ كەرەك.
1 - توپ.
1.….. دا سۇراۋى بار.
2.….. جەر – نۋلى جەر.
3. ساعاداعى ….. ىشەدى، جاعاداعى ۋ ىشەدى.
2 - توپ
4….. تىرشىلىكتىڭ كوزى.
. 5….. تىرشىلىك مەكەنى.
6…. جۇرگەن جەر بەرەكە، ەل جۇرگەن جەر مەرەكە.
3 - توپ
7...... تۇكىرمە.
8….. كورسەڭ كوزىن اش.
9….. ءومىر جوق.
4 - توپ
10كىردىڭ ….. باسۋعا بولمايدى.
11. تۇندە ….. بارما.
12….. ءومىر تۇسسىز اسپانمەن تەڭ.
شىعارماشىلىق جۇمىس.
1 - توپ. قازاقستان كولدەرى مەن وزەندەرىن جازۋ.
بالقاش، الاكول، زايسان، تەڭىز كولى، ساسىقكول،
ەرتىس، ەسىل، جايىق، سىرداريا، شۋ.
2 - توپ. سۋ ناقىل سوزدەر جازۋ.
تەرەڭ سۋ جاي اعادى، اقىلدى ادامدار تىنىش ءومىر سۇرەدى.
ءۇي ساتىپ الساڭ كورشىڭە قارا، جەر ساتىپ الساڭ سۋىنا قارا
سۋ نازىك ءارى جۇمساق بولسا دا، تاۋدى قوپارىپ جىبەرۋگە دە كۇشى بار.
3 - توپ. سۋ تۋرالى قانداي تىيىم سوزدەر بىلەسىڭدەر؟
سۋعا تۇكىرمە.
بەتى اشىق قالعان سۋدى ىشپە.
تۇندە سۋعا بارما.
سۋدى ىسىراپ قىلما.
قولىڭدى جۋعان سوڭ سىلكىمە.
4 - توپ سۋ تۋرالى جۇمباقتار جازدىرۋ
1. جىلت - جىلت ەتەدى،
جىلعادان وتەدى. (سۋ)
2. ءوزى سۋدان جارالعان
ءبىراق سۋدان قورقادى.(مۇز)
3. كوزگە كورىنگەنمەن
ۇستاساڭ قولعا ىلىنبەيدى.(بۋ)
«قادام باس» ءادىسى
1 - قادام سۋدىڭ نەشە كۇيى بار؟
2 - قادام. سۋدىڭ قاسيەتتەرىن اتا.
3 - قادام. ادام سۋسىز نەشە كۇنگە شىداي الادى؟
4 - قادام. جەر بەتىنىڭ نەشە بولىگىن سۋ الىپ جاتىر؟
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، ورداباسى اۋدانى،
ىنتالى اۋىلى ق. بەكتايەۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبى
باستاۋىش ءپانى ءمۇعالىمى ەسەنبايەۆا ۆەنەرا ساپارالييەۆنا
قىسقا مەرزىمدى جوسپار: سۋ. سۋدىڭ قاسيەتى جۇكتەۋ
"سىندارلى وقىتۋ - زامان تالابى" تاقىرىبىندا دەڭگەيلىك كۋرستى وقىپ كەلگەن ۇستازداردىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن مەكتەپىشىلىك سەميناردا كونفەرەنسيا، كوۋچينگتەر، اشىق ساباقتار، دوڭگەلەك ۇستەلدەر وتكىزىلىپ، ءتالىم الۋشىلاردىڭ اراسىندا "ۇزدىك ءتالىم الۋشى " بايقاۋىنا قاتىسىپ "جاڭاشىل ۇستاز " نوميناسياسىمەن ماراپاتتالدى.
قىسقا مەرزىمدى جوسپار
ساباق تاقىرىبى سۋ. سۋدىڭ قاسيەتى
وسى ساباقتا قول جەتكىزىلەتىن وقۋ ماقساتتارى ( وقۋ باعدارلاماسىنا سىلتەمە) ءار ءتۇرلى تاجىريبەلەر ناتيجەسىندە سۋدىڭ باستى قاسيەتتەرىمەن جانە ونىڭ شارۋاشىلىقتاعى ماڭىزىمەن وقۋشىلاردى تانىستىرۋ، سۋدىڭ قاسيەتى تۋرالى عىلىمي تۇسىنىك بەرۋ.
ساباق ماقساتتارى
1. وقۋشىلارعا سۋ تىرشىلىكتىڭ كوزى ەكەنىن ۇعىندىرۋ. ءار ءتۇرلى تاجىريبەلەر جاساۋ ارقىلى سۋدىڭ قاسيەتتەرىن انىقتاۋ. سۋ تۋرالى ماقال - ماتەلدەر مەن تىيىم سوزدەر ۇيرەتۋ. سۋ تۋرالى ماعلۇماتتار بەرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ سۋ تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ. پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا زاماناۋي ءادىس - تاسىلدەردى قولدانۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ. ساراماندىق جۇمىس جاساۋدىڭ العى شارتىن ۇيرەتۋ
بارلىق وقۋشىلار: وقي الادى
كوپتەگەن وقۋشىلار: سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە الادى
كەيبىر وقۋشىلار: سۇراقتارعا دا جاۋاپ بەرە الادى.
