"ەر توستىك" ەرتەگىسىنىڭ ساحنالىق قويىلىمى
«ەر توستىك» ەرتەگىسىنىڭ ساحنالىق قويىلىمى
بي ورىندالادى
جۇرگىزۋشىلەر ساحناعا شىعادى
1 - جۇرگىزۋشى؛ - قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى انا ءتىلىمىزدىڭ مەرەكەسىنە جينالعان قاۋىم. ءتىل مەرەكەسىنە وراي وتكىزگەلى وتىرعان 6 سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ مەرەكەلىك ەرتەڭگىلىگىن باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. بۇل مەرەكەمىز ەلباسىمىز «ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ 22 قىركۇيەك ءتىل مەرەكەسى كۇنى بولىپ اتاپ ءوتىلسىن دەگەن باستاۋىن قولداپ، مەرەكەگە جينالىپ وتىرسىزدار. ياعني 1997جىلى 22 قىركۇيەك كۇنى قابىلدانعان قازاقستاننىڭ ءتىل تۋرالى زاڭىندا رەسپۋبليكا حالىقتارىنىڭ تىلدەرىن قولداۋ مەن دامىتۋ قۇقىعىنىڭ نەگىزى بەكىتىلگەن.
2 - جۇرگىزۋشى: بالالار قۇتتى بولسىن ءتىلىڭ بۇگىن
اشاتىن جان سارايىن بىلىمدەرىنىڭ
كەشەگى اناڭ ايتقان، باباڭ ايتقان
تىلىڭە زەر سالىڭدار بۇرىنعىنىڭ.
1 - جۇرگىزۋشى: ءاربىر تىلدە سويلە الەمدى تاڭ قىلىپ،
انا ءتىلىن بىلمەۋ قانداي زاڭدىلىق.
وسەر بالاڭ، بايتاق دالاڭ تۇرعاندا.
قازاق ءتىلى جاساۋ كەرەك ماڭگىلىك.
2 - جۇرگىزۋشى: قازاق ءتىلىم ءوز ءتىلىم، انا ءتىلىم
اباي، مۇحتار سويلەگەن دانا ءتىلىم.
قاستەرلەيدى ۇل - قىزىڭ ماڭگى سەنى
بولاشاعىم، باقىتىم دارا ءتىلىم.
1 - جۇرگىزۋشى؛
ءتىلىم، ءدىنىم، سامعاعان، شارىقتاسىن
سامعاۋدان ەش ۋاقىت جالىقپاسىن
ءوز الدىندا ومىردەن تەڭدىك العان
انا ءتىلىم كوگىمدە قالىقتاسىن.
2 - جۇرگىزۋشى؛ - ءيا، وسى دانا ءتىلىمىزدىڭ سوزدىك قورىن كوبەيتىپ، مول ءىلىم مەن ءبىلىمدى ۇرپاقتان - ۇرپاققا تاراتىپ جۇرگەن اقىن - جازۋشىلارمىز جەتەرلىك.
1 - جۇرگىزۋشى؛ سونىڭ ءبىرى ۇلى اباي اتامىز.
قۇلاقتان كىرىپ، بويدى الار
اسەم ءان مەن ءتاتتى كۇي
كوڭىلگە سىرلى وي سالار
ءاندى سۇيسەڭ مەنشە ءسۇي - دەپ اباي اتامىز ايتقانداي كەلەسى كەزەكتى اسەم انگە بەرەيىك
ءان: «اياۋلى اناشىم»
ورىندايتىن:
بي: وزبەك ءبيى
1 - جۇرگىزۋشى: - مىنە، وقۋشىلار مەن ۇستازدار بۇگىنگى كەزدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتىل مەرەكەسىنە 16 جىل تولىپتى.
2 - جۇرگىزۋشى؛ بۇل گۇلدەنىپ جايناعان
گۇلستاندار وتانى!
ءبىرىن - ءبىرى سىيلاعان
تۋىسقاندار وتانى!
بۇل عاجايىپ مۇراتتى
حالىقتاردىڭ وتانى!
التىن زامان قۇراتىن
الىپتاردىڭ وتانى!
سول الىپتىڭ ءبىرىمىن -
قازاقستان، وتانىمنىڭ ۇلىمىن!
1 - جۇرگىزۋشى: - ەرتە، ەرتە، ەرتەدە، ەشكى ءجۇنى بورتەدە، ەلى ءتورت تۇلىككە باي، سۋى ءمولدىر، اۋاسى تازا، تابيعاتى جانعا داۋا قازاقستان دەگەن ۇلان – بايتاق شاھار بولعان ەكەن.
2 - جۇرگىزۋشى: - ءبىز وسى ەلدى مەكەندەگى بەلگىلى «بىلىمنەن اسقان جاقۇت جوق، ۇستازدان اسقان باقىت جوق»دەگەندەي، بار عۇمىرىن بالا تاربيەسىنە سارپ ەتكەن، ءبىلىم ءنارىن سەپكەن ۇلاعاتتى ءاز جۇرەك اسىل جاندارى بار №163 ورتا مەكتەبىنىڭ ءبىلىم ورداسىنا «ەرتەگى الەمىنە» كەلىپ قالعان ەكەنبىز.
- سالەمەتسىز بە، قۇرمەتتى وقۋشىلار مەن قوناقتار بۇگىنگى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا ءتىل مەرەكەسىنە ارنالعان «ەرتەگىلەر ەلىندە» ساحنالىق قويىلىمدى باستايمىز.
1 - جۇرگىزۋشى: - وتكەن كۇن تاڭ - تاماشا ەرتەگى عوي،
ايتادى ەرتەگى سىر، ەرتەگى وي.
ەرتەگى ايتسا انالار ەلىكتىرىپ
قياعا قىزىقتىرىپ ەرتەدى عوي.
ەرتەگىدە حالىقتىڭ مۇن - زارى بار،
ورمان، تاۋ، ورمەلەيتىن قۇزدارى بار.
جاماندىقپەن الىسىپ، جاۋىن جەڭگەن
حالقىمنىڭ ۇلدارى مەن قىزدارى بار.
2 - جۇرگىزۋشى: - جاۋلارمەن الىسىپ، جەكەلەگەن،
باتىر ما ەل نامىسىن وتەمەگەن؟!
ەرتەگىمەن حالقىمىز ەرتەڭىنە
ۇرپاعىن قىزىقتىرىپ جەتەلەگەن.
بىرگە: كەل، وندا، ەرتەگىنى شەرتەيىك ءبىز،
قاۋىمدى مىنا كەلگەن ەلتەيىك ءبىز.
ەرتەگى كەيىپكەرلەرىن شاقىرايىق،
كەلگەندەردى سوڭىمىزدان ەرتەيىك ءبىز!
ەرتوستىك
اجەسى مەن نەمەرەسى. ساحنا پەردەسى اشىلادى.
نەمەرەسى: - اجە، اجە، ەرتەگى ايتىپ بەرشى
اجەسى: ە، بالام، ەرتەگى دەيسىڭ بە. سەن ەر توستىك ەرتەگىسىن ەستىگەنسىڭ بە؟
نەمەرەسى:- جوق، اجە
اجەسى: ەستىمەسەڭ مەن ساعان سونى ايتىپ بەرەيىن. ەرتە زاماندا ەرنازار دەگەن كىسى بولىپتى. ەرنازاردىڭ ءوزى باي بولىپتى. ءتورت تۇلىك مالى ساي بولىپتى. قورا تولعان قويلارى بولىپتى. كەلە - كەلە تۇيەلەرى بولىپتى. ءورىس تولعان جىلقىلارى بولىپتى. ەرنازاردىڭ سەگىز ۇلى بولىپتى. ءبىر جىلى ۇلكەن جۇت بولىپ، ەل مالىن الىسقا، وتارعا ايداپ كەتىپتى. ەرنازاردىڭ سەگىز ۇلى دا سونىڭ ىشىندە كەتىپتى. ءبىر قىستىق ازىعىن الىپ، كەمپىرى مەن ەرنازار ۇيىندە قالىپتى. ەرنازاردىڭ سەگىز ۇلى سول كەتكەننەن حابارسىز كەتەدى، ايلار وتەدى، كەلمەيدى. ەرنازاردىڭ ازىعى تاۋسىلادى، اشىعادى، جەيتىن تاماق تاپپايدى. كەمپىرى ەكەۋىنىڭ تۇرۋعا الدەرى ارەڭ - ارەڭ كەلەدى. ءبىر كۇنى كەشكە جاقىن كەمپىرى توسەگىنەن تۇرىپ، ءۇيىنىڭ تۇندىگىن اشادى. تۇرۋعا مۇرشاسى كەلمەي جاتقان شال شاڭىراققا قاراسا، شاڭىراقتىڭ كۇلدىرەۋىشىندە كەرۋلى تۇرعان كەر بيەنىڭ توستىگى كوزىنە تۇسەدى. ەرنازار قۋانىپ، ەسى شىعادى. – كەمپىر، ءسۇيىنشى! كەر بيەنىڭ كەرۋلى تۇرعان توستىگى مايلى كورىنەدى، بول، جىلدام اسىپ جىبەرشى، – دەيدى. ءسويتىپ، بۇلار توستىكتى قازانعا سالادى. توستىكتى اسىپ جەپ، شال مەن كەمپىر الدەنەدى. ۇزاماي كەمپىر جۇكتى بولادى. مەزگىلى تولىپ بوسانادى. ءبىر ۇل تۋادى، ونىڭ اتىن توستىك جەگەن سوڭ بىتكەن بالا دەپ توستىك قويادى. توستىك وزگەشە بالا بوپ وسەدى: ءبىر ايدا ءبىر جاستاعى بالاداي، ەكى ايدا ەكى جاستاعى بالاداي، ءۇش ايدا ءۇش جاستاعى بالاداي، ءبىر جىلدا ون بەستەگى جاسوسپىرىمدەي بولىپ، ەكى جاسىندا الىسقان كىسىلەرىن الىپ ۇراتىن بالا بولادى. ءبىر كۇنى تارعاقتى توستىك ۇستايىن دەپ قۋىپ جۇرەدى. ءسويتىپ جۇرگەندە، تارعاق ءبىر كەمپىردىڭ ورمەگىنىڭ ۇستىنەن قارعىپ وتەدى. قۋىپ كەلە جاتقان توستىك تە ورمەكتەن سەكىرەدى. سويتكەندە توستىكتىڭ ءبىر باقايى ورمەكتى ءىلىپ كەتەدى. ورمەكتىڭ ءبىرسىپىرا ءجىبى ءۇزىلىپ قالادى.
بي ورىندالادى
جۇرگىزۋشىلەر ساحناعا شىعادى
1 - جۇرگىزۋشى؛ - قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى انا ءتىلىمىزدىڭ مەرەكەسىنە جينالعان قاۋىم. ءتىل مەرەكەسىنە وراي وتكىزگەلى وتىرعان 6 سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ مەرەكەلىك ەرتەڭگىلىگىن باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. بۇل مەرەكەمىز ەلباسىمىز «ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ 22 قىركۇيەك ءتىل مەرەكەسى كۇنى بولىپ اتاپ ءوتىلسىن دەگەن باستاۋىن قولداپ، مەرەكەگە جينالىپ وتىرسىزدار. ياعني 1997جىلى 22 قىركۇيەك كۇنى قابىلدانعان قازاقستاننىڭ ءتىل تۋرالى زاڭىندا رەسپۋبليكا حالىقتارىنىڭ تىلدەرىن قولداۋ مەن دامىتۋ قۇقىعىنىڭ نەگىزى بەكىتىلگەن.
2 - جۇرگىزۋشى: بالالار قۇتتى بولسىن ءتىلىڭ بۇگىن
اشاتىن جان سارايىن بىلىمدەرىنىڭ
كەشەگى اناڭ ايتقان، باباڭ ايتقان
تىلىڭە زەر سالىڭدار بۇرىنعىنىڭ.
1 - جۇرگىزۋشى: ءاربىر تىلدە سويلە الەمدى تاڭ قىلىپ،
انا ءتىلىن بىلمەۋ قانداي زاڭدىلىق.
وسەر بالاڭ، بايتاق دالاڭ تۇرعاندا.
قازاق ءتىلى جاساۋ كەرەك ماڭگىلىك.
2 - جۇرگىزۋشى: قازاق ءتىلىم ءوز ءتىلىم، انا ءتىلىم
اباي، مۇحتار سويلەگەن دانا ءتىلىم.
قاستەرلەيدى ۇل - قىزىڭ ماڭگى سەنى
بولاشاعىم، باقىتىم دارا ءتىلىم.
1 - جۇرگىزۋشى؛
ءتىلىم، ءدىنىم، سامعاعان، شارىقتاسىن
سامعاۋدان ەش ۋاقىت جالىقپاسىن
ءوز الدىندا ومىردەن تەڭدىك العان
انا ءتىلىم كوگىمدە قالىقتاسىن.
2 - جۇرگىزۋشى؛ - ءيا، وسى دانا ءتىلىمىزدىڭ سوزدىك قورىن كوبەيتىپ، مول ءىلىم مەن ءبىلىمدى ۇرپاقتان - ۇرپاققا تاراتىپ جۇرگەن اقىن - جازۋشىلارمىز جەتەرلىك.
1 - جۇرگىزۋشى؛ سونىڭ ءبىرى ۇلى اباي اتامىز.
قۇلاقتان كىرىپ، بويدى الار
اسەم ءان مەن ءتاتتى كۇي
كوڭىلگە سىرلى وي سالار
ءاندى سۇيسەڭ مەنشە ءسۇي - دەپ اباي اتامىز ايتقانداي كەلەسى كەزەكتى اسەم انگە بەرەيىك
ءان: «اياۋلى اناشىم»
ورىندايتىن:
بي: وزبەك ءبيى
1 - جۇرگىزۋشى: - مىنە، وقۋشىلار مەن ۇستازدار بۇگىنگى كەزدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتىل مەرەكەسىنە 16 جىل تولىپتى.
2 - جۇرگىزۋشى؛ بۇل گۇلدەنىپ جايناعان
گۇلستاندار وتانى!
ءبىرىن - ءبىرى سىيلاعان
تۋىسقاندار وتانى!
بۇل عاجايىپ مۇراتتى
حالىقتاردىڭ وتانى!
التىن زامان قۇراتىن
الىپتاردىڭ وتانى!
سول الىپتىڭ ءبىرىمىن -
قازاقستان، وتانىمنىڭ ۇلىمىن!
1 - جۇرگىزۋشى: - ەرتە، ەرتە، ەرتەدە، ەشكى ءجۇنى بورتەدە، ەلى ءتورت تۇلىككە باي، سۋى ءمولدىر، اۋاسى تازا، تابيعاتى جانعا داۋا قازاقستان دەگەن ۇلان – بايتاق شاھار بولعان ەكەن.
2 - جۇرگىزۋشى: - ءبىز وسى ەلدى مەكەندەگى بەلگىلى «بىلىمنەن اسقان جاقۇت جوق، ۇستازدان اسقان باقىت جوق»دەگەندەي، بار عۇمىرىن بالا تاربيەسىنە سارپ ەتكەن، ءبىلىم ءنارىن سەپكەن ۇلاعاتتى ءاز جۇرەك اسىل جاندارى بار №163 ورتا مەكتەبىنىڭ ءبىلىم ورداسىنا «ەرتەگى الەمىنە» كەلىپ قالعان ەكەنبىز.
- سالەمەتسىز بە، قۇرمەتتى وقۋشىلار مەن قوناقتار بۇگىنگى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا ءتىل مەرەكەسىنە ارنالعان «ەرتەگىلەر ەلىندە» ساحنالىق قويىلىمدى باستايمىز.
1 - جۇرگىزۋشى: - وتكەن كۇن تاڭ - تاماشا ەرتەگى عوي،
ايتادى ەرتەگى سىر، ەرتەگى وي.
ەرتەگى ايتسا انالار ەلىكتىرىپ
قياعا قىزىقتىرىپ ەرتەدى عوي.
ەرتەگىدە حالىقتىڭ مۇن - زارى بار،
ورمان، تاۋ، ورمەلەيتىن قۇزدارى بار.
جاماندىقپەن الىسىپ، جاۋىن جەڭگەن
حالقىمنىڭ ۇلدارى مەن قىزدارى بار.
2 - جۇرگىزۋشى: - جاۋلارمەن الىسىپ، جەكەلەگەن،
باتىر ما ەل نامىسىن وتەمەگەن؟!
ەرتەگىمەن حالقىمىز ەرتەڭىنە
ۇرپاعىن قىزىقتىرىپ جەتەلەگەن.
