قولدانبالى ونەر جانە ونىڭ سالالارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قولدانبالى ونەر جانە ونىڭ سالالارى
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا قولدانبالى ونەر جانە ونىڭ سالالارى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
ءوز ەلىمنىڭ تاريحىن تەرەڭ بىلۋمەن قاتار، ءبىلىمپاز، سانالى، ادامگەرشىلىك قاسيەتى مول ۇرپاق وقىتۋ؛
وقۋشىلاردىڭ تاريحي وقيعالارعا ءوز بەتىنشە باعا بەرىپ، ىزدەنۋىنە جول اشۋ، جەكە شىعارماشىلىق قابىلەتىن شىڭداۋ؛
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، پىكىر – الىسۋ، اۋىزشا بايانداۋ، توپتاستىرۋ، توپپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ىزدەنىس ساباعى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: «ونەر» تۋرالى سلايدتار، قازاقتىڭ ساندىك – قولدانبالى ونەر جادىگەرلەرى، ا - 2008.
قازاقستاننىڭ مەشىتتەرى مەن مەدرەسسەلەرى. ا - 2009
قازاقتىڭ قولونەرى – ا - 2005
نۇرىن شاشقان وڭتۇستىك -
قازاقتىڭ ونەرى – ا - 1990
قازاق ونەرىنىڭ تاريحى – ا - 2007
ءپان ارالىق بايلانىس: ەكولوگيا، ولكەتانۋ، ارحەولوگيا، ادەبيەت، گەوگرافيا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ،
2. 1 «ءبىلىم شىڭىنا»
سىنىپتى ەكى توپقا بولەمىز. سۇراق ارقىلى ەكى توپ جارىسادى.
ءى - توپ
1. ارحەولوگيا....
2. ەتنوگرافيا....
3. تۇرمىس دەگەن نە؟
4. ەتنوس دەگەن نە؟
5. زاتتىق مادەنيەت؟
6. كيىز ءۇي بولىكتەرى؟
7. قازاقتىڭ ۇلتتىق تاعامدارى؟
8. ۇلتتىق تاعامداردىڭ جاسالۋى مەن ازىرلەنۋى؟
9. قازاقتىڭ قارۋ - جاراقتارى نەدەن جاسالعان؟
10. ۇيدە قولدانىلاتىن نەگىزگى زاتتار؟
ءىى - توپ
1. دەموگرافيا....
2. انتروپولوگيا...
3. مادەنيەت دەگەن نە؟
4. مادەنيەت تۇرلەرى؟
5. ءتىل دەگەن نە؟
6. رۋحاني مادەنيەت؟
7. قازاق زەرگەرلەرى قانداي بۇيىمدار جاساعان؟
8. قازاقتىڭ ۇلتتىق كيىمدەرى؟
9. اشەكەي زاتتار جاساۋدا زەرگەرلەر ۇستالىقتىڭ قاي ءتۇرىن قولداندى؟
10. بەس قارۋدى اتاڭىز؟
2. 2 «تۇلعانى تاني ءبىل» سيپاتتاما بەرۋ.
1. ش. ۋاليحانوۆ
2. ءو. جانىبەكوۆ
3. ءا. مارعۇلان
4. ءال - فارابي
2. 3 «شىڭعا شىعۋ» (ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ)
1. جoزى – اس ىشۋگە ارنالعان قازاقى ۇستەل.
2. زەرگەر - اشەكەي بۇيىمدار سوعۋعا كاسىپتەنگەن شەبەر.
3. كەبەجە - ءارتۇرلى بۇيىمدار ساقتاۋعا ارنالعان اعاش ساندىق.
4. كەلت، كەلساپ – ءداندى داقىلداردى قابىعىمەن ارشۋ ءۇشىن تۇيۋگە ارنالعان اعاش بۇيىم.
5. كەمەر بەلدىك – ەر ادامداردىڭ اشەكەيلى بەلدىگى.
6. كەسەقاپ – كوشكەندە كەسە - اياق سالىپ قوياتىن بۇيىم.