جەتىستىك كريتەرييلەرى
بارلىق وقۋشىلار: وقي الادى، ءولى تابيعاتتى جانە ءتىرى تابيعاتتى اجىراتا الادى
كوپتەگەن وقۋشىلار: سۇراقتارعا تولىق قاندى جاۋاپ بەرە الادى
كەيبىر وقۋشىلار: لوگيكالىق سۇراقتارعا دا جاۋاپ بەرە الادى.، شىعارماشىلىقپەن اينالىسا الادى.
تىلدىك ماقساتتار تابيعات تۋرالى اڭگىمەلەۋ، ديولوگقا ءتۇسىرۋ.
قۇندىلىقتاردى دارىتۋ قورشاعان ورتانى قورعاۋعا ۇيرەتۋ ارقىلى ەكولوگيالىق، ەكونوميكالىق تاربيە بەرۋ.
بالالاردىڭ تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرا وتىرىپ، ونى قورعاي بىلۋگە باۋلۋ
ءپانارالىق بايلانىستار: ادەبيەتتىك وقۋ، ماتەماتيكا
اكت قولدانۋ داعدىلارى: سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، جاس ەرەكشەلىگىن قاراي وقىتۋ، ديالوگتىق وقىتۋ
باستاپقى ءبىلىم
1. ءۇي تاپسىرماسىنا بەرىلگەن " اۋا. اۋانىڭ قاسيەتى"
«ينتەرۆيۋ» ستراتەگياسى
1. جەردىڭ اينالاسىن......... قورشاپ تۇر. 2. ادام اۋاسىز................. قانا ءومىر سۇرەدى. 3. اۋانىڭ قاسيەتتەرى:............................... 4. وسىمدىك اۋادان كومىرقىشقىل گازىن سىڭىرە وتىرىپ،......................... شىعارادى. 5. زاۋىتتار، فابريكالار، كولىكتەر.................................... لاستايدى.
ساباقتىڭ باسى
پسيحولوگيالىق احۋالدى جاقسارتۋ
كۇن جارىعىن الاقانعا سالامىن،
جۇرەگىمە باسىپ ۇستاي قالامىن.
ىزگى ءارى نازىك، جارىق، مەيىرىمدى
بولىپ كەتەر سوندا دەرەۋ جان - جاعىم
- بالالار ءقازىر قانداي ساباق؟
توپقا ءبولۋ "جىل مەزگىلدەرى"
جاڭا تاقىرىپتىڭ تانىستىرىلىمى."وي قوزعاۋ ستراتەگياسى"
- دۇنيەتانۋ ساباعىندا ءبىز سەندەرمەن نەنى ۇيرەنەمىز؟ (اينالا قورشاعان تابيعات، سۋ، جان - جانۋارلار تۋرالى ءبىلىم الامىز.) - تابيعات تۋرالى نە بىلەمىز؟ (تابيعات ءولى جانە ءتىرى بولىپ ەكىگە بولىنەدى.)
- بالالار ادامعا ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن نە قاجەت؟ (اۋا، سۋ، ازىق، كيىم، باسپانا قاجەت)
- ولاي بولسا ادام بۇل قاجەتتىلىكتەردى قايدان الادى؟ (تابيعاتتان الادى.)
جۇمباق شەشىپ كورەيىك! جاڭا تاقىرىپتى اشۋ.
ءبىر جىلان جول سالىپتى ءاربىر سايعا،
ساي تۇگىل جول سالىپتى ءاربىر جايعا. (سۋ)
تىرس، تىرس ەتەدى،
جەرگە ءسىڭىپ كەتەدى. (جاڭبىر)
قولى جوق سۋرەت سالادى،
ءتىسى جوق تىستەپ الادى. (اياز)
ساباقتىڭ
ورتاسى
جاڭا ساباق.
ساباقتىڭ تاقىرىبىن جانە ماقساتىن حابارلاۋ.
«سۋ. سۋدىڭ قاسيەتى» تاقىرىبى بويىنشا تۇسىنىك بەرىلەدى.
1 - سلايد "تابيعاتتاعى سۋدىڭ اينالىمى "
1 - تاجىريبە.
سۋدىڭ ءتۇسى قانداي؟ شىنى ىدىسقا ءسۇت، ەكىنشى شىنىعا سۋ قۇي. ەكەۋىن سالىستىر. ءسۇت – اق، ال سۋ - ءتۇسسىز.
تازا سۋدان از مولشەردە الساڭ، ءتۇسسىز. ال وزەن، كول سۋلارىنىڭ ءتۇسى ءار ءتۇرلى بولادى. تۇسىنىك بەرۋ.
2 - تاجىريبە.
