سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 اي بۇرىن)
قىزىل تەلپەكتىڭ ساياحاتى
تاقىرىبى: قىزىل تەلپەكتىڭ ساياحاتى
ماقساتى: بالالاردىڭ قىزىل تەلپەك ەرتەگىسى مەن ساياحات جاساتا وتىرىپ ەرتەگىدە كەزدەسكەن اڭدار اراسىنداعى قيىنشىلىقتار جۇپتاسا كومەكتەسىپ ورىنداتۋعا ۇيرەتۋ. بالالارعا ءداستۇرلى ەمەس ءادىس - تاسىلدەرمەن جۇپتاسا ورىنداتۋ بارىسىندا سويلەۋ ارقىلى تىلدىك قورلارىن مولايتۋ. ويلاۋ قابىلەتتەرىن قيالدارىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن نىعايتۋ. ەڭبەك قورلىققا دوستىققا، كىشىپەيىلدىلىككە مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەۋ.

ساباقتىڭ بارىسى:
بالالار مۋزىكامەن كىرەدى.
- بالالار، بۇگىن ەرەكشە كۇن. ءبىزدىڭ ساباعىمىزعا كوپ اپايلار قوناققا كەلىپ وتىر. ولاي بولسا قوناقتارمەن امانداسىپ الايىق،

ارايلاپ بۇگىن اتتى كۇن
شاشىپ بىزگە شاپاعىن
تىلەيمىز سىزگە اق تاڭنىڭ
قۋانىشىن شاتتىعىن
قايىرلى تاڭ، قايىرلى كۇن!
قۋانىشتى كۇن بۇگىن.
سالەمەتسىزدەر مە قوناقتار.

- ەندەشە، ورىندىققا بارىپ وتىرايىق. بالالار سەندەر ەرتەگىنى ۇناتاسىڭدار ما؟
- قانداي ەرتەگىلەردى بىلەسىڭدەر؟
- بالالار، مەن ءقازىر سەندەر ەرتەگىنى قانشالىقتى جاقسى بىلەتىندەرىڭدى تەكسەرەمىن. ەرتەگىلەردىڭ ءۇزىندىسىن وقيمىن، ال سەندەر ول قاي ەرتەگىنىڭ ءۇزىندىسى ەكەنىن ايتۋ كەرەكسىڭدەر.
بالالاردىڭ جاۋابى:
(قىزىل تەلپەك كىرەدى
قىزىل تەلپەك: سالەمەتسىزدەر مە، بالالار! سەندەر قانداي ادەمىسىڭدەر.
تاربيەشى: مىنە قىزىق بالالار، جاڭا عانا ەرتەگىلەر تۋرالى ايتىپ ەدىك. ال مىنا ادەمى قىز قاي ەرتەگىنىڭ كەيىپكەرى؟
بالالاردىڭ جاۋابى:
قىزىل تەلپەك: بالالار مەن اجەمنىڭ ۇيىنە قوناققا بارا جاتىرمىن. سەندەر مەنىمەن بارسىڭدار ما؟
قىزىل تەلپەك: مەنىڭ اجەمنىڭ ءۇي الىستا، جول ۇزاق شارشاپ قالماڭدار. ال كەتتىك.
تاربيەشى: ال، ەندەشە جولعا اتتانايىق. بالالار جولدا اباي بولىڭدار. جاي بارماي جول جونەكەي ولەڭ ايتىپ بارايىق.
شالىق سۋمەن جۇرەمىز شولپ - شولپ - شولپ،
تاستارمەنەن جۇرەمىز تارس - تارس - تارس.
جاسىل شوپپەن جۇرەمىز سىرت - سىرت - سىرت،
جولدارمەنەن جۇرەمىز توپ - توپ - توپ.
قىزىل تەلپەك: وي، بالالار اياعىم تالدى شارشادىم.
تاربيەشى: ولاي، بالالار شارشاعانىمىزدى باسىپ دەم الايىق.
بالالار شەڭبەر بويى وتىرادى.
شالىق سۋمەن جۇرەمىز شولپ - شولپ - شولپ،
تاستارمەنەن جۇرەمىز تارس - تارس - تارس.
جاسىل شوپپەن جۇرەمىز سىرت - سىرت - سىرت،
جولدارمەنەن جۇرەمىز توپ - توپ - توپ.
قىزىل تەلپەك: وي، بالالار اياعىم تالدى شارشادىم.
تاربيەشى: ولاي، بالالار شارشاعانىمىزدى باسىپ دەم الايىق.
بالالار شەڭبەر بويى وتىرادى.
قىزىل تەلپەك: وي جارايسىڭدار، بالالار. ەندى ارى قاراتاي جۇرەيىك
تاربيەشى: بالالار، ورمانعا دا جاقىنداپ قالعان سياقتىمىز.
(ورماننىڭ داۋىسى ەستىلەدى) مىنە ورمانعا دا كەلدىك
قاراڭدارشى ورماندا قۇستار سايراپ، گۇلدەر جايناپ، كوبەلەكتەر ۇشىپ ءجۇر. وتە كەرەمەت. ورماندا قانداي اعاشتاردى كورىپ تۇرسىڭدار؟
تاربيەشى: مىنە، كەرەمەت مىنا اعاش سىيقىرلى ەكەن. گۇلدەرى دە سىيقىرلى ەكەن الىپ كورەيىكشى. وي بالالار مىنا گۇلدە جۇمباق جاسىرىنعان ەكەن. قانە جۇمباق شەشەيىك.
جۇمباقتار:

