"بىلگىر حيميكتەر" (حيميالىق جارىس)
قاراباۋ ورتا مەكتەبى
وتكىزگەن: قابيدەن قۇندىز
تاربيەلىك شارا تاقىرىبى: "بىلگىر حيميكتەر" (حيميالىق جارىس)
تاربيەلىك شارا ءتۇرى: توپتىق - جارىس
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تەكسەرۋ جانە حيميا پانىنەن العان بىلىمدەرىن تولىقتىرىپ، ونى ءىس جۇزىنە شىعارماشىلىقپەن قولدانۋ داعدىسىن مەڭگەرتۋ.
دامىتۋشىلىق: لوگيكالىق ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: ولاردى تەز ويلانۋعا، تاپقىرلىققا، ىزدەنۋگە باۋلۋ.
كورنەكىلىكتەرى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، بەينەروليكتەر، شارلار، حيميك - عالىمداردىڭ سوزدەرى جازىلعان قاعازدار، ۇلەستىرمەلەر ت. ب.
وتكىزىلەتىن سىنىپتار: 8، 9
جوسپارى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى:
وقۋشىلاردى بەلگىلەنگەن ورىندارىنا وتىرعىزۋ، ءادىل - قازىلار القاسىن بەلگىلەۋ، بارلىق قاتىسۋشىلاردىڭ نازارىن اۋدارۋ.
ءىى. كىرىسپە ءبولىم.
كىرىسپە ءسوز: ويىننىڭ ماقساتى مەن شارتتارىمەن، ويىنعا قاتىساتىن توپتار مەن ءادىل - قازىلار قۇرامىمەن تانىستىرۋ.
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم:
ويىن كەزەڭدەرى: ءى - كەزەڭ: "ال، قانە، تانىسايىق"
ءىى - كەزەڭ: "بىلگىر بول!"
ءىىى - كەزەڭ: "ويلان، تاپ!"
ءىV - كەزەڭ: "تاپقىرلىق تانىت!"
V - كەزەڭ: "قاپى قالما!"
ءىV. قورىتىندى ءبولىم:
سايىستىڭ قورىتىندىسىن شىعارۋ؛ ءادىل قازىلارعا ءسوز بەرۋ؛ سايىسقا قاتىسۋشى توپتاردى ماراپاتتاۋ.
بارىسى:
جۇرگىزۋشى: عاجايىپ نارسە حيميا،
تۇڭعيىق سىرى ءار الۋان.
جوعالىپ ءبىر زات زىم - زيا
جاڭالىپ ءبىرى جارالعان.
ءومىردىڭ ءبىراق كەرەگىن،
وسىلار تاۋىپ بەرەر مە؟
تابار ما ەشكىم دەرەگىن،
تەلمىرمەي، ءسىرا، تەرەڭگە.
قىمباتتى، وقۋشىلار مەن ۇستازدار! حيميانىڭ كەرەمەتىنە كوز سالىپ، قۇدىرەتىن ۇعىنۋ ءۇشىن بۇگىن سەگىزىنشى جانە توعىزىنشى سىنىپتار اراسىندا "بىلگىر حيميكتەر" سايىسىن وتكىزگەلى وتىرمىز. قوش كەلدىڭىزدەر!
بولسىن دەيمىز جارىسىمىز جەمىستى،
وزىپ شىقسىن كىم ءبىلىمدى، كىم كۇشتى.
ءادىل قازى، اق قازىعا جۇگىنسەك
بەرەر دەيمىز ادىلدىكپەن جەڭىستى – دەي كەلە سايىسىمىزدى ءادىل
باعالايتىن ءادىل قازىلاردى سايلايىق.
(قازىلار القاسى سايلانىپ، ءبىلىم دوداسى باستالادى. ەسەپتەۋ كوميسسياسىمەن تانىستىرۋ)
ءى كەزەڭ: "ال، قانە، تانىسايىق"
اتىمىزدى جاسىردىق
ءتوس بەلگىگە، قارسىلاس.
ايلامىزدى اسىردىق
ءبىر - بىرىڭمەن اقىلداس.
ءار توپ ءوز توبىنىڭ اتىن ءسوزجۇمباق نەمەسە رەبۋس تۇرىندە جاسىرىپ قارسى توپقا تاپسىرما رەتىندە بەرەدى.
ەكى توپ وزدەرىنىڭ اتتارىن، ۇراندارىن، توسبەلگىلەرىن تانىستىرىپ وتەدى.
ءىى كەزەڭ: "بىلگىر بول!"