بىرگە: كەل، وندا، ەرتەگىنى شەرتەيىك ءبىز،
قاۋىمدى مىنا كەلگەن ەلتەيىك ءبىز.
ەرتەگى كەيىپكەرلەرىن شاقىرايىق،
كەلگەندەردى سوڭىمىزدان ەرتەيىك ءبىز!
ەرتوستىك
اجەسى مەن نەمەرەسى. ساحنا پەردەسى اشىلادى.
نەمەرەسى: - اجە، اجە، ەرتەگى ايتىپ بەرشى
اجەسى: ە، بالام، ەرتەگى دەيسىڭ بە. سەن ەر توستىك ەرتەگىسىن ەستىگەنسىڭ بە؟
نەمەرەسى:- جوق، اجە
اجەسى: ەستىمەسەڭ مەن ساعان سونى ايتىپ بەرەيىن. ەرتە زاماندا ەرنازار دەگەن كىسى بولىپتى. ەرنازاردىڭ ءوزى باي بولىپتى. ءتورت تۇلىك مالى ساي بولىپتى. قورا تولعان قويلارى بولىپتى. كەلە - كەلە تۇيەلەرى بولىپتى. ءورىس تولعان جىلقىلارى بولىپتى. ەرنازاردىڭ سەگىز ۇلى بولىپتى. ءبىر جىلى ۇلكەن جۇت بولىپ، ەل مالىن الىسقا، وتارعا ايداپ كەتىپتى. ەرنازاردىڭ سەگىز ۇلى دا سونىڭ ىشىندە كەتىپتى. ءبىر قىستىق ازىعىن الىپ، كەمپىرى مەن ەرنازار ۇيىندە قالىپتى. ەرنازاردىڭ سەگىز ۇلى سول كەتكەننەن حابارسىز كەتەدى، ايلار وتەدى، كەلمەيدى. ەرنازاردىڭ ازىعى تاۋسىلادى، اشىعادى، جەيتىن تاماق تاپپايدى. كەمپىرى ەكەۋىنىڭ تۇرۋعا الدەرى ارەڭ - ارەڭ كەلەدى. ءبىر كۇنى كەشكە جاقىن كەمپىرى توسەگىنەن تۇرىپ، ءۇيىنىڭ تۇندىگىن اشادى. تۇرۋعا مۇرشاسى كەلمەي جاتقان شال شاڭىراققا قاراسا، شاڭىراقتىڭ كۇلدىرەۋىشىندە كەرۋلى تۇرعان كەر بيەنىڭ توستىگى كوزىنە تۇسەدى. ەرنازار قۋانىپ، ەسى شىعادى. – كەمپىر، ءسۇيىنشى! كەر بيەنىڭ كەرۋلى تۇرعان توستىگى مايلى كورىنەدى، بول، جىلدام اسىپ جىبەرشى، – دەيدى. ءسويتىپ، بۇلار توستىكتى قازانعا سالادى. توستىكتى اسىپ جەپ، شال مەن كەمپىر الدەنەدى. ۇزاماي كەمپىر جۇكتى بولادى. مەزگىلى تولىپ بوسانادى. ءبىر ۇل تۋادى، ونىڭ اتىن توستىك جەگەن سوڭ بىتكەن بالا دەپ توستىك قويادى. توستىك وزگەشە بالا بوپ وسەدى: ءبىر ايدا ءبىر جاستاعى بالاداي، ەكى ايدا ەكى جاستاعى بالاداي، ءۇش ايدا ءۇش جاستاعى بالاداي، ءبىر جىلدا ون بەستەگى جاسوسپىرىمدەي بولىپ، ەكى جاسىندا الىسقان كىسىلەرىن الىپ ۇراتىن بالا بولادى. ءبىر كۇنى تارعاقتى توستىك ۇستايىن دەپ قۋىپ جۇرەدى. ءسويتىپ جۇرگەندە، تارعاق ءبىر كەمپىردىڭ ورمەگىنىڭ ۇستىنەن قارعىپ وتەدى. قۋىپ كەلە جاتقان توستىك تە ورمەكتەن سەكىرەدى. سويتكەندە توستىكتىڭ ءبىر باقايى ورمەكتى ءىلىپ كەتەدى. ورمەكتىڭ ءبىرسىپىرا ءجىبى ءۇزىلىپ قالادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