تاڭ مەن كوزىن اشادى، تارس - تارس تامادى،
الەمگە نۇر شاشادى./كۇن سايعا قاراي اعادى. /جاڭبىر/

گۇل ۇشىپ گۇلگە قونادى،
گۇل باقشام گۇلگە تولادى.

قىسى - جازى وزگەرمەس /كوبەلەك/.
كورسەڭ دە كۇنى - تۇنىمەن.
قانشا اياز بولسا دا،
ايرىلمايدى گۇلىنەن.
(شىرشا) جىلت – جىلت ەتكەن
جىرالاردان وتكەن. ( سۋ)

(تۇلكى شىعادى)
تۇلكى: كەلگەندەرىڭ قانداي جاقسى بولدى ءىشىم پىسىپ ءجۇر ەدى. ءوزى جالعىز ويناي الماي ءجۇر ەدىم. مەنىمەن وينايسىڭدار ما؟
بالالاردىڭ جاۋابى.
تاربيەشى: ول قانداي ويىن تۇلكى؟
تۇلكى: ءۇي قۇراستىرۋ ويىنى
ويىن « ءۇي قۇراستىرۋ»
ويىن وينايدى.
تاربيەشى: بالالار سەندەر ءۇيدى قانداي پىشىندەردەن قۇراستىردىڭدار.
بالالاردىڭ جاۋابى:
تۇلكى: بالالار، راحمەت. مەن ەندى دوستارىممەن بارىپ وينايىن. ساۋ بولىڭدار.
تاربيەشى: ال، ەندى بالالار ساياحاتىمىز ارى قاراي جالعاستىرايىق،
(قاسقىر كەزدەسەدى)
تاربيەشى: مىناۋ تۇرعان كىم؟ قاسقىر سەن نەگە ويلانىپ تۇرسىڭ.
قاسقىر: مەن اناۋ كوبەلەكتەردى ساناي الماي ىزام كەلىپ تۇرعانى.
قىزىل تەلپەك: وي، اياعىم شارشادى.
بالالار جەرگە وتىرادى.
تاربيەشى: سەن نە قاسقىر ساناۋ بىلمەۋشى مە ەدىڭ.
(قاسقىر ۇيالادى) جوق
تاربيەشى: قاسقىر ۇيالما ءبىزدىڭ بالالار، ساعان ساناۋدى ۇيرەتسىن. ۇيرەتەمىز بە؟ ەندەشە 1 - دەن 5 - كە تۋرا جانە كەرى سانايىق.
تاربيەشى: ال ەندى بالالار، كىم قاسىرعا كوبەلەكتەردى ساناۋعا
كومەكتەسەدى

قاسقىر: راحمەت بالالار مەن ۇيگە بارايىن، ساۋ بولىڭدار!
تاربيەشى: ال، بالالار شارشاعانىمىزدى باسىپ سەرگىتۋ ءساتىن جاسايىق.