بۇل كەزەڭدە ءار توپقا 10 سۇراقتان قويىلادى. قويىلعان سۇراقتا ايتىلعانعا كەلىسسەڭىز "ءيا" دەپ، كەلىسپەسەڭىز "جوق" دەپ تەز جاۋاپ بەرۋى قاجەت.
(ءار دۇرىس جاۋاپقا 100 ۇپاي)
1 - توپقا: (9 - سىنىپ)
1. اتوم قۇرامىنداعى يادرو زاريادى تەرىس تاڭبالى بولادى (جوق)
2. مولەكۋلا «ەڭ كىشكەنە» دەگەن ماعىنا بەرەدى. (ءيا)
3. كۇكىرت سۋتەك ەكى نەگىزدى وتتەكسىز قىشقىل (ءيا)
4. وسميي مەتاللى الاقاندا بالقيدى (جوق)
5. سىناپ – سۇيىق مەتالل. (ءيا)
6. "بەكزات مەتالدار" جەمىرىلۋگە ۇشىراي بەرمەيدى (ءيا)
7. كاليي سىلتىلىك مەتالل (ءيا)
8. اتومنىڭ پلانەتارلىق مودەلىن ۇسىنعان لومونوسوۆ. (جوق)
2 - توپقا: (8 - سىنىپ)
1. «اتوم» ءسوزى گرەكشە «بولىنبەيتىن» دەگەن ءسوز. (ءيا)
2. كۇكىرتتىڭ سالىستىرمالى اتومدىق ماسساسى 56. (جوق)
3. رەاكسيادان كەيىن تۇزىلگەن زاتتار رەاگەنتتەر. (جوق)
4. وتتەك لاتىن تىلىنەن "قىشقىل تۋدىرۋشى"
دەگەن ماعىنا بەرەدى (ءيا)
5. سۋتەك ەڭ اۋىر گاز (جوق)
6. ءناترييدىڭ ۆالەنتتىلىگى ءىىى تەڭ. (جوق)
7. رەاكسيادا ەلەكتروندارىن بەرىپ جىبەرەتىندەرى
توتىقسىزداندىرعىش (ءيا)
8. "حيميالىق ەلەمەنت" ۇعىمىن ەنگىزگەن عالىم بويل (ءيا)
ءىىى كەزەڭ: "ويلان، تاپ!"
ءتورت ۇياشىقتا سۇراقتار جاسىرىلعان. ءار دۇرىس جاۋاپ 500 ۇپايعا باعالانادى. توپتا جاۋاپ بولماسا قارسىلاس توپقا مۇمكىندىك بەرىلەدى. ەگەر ەكى توپتا دۇرىس جاۋاپ تابا الماسا جەڭىلدىك الۋعا بولادى. جەڭىلدىك الۋ مۇمكىندىگى ەكەۋ. ءار جەڭىلدىك سايىن 100 ۇپاي شەگەرىلەدى.
1 - سۇراق: لومونوسوۆ «كورپۋسكۋلا» دەپ نەنى اتاعان؟
1 - جەڭىلدىك: بۇل ءسوز اۋدارماسى "ەڭ كىشكەنە" دەگەن ماعىنا بەرەدى.
2 - جەڭىلدىك: زاتتىڭ قۇرامى مەن قاسيەتىن ساقتايتىن ەڭ كىشى بولشەگى.
جاۋابى: مولەكۋلا
2 - سۇراق: (بەينەسۇراق) سىزدەرگە قاراباۋ ورتا مەكتەبىن "التىن بەلگىمەن" ءبىتىرىپ، قازىرگى كەزدە س. اسفەندياروۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق مەديسينا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءى كۋرس ستۋدەنتى اتانىپ جۇرگەن قابيدەنوۆا فاريزا سۇراعىن جولدايدى.
ا جانە ب گاز كۇيىندەگى جاي زاتتار ارەكەتتەسكەندە تۇزىلگەن ۆ زاتى – ءيىسسىز، ءتۇسسىز، ءدامسىز سۇيىقتىق. قىزدىرعاندا، سالقىنداتقاندا اگرەگاتتىق كۇيى وزگەرگەنىمەن، باستاپقى مولەكۋلاسىن ساقتايدى. تۇرمىستا، حالىق شارۋاشىلىعىندا، وندىرىستە كەڭىنەن قولدانىلادى. ا، ب جانە ۆ زاتتارىن اتاڭىز.
1 - جەڭىلدىك: ۆ زاتى اكتيۆتى مەتالداردىڭ وكسيدتەرىمەن ارەكەتتەسىپ گيدروكسيدتەر (نەگىزدەر) تۇزەدى.
2 - جەڭىلدىك: ۆ زاتىنىڭ ماسسالىق قۇرامى: ا — 11، 19 %، ب — 88، 81 %. ۆ زاتى مولەكۋلالىق ماسساسى 18، 0153 - كە تەڭ.
جاۋابى: سۋتەگى، وتتەگى، سۋ.
3 - سۇراق: قاي حيميالىق ەلەمەنتتى ميلليونەر دەپ اتايدى؟
1 - جەڭىلدىك: II پەريود، IV توپتىڭ نەگىزگى توپشاسىنىڭ ەلەمەنتى ونىڭ يادروسىندا 6 پروتون مەن 6 نەيترونى بار.
2 - جەڭىلدىك: بوس كۇيىندە الماز، گرافيت، كاربين دەپ اتالاتىن اللوتروپيالىق كۇيلەرىندە كەزدەسەدى.
جاۋابى: كومىرتەگى
4 - سۇراق: (بەينەسۇراق) مەكتەپ تۇلەگى، كاسپيي ءوڭىرىنىڭ قازىرگى زامانعى كوللەدجىن "اقپاراتتىق جۇيەلەر" ماماندىعى بويىنشا ءتامامداپ، ءارتۇرلى جەردە ديزاينەر قىزمەتىن اتقارىپ، قازىرگى تاڭدا ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىنىڭ تەليەۆيزيالىق گرافيكا ماماندىعىنىڭ ءى كۋرس ستۋدەنتى اتانىپ جۇرگەن احمەتوۆ ابىلاي سىزدەرگە سۇراعىن قويادى.
بۇل زاتتىڭ 0، 9% ەرىتىندىسى فيزيولوگيالىق ەرىتىندى دەپ اتالادى. ادام اعزاسى كوپ قان جوعالتقاندا قان تامىرىنا قۇيىلادى. ول زاتتى تۇرمىستا دا قولدانادى. بۇل زاتتىڭ اتاۋى قانداي؟
1 - جەڭىلدىك: بۇل زاتتىڭ يودتالعان، بريكەتتەلگەن ت. ب. ارناۋلى تۇرلەرى دە وندىرىلەدى.
2 - جەڭىلدىك: تۇرمىستىق اتاۋى اس تۇزى.
جاۋابى: ناتريي ءحلوريدى
ءىV كەزەڭ: "تاپقىرلىق تانىت!"
بۇل كەزەڭدە دە ءۇش ۇياشىق تاڭدالادى. ورىنى اۋىسقان ارىپتەردەن سوزدەردى قۇراپ، اراسىنان ءسوزدىڭ ارتىعىن تابۋ كەرەك. تاپسىرما ورىندالماستان بۇرىن 100، 200، 300، 400، 500 ۇپايلارىنىڭ ءبىرىن تىگىپ جاسىرىپ قويىلادى. تاپسىرمالاردى ەكى توپ سايىسكەرلەرى دە ورىنداپ، بەرىلگەن پاراقشاعا جاۋابىن جازىپ كورسەتەسىزدەر. تاپسىرما دۇرىس ورىندالسا تىككەن ۇپايلارىڭىز ەسەپكە قوسىلادى، ال ەگەر دۇرىس بولماسا كەرىسىنشە جيناعان ۇپايلارىڭىزدان شەگەرىلەدى.
1 - سۇراق: ۋلرەدوگ
دوۆودرو
ورلافۋم
كيردوسول
جاۋابى: ۋگلەرود، ۆودورود، فورمۋلا، كيسلورود. ارتىعى: فورمۋلا
2 - سۇراق: prontو
ectوlern
neonutr
plape
جاۋابى: Proton، electron، neutron، apple. ارتىعى: apple
3 - cۇراق: ۆنەلدەەمە
گااودروۆ
يۋونتن
ولمونووۆس
جاۋابى: مەندەلەيەۆ، اۆوگادرو، نيۋتون، لومونوسوۆ. ارتىعى: نيۋتون
V - كەزەڭ: "قاپى قالما!"
ءۇش تاپسىرما بەرىلەدى. سۇراق وقىلماستان بۇرىن تاپسىرمانىڭ دەڭگەيىن شامالاۋ ءۇشىن تىرەك سوزدەر وقىلادى. 100، 200، 300، 400، 500 ۇپايلارىنىڭ ءبىرىن تىگىپ جاسىرىپ قويىلادى. سۇراققا ەكى توپ سايىسكەرلەرى دە جاۋاپتارىن پاراقشاعا جازىپ كورسەتەسىزدەر. دۇرىس جاۋاپ ايتىلسا تىككەن ۇپايلارى ەسەپكە قوسىلادى، ال ەگەر دۇرىس بولماسا كەرىسىنشە جيناعان ۇپايلارىنان شەگەرىلەدى.
1 - سۇراق:
تىرەك سوزدەرى: گوللاند عالىمى، گاز، توتىقتىرعىش، ءيىستى.
(بەينەسۇراق) سۇراقتى مەكتەپ تۇلەگى، مارات وسپانوۆ اتىنداعى باتىس قازاقستان مەملەكەتتىك مەديسينا ۋنيۆەرسيتەتىن ۇزدىك ۇلگىدەگى باكالاۆر ديپلومىمەن ءبىتىرىپ، قازىرگى كەزدە وسى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ 6 كۋرس ينتەرن - تەراپيەۆتى امانگەلدى قىزى ايگەرىم جولدايدى.
بۇل گازدى 1785 جىلى گوللانديا فيزيگى ۆان مارۋم اشقان. ءتۇسى قويۋ كوك،، ال سۇيىق كۇيدە كۇلگىن كوك گاز. نايزاعايلى جاڭبىردان سوڭ شىعاتىن ەرەكشە ءيىس ءتان. تازا كۇيىندە – كۇشتى توتىقتىرعىش، ميكروورگانيزمدەردى ولتىرەدى، سول سەبەپتى سۋدى، اۋانى دەزينفەكسيالاۋدا، كۇشتى توتىقتىرعىش بولعاندىقتان قاعاز اعارتۋدا قولدانىلادى.
جاۋابى: وزون
2 - سۇراق:
تىرەك سوزدەرى: تۇجىرىم، عالىم، 1748، زاڭ.
(بەينەسۇراق) قاراباۋ ورتا مەكتەبىن ءتامامداپ، ح. دوسمۇحامەدوۆ اتىنداعى اتىراۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنە جۋرناليستيكا ماماندىعىنا ءتۇسىپ، ستۋدەنت كەزىنەن "قازاقستان - اتىراۋ" تەلەارناسىندا رەداكتور - جۇرگىزۋشى قىزمەتىن اتقارىپ، قازىرگى كەزدە استانا قالاسىندا "قازاقستان" ترك - نىڭ "جان جىلۋى" باعدارلاماسىنىڭ رەداكتورى قىزمەتىن اتقارىپ جۇرگەن ساندىبايەۆا ايىمزادا سىزدەرگە سۇراعىن قويادى.
1748 جىلى «تابيعاتتا بولاتىن كۇللى وزگەرىستەردىڭ ءمانى مىناداي: ءبىر دەنەدەن قانشا كەمىسە، باسقاسىنا سونشاما قوسىلادى، ياعني ءبىر جەردە ءبىراز ماتەريال ازايسا، باسقا جەردە ول سونشا كوبەيەدى» دەگەن تۇجىرىمدامانى ايتقان عالىم كىم؟ ول زاڭ قالاي اتالادى؟
جاۋابى: لومونوسوۆ. زات ماسساسىنىڭ ساقتالۋ زاڭى
3 - سۇراق:
تىرەك سوزدەر: ماسسالىق ۇلەس، سالىستىرمالى اتومدىق ماسسا، فورمۋلا، قىشقىل
بۇل قىشقىلدى "حيميالىق ءوندىرىستىڭ نانى" دەپ اتايدى. ول قىشقىلدىڭ قۇرامىندا: 2% - سۋتەگى، 32، 7% - كۇكىرت، 65، 3% - وتتەگى بار بولسا، قىشقىلدىڭ فورمۋلاسى قانداي؟
جاۋابى: ن2SO4 (كۇكىرت قىشقىلى)
اقىل كوپكە جەتكىزەر
ونەر كوككە جەتكىزەر
جارىس زاڭى ەجەلدەن،
جەڭىمپازدى انىقتاۋ.
ال جەڭىمپاز بولۋ شارتى سول،
ەڭبەكتەنۋ، جالىقپاۋ.
بولماسىن ەشبىر سىن – وكپە،
اسەرى قالدى جۇرەكتە.
قازىلار بەرگەن باعالار،
ۇشتاسسىن ايتار تىلەككە!
(ءسوز كەزەگى ءادىل قازىلارعا بەرىلەدى).
بۇگىن دە حيميا بارلىق جەردە،
قۇرىلىستا، تەحنيكادا، وندىرىستە.
سىرلارىن بۇل عىلىمنىڭ مەڭگەرىڭدەر،
شاكىرتتەر ىنتا قويىپ ۇيرەنىڭدەر! - دەي كەلە بۇگىنگى شارامىزدى اياقتايمىز.
التىن ۋاقىتتارىڭىزدى ءبولىپ كەلگەندەرىڭىزگە كوپ راقمەت ساۋ سالاماتتا بولىڭىزدار!
پرەزەنتاسياسىن جۇكتەۋ
وتكىزگەن: قابيدەن قۇندىز
تاربيەلىك شارا تاقىرىبى: "بىلگىر حيميكتەر" (حيميالىق جارىس)
تاربيەلىك شارا ءتۇرى: توپتىق - جارىس
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تەكسەرۋ جانە حيميا پانىنەن العان بىلىمدەرىن تولىقتىرىپ، ونى ءىس جۇزىنە شىعارماشىلىقپەن قولدانۋ داعدىسىن مەڭگەرتۋ.
دامىتۋشىلىق: لوگيكالىق ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: ولاردى تەز ويلانۋعا، تاپقىرلىققا، ىزدەنۋگە باۋلۋ.
كورنەكىلىكتەرى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، بەينەروليكتەر، شارلار، حيميك - عالىمداردىڭ سوزدەرى جازىلعان قاعازدار، ۇلەستىرمەلەر ت. ب.
وتكىزىلەتىن سىنىپتار: 8، 9
جوسپارى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى:
وقۋشىلاردى بەلگىلەنگەن ورىندارىنا وتىرعىزۋ، ءادىل - قازىلار القاسىن بەلگىلەۋ، بارلىق قاتىسۋشىلاردىڭ نازارىن اۋدارۋ.
ءىى. كىرىسپە ءبولىم.
كىرىسپە ءسوز: ويىننىڭ ماقساتى مەن شارتتارىمەن، ويىنعا قاتىساتىن توپتار مەن ءادىل - قازىلار قۇرامىمەن تانىستىرۋ.
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم:
ويىن كەزەڭدەرى: ءى - كەزەڭ: "ال، قانە، تانىسايىق"
ءىى - كەزەڭ: "بىلگىر بول!"
ءىىى - كەزەڭ: "ويلان، تاپ!"
ءىV - كەزەڭ: "تاپقىرلىق تانىت!"
V - كەزەڭ: "قاپى قالما!"
ءىV. قورىتىندى ءبولىم:
سايىستىڭ قورىتىندىسىن شىعارۋ؛ ءادىل قازىلارعا ءسوز بەرۋ؛ سايىسقا قاتىسۋشى توپتاردى ماراپاتتاۋ.
بارىسى:
جۇرگىزۋشى: عاجايىپ نارسە حيميا،
تۇڭعيىق سىرى ءار الۋان.
جوعالىپ ءبىر زات زىم - زيا
جاڭالىپ ءبىرى جارالعان.
ءومىردىڭ ءبىراق كەرەگىن،
وسىلار تاۋىپ بەرەر مە؟
تابار ما ەشكىم دەرەگىن،
تەلمىرمەي، ءسىرا، تەرەڭگە.
قىمباتتى، وقۋشىلار مەن ۇستازدار! حيميانىڭ كەرەمەتىنە كوز سالىپ، قۇدىرەتىن ۇعىنۋ ءۇشىن بۇگىن سەگىزىنشى جانە توعىزىنشى سىنىپتار اراسىندا "بىلگىر حيميكتەر" سايىسىن وتكىزگەلى وتىرمىز. قوش كەلدىڭىزدەر!
بولسىن دەيمىز جارىسىمىز جەمىستى،
وزىپ شىقسىن كىم ءبىلىمدى، كىم كۇشتى.
ءادىل قازى، اق قازىعا جۇگىنسەك
بەرەر دەيمىز ادىلدىكپەن جەڭىستى – دەي كەلە سايىسىمىزدى ءادىل
باعالايتىن ءادىل قازىلاردى سايلايىق.
(قازىلار القاسى سايلانىپ، ءبىلىم دوداسى باستالادى. ەسەپتەۋ كوميسسياسىمەن تانىستىرۋ)
ءى كەزەڭ: "ال، قانە، تانىسايىق"
اتىمىزدى جاسىردىق
ءتوس بەلگىگە، قارسىلاس.
ايلامىزدى اسىردىق
ءبىر - بىرىڭمەن اقىلداس.
ءار توپ ءوز توبىنىڭ اتىن ءسوزجۇمباق نەمەسە رەبۋس تۇرىندە جاسىرىپ قارسى توپقا تاپسىرما رەتىندە بەرەدى.
ەكى توپ وزدەرىنىڭ اتتارىن، ۇراندارىن، توسبەلگىلەرىن تانىستىرىپ وتەدى.
ءىى كەزەڭ: "بىلگىر بول!"
بۇل كەزەڭدە ءار توپقا 10 سۇراقتان قويىلادى. قويىلعان سۇراقتا ايتىلعانعا كەلىسسەڭىز "ءيا" دەپ، كەلىسپەسەڭىز "جوق" دەپ تەز جاۋاپ بەرۋى قاجەت.
(ءار دۇرىس جاۋاپقا 100 ۇپاي)
1 - توپقا: (9 - سىنىپ)
1. اتوم قۇرامىنداعى يادرو زاريادى تەرىس تاڭبالى بولادى (جوق)
2. مولەكۋلا «ەڭ كىشكەنە» دەگەن ماعىنا بەرەدى. (ءيا)
3. كۇكىرت سۋتەك ەكى نەگىزدى وتتەكسىز قىشقىل (ءيا)
4. وسميي مەتاللى الاقاندا بالقيدى (جوق)
5. سىناپ – سۇيىق مەتالل. (ءيا)
6. "بەكزات مەتالدار" جەمىرىلۋگە ۇشىراي بەرمەيدى (ءيا)
7. كاليي سىلتىلىك مەتالل (ءيا)
8. اتومنىڭ پلانەتارلىق مودەلىن ۇسىنعان لومونوسوۆ. (جوق)
2 - توپقا: (8 - سىنىپ)
1. «اتوم» ءسوزى گرەكشە «بولىنبەيتىن» دەگەن ءسوز. (ءيا)
2. كۇكىرتتىڭ سالىستىرمالى اتومدىق ماسساسى 56. (جوق)
3. رەاكسيادان كەيىن تۇزىلگەن زاتتار رەاگەنتتەر. (جوق)
4. وتتەك لاتىن تىلىنەن "قىشقىل تۋدىرۋشى"
دەگەن ماعىنا بەرەدى (ءيا)
5. سۋتەك ەڭ اۋىر گاز (جوق)
6. ءناترييدىڭ ۆالەنتتىلىگى ءىىى تەڭ. (جوق)
7. رەاكسيادا ەلەكتروندارىن بەرىپ جىبەرەتىندەرى
توتىقسىزداندىرعىش (ءيا)
8. "حيميالىق ەلەمەنت" ۇعىمىن ەنگىزگەن عالىم بويل (ءيا)
ءىىى كەزەڭ: "ويلان، تاپ!"
ءتورت ۇياشىقتا سۇراقتار جاسىرىلعان. ءار دۇرىس جاۋاپ 500 ۇپايعا باعالانادى. توپتا جاۋاپ بولماسا قارسىلاس توپقا مۇمكىندىك بەرىلەدى. ەگەر ەكى توپتا دۇرىس جاۋاپ تابا الماسا جەڭىلدىك الۋعا بولادى. جەڭىلدىك الۋ مۇمكىندىگى ەكەۋ. ءار جەڭىلدىك سايىن 100 ۇپاي شەگەرىلەدى.
1 - سۇراق: لومونوسوۆ «كورپۋسكۋلا» دەپ نەنى اتاعان؟
1 - جەڭىلدىك: بۇل ءسوز اۋدارماسى "ەڭ كىشكەنە" دەگەن ماعىنا بەرەدى.
2 - جەڭىلدىك: زاتتىڭ قۇرامى مەن قاسيەتىن ساقتايتىن ەڭ كىشى بولشەگى.
جاۋابى: مولەكۋلا
2 - سۇراق: (بەينەسۇراق) سىزدەرگە قاراباۋ ورتا مەكتەبىن "التىن بەلگىمەن" ءبىتىرىپ، قازىرگى كەزدە س. اسفەندياروۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق مەديسينا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءى كۋرس ستۋدەنتى اتانىپ جۇرگەن قابيدەنوۆا فاريزا سۇراعىن جولدايدى.
ا جانە ب گاز كۇيىندەگى جاي زاتتار ارەكەتتەسكەندە تۇزىلگەن ۆ زاتى – ءيىسسىز، ءتۇسسىز، ءدامسىز سۇيىقتىق. قىزدىرعاندا، سالقىنداتقاندا اگرەگاتتىق كۇيى وزگەرگەنىمەن، باستاپقى مولەكۋلاسىن ساقتايدى. تۇرمىستا، حالىق شارۋاشىلىعىندا، وندىرىستە كەڭىنەن قولدانىلادى. ا، ب جانە ۆ زاتتارىن اتاڭىز.
1 - جەڭىلدىك: ۆ زاتى اكتيۆتى مەتالداردىڭ وكسيدتەرىمەن ارەكەتتەسىپ گيدروكسيدتەر (نەگىزدەر) تۇزەدى.
2 - جەڭىلدىك: ۆ زاتىنىڭ ماسسالىق قۇرامى: ا — 11، 19 %، ب — 88، 81 %. ۆ زاتى مولەكۋلالىق ماسساسى 18، 0153 - كە تەڭ.
جاۋابى: سۋتەگى، وتتەگى، سۋ.
3 - سۇراق: قاي حيميالىق ەلەمەنتتى ميلليونەر دەپ اتايدى؟
1 - جەڭىلدىك: II پەريود، IV توپتىڭ نەگىزگى توپشاسىنىڭ ەلەمەنتى ونىڭ يادروسىندا 6 پروتون مەن 6 نەيترونى بار.
2 - جەڭىلدىك: بوس كۇيىندە الماز، گرافيت، كاربين دەپ اتالاتىن اللوتروپيالىق كۇيلەرىندە كەزدەسەدى.
جاۋابى: كومىرتەگى
4 - سۇراق: (بەينەسۇراق) مەكتەپ تۇلەگى، كاسپيي ءوڭىرىنىڭ قازىرگى زامانعى كوللەدجىن "اقپاراتتىق جۇيەلەر" ماماندىعى بويىنشا ءتامامداپ، ءارتۇرلى جەردە ديزاينەر قىزمەتىن اتقارىپ، قازىرگى تاڭدا ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىنىڭ تەليەۆيزيالىق گرافيكا ماماندىعىنىڭ ءى كۋرس ستۋدەنتى اتانىپ جۇرگەن احمەتوۆ ابىلاي سىزدەرگە سۇراعىن قويادى.
بۇل زاتتىڭ 0، 9% ەرىتىندىسى فيزيولوگيالىق ەرىتىندى دەپ اتالادى. ادام اعزاسى كوپ قان جوعالتقاندا قان تامىرىنا قۇيىلادى. ول زاتتى تۇرمىستا دا قولدانادى. بۇل زاتتىڭ اتاۋى قانداي؟
1 - جەڭىلدىك: بۇل زاتتىڭ يودتالعان، بريكەتتەلگەن ت. ب. ارناۋلى تۇرلەرى دە وندىرىلەدى.
2 - جەڭىلدىك: تۇرمىستىق اتاۋى اس تۇزى.
جاۋابى: ناتريي ءحلوريدى
ءىV كەزەڭ: "تاپقىرلىق تانىت!"
بۇل كەزەڭدە دە ءۇش ۇياشىق تاڭدالادى. ورىنى اۋىسقان ارىپتەردەن سوزدەردى قۇراپ، اراسىنان ءسوزدىڭ ارتىعىن تابۋ كەرەك. تاپسىرما ورىندالماستان بۇرىن 100، 200، 300، 400، 500 ۇپايلارىنىڭ ءبىرىن تىگىپ جاسىرىپ قويىلادى. تاپسىرمالاردى ەكى توپ سايىسكەرلەرى دە ورىنداپ، بەرىلگەن پاراقشاعا جاۋابىن جازىپ كورسەتەسىزدەر. تاپسىرما دۇرىس ورىندالسا تىككەن ۇپايلارىڭىز ەسەپكە قوسىلادى، ال ەگەر دۇرىس بولماسا كەرىسىنشە جيناعان ۇپايلارىڭىزدان شەگەرىلەدى.
1 - سۇراق: ۋلرەدوگ
دوۆودرو
ورلافۋم
كيردوسول
جاۋابى: ۋگلەرود، ۆودورود، فورمۋلا، كيسلورود. ارتىعى: فورمۋلا
2 - سۇراق: prontو
ectوlern
neonutr
plape
جاۋابى: Proton، electron، neutron، apple. ارتىعى: apple
3 - cۇراق: ۆنەلدەەمە
گااودروۆ
يۋونتن
ولمونووۆس
جاۋابى: مەندەلەيەۆ، اۆوگادرو، نيۋتون، لومونوسوۆ. ارتىعى: نيۋتون
V - كەزەڭ: "قاپى قالما!"
ءۇش تاپسىرما بەرىلەدى. سۇراق وقىلماستان بۇرىن تاپسىرمانىڭ دەڭگەيىن شامالاۋ ءۇشىن تىرەك سوزدەر وقىلادى. 100، 200، 300، 400، 500 ۇپايلارىنىڭ ءبىرىن تىگىپ جاسىرىپ قويىلادى. سۇراققا ەكى توپ سايىسكەرلەرى دە جاۋاپتارىن پاراقشاعا جازىپ كورسەتەسىزدەر. دۇرىس جاۋاپ ايتىلسا تىككەن ۇپايلارى ەسەپكە قوسىلادى، ال ەگەر دۇرىس بولماسا كەرىسىنشە جيناعان ۇپايلارىنان شەگەرىلەدى.