7. كيىز ءۇيدىڭ سۇيەگى – شاڭىراق، ۋىق، كەرەگە جانە سىقىرلاۋىق ەسىكتەن تۇرادى.
8. كونەك – بيە ساۋۋعا ارنالعان تەرى شەلەك.
9. قالقان – كەۋدەنى نايزا ۇشىنان ساقتايتىن قورعانىش قۇرال.
10. قاۋعا – قۇدىقتان سۋ الۋعا ارنالعان تەرى شەلەك.
11. قورجىن – جول جۇرگەندە، كوشكەندە بۇيىم سالاتىن، توقىما قاپشىق.
12. قىمىزدىق – قىمىز قۇياتىن اعاش ىدىس.
13. مەس – ءجۇنى تۇگەل سىدىرىلعان لاق تەرىسىنەن جاسالعان سۋسىن قۇياتىن ىدىس.
14. پىسپەك – قىمىز پىسىرۋگە ارنالعان اعاش بۇيىم.
15. سابا – قىمىز دايىنداۋعا ارنالعان تەرى ىدىس.
ءىىى. جاڭا ساباق.
ونەر – كەرەمەت قۇدىرەتتى كۇش!
«ونەر دەگەنىمىز كوركەم وبراز ارقىلى ويلاۋ»- دەگەن ۆ. گ. بەلينسكيي. ونەر ءبىزدى اسەمدىك الەمنىڭ زاڭدارىن تۇسىنۋگە جەتەلەيدى، ادامعا رۋحاني كۇش بەرەدى، ەرەكشە قۋانىش، ءسۇيىنىش، تولقۋ سەزىمىن وياتادى، ومىرگە دەگەن قۇشتارلىقتى ارتتىرادى، بۇل رەتتە ونەردىڭ تاربيەلىك جانە قوعامدىق ءمانى ايرىقشا.
ونەر تاريحى ارىدەن، كونە زاماننان، ادامزات قوعامىنىڭ العاشقى قاۋىمدىق قۇرىلىس داۋىرىنەن باستالادى.
قازاق حالقىنىڭ عاسىرلار بويى قالىپتاسقان ۇلتتىق مادەنيەتىنىڭ، ماتەريالدىق قازىناسىنىڭ قوماقتى بولىگى – ۇلتتىق قولونەرى.
ءىV. بەكىتۋ كەزەڭى. «مۇزداق» (سۇراققا جاۋاپ )
1. قولدانبالى ونەر دەگەنىمىز نە؟
2. ونەردىڭ ەرەكشەلىگى نەدە؟
3. قازاق حالقى قولونەرىنىڭ قانداي تۇرىمەن اينالىستى؟
4. قازاق جەرىندەگى قانداي ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرىن بىلەسىڭدەر؟
5. قول ونەر سالالارى؟
6. قول ونەر ساتىسى؟
7. ولكەمىزدەگى ەسكەرتكىشتەر؟
V. قورىتىندى.
ونەر مەملەكەتتەن، جەكە مەنشىكتەن بۇرىن پايدا بولدى. ادامزات قوعامى ءجيى عىلىم دەگەندى، مەتالل وڭدەۋدى، مال شارۋاشىلىعىن كاسىپ ەتۋدى بىلمەيدى، ال ونەر دەگەن كەرەمەت دۇنيەنى ءومىر كەرەگىنە جاراتىپ، تۇرمىس قاجەتتىلىگىنە اينالدىرعان.
سودان بەرى عاسىرلار بويى ونەر ادامزاتپەن بىرگە جاساسىپ كەلەدى. ونەر - قۋانىش كوزى، ونەر – ادامنىڭ اقىلشىسى، رۋحاني ازىعى.
وسى ونەر تۋىندىلارىنىڭ ءبىرى – ويلاندىرادى، ەندى ءبىرى – رەنىش، وكىنىش تۋعىزادى.
اباي تىلىمەن ايتقاندا. كوڭىلگە ءتۇرلى وي سالادى.
VI. ۇيگە تاپسىرما.
قولدانبالى ونەر جانە ونىڭ سالالارى (رەفەرات جازۋ)
VII. باعالاۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا قولدانبالى ونەر جانە ونىڭ سالالارى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
ءوز ەلىمنىڭ تاريحىن تەرەڭ بىلۋمەن قاتار، ءبىلىمپاز، سانالى، ادامگەرشىلىك قاسيەتى مول ۇرپاق وقىتۋ؛
وقۋشىلاردىڭ تاريحي وقيعالارعا ءوز بەتىنشە باعا بەرىپ، ىزدەنۋىنە جول اشۋ، جەكە شىعارماشىلىق قابىلەتىن شىڭداۋ؛
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، پىكىر – الىسۋ، اۋىزشا بايانداۋ، توپتاستىرۋ، توپپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ىزدەنىس ساباعى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: «ونەر» تۋرالى سلايدتار، قازاقتىڭ ساندىك – قولدانبالى ونەر جادىگەرلەرى، ا - 2008.
قازاقستاننىڭ مەشىتتەرى مەن مەدرەسسەلەرى. ا - 2009
قازاقتىڭ قولونەرى – ا - 2005
نۇرىن شاشقان وڭتۇستىك -
قازاقتىڭ ونەرى – ا - 1990
قازاق ونەرىنىڭ تاريحى – ا - 2007
ءپان ارالىق بايلانىس: ەكولوگيا، ولكەتانۋ، ارحەولوگيا، ادەبيەت، گەوگرافيا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ،
2. 1 «ءبىلىم شىڭىنا»
سىنىپتى ەكى توپقا بولەمىز. سۇراق ارقىلى ەكى توپ جارىسادى.
ءى - توپ
1. ارحەولوگيا....
2. ەتنوگرافيا....
3. تۇرمىس دەگەن نە؟
4. ەتنوس دەگەن نە؟
5. زاتتىق مادەنيەت؟
6. كيىز ءۇي بولىكتەرى؟
7. قازاقتىڭ ۇلتتىق تاعامدارى؟
8. ۇلتتىق تاعامداردىڭ جاسالۋى مەن ازىرلەنۋى؟
9. قازاقتىڭ قارۋ - جاراقتارى نەدەن جاسالعان؟
10. ۇيدە قولدانىلاتىن نەگىزگى زاتتار؟
ءىى - توپ
1. دەموگرافيا....
2. انتروپولوگيا...
3. مادەنيەت دەگەن نە؟
4. مادەنيەت تۇرلەرى؟
5. ءتىل دەگەن نە؟
6. رۋحاني مادەنيەت؟
7. قازاق زەرگەرلەرى قانداي بۇيىمدار جاساعان؟
8. قازاقتىڭ ۇلتتىق كيىمدەرى؟
9. اشەكەي زاتتار جاساۋدا زەرگەرلەر ۇستالىقتىڭ قاي ءتۇرىن قولداندى؟
10. بەس قارۋدى اتاڭىز؟
2. 2 «تۇلعانى تاني ءبىل» سيپاتتاما بەرۋ.
1. ش. ۋاليحانوۆ
2. ءو. جانىبەكوۆ
3. ءا. مارعۇلان
4. ءال - فارابي
2. 3 «شىڭعا شىعۋ» (ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ)
1. جoزى – اس ىشۋگە ارنالعان قازاقى ۇستەل.
2. زەرگەر - اشەكەي بۇيىمدار سوعۋعا كاسىپتەنگەن شەبەر.
3. كەبەجە - ءارتۇرلى بۇيىمدار ساقتاۋعا ارنالعان اعاش ساندىق.
4. كەلت، كەلساپ – ءداندى داقىلداردى قابىعىمەن ارشۋ ءۇشىن تۇيۋگە ارنالعان اعاش بۇيىم.
5. كەمەر بەلدىك – ەر ادامداردىڭ اشەكەيلى بەلدىگى.
6. كەسەقاپ – كوشكەندە كەسە - اياق سالىپ قوياتىن بۇيىم.
7. كيىز ءۇيدىڭ سۇيەگى – شاڭىراق، ۋىق، كەرەگە جانە سىقىرلاۋىق ەسىكتەن تۇرادى.
8. كونەك – بيە ساۋۋعا ارنالعان تەرى شەلەك.
9. قالقان – كەۋدەنى نايزا ۇشىنان ساقتايتىن قورعانىش قۇرال.
10. قاۋعا – قۇدىقتان سۋ الۋعا ارنالعان تەرى شەلەك.
11. قورجىن – جول جۇرگەندە، كوشكەندە بۇيىم سالاتىن، توقىما قاپشىق.
12. قىمىزدىق – قىمىز قۇياتىن اعاش ىدىس.
13. مەس – ءجۇنى تۇگەل سىدىرىلعان لاق تەرىسىنەن جاسالعان سۋسىن قۇياتىن ىدىس.
14. پىسپەك – قىمىز پىسىرۋگە ارنالعان اعاش بۇيىم.
15. سابا – قىمىز دايىنداۋعا ارنالعان تەرى ىدىس.
ءىىى. جاڭا ساباق.
ونەر – كەرەمەت قۇدىرەتتى كۇش!
«ونەر دەگەنىمىز كوركەم وبراز ارقىلى ويلاۋ»- دەگەن ۆ. گ. بەلينسكيي. ونەر ءبىزدى اسەمدىك الەمنىڭ زاڭدارىن تۇسىنۋگە جەتەلەيدى، ادامعا رۋحاني كۇش بەرەدى، ەرەكشە قۋانىش، ءسۇيىنىش، تولقۋ سەزىمىن وياتادى، ومىرگە دەگەن قۇشتارلىقتى ارتتىرادى، بۇل رەتتە ونەردىڭ تاربيەلىك جانە قوعامدىق ءمانى ايرىقشا.
ونەر تاريحى ارىدەن، كونە زاماننان، ادامزات قوعامىنىڭ العاشقى قاۋىمدىق قۇرىلىس داۋىرىنەن باستالادى.
قازاق حالقىنىڭ عاسىرلار بويى قالىپتاسقان ۇلتتىق مادەنيەتىنىڭ، ماتەريالدىق قازىناسىنىڭ قوماقتى بولىگى – ۇلتتىق قولونەرى.
ءىV. بەكىتۋ كەزەڭى. «مۇزداق» (سۇراققا جاۋاپ )
1. قولدانبالى ونەر دەگەنىمىز نە؟
2. ونەردىڭ ەرەكشەلىگى نەدە؟
3. قازاق حالقى قولونەرىنىڭ قانداي تۇرىمەن اينالىستى؟
4. قازاق جەرىندەگى قانداي ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرىن بىلەسىڭدەر؟
5. قول ونەر سالالارى؟
6. قول ونەر ساتىسى؟
7. ولكەمىزدەگى ەسكەرتكىشتەر؟
V. قورىتىندى.
ونەر مەملەكەتتەن، جەكە مەنشىكتەن بۇرىن پايدا بولدى. ادامزات قوعامى ءجيى عىلىم دەگەندى، مەتالل وڭدەۋدى، مال شارۋاشىلىعىن كاسىپ ەتۋدى بىلمەيدى، ال ونەر دەگەن كەرەمەت دۇنيەنى ءومىر كەرەگىنە جاراتىپ، تۇرمىس قاجەتتىلىگىنە اينالدىرعان.
سودان بەرى عاسىرلار بويى ونەر ادامزاتپەن بىرگە جاساسىپ كەلەدى. ونەر - قۋانىش كوزى، ونەر – ادامنىڭ اقىلشىسى، رۋحاني ازىعى.
وسى ونەر تۋىندىلارىنىڭ ءبىرى – ويلاندىرادى، ەندى ءبىرى – رەنىش، وكىنىش تۋعىزادى.
اباي تىلىمەن ايتقاندا. كوڭىلگە ءتۇرلى وي سالادى.
VI. ۇيگە تاپسىرما.
قولدانبالى ونەر جانە ونىڭ سالالارى (رەفەرات جازۋ)
VII. باعالاۋ
You Might Also Like
-
مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ سالاسىنا يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ ارقىلى بالالاردىڭ شىعارماشىلىق الەۋەتىن دامىتۋ