سەرگىتۋ ءساتى:
تاربيەشى: بالالار، ەندى ارى قاراي جۇرەيىك. قىزىل تەلپەكتىڭ اجەسى توسىپ قالعان بولار.
قىزىل تەلپەك: وي، بالالار ءبىز اداسىپ كەتكەن سياقتىمىز! ەندى نە ىستەدىك. مەن اجەمە قوڭىراۋ شالىپ جولدى سۇراپ الايىن. (قوڭىراۋ شالادى)
قىزىل تەلپەك: اجە مەن ساعان دوستارىمەن كەلە جاتىپ، اداسىپ كەتتىم. الدىمدا ەكى ءىز جاتىر. بىرەۋى وڭ جاققا، ەكىنشىسى سول جاققا باراتىن ءىز. قايسىمەن جۇرەيىك. سول جاق ىزبەن جۇرەيىك پە؟ ءتۇسىندىم. اجە ءقازىر كەلەمىز.
قىزىل تەلپەك: جارايدى اجە. بالالار سول ىزبەن ءجۇرۋ كەرەك ەكەن.
تاربيەشى: بالالار سول جاق ءىز قايسىسى كورسەتىڭدەرشى.
قىزىل تەلپەك: جارايسىڭدار، بالالار. بالالار اجەم كۇتىپ قالعان بولار بارايىق.
(كۇشىكتىڭ داۋىسى. اجە شىعادى)
اجە: امانسىڭدار ما، قاراقتارىم؟ مەنىڭ نەمەرەممەن ورماندا سەرۋەندەپ جۇرسىڭدەر مە؟
(بالالار امانداسادى)

قىزىل تەلپەك: اجە مەن سىزگە ءبالىش ءپىسىرىپ الىپ كەلدىم.
اجە: وي، راحمەت قىزىم! بالالار سەندەردىڭ دە قارىندارىڭ اشقان بولار، مەن سەندەردىڭ كەلە جاتقاندارىڭدى ەستىپ ءتاتتى توقاش ءپىسىردىم، مىنە الا قويىڭدار.
تاربيەشى: راحمەت اجە. بالالار بۇل ءتاتتى توقاشتى توپقا بارعاسىن جەيىك.
(قارعا جىلاپ كەلەدى)
تاربيەشى: قارعاجان نە بولدى؟ نەگە جىلايسىڭ؟
قارعا: جاڭا ءبىر توپ بۇزاقى بالالار مەنىڭ ۇيامدى تاسپەن اتىپ بۇزىپ كەتتى.
تاربيەشى: بالالاردىڭ ءىسى دۇرىس پا؟
بالالاردىڭ جاۋابى.
تاربيەشى: قۇستار تۋرالى تىيىم سوزدەر، جاڭىلتپاش، ماقال-ماتەلدەر بىلەسىڭدەر مە؟
(بالالاردىڭ جاۋابى)
تاربيەشى: ەندى نە ىستەدىك، قالاي كومەكتەسەمىز قارعاعا. قانە ويلانايىق.
بالالار مەن ءبىر امالىن تاپقان سياقتىمىن. مۇمكىن قارعاعا ۇياسىن جاساپ بەرەمىز. ال ەندى قارعاعا ۋادەمىزدە تۇرىپ ۇيا جاساپ بەرەيىك. قانە بالالار ستول باسىنا تۇرايىق. ۇيانى ەرمەكسازدان جاسايىمىز.

اجە: قاراعىم، قانە مەندە جاساسايىن.
تاربيەشى: يا، اجە كەلىڭىز. قىزىل تەلپەك سەندە كەل.
مۋزىكا وينالىپ تۇرادى (ۇيانىڭ جاسالۋ جولدارىن ءتۇسىندىرۋ)
تاربيەشى: مىنە قارعا ايتقان ۋادەمىزدە تۇرىپ ۇيا جاساپ بەردىك.
قارعا: وي، قانداي كەرەمەت. كوپ راحمەت بالالار، ەندى ۇيامدى اپارىپ ورنالاستىرايىن.

قىزىل تەلپەك: اجە ءجۇرىڭىز قارعا ۇياسىن ورنالاستىرۋعا كومەكتەسەيىك. ساۋ بولىڭدار بالالار.
(بارلىعى قوشتاسىپ كەتەدى)
تاربيەشى: ال بالالار كەلىڭدەر بەر شەڭبەرگە تۇرايىق.
- سەندەرگە ساياحاتىمىز ۇنادى ما؟
- ءبىز قايدا باردىق؟
- قانداي ەرتەگىلەر كەيىپكەرلەرىن كەزدەستىردىك؟
- جارايسىڭدار، بالالار سەندەر ساباققا جاقسى قاتىستىڭدار. راحمەت سەندەرگە. ەندى قوناقتارىمىزعا ارناپ جاساعان سىيلىقتارىمىزدى تارتۋ ەتەيىك.

كوكشەتاۋ قالاسى،
"بوتا" شاعىن ورتالىعىنىڭ تاربيەشى
جاكەنوۆا ايناش

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما