قوجاناسىر جايلى ازىل-اڭگىمەلەر
قوجاناسىر جايلى ازىل-اڭگىمەلەر
اق كويلەك
قوجاناسىر ءبىر كۇنى تۇندە دالاعا شىقسا، ەسىكتىڭ الدىندا اعارىپ تۇرعان ءبىر زاتتى كورەدى. جالما - جان ۇيىنە جۇگىرىپ كىرىپ، مىلتىعىن الىپ شىعىپ، الگى اعارعاندى اتىپ تاستايدى دا: «نە دە بولسا ەرتەڭ كورەرمىن»، - دەپ ۇيىنە كىرىپ جاتىپ قالادى. ەرتەڭىندە تۇرىپ تۇندەگى اتقان نارسەسىن قاراسا، ول ءوزىنىڭ جۋىپ، جايىپ قويعان كويلەگى ەكەن، مىلتىقتىڭ وعى شۇرىق - تەسىك قىپ كەتىپتى. قوجا كويلەگىن ءارى - بەرى اينالدىرىپ كورىپ تۇرىپ: «قاتىن، قاتىن، اپىراي، كويلەگىمنىڭ ىشىندە ءوزىمنىڭ بولماعانىما شۇكىر، ەگەردە ءوزىم بولسام نە بولار ەدىم؟» - دەپتى.
***
اپەندى مەن الداركوسە ىستىقكول جاعالاۋىن اينالىپ ءجۇر ەكەن. الداركوسە اپەندىدەن:
— قوجەكە، مىنا كولدىڭ سۋى نەشە شەلەك شىعار ەكەن؟ — دەپ سۇراپتى.
اپەندى ويلانباستان:
— وسى كولدەي شەلەك تاپساڭ، ءبىر - اق شەلەك شىعادى، — دەگەن ەكەن.
***
— تەڭىزدىڭ سۋى نەگە اششى؟ — دەپ سۇراپتى بىرەۋ قوجاناسىردان.
— تەڭىزدىڭ سۋى قوزعالىسسىز ءبىر جەردە تۇرادى، سوندىقتان اشىپ كەتكەن عوي، — دەپتى قوجاناسىر.
***
— سوڭعى كۇندەرى سەنى الدەبىر وي مەڭدەپ العان ءتارىزدى. نەندەي وي ەكەنىن ماعان دا ايتساڭشى، بالكىم جاردەمىم تيەر،- دەپتى قوجاعا كەمپىرى. سوندا جارىقتىق تەرەڭ كۇرسىنىپ:
— جامان ايتپاي جاقسى جوق. قاتىن، ابدەن قارتايىپسىڭ. ەكەۋمىز وتاۋ قۇرعانىمىزعا دا قىرىق جىلدان اسىپتى. «مىڭنىڭ ءتۇسىن بىلگەنشە، ءبىردىڭ اتىن ءبىل» دەگەن. تانىسىپ قويالىقشى، وسى سەنىڭ اتىڭ كىم؟ — دەگەن ەكەن.
***
قوجەكەڭ بىردە بوياۋ شەبەرحاناسىن اشادى. شەبەرحاناعا كەلىپ - كەتىپ جاتقانداردىڭ ءبىرى قوجەكەڭدى مۇقاتپاق بولىپ:
— قوجەكە، مىنا ءبىر زاتتى ەشكىم ەستىمەگەن، ەشكىم كورمەگەن ياعني، قارا دا ەمەس، اق تا ەمەس، كوك تە ەمەس، قىزىل دا ەمەس، سارى دا ەمەس، جاسىل دا ەمەس، قوڭىر دا ەمەس، سۇر دا ەمەس، ءبىر تۇسكە بوياپ بەرشى، — دەيدى.
قوجاناسىر ونىڭ كەكەسىنىن تۇسىنە قويادى:
— جارايدى، ايتقانىڭ بولسىن، تاستاپ كەت.
— قاشان كەلەيىن؟ — دەيدى اناۋ، قۋلىعىن اسىردىم دەپ ءماز بولىپ.
— قاشان كەلسەڭ دە ءوز ەركىڭ. ءبىراق سەن كەلەتىن كۇن دۇيسەنبى دە، سەيسەنبى دە، سارسەنبى دە، بەيسەنبى دە، جۇما دا، سەنبى دە، جەكسەنبى دە بولماسىن، — دەيدى سوندا قوجاناسىر.
***
قوجەكەڭ باسىنا سالدەسىن وراپ، كوشەدە كەلە جاتادى.
بىرەۋ اپتىعا جۇگىرىپ كەلىپ:
— مىنا حاتتى وقىپ بەرىڭىزشى! — دەپ ءوتىنىپتى.
— مەن حات تانىمايمىن.
— ەندەشە نەگە باسىڭىزعا سالدە ورايسىز؟
— ە، ماسەلە سالدە دە بولسا، ءما، باسىڭى ورا دا، حاتىڭدى وقىپ الا عوي، — دەپتى وعان قوجەكەڭ.