سۋدىڭ مولدىرلىگى قانداي؟ سۋ – ءمولدىر. ونى انىقتاپ كورەيىك. ەكى ستاكاننىڭ بىرەۋىنە ءسۇت، بىرەۋىنە سۋ قۇي. ولاردىڭ ىشىنە قاسىق سال. قايسى قاسىق انىق كورىندى. نەگە؟ بۇل تاجىريبەدە سۋدىڭ قانداي قاسيەتى بارىن بايقادىڭ. سۋدى يىسكەپ جانە ءىشىپ كور. بۇدان شىعاتىن قورىتىندى: سۋ ءتۇسسىز، ءمولدىر ءيىسسىز، ءدامسىز.
3 - تاجىريبە.
سۋدىڭ ءپىشىنى بولا ما؟ سەن بىرنەشە ىدىسقا: كەسەگە شىنى ىدىسقا، ستاكانعا سۋ قۇي. وسى ىدىستاعى سۋ پىشىنىنە قارا. سۋ قانداي پىشىنگە يە بولدى؟ ءاربىر قۇيىلعان ىدىستىڭ وزىندەي ەمەس پە؟ ولاي بولسا سۋدا تۇراقتى ءپىشىن بولمايدى. ول كەز كەلگەن ىدىستىڭ ءپىشىنىن الادى ەكەن.
4 - تاجىريبە
تازا سۋدى شىنى بەتىنە تامىزامىز. ونىڭ استىنان ماي شاممەن قىزدىرامىز. سۋ بۋعا اينالىپ، ۇشىپ كەتەدى. ال شىنىنىڭ بەتىندە اقشىل داق قالادى. بۇل نە؟
تازا ءمولدىر سۋدىڭ وزىندە ەرىگەن زاتتار بار. اسىرەسە ەرىگەن زاتتار اششى سۋدا كوپ بولادى
«كىم كوپ بىلەدى؟» ويىنى. بۇل ويىندا وقۋشىلار ماقال - ماتەلدەردى، تىيىم سوزدەردىڭ ورنىن تابۋ كەرەك.
1 - توپ.
1.….. دا سۇراۋى بار.
2.….. جەر – نۋلى جەر.
3. ساعاداعى ….. ىشەدى، جاعاداعى ۋ ىشەدى.
2 - توپ
4….. تىرشىلىكتىڭ كوزى.
. 5….. تىرشىلىك مەكەنى.
6…. جۇرگەن جەر بەرەكە، ەل جۇرگەن جەر مەرەكە.
3 - توپ
7...... تۇكىرمە.
8….. كورسەڭ كوزىن اش.
9….. ءومىر جوق.
4 - توپ
10كىردىڭ ….. باسۋعا بولمايدى.
11. تۇندە ….. بارما.
12….. ءومىر تۇسسىز اسپانمەن تەڭ.
شىعارماشىلىق جۇمىس.
1 - توپ. قازاقستان كولدەرى مەن وزەندەرىن جازۋ.
بالقاش، الاكول، زايسان، تەڭىز كولى، ساسىقكول،
ەرتىس، ەسىل، جايىق، سىرداريا، شۋ.
2 - توپ. سۋ ناقىل سوزدەر جازۋ.
تەرەڭ سۋ جاي اعادى، اقىلدى ادامدار تىنىش ءومىر سۇرەدى.
ءۇي ساتىپ الساڭ كورشىڭە قارا، جەر ساتىپ الساڭ سۋىنا قارا
سۋ نازىك ءارى جۇمساق بولسا دا، تاۋدى قوپارىپ جىبەرۋگە دە كۇشى بار.
3 - توپ. سۋ تۋرالى قانداي تىيىم سوزدەر بىلەسىڭدەر؟
سۋعا تۇكىرمە.
بەتى اشىق قالعان سۋدى ىشپە.
تۇندە سۋعا بارما.
سۋدى ىسىراپ قىلما.
قولىڭدى جۋعان سوڭ سىلكىمە.
4 - توپ سۋ تۋرالى جۇمباقتار جازدىرۋ
1. جىلت - جىلت ەتەدى،
جىلعادان وتەدى. (سۋ)
2. ءوزى سۋدان جارالعان
ءبىراق سۋدان قورقادى.(مۇز)
3. كوزگە كورىنگەنمەن
ۇستاساڭ قولعا ىلىنبەيدى.(بۋ)
«قادام باس» ءادىسى
1 - قادام سۋدىڭ نەشە كۇيى بار؟
2 - قادام. سۋدىڭ قاسيەتتەرىن اتا.
3 - قادام. ادام سۋسىز نەشە كۇنگە شىداي الادى؟
4 - قادام. جەر بەتىنىڭ نەشە بولىگىن سۋ الىپ جاتىر؟
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، ورداباسى اۋدانى،
ىنتالى اۋىلى ق. بەكتايەۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبى
باستاۋىش ءپانى ءمۇعالىمى ەسەنبايەۆا ۆەنەرا ساپارالييەۆنا
قىسقا مەرزىمدى جوسپار: سۋ. سۋدىڭ قاسيەتى جۇكتەۋ