راسترلىق گرافيكا. راسترلىق بەينەلەردىڭ پارامەترلەرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: راسترلىق گرافيكا. راسترلىق بەينەلەردىڭ پارامەترلەرى.
ماقساتى: 1. كومپيۋتەرلىك گرافيكانىڭ قولدانىلۋ سالالارى تۋرالى بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ
2. جەكە جۇمىس جاساۋعا، جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنە بىلۋگە، ناتيجەگە جەتۋگە ۇمتىلۋعا، وزىنشە ىزدەنىمپازدىققا تاربيەلەۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ جانە زەيىندىك قابىلەتتەرىن دامىتۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ادىستەرى: پراكتيكۋم، بايانداۋ ارقىلى ءتۇسىندىرۋ.
كورنەكىلىكتەر:: كومپيۋتەر، وقۋلىق،، پراكتيكۋم، تاقتا.
مىندەتتەرى: 1. لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتا وتىرىپ، ءبىلىم بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
2. وقۋشىنىڭ ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋى، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) وقۋشىلاردى ساباققا دايىنداۋ، تۇگەندەۋ
ءا) ۇقىپتى، ىنتالى بولۋعا ۇيرەتۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ءىىى. جاڭا ساباق
راسترلىق بەينەلەر (نەمەسە بيت كارتا - BITMAP) دەگەنىمىز – ءتۇرلى ءتۇستى نۇكتەلەردىڭ(پيكسەلدەردىڭ) جيىنتىعى.
راسترلىق بەينەلەردىڭ ايتارلىقتاي كەمشىلىگى بار، ايتالىق، ول شىعارۋ قۇرىلعىسىنىڭ، مىسالى، ديسپلەيدىڭ شەشۋشى قابىلەتىن وزگەرتكەندە، بۇرمالانىپ كەتەدى. ۇلكەن ولشەمدى راسترلىق بەينەلەر (فوتوسۋرەتتەر، ت. ب.) قۇجاتتار مەن پرەزەنتاسيالاردا فون رەتىندە، سونىمەن بىرگە يلليۋستراسيا تۇرىندە پايدالانادى. ولاردى دايىنداۋدا باستاپقى ماتەريال بولىپ سكانەردەن الىنعان نەمەسە كىتاپحانادان كومپاكت - ديسكىمەن كەلگەن بەينەلەر قىزمەت ەتەدى.
فوتوسۋرەتتەردە دە راسترلىق كەسكىن سياقتى ساقتالادى. ەگەر ماشينالارىڭا سكانەر قوسىلعان بولسا، وندا كەز كەلگەن فوتوسۋرەتتى سكانەرلەپ الىپ، ولاردى ديسكىدە راسترلىق كەسكىن تۇرىندە ماقتاۋعا بولادى. سكانەر سۋرەتتى «سۋرەتكە تۇسىرەدى»دە، ونى «سيفرلانعان»نۇكتەلەر جيىنى تۇرىندە كورسەتەدى. وسىدان كەيىن راسترلىق كەسكىنگە تۇرلەندىرىلگەن فوتوسۋرەتتى Word قۇجاتىنا كىرىستىرەمىز.
اق - قارا فوتوسۋرەتتەر، ادەتتە ءتۇرلى ءتۇستى سۋرەتتەرگە قاراعاندا، ساپاسىن جاقسى ساقتاپ سكانەرلەنەدى.
راسترلىق كەسكىندەۋدىڭ ارتىقشىلىقتارى دا، كەمشىلىكتەرى دە بار.
ارتىقشىلىعى: راسترلىق كەسكىندى تۇزەتۋگە، ادەمىلەي تۇسۋىنە، ياعني ونىڭ كەز كەلگەن بولىگىن وزگەرتۋگە بولادى؛ نۇكتەلەردى، قاجەت بولماعان جاعدايدا ءىشىنارا الىپ تاستاۋعا نەمەسە باسقا كەز كەلگەن تۇسكە وزگەرتۋگە بولادى.
كەمشىلىگى: راسترلىق كەسكىن ولشەمىنىڭ ماسشتابىن ادىسىمەن(ءبىر نەمەسە بىرنەشە باعىتتا سوزۋ نەمەسە سىعۋ) وزگەرتكەندە، كەسكىننىڭ ساپاسىن جوعالتاتىنى. مىسالى، كەسكىندى ۇلكەيتكەندە، ونىڭ كورىنىسى دورەكىلەنىپ كەتسە، ال كىشىرەيتكەندە - كەسكىن ساپاسى وتە ناشارلاپ كەتەدى (نۇكتەلەردى جوعالتقاندىقتان)
راسترلىق كەسكىندەردىڭ تاعى ءبىر كەمشىلىگى - فايلدار ولشەمدەرىنىڭ وتە ۇلكەندىگىندە (تۇستەرى نەعۇرلىم كوپ جانە ساپاسى جوعارى بولعان سايىن، سوعۇرلىم ۇلكەن بولادى.)