اق كويلەك
قوجاناسىر ءبىر كۇنى تۇندە دالاعا شىقسا، ەسىكتىڭ الدىندا اعارىپ تۇرعان ءبىر زاتتى كورەدى. جالما - جان ۇيىنە جۇگىرىپ كىرىپ، مىلتىعىن الىپ شىعىپ، الگى اعارعاندى اتىپ تاستايدى دا: «نە دە بولسا ەرتەڭ كورەرمىن»، - دەپ ۇيىنە كىرىپ جاتىپ قالادى. ەرتەڭىندە تۇرىپ تۇندەگى اتقان نارسەسىن قاراسا، ول ءوزىنىڭ جۋىپ، جايىپ قويعان كويلەگى ەكەن، مىلتىقتىڭ وعى شۇرىق - تەسىك قىپ كەتىپتى. قوجا كويلەگىن ءارى - بەرى اينالدىرىپ كورىپ تۇرىپ: «قاتىن، قاتىن، اپىراي، كويلەگىمنىڭ ىشىندە ءوزىمنىڭ بولماعانىما شۇكىر، ەگەردە ءوزىم بولسام نە بولار ەدىم؟» - دەپتى.
***
اپەندى مەن الداركوسە ىستىقكول جاعالاۋىن اينالىپ ءجۇر ەكەن. الداركوسە اپەندىدەن:
— قوجەكە، مىنا كولدىڭ سۋى نەشە شەلەك شىعار ەكەن؟ — دەپ سۇراپتى.
اپەندى ويلانباستان:
— وسى كولدەي شەلەك تاپساڭ، ءبىر - اق شەلەك شىعادى، — دەگەن ەكەن.
***
— تەڭىزدىڭ سۋى نەگە اششى؟ — دەپ سۇراپتى بىرەۋ قوجاناسىردان.
— تەڭىزدىڭ سۋى قوزعالىسسىز ءبىر جەردە تۇرادى، سوندىقتان اشىپ كەتكەن عوي، — دەپتى قوجاناسىر.
***
— سوڭعى كۇندەرى سەنى الدەبىر وي مەڭدەپ العان ءتارىزدى. نەندەي وي ەكەنىن ماعان دا ايتساڭشى، بالكىم جاردەمىم تيەر،- دەپتى قوجاعا كەمپىرى. سوندا جارىقتىق تەرەڭ كۇرسىنىپ:
— جامان ايتپاي جاقسى جوق. قاتىن، ابدەن قارتايىپسىڭ. ەكەۋمىز وتاۋ قۇرعانىمىزعا دا قىرىق جىلدان اسىپتى. «مىڭنىڭ ءتۇسىن بىلگەنشە، ءبىردىڭ اتىن ءبىل» دەگەن. تانىسىپ قويالىقشى، وسى سەنىڭ اتىڭ كىم؟ — دەگەن ەكەن.
***
قوجەكەڭ بىردە بوياۋ شەبەرحاناسىن اشادى. شەبەرحاناعا كەلىپ - كەتىپ جاتقانداردىڭ ءبىرى قوجەكەڭدى مۇقاتپاق بولىپ:
— قوجەكە، مىنا ءبىر زاتتى ەشكىم ەستىمەگەن، ەشكىم كورمەگەن ياعني، قارا دا ەمەس، اق تا ەمەس، كوك تە ەمەس، قىزىل دا ەمەس، سارى دا ەمەس، جاسىل دا ەمەس، قوڭىر دا ەمەس، سۇر دا ەمەس، ءبىر تۇسكە بوياپ بەرشى، — دەيدى.
قوجاناسىر ونىڭ كەكەسىنىن تۇسىنە قويادى:
— جارايدى، ايتقانىڭ بولسىن، تاستاپ كەت.
— قاشان كەلەيىن؟ — دەيدى اناۋ، قۋلىعىن اسىردىم دەپ ءماز بولىپ.
— قاشان كەلسەڭ دە ءوز ەركىڭ. ءبىراق سەن كەلەتىن كۇن دۇيسەنبى دە، سەيسەنبى دە، سارسەنبى دە، بەيسەنبى دە، جۇما دا، سەنبى دە، جەكسەنبى دە بولماسىن، — دەيدى سوندا قوجاناسىر.
***
قوجەكەڭ باسىنا سالدەسىن وراپ، كوشەدە كەلە جاتادى.
بىرەۋ اپتىعا جۇگىرىپ كەلىپ:
— مىنا حاتتى وقىپ بەرىڭىزشى! — دەپ ءوتىنىپتى.
— مەن حات تانىمايمىن.
— ەندەشە نەگە باسىڭىزعا سالدە ورايسىز؟
— ە، ماسەلە سالدە دە بولسا، ءما، باسىڭى ورا دا، حاتىڭدى وقىپ الا عوي، — دەپتى وعان قوجەكەڭ.
You Might Also Like
-
باياعى وتكەن زاماندا بايلىعىنا سان جەتپەيتىن قاراباي دەگەن باي بولىپتى. ول الەمدەگى ەڭ باي ادام بولادى. قارابايدىڭ اي دەسە اۋزى، كۇن دەسە كوزى بار، بۇكىل دۇنيەدەگى ەڭ سۇلۋ قىزى بولادى. قىزىنىڭ اتى ب...
