- 05 ناۋ. 2024 02:44
- 272
قۇرلىقتاعى تاۋلار
شىعىس قازاقستان وبلىسى، بەسقاراعاي اۋدانى،
ەرنازار اۋىلى، «سوسنوۆكا ورتا مەكتەبى»كمم
گەوگرافيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
گۋلنيسا بايتۋرسىنوۆنا كاكيمجانوۆا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇرلىقتاعى تاۋلار.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلارعا تاۋلار جايىندا، تاۋ قىراتى، ءۇستىرت، ولكە، اڭعار دەگەن سوزدەردىڭ ەرەكشەلىكتەرى مەن ماڭىزدىلىعى جايىندا ءبىلىم بەرۋ.
2. دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلارعا دۇنيەجۇزىندەگى جانە قازاقستانداعى بيىك تاۋلاردى كەسكىن كارتاعا تۇسىرتە وتىرىپ، قۇرىلىستىق ەرەكشەلىكتەرى جايلى بىلىمدەرىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك ماقساتى: تاۋلاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە توقتالۋ بارىسىندا باستى ماقسات ەكولوگيالىق تاربيەگە توقتالۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: دۇنيەجۇزىنىڭ فيزيكالىق كارتاسى، اتلاس، كەسكىن
كارتا، پرەزەنتاسيا.
ءپان ارالىق بايلانىس: گەومەتريا، ادەبيەت.
ساباقتىڭ بارىسى.
1. ۇيىمداستىرۋ.
امانداسۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ، ءبىر – بىرىنە جاقسى تىلەك ايتۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1. كەسكىن كارتا تەكسەرۋ. /دۇنيەجۇزى بويىنشا جانارتاۋلاردى بەلگىلەۋ./
2. وتكەن تاقىرىپ بويىنشا جانارتاۋلاردىڭ دۇرىس ورنىن تاپ.
ۆەزۋۆيي - انتراكتيدا
ەتنا - جاپونيا
كراكاتتاۋ - رەسەي
كيليماندجارو يتاليا
كاريسيمبو يتاليا
وريسابو وڭ تۇستىك امەريكا
اكونكاگۋا سول تۇستىك امەريكا
فۋدزياما يندونەزيا
ەلبۋرس يسلانديا
گەكلا افريكا
كليۋچي شوقىسى افريكا
دۇرىس جاۋابى:
ۆەزۋۆيي - يتاليا
ەتنا - يتاليا
كراكاتتاۋ - يندونەزيا
كيليماندجارو افريكا
كاريسيمبو افريكا
وريسابو سول تۇستىك امەريكا
اكونكاگۋا وڭ تۇستىك امەريكا
فۋدزياما جاپونيا
ەلبرۋس انتاركتيدا
گەكلا يسلانديا
كليۋچي شوقىسى رەسەي
3. ءار وقۋشىعا ءبىلىمىن تەكسەرۋ ءۇشىن لوگيكالىق سۇراق:
1. كۇنگە ەڭ جاقىن پلانەتا پلۋتون
2. كۇن جەردى اينالادى
3. پاراللەل سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە قاراي سوزىلىپ جاتىر.
4. مەرەديان جەردى ەكى ەندىككە ءبولىپ تۇر
5. جەر ءوز بىلىگىنەن ءبىر جىلدا ءبىر رەت اينالىپ شىعادى.
6. جەر سىلكىنۋ جازىق جەرلەردە بولادى.
7. جانارتاۋ ماگمالىق اسەرىنەن بولادى.
8. جەر سىلكىنۋ يادرونىڭ قوزعالۋىنان پايدا بولادى.
9. جەردىڭ ىشكى قاباتى ءتورت قاباتتان تۇرادى.
10. ماسشتابتىڭ بەس ءتۇرى بار.
دۇرىس جاۋابى:
1. كۇنگە ەڭ جاقىن پلانەتا (مەركۋريي)، جوق
2. كۇن جەردى اينالادى جوق، (جەر كۇندى اينالادى)
3. پاراللەل سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە قاراي سوزىلىپ جاتىر. ) جوق، (باتىستان شىعىسقا قاراي)
4. مەريديان جەردى ەكى ەندىككە ءبولىپ تۇر. جوق، (ەكى بويلىققا ءبولىپ تۇر)
5. جەر ءوز بىلىگىنەن ءبىر جىلدا ءبىر رەت اينالىپ شىعادى. جوق (24 ساع. اينالادى)
6. جەر سىلكىنۋ جازىق جەرلەردە بولادى. جوق، (تاۋلى جەردە)
7. جانارتاۋ ماگمالىق اسەرىنەن بولادى. (ءيا)
8. جەر سىلكىنۋ يادرونىڭ قوزعالۋىنان پايدا بولادى. جوق، (مانتيانىڭ
قوزعالۋىنان).
9. جەردىڭ ىشكى قاباتى ءتورت قاباتتان تۇرادى. جوق، (ءۇش قاباتتان)
10. ماسشتابتىڭ بەس ءتۇرى بار. جوق، (3 ءتۇرى بار).
3. جاڭا ساباق. ادام مەن ادام كەزدەسسە دە،
... مەن... كەزدەسپەيدى. /تاۋ/
ياعني قانداي ءسوز. تاۋ.
بۇگىنگى ساباعىمىز «قۇرلىقتاعى تاۋلار».
اسپان تاۋلارى ماعىناسىن بىلدىرەتىن تاۋ اتاۋى ورال
الەمدەگى ەڭ بيىك تاۋلار تيان - شان
ازيا مەن ەۋروپانى ءبولىپ تۇرعان تاۋلار گيمالاي
ەڭ ۇزىن تاۋلار جۇيەسى اندى
3. تاۋلاردىڭ پايدا بولۋىنا قاراي جىكتەلۋى.
قاتپارلى تاۋ: الپى، كاۆكاز، كورديلەر
قاتپارلى - جاقپارلى: التاي، تيان-شان
4. تاۋلاردىڭ جاسىنا قاراي جىكتەلۋى.
ەسكى تاۋ: ورال
جاس تاۋ: كاۆكاز، پامير، گيمالاي
5. تاۋلار ۇگىلۋىنە قاراي بولىنەدى: فيزيكالىق، حيميالىق، ورگانيكالىق
6. كارتامەن، كەسكىن كارتامەن جۇمىس. /كەسكىن كارتادا تاۋلاردى قوڭىر بوياۋمەن بوياۋ/. تومەندەگى تىزىمدەگى تاۋلاردى تەز بەلگىلە.
1) ۆولگا 6) بايكال 11) جايىق
2) اند 7) گيمالاي 12) بالقاش
3) امازونكا 8) كاسپيي 13) الپى
4) كورديلەر 9) تيبەت 14) ارال
5) التاي 10) تيان-شان 15) كارپات
16) كوكشەتاۋ 17) جەرورتا 18) ەرتىس
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ەرنازار اۋىلى، «سوسنوۆكا ورتا مەكتەبى»كمم
گەوگرافيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
گۋلنيسا بايتۋرسىنوۆنا كاكيمجانوۆا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇرلىقتاعى تاۋلار.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلارعا تاۋلار جايىندا، تاۋ قىراتى، ءۇستىرت، ولكە، اڭعار دەگەن سوزدەردىڭ ەرەكشەلىكتەرى مەن ماڭىزدىلىعى جايىندا ءبىلىم بەرۋ.
2. دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلارعا دۇنيەجۇزىندەگى جانە قازاقستانداعى بيىك تاۋلاردى كەسكىن كارتاعا تۇسىرتە وتىرىپ، قۇرىلىستىق ەرەكشەلىكتەرى جايلى بىلىمدەرىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك ماقساتى: تاۋلاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە توقتالۋ بارىسىندا باستى ماقسات ەكولوگيالىق تاربيەگە توقتالۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: دۇنيەجۇزىنىڭ فيزيكالىق كارتاسى، اتلاس، كەسكىن
كارتا، پرەزەنتاسيا.
ءپان ارالىق بايلانىس: گەومەتريا، ادەبيەت.
ساباقتىڭ بارىسى.
1. ۇيىمداستىرۋ.
امانداسۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ، ءبىر – بىرىنە جاقسى تىلەك ايتۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1. كەسكىن كارتا تەكسەرۋ. /دۇنيەجۇزى بويىنشا جانارتاۋلاردى بەلگىلەۋ./
2. وتكەن تاقىرىپ بويىنشا جانارتاۋلاردىڭ دۇرىس ورنىن تاپ.
ۆەزۋۆيي - انتراكتيدا
ەتنا - جاپونيا
كراكاتتاۋ - رەسەي
كيليماندجارو يتاليا
كاريسيمبو يتاليا
وريسابو وڭ تۇستىك امەريكا
اكونكاگۋا سول تۇستىك امەريكا
فۋدزياما يندونەزيا
ەلبۋرس يسلانديا
گەكلا افريكا
كليۋچي شوقىسى افريكا
دۇرىس جاۋابى:
ۆەزۋۆيي - يتاليا
ەتنا - يتاليا
كراكاتتاۋ - يندونەزيا
كيليماندجارو افريكا
كاريسيمبو افريكا
وريسابو سول تۇستىك امەريكا
اكونكاگۋا وڭ تۇستىك امەريكا
فۋدزياما جاپونيا
ەلبرۋس انتاركتيدا
گەكلا يسلانديا
كليۋچي شوقىسى رەسەي
3. ءار وقۋشىعا ءبىلىمىن تەكسەرۋ ءۇشىن لوگيكالىق سۇراق:
1. كۇنگە ەڭ جاقىن پلانەتا پلۋتون
2. كۇن جەردى اينالادى
3. پاراللەل سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە قاراي سوزىلىپ جاتىر.
4. مەرەديان جەردى ەكى ەندىككە ءبولىپ تۇر
5. جەر ءوز بىلىگىنەن ءبىر جىلدا ءبىر رەت اينالىپ شىعادى.
6. جەر سىلكىنۋ جازىق جەرلەردە بولادى.
7. جانارتاۋ ماگمالىق اسەرىنەن بولادى.
8. جەر سىلكىنۋ يادرونىڭ قوزعالۋىنان پايدا بولادى.
9. جەردىڭ ىشكى قاباتى ءتورت قاباتتان تۇرادى.
10. ماسشتابتىڭ بەس ءتۇرى بار.
دۇرىس جاۋابى:
1. كۇنگە ەڭ جاقىن پلانەتا (مەركۋريي)، جوق
2. كۇن جەردى اينالادى جوق، (جەر كۇندى اينالادى)
3. پاراللەل سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە قاراي سوزىلىپ جاتىر. ) جوق، (باتىستان شىعىسقا قاراي)
4. مەريديان جەردى ەكى ەندىككە ءبولىپ تۇر. جوق، (ەكى بويلىققا ءبولىپ تۇر)
5. جەر ءوز بىلىگىنەن ءبىر جىلدا ءبىر رەت اينالىپ شىعادى. جوق (24 ساع. اينالادى)
6. جەر سىلكىنۋ جازىق جەرلەردە بولادى. جوق، (تاۋلى جەردە)
7. جانارتاۋ ماگمالىق اسەرىنەن بولادى. (ءيا)
8. جەر سىلكىنۋ يادرونىڭ قوزعالۋىنان پايدا بولادى. جوق، (مانتيانىڭ
قوزعالۋىنان).
9. جەردىڭ ىشكى قاباتى ءتورت قاباتتان تۇرادى. جوق، (ءۇش قاباتتان)
10. ماسشتابتىڭ بەس ءتۇرى بار. جوق، (3 ءتۇرى بار).
3. جاڭا ساباق. ادام مەن ادام كەزدەسسە دە،
... مەن... كەزدەسپەيدى. /تاۋ/
ياعني قانداي ءسوز. تاۋ.
بۇگىنگى ساباعىمىز «قۇرلىقتاعى تاۋلار».
اسپان تاۋلارى ماعىناسىن بىلدىرەتىن تاۋ اتاۋى ورال
الەمدەگى ەڭ بيىك تاۋلار تيان - شان
ازيا مەن ەۋروپانى ءبولىپ تۇرعان تاۋلار گيمالاي
ەڭ ۇزىن تاۋلار جۇيەسى اندى
3. تاۋلاردىڭ پايدا بولۋىنا قاراي جىكتەلۋى.
قاتپارلى تاۋ: الپى، كاۆكاز، كورديلەر
قاتپارلى - جاقپارلى: التاي، تيان-شان
4. تاۋلاردىڭ جاسىنا قاراي جىكتەلۋى.
ەسكى تاۋ: ورال
جاس تاۋ: كاۆكاز، پامير، گيمالاي
5. تاۋلار ۇگىلۋىنە قاراي بولىنەدى: فيزيكالىق، حيميالىق، ورگانيكالىق
6. كارتامەن، كەسكىن كارتامەن جۇمىس. /كەسكىن كارتادا تاۋلاردى قوڭىر بوياۋمەن بوياۋ/. تومەندەگى تىزىمدەگى تاۋلاردى تەز بەلگىلە.
1) ۆولگا 6) بايكال 11) جايىق
2) اند 7) گيمالاي 12) بالقاش
3) امازونكا 8) كاسپيي 13) الپى
4) كورديلەر 9) تيبەت 14) ارال
5) التاي 10) تيان-شان 15) كارپات
16) كوكشەتاۋ 17) جەرورتا 18) ەرتىس
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