1 - سۇراق:
تىرەك سوزدەرى: گوللاند عالىمى، گاز، توتىقتىرعىش، ءيىستى.
(بەينەسۇراق) سۇراقتى مەكتەپ تۇلەگى، مارات وسپانوۆ اتىنداعى باتىس قازاقستان مەملەكەتتىك مەديسينا ۋنيۆەرسيتەتىن ۇزدىك ۇلگىدەگى باكالاۆر ديپلومىمەن ءبىتىرىپ، قازىرگى كەزدە وسى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ 6 كۋرس ينتەرن - تەراپيەۆتى امانگەلدى قىزى ايگەرىم جولدايدى.
بۇل گازدى 1785 جىلى گوللانديا فيزيگى ۆان مارۋم اشقان. ءتۇسى قويۋ كوك،، ال سۇيىق كۇيدە كۇلگىن كوك گاز. نايزاعايلى جاڭبىردان سوڭ شىعاتىن ەرەكشە ءيىس ءتان. تازا كۇيىندە – كۇشتى توتىقتىرعىش، ميكروورگانيزمدەردى ولتىرەدى، سول سەبەپتى سۋدى، اۋانى دەزينفەكسيالاۋدا، كۇشتى توتىقتىرعىش بولعاندىقتان قاعاز اعارتۋدا قولدانىلادى.
جاۋابى: وزون
2 - سۇراق:
تىرەك سوزدەرى: تۇجىرىم، عالىم، 1748، زاڭ.
(بەينەسۇراق) قاراباۋ ورتا مەكتەبىن ءتامامداپ، ح. دوسمۇحامەدوۆ اتىنداعى اتىراۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنە جۋرناليستيكا ماماندىعىنا ءتۇسىپ، ستۋدەنت كەزىنەن "قازاقستان - اتىراۋ" تەلەارناسىندا رەداكتور - جۇرگىزۋشى قىزمەتىن اتقارىپ، قازىرگى كەزدە استانا قالاسىندا "قازاقستان" ترك - نىڭ "جان جىلۋى" باعدارلاماسىنىڭ رەداكتورى قىزمەتىن اتقارىپ جۇرگەن ساندىبايەۆا ايىمزادا سىزدەرگە سۇراعىن قويادى.
1748 جىلى «تابيعاتتا بولاتىن كۇللى وزگەرىستەردىڭ ءمانى مىناداي: ءبىر دەنەدەن قانشا كەمىسە، باسقاسىنا سونشاما قوسىلادى، ياعني ءبىر جەردە ءبىراز ماتەريال ازايسا، باسقا جەردە ول سونشا كوبەيەدى» دەگەن تۇجىرىمدامانى ايتقان عالىم كىم؟ ول زاڭ قالاي اتالادى؟
جاۋابى: لومونوسوۆ. زات ماسساسىنىڭ ساقتالۋ زاڭى
3 - سۇراق:
تىرەك سوزدەر: ماسسالىق ۇلەس، سالىستىرمالى اتومدىق ماسسا، فورمۋلا، قىشقىل
بۇل قىشقىلدى "حيميالىق ءوندىرىستىڭ نانى" دەپ اتايدى. ول قىشقىلدىڭ قۇرامىندا: 2% - سۋتەگى، 32، 7% - كۇكىرت، 65، 3% - وتتەگى بار بولسا، قىشقىلدىڭ فورمۋلاسى قانداي؟
جاۋابى: ن2SO4 (كۇكىرت قىشقىلى)
اقىل كوپكە جەتكىزەر
ونەر كوككە جەتكىزەر
جارىس زاڭى ەجەلدەن،
جەڭىمپازدى انىقتاۋ.
ال جەڭىمپاز بولۋ شارتى سول،
ەڭبەكتەنۋ، جالىقپاۋ.
بولماسىن ەشبىر سىن – وكپە،
اسەرى قالدى جۇرەكتە.
قازىلار بەرگەن باعالار،
ۇشتاسسىن ايتار تىلەككە!
(ءسوز كەزەگى ءادىل قازىلارعا بەرىلەدى).
بۇگىن دە حيميا بارلىق جەردە،
قۇرىلىستا، تەحنيكادا، وندىرىستە.
سىرلارىن بۇل عىلىمنىڭ مەڭگەرىڭدەر،
شاكىرتتەر ىنتا قويىپ ۇيرەنىڭدەر! - دەي كەلە بۇگىنگى شارامىزدى اياقتايمىز.
التىن ۋاقىتتارىڭىزدى ءبولىپ كەلگەندەرىڭىزگە كوپ راقمەت ساۋ سالاماتتا بولىڭىزدار!
پرەزەنتاسياسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