كومپيۋتەرلىك گرافيكا راسترلىق جانە ۆەكتورلىق بولىپ قانا قويماي فراكتالدىق بولىپ تا بولىنەدى فراكتالدىق گرافيكا ۆەكتورلىق گرافيكا سياقتى ماتەماتيكالىق ەسەپتەۋلەرگە نەگىزدەلگەن.
كومپيۋتەرلىك گرافيكانىڭ قولدانىلۋ سالالارى.
قازىرگى كەزدە كومپيۋتەرلىك گرافيكاسىز جۇمىس ىستەۋ وتە قيىن.
ول تەك مۋلتفيلم، كومپيۋتەرلىك ويىن، كوركەم يلليۋستراسيا جاسايتىن مامانداردىڭ عانا ەمەس، كوپتەگەن ادامداردىڭ ىسكەرلىك، عىلىمي جانە ينجەنەرلىك قىزمەتىنىڭ اجىراماس بولىگى.
ءاربىر سالا ءۇشىن گرافيكالىق رەداكتورلار دەپ اتالاتىن پروگراممالىق قامتاماسىز ەتۋلەرى جاسالادى. گرافيكالىق رەداكتورلاردىڭ تۇرلەرى مەن ولاردى قولدانۋ تۋرالى جوعارىدا ايتىلدى. كومپيۋتەرلىك گرافيكانىڭ كەيبىر باعىتتارىن قاراستىرايىق.
عىلىمي گرافيكا - بۇل ەڭ ءبىرىنشى پايدا بولعان باعىت. ونىڭ مىندەتى - وبەكتىلەردى كورنەكى بەينەلەۋ. عىلىمي جانە ينجەنەرلىك قىزمەتتە عىلىمي گرافيكا. عىلىمي زەرتتەۋلەر مەن سىناۋلار جۇرگىزگەندە، ەسەپتەۋ ناتيجەسىن گرافيكتىك وڭدەۋ ءۇشىن ەسەپتەۋ، ەكسپەريمەنت جۇرگىزگەندە جانە ولاردىڭ ناتيجەسىن كورنەكى كورسەتۋ ءۇشىن قولدانىلادى. مەديسينالىق قىزمەتتە عىلىمي گرافيكا كارديوگرامما، رەنتگەنوگرامما جانە ت. س. س تۇرىندە قولدانىلادى. ءبىلىم بەرۋدە - مۋلتيمەديالىق پروگراممالىق قۇرالداردا.
ىسكەرلىك گرافيكا - كومپيۋتەرلىك گرافيكانىڭ بۇل سالاسى ءارتۇرلى مەكەمەلەر جۇمىسىندا ءجيى قولدانىلاتىن يلليۋستراسيا جاساۋعا ارنالعان. جوسپار كورسەتكىشىن ەسەپ بەرۋ قۇجاتتارىن، ستاتيستيكالىق مالىمەتتەردى - مىنە، وسى وبەكتىلەر ءۇشىن ىسكەرلىك گرافيكانىڭ كومەگىمەن يلليۋستراسيالىق ماتەريالدار (كوبىنەسە بۇل گرافيك، دياگرامما ) جاسالادى.
كوركەمدىك جانە جارنامالىق گرافيكا. گرافيكالىق كەسكىن جاساۋ جانە رەداكسيالاۋ ءۇشىن، مىسالى، باسپا ونىمدەرىن، جارناما بەزەندىرۋ، فوتوسۋرەتتەردى بوياۋ جانە وڭدەۋ، مۋلتفيلمدەر، بەينەساباقتار، كومپيۋتەرلىك ويىندار جاساۋ ءۇشىن قولدانىلادى. ارحيتەكتۋرادا سىزبا دايىنداۋ پروسەسىن اۆتوماتتاندىرۋعا جانە عيماراتتاردى قاباتى بويىنشا جوبالاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
كومپيۋتەرلىك گرافيكا تۇرلەرىنىڭ ءبىرى مۋلتيمەديا بولىپ تابىلادى، ول دىبىستى، مۋزىكانى، ءماتىندى، بەينە مەن انيماسيانى(قوزعالاتىن وبەكتىلەر) قاراستىرىپ ۇيلەستىرەدى. سوڭعى كەزدەردە مۋلتيمەديا جۇيەسى كەڭ تارالىپ كەلەدى.
ءىۇ. ساباقتى بەكىتۋ: بەكىتۋ تاپسىرمالارى.
ءۇى. باعالاۋ: وقۋشىلاردى بىلىمىنە ساي باعالاۋ.
ءۇ. ۇيگە تاپسىرما: تۇستەر. سالۋ قۇرالدارى
ماقساتى: 1. كومپيۋتەرلىك گرافيكانىڭ قولدانىلۋ سالالارى تۋرالى بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ
2. جەكە جۇمىس جاساۋعا، جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنە بىلۋگە، ناتيجەگە جەتۋگە ۇمتىلۋعا، وزىنشە ىزدەنىمپازدىققا تاربيەلەۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ جانە زەيىندىك قابىلەتتەرىن دامىتۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ادىستەرى: پراكتيكۋم، بايانداۋ ارقىلى ءتۇسىندىرۋ.
كورنەكىلىكتەر:: كومپيۋتەر، وقۋلىق،، پراكتيكۋم، تاقتا.
مىندەتتەرى: 1. لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتا وتىرىپ، ءبىلىم بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
2. وقۋشىنىڭ ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋى، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) وقۋشىلاردى ساباققا دايىنداۋ، تۇگەندەۋ
ءا) ۇقىپتى، ىنتالى بولۋعا ۇيرەتۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ءىىى. جاڭا ساباق
راسترلىق بەينەلەر (نەمەسە بيت كارتا - BITMAP) دەگەنىمىز – ءتۇرلى ءتۇستى نۇكتەلەردىڭ(پيكسەلدەردىڭ) جيىنتىعى.
راسترلىق بەينەلەردىڭ ايتارلىقتاي كەمشىلىگى بار، ايتالىق، ول شىعارۋ قۇرىلعىسىنىڭ، مىسالى، ديسپلەيدىڭ شەشۋشى قابىلەتىن وزگەرتكەندە، بۇرمالانىپ كەتەدى. ۇلكەن ولشەمدى راسترلىق بەينەلەر (فوتوسۋرەتتەر، ت. ب.) قۇجاتتار مەن پرەزەنتاسيالاردا فون رەتىندە، سونىمەن بىرگە يلليۋستراسيا تۇرىندە پايدالانادى. ولاردى دايىنداۋدا باستاپقى ماتەريال بولىپ سكانەردەن الىنعان نەمەسە كىتاپحانادان كومپاكت - ديسكىمەن كەلگەن بەينەلەر قىزمەت ەتەدى.
فوتوسۋرەتتەردە دە راسترلىق كەسكىن سياقتى ساقتالادى. ەگەر ماشينالارىڭا سكانەر قوسىلعان بولسا، وندا كەز كەلگەن فوتوسۋرەتتى سكانەرلەپ الىپ، ولاردى ديسكىدە راسترلىق كەسكىن تۇرىندە ماقتاۋعا بولادى. سكانەر سۋرەتتى «سۋرەتكە تۇسىرەدى»دە، ونى «سيفرلانعان»نۇكتەلەر جيىنى تۇرىندە كورسەتەدى. وسىدان كەيىن راسترلىق كەسكىنگە تۇرلەندىرىلگەن فوتوسۋرەتتى Word قۇجاتىنا كىرىستىرەمىز.
اق - قارا فوتوسۋرەتتەر، ادەتتە ءتۇرلى ءتۇستى سۋرەتتەرگە قاراعاندا، ساپاسىن جاقسى ساقتاپ سكانەرلەنەدى.
راسترلىق كەسكىندەۋدىڭ ارتىقشىلىقتارى دا، كەمشىلىكتەرى دە بار.
ارتىقشىلىعى: راسترلىق كەسكىندى تۇزەتۋگە، ادەمىلەي تۇسۋىنە، ياعني ونىڭ كەز كەلگەن بولىگىن وزگەرتۋگە بولادى؛ نۇكتەلەردى، قاجەت بولماعان جاعدايدا ءىشىنارا الىپ تاستاۋعا نەمەسە باسقا كەز كەلگەن تۇسكە وزگەرتۋگە بولادى.
كەمشىلىگى: راسترلىق كەسكىن ولشەمىنىڭ ماسشتابىن ادىسىمەن(ءبىر نەمەسە بىرنەشە باعىتتا سوزۋ نەمەسە سىعۋ) وزگەرتكەندە، كەسكىننىڭ ساپاسىن جوعالتاتىنى. مىسالى، كەسكىندى ۇلكەيتكەندە، ونىڭ كورىنىسى دورەكىلەنىپ كەتسە، ال كىشىرەيتكەندە - كەسكىن ساپاسى وتە ناشارلاپ كەتەدى (نۇكتەلەردى جوعالتقاندىقتان)
راسترلىق كەسكىندەردىڭ تاعى ءبىر كەمشىلىگى - فايلدار ولشەمدەرىنىڭ وتە ۇلكەندىگىندە (تۇستەرى نەعۇرلىم كوپ جانە ساپاسى جوعارى بولعان سايىن، سوعۇرلىم ۇلكەن بولادى.)
كومپيۋتەرلىك گرافيكا راسترلىق جانە ۆەكتورلىق بولىپ قانا قويماي فراكتالدىق بولىپ تا بولىنەدى فراكتالدىق گرافيكا ۆەكتورلىق گرافيكا سياقتى ماتەماتيكالىق ەسەپتەۋلەرگە نەگىزدەلگەن.
كومپيۋتەرلىك گرافيكانىڭ قولدانىلۋ سالالارى.
قازىرگى كەزدە كومپيۋتەرلىك گرافيكاسىز جۇمىس ىستەۋ وتە قيىن.
ول تەك مۋلتفيلم، كومپيۋتەرلىك ويىن، كوركەم يلليۋستراسيا جاسايتىن مامانداردىڭ عانا ەمەس، كوپتەگەن ادامداردىڭ ىسكەرلىك، عىلىمي جانە ينجەنەرلىك قىزمەتىنىڭ اجىراماس بولىگى.
ءاربىر سالا ءۇشىن گرافيكالىق رەداكتورلار دەپ اتالاتىن پروگراممالىق قامتاماسىز ەتۋلەرى جاسالادى. گرافيكالىق رەداكتورلاردىڭ تۇرلەرى مەن ولاردى قولدانۋ تۋرالى جوعارىدا ايتىلدى. كومپيۋتەرلىك گرافيكانىڭ كەيبىر باعىتتارىن قاراستىرايىق.
عىلىمي گرافيكا - بۇل ەڭ ءبىرىنشى پايدا بولعان باعىت. ونىڭ مىندەتى - وبەكتىلەردى كورنەكى بەينەلەۋ. عىلىمي جانە ينجەنەرلىك قىزمەتتە عىلىمي گرافيكا. عىلىمي زەرتتەۋلەر مەن سىناۋلار جۇرگىزگەندە، ەسەپتەۋ ناتيجەسىن گرافيكتىك وڭدەۋ ءۇشىن ەسەپتەۋ، ەكسپەريمەنت جۇرگىزگەندە جانە ولاردىڭ ناتيجەسىن كورنەكى كورسەتۋ ءۇشىن قولدانىلادى. مەديسينالىق قىزمەتتە عىلىمي گرافيكا كارديوگرامما، رەنتگەنوگرامما جانە ت. س. س تۇرىندە قولدانىلادى. ءبىلىم بەرۋدە - مۋلتيمەديالىق پروگراممالىق قۇرالداردا.
ىسكەرلىك گرافيكا - كومپيۋتەرلىك گرافيكانىڭ بۇل سالاسى ءارتۇرلى مەكەمەلەر جۇمىسىندا ءجيى قولدانىلاتىن يلليۋستراسيا جاساۋعا ارنالعان. جوسپار كورسەتكىشىن ەسەپ بەرۋ قۇجاتتارىن، ستاتيستيكالىق مالىمەتتەردى - مىنە، وسى وبەكتىلەر ءۇشىن ىسكەرلىك گرافيكانىڭ كومەگىمەن يلليۋستراسيالىق ماتەريالدار (كوبىنەسە بۇل گرافيك، دياگرامما ) جاسالادى.
كوركەمدىك جانە جارنامالىق گرافيكا. گرافيكالىق كەسكىن جاساۋ جانە رەداكسيالاۋ ءۇشىن، مىسالى، باسپا ونىمدەرىن، جارناما بەزەندىرۋ، فوتوسۋرەتتەردى بوياۋ جانە وڭدەۋ، مۋلتفيلمدەر، بەينەساباقتار، كومپيۋتەرلىك ويىندار جاساۋ ءۇشىن قولدانىلادى. ارحيتەكتۋرادا سىزبا دايىنداۋ پروسەسىن اۆتوماتتاندىرۋعا جانە عيماراتتاردى قاباتى بويىنشا جوبالاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
كومپيۋتەرلىك گرافيكا تۇرلەرىنىڭ ءبىرى مۋلتيمەديا بولىپ تابىلادى، ول دىبىستى، مۋزىكانى، ءماتىندى، بەينە مەن انيماسيانى(قوزعالاتىن وبەكتىلەر) قاراستىرىپ ۇيلەستىرەدى. سوڭعى كەزدەردە مۋلتيمەديا جۇيەسى كەڭ تارالىپ كەلەدى.
ءىۇ. ساباقتى بەكىتۋ: بەكىتۋ تاپسىرمالارى.
ءۇى. باعالاۋ: وقۋشىلاردى بىلىمىنە ساي باعالاۋ.
ءۇ. ۇيگە تاپسىرما: تۇستەر. سالۋ قۇرالدارى